واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ريشه اصلي اين مراسم شايد به دوران خاصي از تاريخ ايران باستان اختصاص نداشته باشد اما مراسم آتش بازي و برخي ديگر از سنت هاي چهارشنبه سوري در دوران كهن و بويژه در زمان اديان مختلف مطرح بوده است. در ايران باستان آريايي ها شبي از سال را با آتش بازي و شادماني سپري مي كردند و به شيوه هاي مختلف در صدد ابقاي اين مراسم براي آيندگان بودند. مراسم چهارشنبه سوري زماني با باورهاي ميترايي و اعتقادات عمومي به آتش به عنوان ركني از اساس خلقت جهان در آميخت و در دوراني ديگر نيز اعتقادات دين زرتشت در احترام به آتش را دستمايه بقاي خود كرد. آتش افروزي و افروختن آتش هر چند قديمي ترين بخش آيين چارشنبه سوري بوده اما تنها يكي از مراسم اين شب در نزد ايرانيان بوده و ريشه ديني و اسلامي ندارد. مراسمي همچون نشستن بالاي توپ مرواريد (توپي قديمي در ميدان ارگ تهران) براي برآورده شدن آرزو، كوزه شكستن، فالگوش، گره گشايي، دفع چشم زخم و بخت گشايي، كندر و خوشبو، قلياسودن، آش بيمار، فال گرفتن با بولويي(كوزه دهان گشاد كوچكي كه در قديم براي نگه داشتن ادويه جات به كار مي رفت) و تيراندازي و آتش بازي از جمله مراسم ايرانيان در قديم بوده است. به عقيده برخي از كارشناسان خاستگاه چهارشنبه سوري مانند بسياري از مشكلات تاريخي ايران باستان پوشيده است. با ورود اسلام به ايران سنت ديرين چهارشنبه سوري و بويژه آيين آتش بازي در اين شب، هر چند به صراحت مورد مخالفت علما و فقها قرار نگرفت اما تاييد نيز نشد. اسلام با ورود خود به ايران در مقابل آداب، سنن و فرهنگ رايج ايرانيان سه شيوه را در پيش گرفت. دين اسلام با برخي از آيين ها كه توام با شرك و خرافه بود مبارزه و برخي ديگر از مراسم و سنت هاي ايرانيان را با اندكي تغيير قبول و بسياري از آيين ها را نيز بدون دخل و تصرف امضا كرد. مراجع عظام تقليد نيز برگزاري مراسم چهارشنبه سوري را آييني خرافي دانسته و اعلام كرده اند كه چهارشنبه سوري و سيزده به در مبناي عقلايي ندارد و اين كارها شايسته مسلمان نيست. آيت الله العظمي مكارم شيرازي در اين رابطه در درس خارج فقه خود اعلام كرده اند كه متاسفانه در چنين روزي (چهارشنبه سوري) شاهد انجام برخي از حركات ناشايست از سوي قشر جوان هستيم و مسوولان و نهادهاي ذيربط بايد از انجام چنين حركاتي جلوگيري كنند. وي در ادامه افزوده است: چهارشنبه سوري يك مراسم خرافي برگرفته از آيين غلط گذشتگان است و در فرهنگ اسلامي هيچ جايگاهي ندارد. وي ادامه داده است: پيامبر گرامي اسلام در بدو آغاز رسالت خود با برخي از سنتهاي اعراب جاهلي مخالفت كردند و ما نيز بايد با سنت غلط چهارشنبه سوري مقابله كرده و آن را حذف كنيم. آيت الله مكارم شيرازي در ادامه اظهارات خود افزوده است: دين مبين اسلام داراي سنتها و آيينهاي بسيار خوبي است كه اين آيينها بايد جايگزين آيين غلط چهارشنبه سوري شود. در ايام نوروز كه از اعياد باستاني است، بايد سنتهايي همچون ديد و بازديد، صله رحم، كمك به ديگران و … ترويج شود و ما نبايد تسليم سنتهاي خرافي گذشتگان شويم. خريد و فروش، حمل و نقل مواد محترقه كه به منجر به ايجاد حادثه و مصدوم شدن ديگران ميشود جايز نبوده و منفعت حاصل از آن نيز حرام است. در برخي از منابع تاريخي نيز در خصوص ريشه آيين چهارشنبه سوري آمده است: يك هزار و 725 سال پيش از ميلاد، زرتشت بزرگترين حساب گاه شماري جهان و كبيسه اي پديد آورده و تاريخ هاي كهن را درست و منظم كرده است و براي همين ايرانيان جشني را به بزرگداشت آن برگزار مي كردند. جشن چهارشنبه سوري، همانند چندين جشن ديگر از جمله جشن سده، جشن آذرگان، جشن شهريوگان از جمله آيين هاي بازمانده از آريايي ها در ايران بوده كه همه آنها منسوخ شده و تنها جشن چهارشنبه سوري به شيوه هاي مختلف همه ساله در شب آخرين چهارشنبه سال، از سوي ايرانيان برپا مي شود. مرحوم علي اكبر دهخدادر لغت نامه جامع خود درباره اين روز اينگونه آورده است: آخرين چهارشنبه اسفندماه هر سال شمسي است كه ايرانيان درشب آن چهارشنبه جشن چارشنبه سوري مي گيرند و آداب و رسوم خاصي را در آن شب برگزار مي كنند. جشن چارشنبه سوري از جشن هاي ملي و باستاني ايرانيان است و هنوز در بسياري ازشهرها و روستاهاي ايران شب اين روز را به طرزي خاص جشن مي گيرند. دهخدا همچنين در ادامه افزوده است: اشتقاق تركيب چهارشنبه سوري يعني چهارشنبه عيش و نوش كه مي رساند اين شب براي جشن و سرور بنياد گذاشته شده يك بخش آن عمومي و مشترك ميان تمام مردم ايران است آيين اين شب دو قسم است كه حتي بعضي از آن ها را در ملل ديگر نژاد آريا مي توان يافت (مانند مردم مناطق قفقاز كه هم اكنون نيز به اين مراسم مي پردازند) و بخش ديگر آن نيز مخصوص مناطق عمده ايران از جمله تهران است. به نظر مي رسد براي به فراموشي سپردن مراسم چهارشنبه سوري كه با آيين هاي خرافي همراه شده و خطرات بسياري براي مردم دارد بايد چاره اي انديشيده شود و آيين هاي ديني و مذهبي به گونه اي جذاب ارايه شود تا نسل جوان در پرداختن به شادي و نشاط همواره مراسم معنوي و ديني را اولويت قرار دهد. فراهنگ** 1883**1588
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 302]