نحسي 13 بدر خرافه است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: به بهانه 13 فروردين/سيزدهم نوروز يادآور خاطرات شيرين/ نحسي 13 بدر خرافه است
سيزدهم نوروز يادآور خاطرات شيرين/ نحسي 13 بدر خرافه است
پيشوا - خبرگزاري مهر: روز سيزدهم نوروز براي هر ايراني يادآور خاطرات شيريني است كه حتي طعم تلخ "نحسيهاي" گاه و بيگاه آن هم نمي تواند از اين شيريني كم كند.

به گزارش خبرنگار مهر، 13‌ بدر يكي از بهترين روزهاي نوروز است. مردم پس از گذر 12‌ روز از برگزاري جشن سال نو، روز 13 را در دل طبيعت مي ‌گذرانند.

در اين روز كه‌ پايان‌ دوره‌ نوروزي‌ تلقي‌ مي‌ شود، مردم‌ در دشت‌ و بيابان‌ و در فضاي‌ سبز بهاري‌ گرد مي‌ آيند و به‌ شادي‌ مي‌پردازند. در اين‌ روز پاياني‌ نيز چون‌ روزهاي‌ ديگر عيد، خوراكي‌ ويژه‌ همچون‌ آش‌ رشته‌ و ديگر خوراكهاي‌ سبزي‌ دار مي ‌پزند.

گندمهايي‌ را كه‌ براي‌ سفره‌ هفت‌ سين‌ رويانيده ‌اند با خود به‌ صحرا مي‌ برند و با انداختن‌ آن‌ در جوي‌ و رود و بيرون‌ از خانه‌، نحسي‌ 13‌ را كه‌ يا به‌ آن‌ معتقدند و يا بنا به‌ رسم‌ كهن، آن‌ را خوش ‌يمن‌ تلقي‌ نمي‌ كنند، از خود و خانواده‌ دور مي‌ سازند.

نحسي عدد 13 جنبه خرافي دارد

بسياري‌ از مردم‌ به‌ نحسي‌ عدد 13‌ نه ‌تنها اعتقادي‌ ندارند؛ بلكه‌ در اساس تأثير، عددي‌ خاص‌ را در سرنوشت‌ خود مؤثر نمي ‌دانند. اما اين‌ باور كه‌ در قديم‌ عدد 13‌ را خوش ‌يمن‌ تلقي‌ نمي‌ كرده‌اند، شايد به‌ اين‌ دليل‌ است كه‌ در طالع ‌نماي‌ نجومي، قدما معتقد بودند كه‌ آسمان‌ دوازده‌ برج‌ دارد و هر تولدي‌ كه‌ صورت‌ مي ‌گيرد، داراي‌ ستاره ‌اي‌ در يكي‌ از دوازده‌ برج‌ است‌ و بنابراين اينكه كدام‌ ستاره‌ در كدام‌ برج‌ قرار گرفته، طالع‌ و خوي‌ فرد متولد شده‌ شكل‌ مي‌گيرد و خارج‌ از دوازده‌ برج‌ كه‌ عدد 13‌ است، نابجا و نحس‌ به‌ شمار مي‌آمده‌ است. در هر حال‌ اكنون‌ ديگر نحسي‌ عدد 13‌ مورد پذيرش‌ همگان‌ قرار ندارد و بيشتر جنبه‌ خرافي‌ دارد.

گروهي از مردم معتقدند كه براي دور‌كردن نحسي اين روز بايد از خانه خارج شوند و 13 بدر كنند تا نحسي روز در طبيعت به در شود. در اين روز سبزه‌ هاي سبز شده را كه چند روز اول سال نو، مهمان سفره هفت سين بوده به آب روان مي ‌سپارند. خوراكيهاي باقيمانده نوروز، به مصرف مي‌ رسد و بساط بازيهاي دسته‌ جمعي پهن است.

در كنار هم بودن از بركات سيزدهم نوروز است

روز سيزدهم، كمتر كسي در منزل مي ‌ماند. در ساعت اول روز خيابانها شلوغ و پر ‌رفت و آمد است. پاركها مناظر طبيعي اطراف شهر، پذيراي ميليونها زن و مردم و جوان و پير و كودك است. خانواده ‌ها با صفا و صميميت در كنار هم مي ‌نشينند و گل مي ‌گويند و گل مي‌ شنوند و از اين از بركات روز سيزدهم نوروز است.

مردمي كه در طول سال در هياهوي شهر پينام و نان هستند و با هم روابطي سرد و خشك دارند در اين روز تغييري در رفتارشان روي مي ‌‌دهد همه مهربان و شادمان هستند. گويي بهترين روز سال همين روز است. هر‌ چند گروهي آن را نحس مي ‌شمارند اما در اين روز همه چيز و همه كس رنگ شادي دارد.

13 ‌بدر نحس است يا مبارك؟

گروهي چنين بيان مي ‌دارند كه روز 13 هر ‌ماه در جدول 30 روز ايران باستان به فرشته "تير" يا "تيشتر" كه ستاره باران است، مربوط است و بسيار روز خجسته و مباركي است. در اعتقادات مردم ايران باستان روز 13 بدر به هيچ وجه نحس نبوده است. در جدول مربوط به سعد و نحس روزها نيز، روز 13 مبارك آمده است.

مردم ايران باستان در مورد اين روز معتقد بودند كه جمشيد شاه "بنيانگذار نوروز" روز 13 نوروز را در صحراي سبز و خرم، خيمه و خرگاه برپا مي ‌كرد و بار عام مي‌ داد. چندين سال متوالي اين كار را انجام داد كه در نتيجه اين مراسم در ايران زمين به صورت سنت و مراسم درآمد.

در تحليلي ديگر اين ‌طور بيان مي‌ شود كه ايرانيان پس از دوازده روز جشن ‌گرفتن و شادي ‌كردن كه به ياد دوازده ماه از سال است، روز 13 نوروز را كه فرخنده است به باغ و صحرا مي ‌رفتند و شادي مي‌ كردند و در حقيقت بدين ترتيب رسمي‌ بودن دوره نوروز را به پايان مي‌ رسانيدند.

در تحليل ديگري چنين بيان مي‌ شود كه اعتقاد به عمر 12‌ هزار ساله جهان نزد زرتشتيان، تحت تأثير نجوم بين ‌النهرين است كه معتقد بودند هر‌ يك از دوازده اختر كه خود به يكياز برجهايدوازده ‌گانه حاكم است، هزار سال به جهان حكومت خواهد كرد. بدين روي عمر جهان 12 هزار سال است و در پايان 12 هزار سال، آسمان و زمين درهم خواهد شد.

بنا براين اصل اعتقاد به 12هزار سال و 12 ماه سال تأثير معتقدات بابلياست. پس از 12 هزار سال، آشفتگي آغازين باز مي شود، پس جشنهاي دوازده روز در فروردين آغاز سال با سال دوازه ماهه و دوره دوازده هزار ساله عمر جهان مربوط است. انسان آنچه را در اين دوازده روز پيش مي ‌آمد، سرنوشت سال خود مي‌ انگاشت. از پيش از نوروز انواع دانه‌ ها را مي ‌كاشتند و هر دانه‌ ايكه در طي اين دوازده روزه بهتر و بيشتر رشد مي ‌كرد آن دانه را براي كاشت آن سال به ‌كار مي ‌بردند و گمان داشتند اگر روزهاي نوروزي به اندوه بگذرد همه سال به اندوه خواهد گذشت.

در ادامه آمده است: 12‌روز فروردين نماد همه سال بود و چون پس از 12‌هزار سال عمر، آشفتگي نخستين بار ديگر باز مي ‌گشت پس در پايان دوازده روز نيز يك روز نشان آشفتگي نهايي و پايان سال را بر خود داشت.

گشت و گذار و شادي

روز 13 براي خانواده ها روز آخر تعطيلات نوروزي به حساب مي آيد و بايد از فرداي آن، روانه كار شده و به زندگي عادي خود بازگردند.

اين روز، مبارك يا شوم، در خارج از خانه و در دامن طبيعت سپري مي شود و از يكي دو روز مانده به 13، خانمها بساط خوردنيها را فراهم مي كنند، كاهوي مفصلي تهيه كرده، مقداري سكنجبين مي پزند و اسباب غذا، از برنج و روغن و ساير مخلفات را جور مي كنند.

علاقه مردم به اين "پيك نيك" بهاري به قدري است كه حتي عده اي صبحانه را هم در خارج از خانه و در كنار جوي آب و دامن سبزه صرف مي كنند.

سبزه؛ روانه گر شر و بديها

يكي از مهمترين كارهاي صبح روز 13، به آب سپردن سبزه عيد بود. اين سبزه كه بنا به اعتقاد عامه، تمام شر و بدي را از خانه گرفته بود را به آب روان مي انداختند و دو مرتبه از روي جوي آب مي پريدند و اعتقاد داشتند كه ناراحتيها و مشكلات خانه با اين سبزه از آنها دور مي شود.

يكي از اعتقادات بي اساس 13 اين بود كه تا ظهر 13، به خانه كسي نروند تا با سردي و بي حرمتي صاحبخانه روبرو نشوند، چرا كه مهمان در اين روز، نحست 13 خودش را به خانه ديگران مي برد.

تمام چمنها سكونتگاه مردم مي شوند

مناسب ترين محل براي به در كردن 13، بيرون دروازه هاي شهر و در هر زمين سبز و سايه درختي كه در نزديكي آب باشد، است؛ در واقع در اين روز تمام سرسبزيها و چمنها سكونتگاه مردم مي شود. اما بيشتر روز، پس از رسيدن و نشستن، به ساز و آواز، بازيهاي دسته جمعي مي گذرد.

در قديم، هر دسته براي خود ساز و ضربي جور مي كرد و يا از مطربهاي اجرتي دعوت مي كرد و خلاصه دشت و صحرا پر مي شد از آواز و ساز و رقص و شادي بود و همراه با هياهوي انواع بازيهاي كه انجام مي دادند.

ناهار روز 13

غذاي 13 بدر به دو شكل تهيه مي شد، يا آن را در خانه پخته و آماده مي كردند، يا با صفاي بيشتري در صحرا بار گذاشته مي شد.

محبوبترين غذا، قرمه سبزي، سبزي پلو با ماهي، دمي باقلا، دمي بلغور و آش رشته بود كه غالباً نخود و لوبياي آن را در خانه مي پختند و سبزي و رشته و مخلفات ديگرش را در صحرا اضافه مي كردند تا جا بيفتد.

علف يا سبزه گره زدن

يكي از كارهاي روز 13 ‌بدر، علف گره‌ زدن است. در ‌مورد سابقه اين رسم مي ‌گويند كه مربوط به فرزندان كيومرث يعني اولين زوج يا اولين پدر و مادر"مشيه و مشيانه" است.

زرتشتيان معتقدند چون اين دو با هم ازدواج كردند، دو شاخه "مورد" را گره زدند و پايه ازدواج خود را بنا كردند و از آن زمان به بعد اين رسم معمول شده است.

گره زدن سبزه در روز 13 بدر از جمله رسومي بود كه تقريباً تمام زنان و دختران، به خصوص دختران دم بخت در خانه را در بر مي گرفت و به اين شكل انجام مي شد كه بايد دو ساقه سبزه را به هم هفت گره بزنند و نيت بكنند تا حاجتشان روا شود. به همين دليل در اولين فرصت به ميان سبزه ها رفته، دو ساقه آن را در دست مي گرفتند و با خواندن اشعاري، نيت خود را بر زبان مي آوردند.

آنها مناسب با حاجت خود اشعاري را زمزمه مي كردند كه مشهورترين آنها اين بود "13 بدر، سال دگر، خونه شوهر، بچه به بغل" خلاصه، با هر گره نيتي كرده و بزرگترين دلهره آنها اين بود كه مبادا ساقه نازك سبزه پاره شود و حاجتشان روا نشود.

...........................................

گزارش: مريم نادري

© 2003 Mehr News Agency .

يکشنبه|ا|13|ا|فروردين|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 99]