گزارش مهر/روستاي تاريخي كزج؛ ظرفيت پنهان گردشگري اردبيل

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش مهر/روستاي تاريخي "كزج"؛ ظرفيت پنهان گردشگري اردبيل
روستاي تاريخي "كزج"؛ ظرفيت پنهان گردشگري اردبيل
اردبيل - خبرگزاري مهر: روستاي تاريخي كزج در خلخال به عنوان يكي از روستاهاي هدف گردشگري است كه با وجود برخورداري از شاخصهاي ممتاز هم اكنون به دليل عدم معرفي مطلوب به پتانسيل پنهان گردشگري تبديل شده است.

به گزارش خبرنگار مهر در اردبيل، نام روستاي زيبا و گردشگري "كزج" كه در دامنه كوههاي سر به فلك كشيده منطقه خلخال در دامنه تند كوهي به نام "بلدداشي" و در ساحل شرقي رودخانه قزل اوزن واقع شده، از كلمه "كزه" يعني چوب دستي گرفته شده، به عنوان سكونتگاه روستايي منفرد در دهستان خورش رستم شمالي و در ارتفاع يكهزار و 250 ‪ متري از سطح دريا با موقعيت كوهستاني دامنه‌اي و به فاصله 17 كيلومتر از مركز دهستان خورش رستم (هشتچين) واقع شده و تا شهرستان خلخال 57.5 ‪ كيلومتر فاصله دارد.

در حال حاضر اين روستا بالغ بر هزار و 435 نفر در قالب 277 خانوار جمعيتي داشته كه 65 درصد آن را اهل سنت و 35 درصد بقيه را اهل تشيع تشكيل داده و به زبان تركي آذربايجاني تكلم مي‌كنند.

مردم كزج به سخت كوشي و تلاش و كار شهرت دارند باغداري و دامداري و كشاورزي شغل عمده اهالي اين منطقه بوده و انگور، گردو، سيب و گلابي، گيلاس، آلبالو و توت بويژه توت خشك از محصولات درختي كزج است. علاوه بر اين جاجيم بافي، پلاس بافي، جوراب، كلاه و دستكش، طناب و سبدبافي از صنايع دستي اين روستا بوده و از قديم الايام رواج دارد.

بافت سنتي، معماري خاص اماكن مسكوني، قرار گرفتن در كوهپايه، بهره مندي از طبيعت بكر و زيبا، جاري شدن رودخانه پرآب در بين باغات روستا، قدمت و پيشينه تاريخي و صنايع دستي موجب شده كه اين روستا قابليت توسعه گردشگري و معرفي داشته و به يكي از جاذبه هاي توريستي استان تبديل شود.

روستاي كزج با بافت متمركز ساخت و ساز پيرامون هسته اوليه آن بنا شده و به همين علت زمينهاي زراعي و باغات بيشتر در حاشيه و پيرامون بافت مسكوني گسترش يافته است.

رودخانه قزل اوزن از يك كيلومتري غربي اين روستا مي‌گذرد و ارتفاعات "عرب بيله دشت"، "ورگان چوله" و "داغ يولي" در سمت شرق روستا واقع شده و آن را احاطه كرده و بافتي شبيه روستاي گردشگري ماسوله را در اين روستا پديد آورده ‌است.

روستاي "كزج"؛ جلوه از معماري و فرهنگ اصيل ايراني

آنچه اين روستا را حايز اهميت ساخته علاوه بر معماري منحصر به فرد، علاقه اهالي به حفظ اين نوع معماري و تاكيد بر حفاظت و حراست از سنن، آداب، رسوم و فرهنگ گذشته اين خطه است.

به علت نزديكي اين روستا به ماسوله و براساس نظريه كارشناسي و متخصصان آثار معماري تاريخي و بر اساس شواهد مستدل و مشابهت ساخت و ساز و نيز معماري خانه‌ها، طريقه آرايش و سليقه به كار رفته در ساخت و ساز ابنيه، اهالي روستاي گردشگري ماسوله از سكنه اين روستا هستند كه در گذشته‌هاي دور به علت كوچرو بودن مردم اين روستا و استفاده از منطقه ماسوله به عنوان ييلاق، بخشي از جمعيت روستاي كزج در آن منطقه ساكن شده و روستاي ماسوله را به وجود آورده‌اند، اما به علت كوتاهي در معرفي اين روستا با وجود قدمت تاريخي افزون تر به نسبت روستاي ماسوله در ميان ايرانيان شناخته شده نيست.

روستاي كزج به علت بافت معماري از جمله نوع مصالح به كار رفته در ساخت و ساز، رنگ آميزي ديوارها، حياط خانه‌ها، درها و پنجره‌ها و نيز سليقه منحصر به فرد در ساخت بنا، هدايت فاضلاب منازل و بكر بودن فرهنگ زندگي اجتماعي و حتي همزيستي مسالمت‌آميز شيعيان و اهل تسنن ساكن در روستا از سوي سازمان ميراث فرهنگي كشور جزو 12 روستاي هدف گردشگري استان اردبيل تعيين شده است.

قدمت روستاي گزج بيشتر از ماسوله است

نماي ظاهري اين روستا از ديد گردشگران جلوه‌اي جذاب و ديدني به آن بخشيده به طوري كه در نگاه اول، صدها واحد مسكوني به صورت مكعب‌هايي در كنار هم و همشكل ديده مي‌شوند كه با رنگ آميزي تزييني ايوانها، تيرهاي چوبي ايوانها، پله‌ها، درها و پنجره‌ها منظره بديعي را به وجود آورده است.

پشت بام اكثر خانه‌هاي اين روستا كاهگلي بوده و به علت شيب تند محل ساخت و استقرار روستا، پشت بام هر خانه‌اي حياط خانه بالاتر است.

سقف و پشت بام خانه‌ها بيشتر با افزودن لايه‌هاي كاهگلي متعدد حدود نيم سانتي متري در هر سال به روش ماله كشيهاي سالانه ضخيم شده به طوري كه بارشهاي باران و برف موجب چكه كردن سقفها نمي‌شود.

اين لايه‌هاي كاهگلي از تركيب گل خاك رس منطقه و كاه گندم تهيه مي‌شود و در ساليان اخير نمك نيز براي جلوگيري از نفوذ آب به لايه‌هاي زيرين و پيشگيري از چكه كردن سقف بامها به تركيبات كاهگل افزوده مي‌شود.

اين شيوه معماري حتي با همه گير شدن استفاده از مصالح ساختماني جديد از قبيل قير، ايزوگام، ايرانيت و سيمان هنوز هم در روستاي كزج مرسوم بوده و زيبايي و طراوت خاصي به اين روستا بخشيده است.

معماران ساختمانهاي اين روستا از خود اهالي هستند كه با استفاده از مصالح موجود در منطقه خانه ها را مي‌سازند و هنوز شش نفر از معماران سالخورده كه روش منحصر به فردي در ساخت خانه‌هاي اين روستا دارند، در قيد حيات هستند كه با مرگ آنها اين شيوه معماري نيز به پايان عمر خود خواهد رسيد.

همچنين در سالهاي گذشته فقط از آجرهاي خشتي پخته و حتي آجر خام در ساخت خانه‌ها استفاده مي‌شد ولي امروزه از مصالحي همچون سنگ نيز به علت وجود معادن سنگ در منطقه استفاده مي‌شود.

در ساخت خانه و هر گونه محل مسقفي در اين روستا از چنار تبريزي و براي پوشاندن سقف خانه‌ها نيز از مصالحي به نام "پرند" كه شامل چوبهاي باريك به طول دو متر و به ضخامت يك سانتي متر مي باشد، استفاده مي‌كنند.

"كزج" جزو 10 روستاي برگزيده كشور است

روستاي كزج به علت بافت پلكاني، نوع مصالح و معماري به‌كار رفته در احداث بناها، شكل معابر و رنگ آميزي واحدهاي مسكوني جزو 10 روستاي برگزيده كشور براي احيا و مرمت انتخاب شده و احياي بافت با ارزش معماري اين روستا از سال 84 و بر اساس طرح مطالعاتي بنياد مسكن آغاز شده است.

طرح احياي اين روستا با همكاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري با هدف آماده‌سازي براي پذيرش گردشگران آغاز شده و در اجراي آن با حفظ وضع موجود كليه سطح و جداره معابر روستا بدون تغيير و بازگشايي، سنگفرش مي‌شود.

مديركل بنياد مسكن استان اردبيل مديركل بنياد مسكن استان اردبيل در گفتگو با مهر با اشاره به اجراي طرح مرمتي و احيا روستاي كزج گفت: يكي از برنامه‌هاي اصلي بنياد مسكن بحث بهسازي و مرمت روستاهاي نمونه و هدف گردشگري است كه توانسته‌ايم در سه نقطه كزج، برندق خلخال و التان پارس‌آباد اين طرح را به صورت پايلوت اجرايي كنيم.

احمد حاج عليزاده با بيان اينكه تلاش شده در مرمت اين روستا از مصالح ساختماني سنتي و با ارزش استفاده كنيم تا اين روستا با هويت واقعي بهسازي و بازسازي شود، متذكر شد: با بهره‌برداري از فاز اول و دوم پروژه حفظ و نگهداري از بافت با ارزش روستاي كزج خلخال شاهد افزايش گردشگران داخلي و خارجي در اين منطقه هستيم.

وي يادآور شد: امسال مقرر شده است پنج روستاي هدف گردشگري نيز مورد مطالعه و عمليات اجرايي بهسازي و مورد مرمت قرار گيرد كه منتظر تأييد دفتر مركزي بنياد مسكن و تأمين اعتبار لازم در اين زمينه هستيم.

روستاي كرج يكي از روستاهاي نمونه و روستاي هدف گردشگري استان است كه بايد با در نظر گرفتن بافت با ارزش روستا و با استفاده از مصالح بومي و منطقه‌اي، با حفظ معماري قديمي و با استفاده از كارشناسان و معماران مجرب احياء و مرمت شده و هيچگونه تغييري در كالبد اصلي روستا به وجود نيايد.

انتخاب اين روستا به عنوان روستاي هدف گردشگري و احياي بافت معماري آن گام مهمي در معرفي و توسعه صنعت گردشگري و در نهايت درآمدزايي براي اهالي اين روستا بوده و بي شك توجه بيش از پيش به اين امر موجب افزايش درآمد مردم اين روستا در آينده خواهد شد.

همچنين برگزاري جشنواره هاي تابستاني گردشگري، معرفي جاذبه هاي گردشگري منطقه، مشاركت بخش خصوصي، تاسيس واحدهاي اقامتي و پذيرايي، تبليغ و معرفي اين روستا از طريق رسانه ها و.. از جمله راهكارهايي است كه زمينه جذب و اقامت بيشتر گردشگران را در اين روستا فراهم خواهد كرد.

© 2003 Mehr News Agency .

دوشنبه|ا|7|ا|فروردين|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 186]