کدام کشور اولین بار از دسته چک استفاده کرد ؟

واضح آرشیو وب فارسی:تکناز:
چک این روزها بلای جان دولت و ملت شده هر روز اخباری در خصوص رکورد زدن چک های برگشتی و انباشته شدن زندان ها از محکومان چک به گوش می رسد . اما این بلای خانمان سوز که قرار بود سبب آرامش وتسهیل مبادلات تجاری باشد از کجا نازل شد؟(ببخشید منظور ابداع بود)

بر اساس قدیمی ترین شواهدی كه از چك و بانكداری در دست است،تاریخچه ابداع آن به دوره هخامنشیان می رسد.بانكداری در دوره پیش از اسلام، به خصوص دوره ساسانی اهمیت زیادی داشته است. مراكزی همچون بانك های امروزی وجود داشته اند و در آنها كارهای بانكی از قبیل قرضه، برات، چك و... صورت می گرفته است.
به گزارش بانکی دات آی آر قدیمی ترین شكل بانكداری را در بین النهرین در دوره هخامنشیان سراغ داریم كه عمده ترین مركز سكونت یهودیان بود و در آنجا یهودیان عهده دار امور بانكداری بودند. مداركی هم از این ناحیه به دست آمده كه كاملا حكم چك دارد. كلمه «بانك» هم در آن زمان مصطلح بود و لغت «چك» نیز از همان زمان متداول شده كه تا امروز باقی مانده است. در نوشته های دوره ساسانی به زبان پهلوی لغت چك را داریم و همین واژه از ایران به زبان های دیگر جهان راه یافته است. مسلما چك در طول تاریخ روندی داشته است اما سیر روند آن را نمی دانیم.
از دیگر امور مهم بانكی، برات است. برات چیست و از چه زمانی در ایران متداول شد؟

بر اساس کتاب تاریخ تمدن در دوره مغول، از مركز یا از مراكز ایالات"برات یا همان حواله "می نوشتند و آن را به دست مامورانی می دادند. این ماموران با در دست داشتن حواله مورد نظر موظف می شدند باج یا عوارض یا وجه نقدی یا جنسی از كسی یا سازمانی یا جایی بگیرند. به این حواله برات می گفتند.
برات همچون موارد دیگر در دوره مغول روند خطرناكی پیدا كرد. هر دولتمدار یا محصل مالیاتی می توانست برات بنویسد. به این ترتیب، یك نفر ممكن بود از یك دایره یا شخص به خصوص چندین برات دریافت كند و موظف شود مطالبات مختلف جنسی یا نقدی این برات ها را پاسخگو باشد.

این مساله مثل موارد دیگر موجب اغتشاش شد تا سرانجام با اصلاحات غازان خان یا به عبارتی اصلاحات خواجه رشید الدین فضل الله مسائل مربوط به برات را سامان داد.
دكتر بیانی معتقد است این اصلاحات را در واقع باید اصلاحات خواجه نامید. خواجه رشید الدین فضل الله كه از زمان گیخاتو ارج و قربی بلند پایه نزد شاه یافته بود، در زمان سلطنت غازان خان تصدی كارهای خطیر را عهده دار شد و سرانجام به مقام وزارت رسید. وی كه در علم و ادب و ملك داری سرآمد بود، در زمان صدارت اصلاحاتی را تنظیم كرد كه بسیار مهم بود اما به نام سلطان وقت به اصلاحات غازانی معروف شد.

یكی از این اصلاحات كه در امر اجتماع و اقتصاد تاثیر فراوانی داشت، محدود كردن استفاده از برات بود. وی استفاده از برات را قانونمند كرد و مشخص كرد كه كدام سازمان های دولتی یا مالیاتی اجازه صدور آن را دارند. مجازات های خیلی سختی را هم برای تخلف از این امر در نظر گرفتند. اگر كسی غیر از افرادی كه مجوز داشتند، برات صادر می كرد، به مرگ محكوم می شد. مامور مالیاتی (بیتكچی) هم كه برات غیر مجاز را نوشته بود، به قطع دست محكوم می شد. این مجازات ها واقعا هم اتفاق افتاده است و به گفته دكتر بیانی، تمام این موارد در «جامع التواریخ» اثر بسیار مهم خواجه رشید الدین فضل الله همدانی در تاریخ مغول، ضبط است.
پس از این اصلاحات، برات به معنی واقعی كلمه به كار رفت و محصلان مالیاتی یا دیوان استیصاء یا هر جای دیگر در مواقع جنگ یا صلح برات می نوشتند و می فرستادند و كسی كه برات را دریافت می كرد باید موارد خواسته شده را می فرستاد.

رواج پول كاغذی و برات و چك و شركت های تجاری مشابه با شركت های مضاربه ای در دوره مغول نشان می دهد این دوره از دوره های رونق بازرگانی در طول تاریخ بوده است. در این دوره، جاده مهم ابریشم كه چین را به اروپا متصل می كرد و بسیاری جنگ ها بر سر این جاده شد، برای نخستین بار تحت یك حكومت واحد درآمد. به دنبال آن، دادوستدهای اقتصادی از راه این جاده صورت گرفت كه بسیار برای مغولان اهمیت داشت. همچنین مراودات فرهنگی بسیاری از این مسیر انجام شد كه همه این عوامل در پیشبرد اقتصاد و فرهنگ موثر بود.
منبع : بانکی دات ای ار

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تکناز]

[مشاهده در: www.taknaz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 320]