اميدواري ها نسبت به نوسازي ۲۰۰ هزار دستگاه ماشين آلات فرسوده بخش كشاورزي

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: اميدواري ها نسبت به نوسازي ۲۰۰ هزار دستگاه ماشين آلات فرسوده بخش كشاورزي
موضوع فرسودگي ماشين آلات كشاورزي يك بحث جدي است به عنوان مثال نظر رئيس سازمان جهاد كشاورزي اين استان اين است كه عمر نيمي از ماشين آلات بخش كشاورزي استان خراسان رضوي بيش از ۱۴ سال بوده و در نتيجه عمر مفيد خود را پشت سر گذاشته است. مهندس «سيدمحمد طباطبايي» در اين باره مي گويد: ماشين آلات موجود بايد نوسازي و بازسازي شود و براي اجراي طرح ها و برنامه هاي جديد از جمله طرح خاك ورزي و حفاظتي كشاورزي نيز نيازمند ماشين آلات جديد مانند تراكتورهاي سنگين و ادوات خاك ورزي هستيم اكنون فعاليت ۷۰ درصد كشاورزان سنتي است كه بايد با ارائه آموزش ها و تخصصي كردن فعاليت ها، زمينه تبديل كشاورزي سنتي به كشاورزي دانش بنيان را فراهم كنيم.

سابقه استفاده از ادوات كشاورزي

متون تاريخي و تحقيقات صورت گرفته بيانگر اين واقعيت است كه كشاورزي در ايران، قدمت ديرينه اي دارد و كشور ايران يكي از مراكز توليد محصولات كشاورزي دنياي باستان بوده است. به عنوان مثال حفاري هايي كه در تپه سيامك كاشان انجام گرفته، نشان مي دهد كه حدود ۶ هزار سال پيش كشاورزي در ميان مردم آن مناطق رواج داشته و برخي اشياي قديمي كشف شده نشان مي دهد كه در شهر شوش، ۳ هزار سال قبل از ميلاد مسيح مردم گندم را در مخزن هايي كه امروزه هم در بعضي از نواحي ديده مي شود، مي ريختند و انبار مي كردند.

اما با وجود اين قدمت، اختراع وسايل و تجهيزات مدرن كشاورزي در كشورهاي اروپايي نسبت به ايران زودتر صورت گرفت، به عنوان مثال از قرن هجدهم، استفاده از گاوآهن هاي فلزي برگردان دار در كشورهاي اروپايي متداول شد و اولين گاوآهن فلزي برگردان دار دامي در زمان ناصرالدين شاه قاجار به ايران وارد شد و در اروميه مورد استفاده قرار گرفت اولين نمايشگاه ماشين هاي كشاورزي هم در سال ۱۳۰۰ ش در تهران برگزار و اولين تراكتور نفتي ساده نيز در سال ۱۳۰۸ وارد ايران شد. كم كم بنگاه توسعه ماشين هاي كشاورزي از سال ۱۳۳۱ فعاليت خود را براي وارد كردن ماشين آلات كشاورزي شروع كرد.

در واقع مهم ترين ابزارهاي صنعت كشاورزي كه در گذشته از آن به شكل ساده استفاده مي شد بيشتر ابزارهاي دستي ساده شامل بيل، كج بيل ها، داس هاي دسته كوتاه، كلنگ، گاوآهن، هرس هاي دندانه اي، خرمن كوب ها و غيره بوده است. اما امروز بحث مكانيزاسيون كشاورزي مطرح مي شود و در همين راستا، از سال ۱۳۴۵ بود كه قراردادي بين ايران و جمهوري روماني براي خريد تراكتور و بعضي ادوات كشاورزي منعقد شد. در واقع واژه «مكانيزاسيون» كشاورزي هم از زماني متداول شد كه تراكتورهاي بخاري وارد مزرعه شدند و هدف از مكانيزاسيون كشاورزي اين است كه از طريق وسايل مكانيكي بتوان توليدات كشاورزي را از نظر كمي و كيفي به منظور درآمدزايي افزايش داد و موازات افزايش جمعيت در دنيا، اهميت صنعت كشاورزي در تأمين نيازهاي غذايي مردم بيش از گذشته آشكار شد و به همين دليل است كه بحث مكانيزاسيون در كشاورزي و بهره گيري از وسايل و تجهيزات كشاورزي به طور جدي مطرح است و يكي از رشته هاي دانشگاهي «كشاورزي مكانيزاسيون» است.

دغدغه كشاورزان

«برات اسماعيلي» با ۲۰ سال سابقه كار در عرصه كشاورزي استفاده از ابزارهاي مدرن را در اين عرصه براي خرده مالكان مقرون به صرفه نمي داند و مي گويد: يك خرده مالك توان خريد ابزار و ادوات مدرن كشاورزي را ندارد. در واقع حركت به سمت استفاده از ابزارهاي مدرن به صورت چشمگيري باعث كاهش هزينه هاي كشاورزان خواهد شد ولي خرده مالكان به هيچ عنوان قدرت خريد ماشين آلات گران قيمت را ندارند بنابراين قبل از هر كاري بايد در جهت انسجام و هماهنگي بين خرده مالكان تلاش شود در غير اين صورت با توجه به ساختار و بافت خرده مالكي كه در كشاورزي كشور وجود دارد، نمي توان اين صنعت را درآمدزا كرد. يك كشاورز ديگر در اين زمينه مي گويد: با توجه به بافت سنتي كه در كشاورزي كشور وجود دارد و بيشتر كشاورزان به صورت خرده مالكي كشت مي كنند، بنابراين دولت بايد زمينه هاي شكل گيري تعاوني هاي روستايي را به وجود آورد و در تأمين ميزان نقدينگي و تسهيلات كشاورزان برنامه ريزي كند. در واقع بايد به كشاورزان وام هاي طولاني مدت داده شود تا بتوانند ماشين آلات مناسبي را خريداري كنند و اگر غير از اين باشد فقط شركت هاي سهامي زراعي و كشت و صنعت مي توانند به ماشين آلات مدرن دسترسي داشته باشند و خرده مالكان راهي جز رفتن به سمت روش ها و شيوه هاي سنتي نخواهند داشت.

اهميت موضوع در برنامه توسعه

اگر قرار است در صنعت كشاورزي هم مثل هر صنعت ديگر به درآمدزايي برسيم و زمينه اشتغال زايي را در كشور فراهم كنيم بايد به مكانيزاسيون و نوسازي تجهيزات و ابزار آلات كشاورزي توجه كنيم.

مهندس دلاور عضو كميسيون كشاورزي مجلس در اين باره مي گويد: موضوع از رده خارج كردن ماشين آلات فرسوده كشاورزي در قانون برنامه پنجم توسعه مورد توجه قرار گرفته و ماده ۱۴۳ بند «و» قانون برنامه پنجم نوسازي ماشين آلات و تجهيزات كشاورزي را مورد تأكيد قرار داده است. به گفته وي در اين ماده اشاره شده كه ۲۰۰ هزار دستگاه از ماشين آلات فرسوده كشاورزي بايد تا پايان برنامه از رده خارج شود. بنابراين توليد ماشين آلات كشاورزي بايد با توجه به شرايط اقليمي هر منطقه، قابليت ها و توانايي هاي كشاورزان آن منطقه صورت بگيرد تا با اين تغيير و تحولات بتوانيم تا پايان برنامه پنجم، ضريب مكانيزاسيون را از يك اسب بخار در هكتار (سال ۸۸) به 1.5 اسب بخار در هكتار تا پايان برنامه پنجم توسعه برسانيم. اما به رغم اين تأكيد صريح، در لايحه بودجه سال ۹۰ از اين مورد غفلت شد.

وي مي افزايد: با توجه به تأكيدي كه در برنامه پنجم درباره خارج كردن ماشين آلات فرسوده و نوسازي آن ها شده است، كميسيون كشاورزي مجلس بر آن شد كه موضوع را در بودجه سال ۹۱ به صورت جدي پي گيري كند به همين دليل دولت را موظف كرده است تا از طريق تأمين اعتبارات مورد نياز نسبت به نوسازي ماشين آلات كشاورزي اقدام كند. «دلاور» مي افزايد: در بودجه سال ۹۱، دولت طبق پيش بيني برنامه پنجم توسعه در زمينه نوسازي ماشين آلات كشاورزي عمل خواهد كرد و كميسيون هم در اين زمينه به طور جدي پي گير است. وي با تأكيد بر ضرورت اين مهم مي گويد: به صورت همه جانبه به موضوع نگاه شده است و بايد به سمتي حركت كنيم تا با تغيير و تحولات لازم در نوسازي ماشين آلات كشاورزي بتوانيم اين صنعت را درآمدزا و اشتغال زا كنيم.

افق توسعه

در برنامه پنجم توسعه، افق توسعه صنعت كشاورزي مثل هر صنعت و بخش ديگري لحاظ شده است و در بخش كشاورزي هم حمايت از صنعت كشاورزي در قالب طرح هاي خاك ورزي دنبال مي شود.

رئيس مركز مكانيزاسيون وزارت جهاد كشاورزي در اين زمينه مي گويد: دولت براي حمايت از صنعت كشاورزي از طريق طرح هاي مكانيزاسيون در قالب طرح هاي خاك ورزي وارد عمل شده است و در برنامه پنجم توسعه به اين مهم توجه خاصي دارد. به گفته وي در اين نگرش ديگر خريد تراكتور و خريد وسايل جانبي آن توجيه ندارد. بلكه بايد حمايت ها در قالب طرح خاك ورزي و در راستاي برنامه پنجم توسعه صورت بگيرد.

«سنابادي» مي افزايد: با اين نگاه با كارخانه هاي توليد ماشين آلات كشاورزي در تبريز، اصفهان و جاهاي ديگر هماهنگ شده است تا توليد ماشين آلات در راستاي پيش بيني هاي برنامه پنجم توسعه انجام شود.

وي توجه به طرح خاك ورزي در صنعت كشاورزي را در برنامه پنجم توسعه مهم مي داند و مي گويد: در اين طرح به تجربه كشورهايي كه با اجرايي كردن آن موفق بودند توجه خاصي شده است و تحقيقات و پژوهش هاي مهمي توسط دانشگاه ها و كارشناسان در اين زمينه انجام شده است. در واقع افق روشن صنعت كشاورزي را بايد در اجرايي شدن اين طرح در برنامه پنجم توسعه ديد و در همين راستا، در بودجه ۹۱ اعتبارات لازم براي نوسازي ماشين آلات كشاورزي لحاظ شده است.

بنابراين وزارت كشاورزي و كارشناسان تمام تلاش هاي خود را به كار مي گيرند تا طبق پيش بيني هاي برنامه پنجم توسعه نسبت به نوسازي ماشين آلات كشاورزي اقدام شود.

نوسازي و تغيير

كشاورزي با روش ها و شيوه هاي توليد سنتي، ديگر نه درآمدزا و نه اشتغال زاست و امروز از آن به عنوان صنعتي ياد مي شود كه در بازدهي آن، بهره گيري از وسايل و تجهيزات مدرن يك اصل است.

رئيس مركز مكانيزاسيون وزارت جهاد كشاورزي درباره اهميت و توجه به نوسازي ماشين آلات كشاورزي به عنوان يك صنعت مي گويد: از اجراي طرح هاي خاك ورزي به عنوان يك ضرورت در صنعت كشاورزي ياد مي شود. به اين معنا كه از طريق اين طرح بتوانيم زمين هاي زير كشت را با روش هاي مناسب و ماشين آلات مدرن آماده كنيم. به عبارت ديگر از طريق طرح هاي خاك ورزي، آماده سازي زمين براي كشت به شكلي مطلوب صورت بگيرد. بدون ترديد در اين آماده سازي وسايل و تجهيزات مدرن نقش اصلي را دارد و اين مهم با نگاه مكانيزاسيون ممكن مي شود.

وي مي افزايد: به عنوان مثال در روش هاي سنتي اگر با ۵ دستگاه تراكتور و ادوات كشاورزي روي زمين كار مي شد. در روش هاي مدرن با استفاده از ماشين آلات جديد و با طرح مكانيزاسيون خاك ورزي مي توان همه آن كارها را با يك دستگاه انجام داد. «سنابادي» مي افزايد: بنابراين با اجرايي شدن طرح هاي خاك ورزي و استفاده از ماشين آلات مدرن به شكلي مطلوب از هزينه هاي كشاورزان كاسته خواهد شد و اين كاهش هزينه ها به نفع كشاورزان است.

در واقع اگر توليد محصولات با كيفيت و كاهش هزينه ها را در كشاورزي مي خواهيم دنبال كنيم، بايد به سمت نوسازي ماشين آلات كشاورزي پيش برويم.

ضرورت تغيير در ماشين آلات

تداوم كشاورزي و توليد با ماشين آلات فرسوده و شيوه هاي سنتي ديگر مقرون به صرفه نيست. به همين دليل كارشناسان استفاده از ماشين آلات مدرن را در توسعه صنعت كشاورزي براي كاهش هزينه ها، افزايش درآمد و اشتغال زايي مهم ارزيابي مي كنند. عضو كميسيون كشاورزي مجلس درباره ضرورت تغيير و نوسازي ماشين آلات فرسوده كشاورزي در كشور مي گويد: كشاورزي با سبك و شيوه هاي سنتي مقرون به صرفه نيست. هر كشاورزي كه بخواهد به شكل سنتي كشت كند با اين روش كشت، دچار ضرر و زيان خواهد شد. چرا كه با روش هاي سنتي، هزينه هاي توليد در كشاورزي بالا مي رود و توليد محصولات كشاورزي با هزينه هاي بالا براي كشاورزان به صرفه نيست. به عنوان مثال يك كشاورز با روش سنتي در برداشت گندم ضايعات زيادي دارد كه همه اين ضايعات براي او هزينه است يا در كشت و برداشت برنج، چاي و برداشت محصولات باغي، اگر از طريق ماشين آلات مدرن كار دنبال نشود، هزينه هاي كشاورزان به شكل چشمگيري بالا خواهد رفت و وقتي هزينه ها افزايش يابد، ديگر توليد و برداشت يك محصول براي كشاورز مقرون به صرفه نيست و به موازات اين افزايش هزينه ها، اشتغال زايي هم در اين صنعت كم خواهد شد.

«دلاور» مي افزايد: اگر بخواهيم كه صنعت كشاورزي را توسعه دهيم و در اين صنعت به درآمدزايي برسيم بايد نوسازي ماشين آلات كشاورزي را ضروري ببينيم تا بتوانيم با فراهم كردن ابزارهاي مناسب كشاورزي، اين صنعت را به سمت درآمدزايي و اشتغال زايي پيش ببريم.

به هر حال كاشت، داشت و برداشت در عرصه كشاورزي، ديگر با روش هاي سنتي مقرون به صرفه نيست و براي تبديل شدن آن به صنعت كشاورزي، كاهش هزينه ها و افزايش درآمد و اشتغال زايي بايد به سمت نوسازي ماشين آلات و تجهيزات كشاورزي حركت كنيم و تنها كشاورز نمي تواند اين مهم را محقق كند بلكه حمايت سازمان ها و نهادها به ويژه دولت و اعطاي تسهيلات كم بهره ضروري است.

چكيده گزارش

در ماده ۱۴۳ بند «و» قانون برنامه پنجم توسعه كشور موضوع نوسازي ماشين آلات و تجهيزات كشاورزي مورد تأكيد قرار گرفته است تا نزديك به ۲۰۰ هزار دستگاه از ماشين آلات فرسوده كشاورزي از رده خارج شود. همچنين تا پايان اين برنامه بايد ضريب مكانيزاسيون از يك اسب بخار در هكتار (سال ۸۸) به 5/1 اسب بخار در هكتار برسد. هر چند اين موضوع در بودجه سال ۹۰ مورد توجه قرار نگرفت اما در لايحه بودجه ۹۱ به صورت ويژه به اين موضوع پرداخته شده كه اميدواري هايي را موجب شده است. به اعتقاد كارشناسان با روش ها و شيوه هاي سنتي نمي توان در عرصه كشاورزي به درآمد رسيد و اشتغال مناسبي ايجاد كرد. بنابراين اگر قرار است، از آن به عنوان يك صنعت ياد شود و هزينه كشاورزان را كاهش دهيم و درآمدزايي و اشتغال را در اين صنعت افزايش دهيم بايد نوسازي ماشين آلات كشاورزي را در راستاي سياست هاي برنامه پنجم جدي گرفت.

يکشنبه|ا|30|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 131]