فرجام سفته بازي ارز و سكه چيست؟

واضح آرشیو وب فارسی:جمهوري اسلامي: فرجام سفته بازي ارز و سكه چيست؟
مهدي تقوي
التهاب اخير بازار ارز و سكه، اشتياق سفته بازانه بسياري را برانگيخت. انگيزشي كه ذاتا حاوي تلاش براي كسب سود كوتاه مدت بود. به عبارت ساده تر، تحليل رفتار سفته بازان، به ماهي گيري از آب گل آلود مي‌ماند.
اما چرا اين نوع كسب سود از بعد كلان مذموم است؟
همانطور كه اشاره شد، اين نوع سوداگري به دليل آن كه حاوي نگاه كوتاه مدت است، سرمايه‌گذاري بلندمدت را تضعيف مي‌كند. البته در شرايطي كه بازدهي بازار سهام و نرخ سود سپرده‌گذاري در بازار پول پايين‌تر از نرخ تورم بود و نيز به دليل مشكلاتي كه براي بخش توليد پس از كاهش يارانه انرژي رخ داده بود، فضاي اقتصادي كشور آماده تحميل يك شوك از سوي مامني تازه براي كسب سود بود. چرا كه بازار مسكن نيز كه در اين مواقع به سرعت مورد آماج سرمايه‌ها قرار مي‌گيرد، فعلا آمادگي توزيع سود بالا را نداشت.
در چنين شرايطي علايم كافي از بازار ارز و سكه صادر شد. اما فضاي سفته بازي، فضاي "بازار گرمي " است. لذا نه تنها بخش‌هاي مولد اقتصاد از رونق سوداگري آسيب مي‌بيند، بلكه گاه نرخ‌هاي حبابي شكل مي‌گيرد. نرخ‌هايي كه بيشترين آسيب را به پس اندازهاي خرد غير حرفه اي‌هاي تازه وارد به بازار ارز و سكه مي‌زند. گذشته از اين، اين حباب، آرام آرام بازارهاي ديگر را نيز تحت تاثير خود قرار مي‌دهد.
علايم غلط بازار سكه و به خصوص ارز، آن گونه كه در حال حاضر نيز قابل لمس است، بهانه لازم را براي ورود شوك قيمتي پس از حصول آرامش نسبي يا كوتاه مدت در بازار ارز و سكه به ساير بازار‌ها همچون كالا و خدمات فراهم مي‌كند.
گذشته از اين شوك رواني گراني ارز و سكه براي عموم مردم اين است كه احساس مي‌كنند ارزش دارايي هايشان به سرعت در حال نزول است. لذا تلاش مي‌كند كه ارزش دارايي‌هاي خود از جمله مسكن را بالاتر ببرند.
همين هم رخ داده، اين روزها در برخي اخبار از رشد بيش از 20 درصدي قيمت مسكن سخن گفته مي‌شود.
مساله بعدي كه رخ مي‌دهد، تشويق مردم به خروج دارايي‌ها و سرمايه هايشان از كشور است. برخي به اين فكر مي‌افتند كه براي حفظ ارزش آنها دست به كار انتقالشان به خارج از كشور بيفتند. همين امر خود بار ديگر تقاضا را در بازار ارز تحريك مي‌كند. لذا دور باطل سفته بازي ادامه مي‌يابد.
نكته بعدي آثار اجتماعي و فرهنگي اين مساله است. فراتر از ترويج كوتاه مدت نگري و افول اخلاق كه در ذات سفته بازي نهفته است، نگراني از كاهش ارزش دستمزد و دارايي‌هاي مردم، آنها را سرخورده و افسرده مي‌كند. بر اين اساس فرهنگ كار در كشور نيز آسيب مي‌بيند.
ماحصل ديگر اين شوك قيمتي در ميان مدت و بلند مدت آسيب پذيري تشكيل سرمايه توليدي در كشور است كه به دليل تضعيف بازار سرمايه و پول رخ مي‌دهد.
در نهايت مردمي كه با هدف كسب سود آني و سرشار وارد چرخه باطل سفته بازي ارز و سكه شده اند، در عمل به بدتر شدن وضعيت اقتصادي خود و جامعه رضايت داده‌اند.
اين بدتر شدن اوضاع باز هم انگيزه‌هاي سوداگرانه را تشويق مي‌كند. به طوري كه انگار جامعه در يك دور باطل گرفتار آمده است و فارغ از نقش سياستگذاري‌هاي كلان اقتصادي در تشديد اين شرايط، خود به فقيرتر شدن دسته جمعي دامن مي‌زند.
بعد همه مي‌پرسند كه با وجود اين همه درآمد نفتي چرا شرايط اقتصادي كشور آن گونه كه بايد بهبود نمي‌يابد غافل از اين كه سرمايه‌هايي كه مي‌تواند در قالب توليد زنجيره ايجاد ارزش افزوده را رقم بزند، بدل به ارز بيش از اندازه گران و سكه‌هاي حبابي شده است.
البته كتمان نمي‌توان كرد كه سياستگذاري‌هاي كلان اقتصادي براي تشويق سرمايه‌گذاري بلندمدت يا سوق دادن جامعه به سمت سوداگري نقش غيرقابل انكاري بازي مي‌كند كه همواره بايد مورد توجه دولت‌ها باشد.
استاد اقتصاد

چهارشنبه|ا|26|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جمهوري اسلامي]

[مشاهده در: www.jomhourieslami.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 213]