واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > خاورمیانه - اقدام ترکها در اجازه دادن به گروه اپوزیسیون سوری برای برگزاری جلسه در ترکیه هم ژستی دمکراتیک از سوی دولتمردان ترکیه بود زهرا خدایی طی روزهای اخیر نزدیک به 3 هزار آوارۀ سوری وارد خاک ترکیه شدند و با توجه به وخامت اوضاع در سوریه هر ساعت بر تعداد مهاجران افزوده می شود.به اعتقاد برخی از کارشناسان و ناظران بین المللی حمایت ترکیه از آوارگان سوری و فراهم آوردن امکانات لازم از سوی نهادهای دولتی، تلاش برای جلوگیری از تکرار فاجعه سال 1991 است که در آن صدام حسین کردها را مورد حملات شدید نظامی قرار داد و زمانی که ترکها به نجات کردها آمدند خیلی دیر شده بود. دسته ای دیگر نیز بر این باورند که دولتمردان ترک با در پیش گرفتن سیاستی معقولانه، موضع رسمی خود را حمایت از خیزش های مردمی در خاورمیانه و شمال آفریقا قرار داده اند و این همان سیاست ارتقای جایگاه و منزلتی است که ترکها به دنبال آنند. تحلیل و نگاه چند کارشناس در خصوص آخرین تحولات در مرزهای سوریه و ترکیه را در ذیل می خوانید: اسدالله اطهری(کارشناس خاورمیانه)- نزدیک به سه هزار آواره سوری در مرزهای بین ترکیه و سوریه طی چند روز اخیر اسکان داده شده اند و دولت ترکیه نیز با فراهم آوردن امکانات لازم اقدامات سرکوبگرانۀ نیروهای امنیتی بشار اسد را محکوم کرده است.این در حالی است که تاریخ روابط سیاسی ترکیه و سوریه پیشینه ای دوستانه و عمیق میان دو کشور را نشان می دهد. از زمان روی کار آمدن رجب طیب اردوغان، رابطۀ دو کشور وارد فاز جدیدی شده بود و ترکیه و سوریه با ایجاد شورای عالی همکاریهای استراتژیک گام مهمی را در روابط اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک و حتی برپایی مانور نظامی برداشته بودند.رفت و آمدهای دیپلماتیک و گسترش همکاریها در برخورد با پ.ک.ک نیز دو کشور را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک ساخته بود و لغو ویزای میان دو کشور نیز رفت و آمد را تسهیل کرده بود.با این حال، سطوح بالای تعاملات میان دو کشور نمی توانست توجیه گر رفتار نیروهای امنیتی سوریه باشد و لذا دولت ترکیه از آغاز نا آرامی ها، رفتار نیروهای امنیتی را مورد انتقاد قرار داد.با این حال، ترکها ترجیح دادند هم با اپوزیسیون و هم با دولت روابط معقولانه ای برقرار کنند. اقدام ترکها در اجازه دادن به گروه اپوزیسیون سوری برای برگزاری جلسه در ترکیه هم ژستی دمکراتیک از سوی دولتمردان ترکیه بود و هم آنکه ترکها تحت فشار افکار عمومی به خصوص مسلمانان ترک باید واکنشی معقولانه نسبت به رفتار نیروهای امنیتی سوریه از خود نشان می دادند. همانگونه که می دانیم عدالت و توسعه، حزب قدرتمند حاکم که روز 12 ژوئن انتخابات پارلمانی را پیش رو دارد ریشه هایش به اخوان المسلمین بازمی گردد و قطعا نمی تواند در مقابل کشوری که بخشی از اخوان را در خود جای داده است، بی تفاوت باشد.با توجه به رویکرد حزب عدالت و توسعه طی سالهای اخیر، اتخاذ چنین سیاستی از سوی دولتمردان ترکیه انتظار می رفت. داوود آقایی(کارشناس مسائل سیاسی)- دولتمردان ترکیه در اقدامی انسان دوستانه مرزهای خود را به روی آوارگان سوری گشودند و نزدیک به سه هزار آواره سوریه را در خاک خود پذیرفتند. ترکیه و سوریه دو همسایه و متحد دیرینه در بسیاری از حوزه ها، از همکاری قابل قبولی تا پیش از آغاز ناآرامی ها در سوریه برخوردار بودند. به دنبال خیزش های مردمی در خاورمیانه و شمال آفریقا سوریه نیز از امواج آن مصون نماند و دامن ناآرامی ها در نهایت سوریه را نیز دربرگرفت. دولتمردان ترک در ابتدا به دلیل دغدغه های امنیتی حضور کردها در دو سوی مرزها انتظار داشتند دولت بشار اسد بتواند ناآرامی ها را مهار کند و لذا سیاست محتاطانه ای را در موضع گیری های اولیۀ خود در پیش گرفتند.اما موضع گیری های اخیر دولتمردان ترکیه شاید حکایت از این داشته باشد که ترکیه به این جمعبندی رسیده است که حرکت های جاری در خاورمیانه فراگیر است و شاید دولت سوریه نیز تاب مقاومت در برابر این خیزش ها را نداشته باشد. برهمین اساس بود که ترکیه مواضع خود را تغییر داده و به رهبران اپوزیسیون اجازه داد تا در خاک این کشور جلسه برگزار کنند.بازکردن مرزهای ترکیه بر روی آوارگان سوری نیز تداوم همان سیاست چرخش اساسی در برخورد با سوریه بود.موضع جدید دولتمردان ترکیه در واقع مبتنی بر مقتضیات داخلی و همچنین نقشی است که ترکیه در خاورمیانه به دنبال آنست. ترکیه با موضع جدید و رسالتی که برای خود ترسیم کرده ثابت کرد که در سیاست خارجی، افق آینده خود را حمایت از استقرار رژیم هایی می بیند که برآمده از مردم و مطالبات دمکراتیک آنها باشد. هر چند دولتمردان ترک گهگاه یکی به نعل می زنند و یکی به میخ اما مجموع تحولات اخیر در روابط دو کشور حکایت از آن دارد که ترکیه خواهان همراهی با خواست مردمی و سوار شدن بر موج جاری است.موضع ترکیه در قبال تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا ثابت کرد ترکیه داعیه دار حرکتهای دمکراسی خواهی در خاورمیانه است و از مطالبات دمکراتیکی که مردم پشت آنند دفاع می کند. جواد صالحی(کارشناس خاورمیانه)- سیاست خارجی ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه دچار تغییرات اساسی و بنیادین شد که "نوعثمانی گرایی جدید" نام گرفت و احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه مبدع آن بود. توجه به خورمیانه جدید، فرهنگ جدید حاکم بر آن و ملاحظات بومی این منطقه، اساس سیاست خارجی ترکیه در دوران اردوغان را تشکیل می دهد. اما سیاست جدید حزب عدالت و توسعه همواره با این انتقاد روبرو بوده که در تعارض با سیاست های غربی گرایی این کشور بوده است اما واقعیت آنست که ترکیه درصدد ارتقای منزلت استراتزیک در خاورمیانه، ارتقای موقعیت خود به عنوان عضو ناتو و همچنین نزدیک شدن به دروازه های اتحادیه اروپاست. حزب عدالت و توسعه طی سالهای اخیر با یک تیر چند هدف را نشانه گرفت: 1-با گسترش تعاملات منطقه ای و فرامنطقه ای فرصت های جدیدی را برای خود ایجاد کرد2-با اهرم های منطقه ای و رویکرد غربگرایانه، خود را چند گام به الحاق اتحادیه اروپا نزدیک کرد.3-ترکها با وجود انتقادات مضاعف نسبت به تعاملات این کشور با اسراییل، سیاست معتدلانه ای را در برخورد با اسراییل در پیش گرفتند. رفتار ترکیه و حزب عدالت و توسعه در طی سالهای اخیر نشان داد که این کشور درصدد افزایش موقعیت و منزلت خود با استفاده از پتانسیل های منطقه ای است. بازار و تجارت فعال در منطقه، چالشها و منازعات منطقه ای می توانست برای ترکیه فضای لازم برای بهره برداری را فراهم آورد. اما در مورد تحولات اخیر خاورمیانه، نگاه ترکیه دربرگیرندۀ فراز و فرودهایی بود که نوعی ابهام در نزد تحلیل گران به وجود آورد که فی الواقع ترکیه در کوران تحولات خاورمیانه به دنبال چیست؟ آیا مقامات ترکیه قصد حمایت از خیزش های مردمی و یا حمایت از حکومتهای محافظه کار در منطقه را دنبال می کند؟ و در این میان مواضع دوگانه دولتمردان ترکیه در قبال لیبی بیش از همه به این ابهامات و تردیدها دامن زد. اما در مجموع باید گفت که محاسبات سیاست خارجی ترکیه، مبتنی بر حمایت از جنبش های مردمی، تقویت روند دمکراتیزاسیون، حمایت از احقاق حقوقی مردمی با کمترین هزینه ممکن است.به گونه ای که ترکیه هم اکنون در لیبی به این انسجام رسیده و معتقد است حقوق ملت باید اعاده شود و برهمین اساس در تلاش است به شیوه مسالمت آمیز قذافی را کنار بگذارد و دولتی مردمی در این کشور را روی کار آورد. در مورد سوریه نیز ترکها به رغم وجود روابط بسیار صمیمی در نقش توصیه گر و منتقد جدی وارد عمل شدند و هم اکنون نیز در حال ایفای نقش یک حامی هستند.هرچند اقدام ترکیه در اجازه دادن به برگزاری نشست معارضین در خاک کشورش نشان از همدلی با مردم سوریه داشته و جنبۀ مداخله گرایی ندارد، اما مواضع تند اردوغان در محکومیت اقدام نیروهای امنیتی نشان از آن دارد که فصل تازه ای در روابط ترکیه و سوریه در حال رقم خوردن است. اردوغان در آخرین مصاحبه خود اعلام کرد:"ما تلاش کردیم رژیم اسد به شیوه ای انسانی با مردم برخورد کند،اما به نتیجه رسیدیم" اظهارات اردوغان حکایت از آن دارد که زین پس رفتار سوریه و ترکیه وارد فضای تنش خواهد شد.هرچند به گفتۀ داوود اوغلو تمامی کانال های ارتباطی میان دو کشور برقرار است اما بعید به نظر می رسد که در چنین شرایطی این کانال ها کارآمد واقع شود. این احتمال وجود دارد که انتقادات اردوغان و حزبش در آینده ای نه چندان دور علیه سوریه شدت گیرد به خصوص آنکه ترکیه انتخابات پارلمانی را نیز پیش رو دارد و حزب عدالت و توسعه نیز به خاطر دفاع از اعتبار و الگوی دمکراتیک خود در مقابله با سایر احزاب بر شدت دفاع از مواضع خود خواهد افزود.51263
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 307]