توفان‌هاي سهمگين دشت سيستان زندگي مردم را مختل كرده است

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: توفان‌هاي سهمگين دشت سيستان زندگي مردم را مختل كرده است
توفان‌هاي سهمگين دشت سيستان زندگي مردم را مختل كرده است
زاهدان- خبرنگار رسالت:
دشت سيستان در شرق كشور و شمال سيستان و بلوچستان كه بيش از
5 هزار سال قدمت داشته و به عنوان بهشت باستان‌شناسان در دنيا معروف است بيش از ده هزار هكتار وسعت خاك دارد كه چهار هزار كيلومتر آن را درياچه‌ هامون و بيش از چهار هزار كيلومتر جنگل‌هاي پراكنده گز و بقيه اراضي حاصلخيز است كه در حال حاضر دويست هزار هكتار آن قابل كشت و زرع مي‌باشد.
اين جلگه كه عمده محصولات آن را غلات تشكيل مي‌دهد از آبرفت رودخانه هيرمند كه از كوه‌هاي بابا در سلسله كوه‌هاي هندوكش در شرق افغانستان كه در مرز چين با اين كشور قرار دارد تشكيل شده كه در سال‌هاي پر آبي سيلاب‌هاي عظيم فصلي رودخانه هيرمند به درياچه‌ هامون سرازير مي‌شود كه گاها در اثر حجم بسيار بالاي سيلاب‌ها كه بعضي وقت‌ها ميزان ورودي آن به سيستان بيش از چهار هزار متر مكعب در ثانيه است ، پس از تخريب روستاهاي مسيل خود و وارد آوردن ميلياردها ريال خسارت به كشاورزان و دولت به درياچه هامون مي‌ريزد.
جريان آب در رودخانه هيرمند چه در زمان‌هاي سيلابي و يا عادي كه ممكن است كمتر از 50 متر مكعب در ثانيه باشد باعث توسعه كشاورزي در منطقه،‌ توسعه و گسترش دامداري،‌آبزي پروري و ديگر فعاليت‌هاي زير بخش كشاورزي مي‌شود.
تاريخ نشان مي‌دهد كه زماني دشت سيستان به عنوان انبار غله شرق آسيا مطرح بود كه علاوه بر تامين گندم استان‌هاي همجوار سيستان و بلوچستان ، بخشي از كشور افغانستان و پاكستان و حتي استان‌هايي از چين و هندوستان را تامين مي‌كرد.
مواد لبني و ماهي و آبزيان صيد شده بويژه انواع و اقسام پرندگان دريايي كه در درياچه چهار هزار كيلومتر مربعي هامون پرورش داده مي‌شد به ساير استان‌ها بويژه خراسان صادر مي‌شد كه توليد انبوه اين محصولات موجب مي‌شد تا دشت سيستان بازار كار مناسبي براي بيكاران شهرهاي جنوبي خراسان و شهرهاي مركزي و جنوبي سيستان و بلوچستان باشد.
گزارش خبرنگار ما حاكي است به رغم اين همه آبادي و توليد انواع محصولات كشاورزي و غيره در اين دشت وزش بادهاي سهمگين كه حدود 250 روز در سال حادث مي‌شود در سال‌هاي خشكسالي و آن زمان كه رودخانه هيرمند حتي ممكن است در چند ماه از سال يك قطره آب هم نداشته باشد مشكلاتي را بر اقتصاد روستاييان كشاورز وحتي مردم شهرهاي دشت سيستان به وجود مي‌آورد.
در دوران خشكسالي منطقه كه گاها بيش از ده سال طول مي‌كشد وقتي دولت افغانستان از رها كردن حق آبه سيستان به رودخانه هيرمند جلوگيري مي‌كند علاوه بر اينكه سطح چهار هزار كيلومتر مربعي درياچه هامون به كلي خشك مي‌شود جنگل‌هاي پراكنده اطراف اين دشت و تمام آبگيرهاي جلگه سيستان از پوشش گياهي خارج شده و در هنگام وزش توفان‌هاي سهمگين كه گاها تا 150 كيلومتر در ساعت اعلام شده‌ ريزگردهاي برخاسته از كف درياچه هامون، جنگل‌ها و آبگيرها و مزارع در هوا پخش و بيشتر اوقات فعاليت‌هاي اقتصادي در منطقه را مختل مي‌كند.
در روزهايي كه بادهاي پر سرعت دشت سيستان را فرا مي‌گيرد و ريزگردها و ذرات ماسه‌ بادي جلوي خورشيد را گرفته و از تردد ماشين‌ها جلوگيري و برق و آب در كل دشت را قطع مي‌كند، بيش از چهارصد هزار نفر از مردم شهرها و روستاهاي سيستان در خانه‌ها حبس و در حالي كه سالخوردگان و كودكان و بيماران قادر به نفس كشيدن نيستند گرماي بالاي 45 درجه تابستان مشكلاتي را براي مردم به وجود مي‌آورد.
حركت شن‌هاي روان برخاسته از كف درياچه هامون بعد از پخش در هوا سطح مزارع را مي‌پوشاند كه گاها مشاهده شده كل محصولات مزارع در زير تپه‌هاي عظيم شن مدفون شده و روستايياني كه در مواقع وزش توفان‌هاي سهمگين با سرعت 120 كيلومتر در ساعت و بالاتر در خانه‌ها حبس و امكان تردد براي آنها وجود نداشت وقتي از خانه خارج مي‌شوند متوجه مسدود شدن ديوارها در اثر حركت شن‌هاي روان شده و در حالي كه راهي براي عبور به خارج منزل ندارند همچنان مجبور به تحمل گرماي بالاي 45 درجه در خانه هستند.
خبرنگار ما در پايان اين گزارش مي‌نويسد نظام مقدس جمهوري اسلامي كه براي عمران و آبادي و ايجاد اشتغال و رونق اقتصادي درجنوب سيستان و بلوچستان فعاليت نمود و اين منطقه را از كوير لوت به بهشت برين تبديل كرد متاسفانه در حد نياز براي بهبود وضعيت اقليم دشت سيستان كار چنداني انجام نداده است.
در حالي كه اعتبارات اندكي كه ساليانه براي اجراي پروژه‌هاي عمراني و ايجاد فضاي سبز در حاشيه درياچه‌ هامون در برنامه اول و دوم توسعه كاري از پيش نبرده و تنها منطقه‌اي از ريگزارهاي نزديك به مرز افغانستان كه در دوران طاغوت مالچ‌پاشي و فضاي سبز از جمله كاشت درختچه‌هاي جنگلي ايجاد شده، ديگر نقاط ريگزاري دشت سيستان به عنوان كانون بحران مشكلاتي را براي مردم به وجود مي‌آورد.
دولت دوم خرداد پس از چند بار اعزام چندين گروه كارشناسي از جمله معاون اول رئيس‌جمهور و رئيس سازمان برنامه و بودجه آن زمان در مرداد ماه سال 81 مصوبه‌اي را در دولت تصويب كرد كه ضمن تامين اعتبارات چند پروژه بزرگ براي جبران عقب‌ماندگي‌هاي تاريخي در سيستان و بلوچستان چند پروژه براي حل مشكل بحران‌هاي به وجود آمده اجرا نمود و اعتبار كلاني براي اجراي چند پروژه جهت جلوگيري از ريزگردهاي برخاسته از كف درياچه هامون در مواقع وزش توفان‌هاي سهمگين اختصاص داد.
در اين مصوبه آمده بود كه با تخصيص اعتبار تا پايان كار دولت دوم خرداد مشكل زيست‌محيطي دشت سيستان حل و به طور كلي سيستان و بلوچستان با اجراي چندين پروژه عمراني كه بخش وسيعي از اين پروژه‌ها بايد در دشت سيستان اجرا مي‌شد اين منطقه‌ تا پايان سال 84 در رديف استان‌هاي برخوردار قرار گيرد.
متاسفانه دولت دوم خرداد به قول خود وفا نكرد و اگرچه ميزان اعتبارات پروژه‌هاي جلوگيري ازخسارات ناشي از هجوم شن‌هاي روان در سيستان را كمي افزايش داد ولي اين اعتبارات اندك كاري از پيش نبرد و سيستان همچنان كانون بحران ناشي از وزش توفان‌هاي سهمگين باقي ماند و مشكلات رواني، اقتصادي و زيست محيطي مردم در طول حدود 250 روز در سال كمتر نشد بلكه با افزايش شدت توفان‌ها بيشتر هم شد اگرچه مردم منطقه سيستان مي‌گويند با ورود استان‌هاي جنوب غرب به جمع استان‌هايي كه در اثر پخش ريزگردها در مواقع وزش توفان (سوغات كشورهاي همسايه) مشكلات حادي را براي مردم چند استان كشور در بر دارد وضعيت اقليمي در جلگه سيستان كه پنج هزار سال است محرومترين افراد كشور را رنج مي‌دهد فراموش شده است.
گفته مي‌شود در مرحله اول كه چند استان كشور در رديف كشورهاي بحران زده قرار گرفت دشت سيستان كه سال‌هاست به عنوان تنها منطقه بحران زده ناشي از توفان‌هاي سهمگين مطرح بود جزء اين استان‌ها قرار نگرفت كه در مرحله دوم با تلاش و كوشش نمايندگان اين منطقه در مجلس شوراي اسلامي سيستان هم جزء استان‌هاي بحران زده معرفي شد و اين در حالي است كه اعتبارات ساليانه اجراي پروژه‌هاي مربوطه چندان تغييري نكرده است لذا دولت بايد چند اقدام اساسي براي حل مشكل هميشگي دشت سيستان انجام دهد كه در مرحله اول تلاش و كوشش براي برقراري ميزان حق‌آبه به سيستان در طول سال است تا با جريان آب در رودخانه‌ها و آبگيرهاي منطقه در مواقع وزش توفان بحران‌ها كاهش يابد و در مرحله دوم واداركردن كشور افغانستان براي دادن سهميه آب در طول سال به درياچه آب شيرين هامون به عنوان شانزدهمين درياچه بين‌المللي كه با اين كار در بخشي از سطح درياچه هامون آب روان خواهد شد و در مواقع وزش توفان از سطح خشك درياچه ذرات ريز شن در هوا پخش نخواهد شد.
و در آخر اينكه با توسعه فضاي سبز در حاشيه درياچه هامون و ني‌دار كردن درياچه كه پس از رهاسازي ماهي آمور توسط سازمان‌هاي ذيربط كل ريشه‌هايي كه در گذشته سطح چهار هزار كيلومتري درياچه را يكپارچه پوشانيده بود به كلي خشك شد و با شناسايي نقاط بحران زده براي اجراي پروژه‌هاي زيست محيطي مي‌توان مشكلات حاد مردم سيستان را در روزهاي توفاني حل كرد.

شنبه|ا|15|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 219]