كشاورزي پايدار، نياز محور توسعه استان

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: كشاورزي پايدار، نياز محور توسعه استان
اگر چه دولت براي توليد بيشتر غذا از نظر اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي هزينه هاي زيادي را متحمل شده است اما اين فعاليت عوارض زيست محيطي جبران ناپذيري از قبيل آلودگي منابع آب و كاهش حاصلخيزي، فرسايش شديد خاك، مقاوم شدن آفات و علف هاي هرز به سموم شيميايي، از بين رفتن بسياري از گونه هاي گياهي و جانوري و بي ثباتي و ناپايداري توليد در سيستم هاي غذايي را به همراه داشته است.در چند سال اخير دولت به منظور جلوگيري از رشد علف هاي هرز، بالا بردن بازده توليد، مديريت الكترونيكي و ... توجه زيادي به اجراي طرح توسعه پايدار كشاورزي (توليد پايدار) داشته و ترويج و توسعه آن را در دستور كار قرار داده است.

موانع توسعه كشاورزي
واقعيت امر اين است كه طرح توسعه پايدار يكي از طرح هاي تشويقي و تابع بانك است و پيش بيني مي شود با اعطاي تسهيلات به موقع و كافي، به طور كامل اجرا شود.عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد بجنورد با بيان اين كه كشاورزي پايدار با حفظ توليد در سطح مناسب و تأمين منابع توليد كنندگان، با محيط زيست كمتر در تعارض است مي گويد: با توجه به اين كه توسعه پايدار بخش كشاورزي امري يك جانبه و درون سازماني نيست بنابراين بايد عوامل اكولوژيكي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي وسياسي نيز در آن مدنظر قرار گيرد.رحيمي زاده با اشاره به اين كه توسعه بخش كشاورزي، منوط به اتخاذ سياست ها، راهبردها و برنامه ريزي اصولي و صحيح در تمامي زير بخش هاي كشاورزي است اظهار مي كند: در صورت پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني، وجود يك برنامه مدون جامع و بلند مدت، براي توسعه پايدار بخش كشاورزي با شرايط اكولوژيكي، اجتماعي، فرهنگي و شناخت پتانسيل ها و فرصت هاي ويژه در هر منطقه ضرورت مي يابد.وي هم سو نبودن برخي از سياست هاي اقتصادي در زمينه قيمت گذاري محصولات كشاورزي و نهاده هاي مصرفي، واردات و صادرات، بيمه كشاورزي يارانه هاي تخصيصي، حجم اعتبارات و تسهيلات بانكي، سياست ها و برنامه هاي توليدي را دليل ايجاد موانع در برابر توسعه بخش كشاورزي ذكر مي كند.وي توجه به هزينه هاي زيست محيطي، حفاظت از منابع ژنتيكي، جلوگيري از تخريب منابع طبيعي مانند جنگل، مرتع، كنترل فرسايش، بهبود روش هاي دفع آفات و ... را از مهم ترين راهكارهاي ايجاد پايداري در نظام هاي زراعي رايج و توسعه پايدار بخش كشاورزي عنوان مي كند و اظهار مي دارد: رعايت تناوب زراعي يكي از عوامل مؤثر براي افزايش بازده توليد و ايجاد ثبات و پايداري بيشتر در بوم نظام هاي زراعي است.وي تصريح مي كند: اطلاعات اندك كشاورزان از تناوب زراعي موجب كاهش تنوع و طول دوره آن ها شده است كه باعث ناكار آمدي تناوب كشت شده است.رحيمي زاده معتقد است: مديريت و كنترل تلفيقي آفات، بيماري ها و علف هاي هرز، راهكار مناسبي براي كاهش مصرف سموم شيميايي و اثرات جبران ناپذير آن است.به گفته وي ايجاد سيستم توليدي متوازن و تنوع از طريق تلفيق زراعت با دامداري و ساير نظام هاي توليدي، علاوه بر خود اتكايي بيشتر نظام هاي توليدي موجب افزايش درآمد پايدار نيز مي شود.اين استاد دانشگاه با بيان اين كه مديريت بهتر منابع و نهاده هاي مصرفي مي تواند براي حفظ منابع، كاهش اثرات سوء مصرف بي رويه نهاده ها، كاهش هزينه هاي توليد و افزايش درآمد كشاورزان مؤثر باشد مي گويد: در حال حاضر بهره وري منابع و نهاده هاي مصرفي در بخش كشاورزي بسيار پايين است و اين مسئله تأثير فراواني بر كاهش ثبات و پايداري نظام هاي زراعي دارد.وي بيان مي كند: افزايش جمعيت و ارتقاي سطح زندگي در سال هاي آينده علاوه بر افزايش سريع تقاضاي آب، رقابت بخش هاي مختلف را در بخش كشاورزي تشديد مي كند.وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا به محدوديت رو به افزايش منابع آبي مي توان به ايجاد امنيت غذايي و توسعه پايدار بخش كشاورزي رسيد؟ مي گويد: مديريت بهينه، فشرده و پايدار منابع آب، نقش اساسي در توسعه پايدار بخش كشاورزي هر منطقه دارد و بنابراين بايد متوليان بخش كشاورزي و كشاورزان نسبت به اهميت موضوع آگاهي يابند.وي اظهارمي كند: توجه به حاصلخيزي پايدار و تغذيه خاك به جاي تغذيه گياه در بوم نظام هاي زراعي، براي توسعه پايدار كشاورزي اهميت ويژه اي دارد.وي شخم هاي مكرر و بي رويه، بازگشتن بقاياي به جا مانده از محصول قبلي به خاك و آتش زدن اين منبع با ارزش از مواد آلي، مصرف اندك كودهاي آلي، مصرف نكردن كودهاي بيولوژيك، مصرف بي رويه كودهاي شيميايي و ... را از عوامل مؤثر در كاهش حاصلخيزي خاك در كشور مي داند.رحيمي زاده خاطر نشان مي كند: متأسفانه ميزان مواد آلي بيشتر خاك هاي زراعي در مناطق مختلف كشور به 4 درصد رسيده است كه اين امر موجب كاهش بهره وري منابع توليد، افزايش مصرف كودهاي شيميايي و افت كمي و كيفي محصولات كشاورزي توليدي شده است.وي مي افزايد: انجام تحقيقات كشاورزي، آموزش كشاورزان از طريق نظام هاي ترويجي نوين و به كارگيري كارشناسان كشاورزي در امر توليد، نقش مؤثري براي توسعه پايدار بخش كشاورزي دارد.اين عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي بجنورد برقراري امنيت سرمايه گذاري براي استمرار فعاليت هاي توليدي در عرصه كشاورزي و آماده سازي كشاورزي ايران براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني را از جمله مهم ترين راهكارهاي ايجاد توسعه پايدار در بخش كشاورزي مي داند.وي مي افزايد: در حال حاضر ايجاد تحول در تدوين و روش ارائه برنامه هاي درسي و آموزشي رشته هاي كشاورزي، به منظور افزايش توانمندي دانش آموخته هاي كشاورزي و آشنايي بيشتر آن با مزرعه است.

كشت سنتي جوابگو نيست
با وجود اين كه چند سالي است از اجراي طرح توسعه پايدار در بخش كشاورزي در كشور مي گذرد اما طبق گفته مسئولان اجراي كامل اين طرح نياز به زمان دارد.اين مسئله نه تنها در استان بلكه در سراسر كشور مطرح است و بنابراين به نظر مي رسد با تخصيص اعتبارات بيشتر بتوان در مدت زمان كوتاه تري به پايداري در توليد دست يافت.مشارزاده كارشناس ارشد كشاورزي در اين باره مي گويد: با افزايش روز افزون جمعيت و نيازهاي فراوان آن از جمله غذا، كشاورزي به روش هاي ابتدايي و سنتي با بازدهي كم، جوابگو نخواهد بود.وي مي افزايد: با به كارگيري روش هاي شيميايي با وجود رونق كشاورزي، توان توليد و حاصلخيزي خاك و در نتيجه كيفيت محصولات كاهش يافته است.وي اضافه مي كند: با توجه به خشكسالي هاي اخير، مديريت در بخش كشاورزي ضرورت مي يابد بنابراين بايد با لوله كشي براي آبياري تحت فشار از تبخير آب جلوگيري كرد.وي اظهار مي كند: با اقدامات مناسبي كه از 5 سال گذشته آغاز شد سطح زيادي از اراضي تحت پوشش قرار گرفت اما به دليل محدوديت اعطاي تسهيلات تا حدودي از ميزان استقبال كاسته شد.مشارزاده تصريح مي كند: به منظور جلوگيري از ركود اجراي طرح، از ابتداي مهر ماه امسال دولت به ازاي هر هكتار از اراضي 14 ميليون ريال به كشاورزان پرداخت مي كند.وي خاطر نشان مي كند: در حال حاضر در برخي از مناطق استان 50 درصد كشاورزان نسبت به اجراي اين طرح اقدام كرده اند.وي معتقد است: با استفاده از روش هاي مناسب بر روي بستر مي توان از تعريق و رشد علف هاي هرز جلوگيري كرد.وي احداث گلخانه را يكي ديگر از عوامل مؤثر در بخش توسعه پايدار ذكر مي كند و مي افزايد: ميزان آبي كه براي يك هكتار از اراضي استفاده مي شود توانايي توليد 10 تن محصول را دارد در حالي كه با اجراي طرح احداث گلخانه بهره وري و ارزش افزوده چند برابر افزايش مي يابد.وي ابراز مي كند: در حال حاضر اين طرح در مرحله دريافت مجوز است و هنوز به طور كامل اجرا نشده است.يك عضو كميسيون كشاورزي مجلس شوراي اسلامي نيز امنيت غذايي را يكي از اهداف توسعه پايدار كشاورزي ذكر مي كند و مي گويد: زماني امنيت غذايي در منطقه مطرح مي شود كه با كيفيت، كميت و قيمت مناسب در اختيار مردم گذاشته شود.

رجايي اظهار مي كند: براي ايجاد امنيت غذايي نياز به بهره وري مناسب از زمين و آب است كه اين امر با ايجاد اراضي بزرگ و توسعه مكانيزاسيون كشاورزي امكان پذير است.وي با اشاره به ميزان بارندگي و محدوديت منابع آبي مي افزايد: توليد بذرهاي مقاوم به خشكي و كم آبي و استفاده از روش هاي نوين آبياري از جمله راهكارهاي توسعه كشاورزي با شرايط موجود است.وي اظهار مي كند: با توجه به اين كه حدود 18 ميليون هكتار اراضي باغي در كشور وجود دارد بنابراين استفاده از روش هاي نوين براي افزايش ارزش افزوده و پايداري در توليد ضرورت مي يابد.

خودكفايي در كشاورزي
در حال حاضر خراسان شمالي با داشتن 300 هزار هكتار اراضي آبي و ديم و 50 هزار هكتار اراضي باغي، توليدات خوبي را نسبت به سهم خود در برنامه چهارم توسعه دارد.معاون فني و اجرايي سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي با بيان اين كه سالانه حدود يك ميليون تن محصولات كشاورزي از قبيل حبوبات، كنجد، آفتابگردان، سيب، انگور و ... در استان توليد مي شود مي گويد: با اختصاص اعتبارات دولتي و هماهنگي در استان مي توان در يك پروسه زماني خاص ميزان توليدات كشاورزي را به 2 برابر افزايش داد. عليزاده معتقد است: براي ايجاد توليد پايدار انتقال دانش از مراكز عالي به مزارع، آموزش و ترويج آبياري هاي نوين، ذخيره سازي و انتقال آب، احياي قنات ها، پيش آگاهي از وضعيت آب و هوايي و تخصيص اعتبارات لازم بسيار مؤثر است.وي تصريح مي كند: براساس اصول جهاني، كشاورزي پايدار به فرايندي اتلاق مي شود كه نيازهاي نسل حاضر را تأمين كند و بنابراين براي ايجاد اين نوع كشاورزي بايد ميزان مصرف سموم و كودهاي شيميايي را كاهش و مواد حفاظت كننده منابع طبيعي را افزايش دهيم.وي كشاورزي پايدار را براي ابعاد اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي، تكنولوژيكي حقوقي و انساني ذكر مي كند و مي افزايد: استفاده صحيح از منابع آب و خاك، تلفيق روش هاي مبارزه با آفات و بيماري ها، كاهش مصرف كود و سم و استفاده بهينه از شرايط مزرعه از جمله مهم ترين اهداف اين بخش است.وي ابراز مي دارد: براي انتقال دانش فني به مزارع 100 ناظر گندم، 84 ناظر گياه پزشكي و تعدادي ناظر چغندر قند و كلزا در مزارع فعاليت مي كنند.وي اضافه مي كند: انتقال دانش كشاورزي به مزارع، فراگير كردن بيمه محصولات كشاورزي، گسترش واحدهاي صنعتي و گلخانه اي، كاهش مصرف سموم و جايگزين كردن آن با مبارزه تلفيقي و بيولوژيك از جمله برنامه هاي ابلاغي شوراي اقتصاد و وزارت جهاد كشاورزي است.به گفته معاون فني و اجرايي سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي، امسال علاوه بر اعتبارات ملي و استاني 60 ميليارد ريال نيز از محل اعتبارات سفرهاي استاني رئيس جمهور به خراسان شمالي براي استفاده بهينه آب اختصاص يافته است. عليزاده معتقد است: استقلال هر كشوري بر پايه خودكفايي در كشاورزي و توليد مواد غذايي است.وي مي افزايد: با وجود اين كه براي رسيدن به توسعه پايدار، استان نيازمندي هاي زيادي دارد اما متأسفانه اختصاص اعتبارات و تسهيلات در اين زمينه اندك است.وي بيان مي كند: با توجه به مشكلات موجود، اجراي طرح توسعه پايدار كشاورزي در دولت نهم افزايش يافته به طوري كه اكنون توليدات استان در يك بازه زماني به 2 برابر افزايش يافته است.در اين ميان رئيس مؤسسه تحقيقات گياه پزشكي كشور مي گويد: مؤسسه تحقيقات گياه پزشكي، با توجه به آمار خسارت هاي وارد شده به محصولات كشاورزي ناشي از حشرات، قارچ ها و جانوران در مزارع توليدي كشور، اتخاذ تدابير حفاظتي محصولات كشاورزي را از مرحله توليد با مصرف، اجراي پروژه ها و طرح هاي تحقيقاتي بر روي عوامل خسارت زا را سر لوحه اقدامات خود قرار داده است. حسن عسگري شناسايي، جمع آوري، انجام عمليات مطالعاتي تحقيقاتي عوامل خسارت زا و تحقيق در زمينه توليد سموم بيولوژيك با توجه به مسائل زيست محيطي را از جمله مهم ترين اهداف اين مؤسسه ذكر مي كند.

پنجشنبه|ا|24|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 338]