با گذشت يكسال از آغاز به كار عرضه مواد نفتي و پتروشيمي؛ نفت خام چشم انتظار تصميم‌گيري متوليان براي ورود به بورس است!

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /راه‌اندازي بورس نفت درهاله‌اي از ابهام/ با گذشت يكسال از آغاز به كار عرضه مواد نفتي و پتروشيمي؛ نفت خام چشم انتظار تصميم‌گيري متوليان براي ورود به بورس است!

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: بورس

به بهانه 28 بهمن ماه، سالروز افتتاح معاملات مشتقات و فراورده‌هاي نفتي و پتروشيمي، بورس نفت را دريابيم.

به گزارش خبرنگار بورس خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، هنوز از يادمان نرفته كه در حاشيه مراسم افتتاح اولين اجلاس بين‌المللي صنعت پالايش در تهران كه در 28 بهمن 85 برگزار شد، داوود دانش جعفري ـ وزير امور اقتصادي و دارايي وقت ـ نويدبخش پيام راه‌اندازي بورس نفت تا يك ماه آينده همان سال بود؛ اما تنها با وجود باقي‌ماندن چند روز كاري تا پايان سال هنوز راه‌اندازي بورس نفت در هاله‌اي از ابهام قرار داشت و به اندازه تعداد انگشتان يك دست هم زمان باقي نمانده بود كه شاهد راه‌اندازي بورسي باشيم كه شش سال انتظار آن را مي‌كشيديم و در آن زمان صحبت از بورسي مي‌كرديم كه معلوم نبود چه زماني راه‌اندازي مي‌شود!

اما به نظر مي‌رسيد كه اين انتظارات دور از دسترس نيست و بالاخره مقرر شد، راه‌اندازي اين بورس به ظاهر به كما رفته كه كم كم رنگ كهنگي به خود مي‌گرفت، دوباره مورد توجه مسوولان امر قرار گيرد و در همان زمان بود كه مصوبه‌اي از سوي دولت ابلاغ شد تا بورس نفت در دو مرحله فرآورده‌هاي نفتي و نفت خام راه‌اندازي شود، اما مقرر شد فاز اول اين بورس در ساختار بورس كالايي تا بهمن 86 در تالار كيش افتتاح شود؛ در نتيجه رايزني‌ها در راستاي عرضه محصولات و فرآورده‌هاي پتروشيمي آغاز شد.

در همان زمان بود كه ساز مخالفت برخي از افراد به گوش مي‌رسيد و برخي معتقد بودند كه پس از گذشت چند سال كه وعده راه‌اندازي اين بورس از سوي مسوولان داده مي‌شد، چرا بايد دوباره منتظر بورس نفت مستقل بمانيم؟ آيا بهتر نبود كه محصولات پتروشيمي كه زيرمجموعه محصولات نفتي است، در بورس نفت مورد معامله قرار گيرد؟ و هزار اما و اگر ديگر كه ذهن افراد خاطي را به خود مشغول كرده بود.

با تمام اين اوصاف، بايد دل به همين بورس نفت نصفه و نيمه خوش مي‌كرديم، زيرا زماني كه راه‌اندازي بورس نفت در كشور مطرح شد، هيچ يك از كشورهاي منطقه خليج فارس داراي چنين بورسي نبودند، اما در حال حاضر در كويت، قطر يا ساير كشورهاي منطقه اين بورس ايجاد شده است. در واقع، ايده اوليه تشكيل بورس نفت ناخودآگاه با مانع روبه‌رو شد و توان كشور در ايفاي نقش به عنوان مركز معاملات بورسي نفت و فراورده‌هاي پتروشيمي به منظور جذب خريداران آن و نيز عرضه اين ماده به صورت آزادانه، شفاف و خارج از ضوابط رسمي، به واقعيت نپيوست؛ بنابراين با دست دست كردن، تنها فرصت‌ها از دست مي‌رفت.

بالاخره به صورت رسمي خبر راه‌اندازي فاز اول بورس نفت منتشر شد، هر چند اعلام شده بود فاز اول بورس نفت در تالار بورس كيش افتتاح مي‌شود، اما بنا به دلايلي به صورت (online) از تالار بورس كيش در تهران افتتاح شد. اين فاز در بيست و هشتمين روز بهمن ماه سال 86 با معامله 2 هزار تن محصول پلي‌اتيلن فعاليت رسمي خود را آغاز كرد.

در اين مراسم فرمان عرضه از سوي غلامحسين نوذري، وزير نفت و اجازه داد و ستد نيز از سوي دانش جعفري، وزير امور اقتصادي و دارايي صادر شد، اما در ظاهر بعد از گذشت حدود يك سال هنوز اين فاز به سن قانوني نرسيده و همچنان تحت تكفل شركت بورس كالاي ايران باقي مانده است!

به اين ترتيب، با وجود سنگين شدن سبد اقلام قابل معامله در تالار كيش و افزايش ارزش معاملات اين بازار تازه‌كار، خبري از اعلام استقلال بورس نفت نيست و متوليان آن هم ترجيح مي‌دهند براي جدايي از بورس كالا منتظر آرامش بازارهاي جهاني نفت و تثبيت قيمت‌ها بمانند.

به عنوان مثال، تنها در آبان ماه شاهد تشكيل جلسه كارگروه بورس نفت بوديم كه بر اساس مصوبه هيات وزيران مدير كل بانك مركزي و وزراي اقتصاد، نفت و امور خارجه در آن عضويت دارند و تاكنون جلسه ديگري در اين زمينه تشكيل نشده است. برگزار شدن تنها يك نشست در اولين سال راه‌اندازي فاز اول بورس نفت، بهانه‌اي است تا راه‌اندازي فاز دوم بورس نفت را با فراموشي مواجه كند و مشخص نيست آيا براي برگزاري اين نشست هم انتظار هفت ساله لازم است؟

به هر حال با وجود تمام تاخيرها، تالار خريد و فروش فرآورده‌هاي نفتي و پتروشيمي توانسته در ماه‌هاي سپري شده اقلام جديدي را براي جلب مشتريان بيشتر بر روي رينگ قرار دهد و البته اميدوار است تا پايان سال، فهرست محصولات پتروشيمي قابل خريد و فروش خود را تكميل كند و راه را براي ورود نفت خام در زمان مقتضي فراهم آورد.

از سوي ديگر، مسوولان امر اعلام مي‌كنند كه مذاكراتي با رييس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران براي استقلال بورس فرآورده‌هاي نفتي از بورس كالا انجام داده‌اند، اما به نظر مي‌رسد درحال حاضر با توجه به نوسان قيمت نفت ادامه شرايط فعلي به مصلحت نزديك‌تر باشد.

جدايي بورس فرآورده‌هاي نفتي و پتروشيمي از بورس كالا تنها در صورت ورود نفت خام به رينگ معاملاتي ميسر خواهد شد و درحال حاضر با توجه به فراز و فرود بازار جهاني نفت، خريد و فروش آن در بورس از توجه مناسب برخوردار نيست. به اين ترتيب نفت خام بايد كماكان براي ورود به بورس در انتظار بماند و به تبع آن، استقلال بورس نفت به تاخير خواهد افتاد.

اما اين سوال باقيست كه اين تاخير به چه قيمتي خواهد بود؟ آيا مسوولان بر اين امر واقف نيستند كه اگر نفت منطقه در بورس نفت ايران مورد معامله قرار گيرد، شرايط مناسبي براي اقتصاد كشور ايجاد مي‌كند؟ امكان‌سنجي اوليه براي راه‌اندازي بورس نفت در سه سال گذشته نشان داد كه مي‌توانيم به بورس نفتي دست يابيم كه نه تنها ايران، بلكه كشورهاي منطقه و توليد‌كننده نفت نيز محصولات خود را در آن عرضه كرده و خريداران مختلف از اقصي‌نقاط جهان محصولات را خريداري كنند، در صورتي كه اين امكان‌سنجي به دليل عدم اطمينان كافي مجريان طرح براي محقق شدن اين امر، هيچگاه اجرا نشد. در حاليكه در صورت تصميم درست مسوولان، راه‌اندازي اين بورس در كشور امكان‌پذير است.

همانگونه كه راه‌اندازي بورس نفت توسط يك وزارتخانه و سازمان امكانپذير نبوده و به همكاري نياز دارد، بدون شك به موفقيت رسيدن آن نيز نيازمند حمايت همه دستگاه‌هايي است كه به نحوي با آن در ارتباط هستند. بنابراين با توجه به مزيت‌هاي تشكيل بورس نفت و معامله نفت خام در كشور نياز است كه سازمان بورس و وزارتخانه‌هاي نفت، امور خارجه و امور اقتصادي و دارايي، همكاري‌هاي صميمانه‌اي داشته باشند تا راه‌اندازي فاز دوم بورس نفت نيز هرچه سريعتر به نتيجه برسد.

براساس اين گزارش، كارگزاران فعال در اين رينگ معتقدند كه با توجه به حجم و عرضه‌هاي بالاي معامله مواد نفتي در بورس‌هاي خارجي، حجم پايين معاملات داخل، شفافيت معاملات واعتبار عملياتي بورس را زير سوال مي‌برد، در حاليكه بايد حجم عرضه محصولات به گونه‌اي باشد كه شاهد نوسان قيمت در بازار نباشيم، اما در حال حاضر مقدار معاملات و عرضه محصولات به هر خريدار در سهميه‌بندي و محدوده مشخصي قرار مي‌گيرد.

عرضه‌كنندگان بايد به گونه‌اي براي توليدات خود برنامه‌ريزي كنند كه مشكلي براي متقاضيان در بازار بين‌المللي پيش نيامده و تعداد دفعات عرضه نيزبه صورت انحصاري در اختيار بخشي از دلالان قرار نگيرد.

همچنين از ديگر مشكلات، رده‌بندي جزئي محصولات در رينگ است در حاليكه در بورس‌هاي جهان مواد پايه‌اي معامله مي‌شوند. البته فراهم شدن زيرساخت‌ها، نرم‌افزارهاي مورد نياز و نيروي انساني متخصص از ديگر پيش‌نيازهاي اين بورس است تا بتوان متناسب با تقاضاي جهان، محصول در بورس عرضه كرد و متاسفانه هنوز پالايشگاه‌هاي كشور خصوصي‌سازي نشده‌اند تا به خريد محصول از ساير بورس‌ها اقدام كنند.اين در حاليست كه هنوز متولي رسيدگي به اين طرح مشخص نشده است.

به گزارش ايسنا، در زمان راه‌اندازي فاز اول بورس نفت، نوذري، وزير نفت اعلام كرده بود كه راه‌اندازي فاز دوم بورس نفت براي عرضه نفت خام به دليل پيچيدگي‌هاي آن به زمان بيشتري نياز دارد، حال بايد اين سوال را مطرح كرد كه اين پروسه مستلزم طي كردن چند خوان ديگر براي ورود نفت به اين بورس است؟ و بايد چند سال ديگر براي راه‌اندازي اين بورس چشم‌انتظار ماند؟

انتهاي پيام

دوشنبه|ا|28|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 312]