بررسى سهم تلويزيون از ترويج فرهنگ عفاف و حجاب در گفت وگو با مدير امور زنان صداو سيما توليدات فرهنگى ما يكديگر را تكميل نمى كنند

واضح آرشیو وب فارسی:ايران ورزشی: بررسى سهم تلويزيون از ترويج فرهنگ عفاف و حجاب در گفت وگو با مدير امور زنان صداو سيما توليدات فرهنگى ما يكديگر را تكميل نمى كنند
گروه اجتماعى ـ مهناز سعيد حسينى: جشنواره عفاف و حجاب كه سال گذشته برگزار شد، بهانه خوبى بود براى پيگيرى موضوع عفاف و حجاب در جامعه و اينكه چطور حجاب در جامعه نهادينه شود و به سطح باورپذيرى برسد و اين كه كارهاى هنرى و فرهنگى چقدر مى تواند شيوه تفكر يك جامعه را تغيير دهد، دغدغه هايى بود كه آنها را با پروين سليحى، مدير امور زنان صداو سيما و دبير جشنواره عفاف و حجاب در ميان گذاشتيم.

جشنواره عفاف و حجاب تا چه حد توانست با مخاطب ها رابطه برقرار كند و در ترويج عفاف و حجاب مؤثر باشد
مهمترين هدف ما در اين جشنواره ـ كه اولين جشنواره بود ـ شناسايى افرادى بود كه مرتبط با موضوع عفاف و حجاب كار هنرى خلق مى كردند. حدود ۵ هزار و ۵۰ اثر به دست ما رسيد كه اين ها قبلاً كار شده بودند. از اين ميان هزار و ۲۰۰ اثر به بخش داورى رسيد و در نهايت از ۸۰ نفر تقدير كرديم.
در اين ميان اثرگذارى و ارتباط با مخاطب چه مى شود
هر كارى در حد خودش با مخاطب ارتباط برقرار مى كند. ما اين موضوع را ارزيابى نكرديم اما آنچه كه مسلم است آنقدر چشمگير نبودند كه توجه جوانان را جلب كنند و موجب تغيير رفتار شوند. اصلاً اندازه گيرى تغيير رفتار خيلى مشكل است و بايد يك جو غالب برقرار شود. اين يك پروژه تحقيقاتى لازم دارد كه بياييم شاخص ها را تعيين كنيم و يك اثرسنجى داشته باشيم و البته اثرسنجى هم كار سختى است. عامل هاى گوناگونى موجب يك رفتار در فرد مى شود و يك رفتار را نمى توان به يك توليد نسبت داد. البته ممكن است يك كار هنرى به طور مقطعى اثرهايى داشته باشد، اما آثارى ماندگار مى شود كه در روح تأثير بگذارد و تبديل به يك رفتار شود. ما معتقديم كار فرهنگى و هنرى به طور اخص، چون زبانش زبان رفتار است، مى تواند در ضمير ناخودآگاه افراد تأثير بگذارد و تبديل به باور شود. پس يك كار هنرى بايد با زبان، رفتار پيام را برساند و در كنار آن، جذابيت داشته باشد و از آخرين تكنيك هاى هنرى هم در آن استفاده شود.
براى اين كه اين اتفاق در رفتار جامعه ما بيفتد چه عواملى را مؤثر مى دانيد چه كسانى بايد دست به دست هم بدهند تا ما تغييرى در نوع پوشش مردم ببينيم
ما معتقد به اصل جامعه پذيرى هستيم. بايد بخش هاى مختلف با يك برنامه ريزى، رفتارشان را با هم هماهنگ كنند و اين رفتارها مثل قطعه هاى يك پازل در كنار هم قرار گيرند. اگر اين اتفاق بيفتد، در جامعه انگيزه ايجاد مى شود و افراد سعى مى كنند رفتارشان را با الگوى مورد نظر تطبيق دهند بنابراين تا زمانى كه اين حركت هاى جمعى هدفمند نباشد و برخلاف هم حركت كند، قطعاً جامعه پذيرى ايجاد نمى شود.
الان بخش هاى اثرگذار بر فرهنگ عفاف و حجاب جامعه يكديگر را نفى مى كنند
نه به صورت نفى، اما همديگر را تكميل نمى كنند، بى جهت نيست كه رهبر معظم انقلاب مى فرمايند ما بايد مهندسى فرهنگى كنيم؛ يعنى بتوانيم مسائل فرهنگى را طورى طراحى كنيم كه همه در جهت يك هدف مشخص باشند. وقتى هر يك از بخش ها مجزا كار كنند، برنامه ها تابع سليقه هاى شخصى مى شوند. حكم نمى كنم كه الان همه صددرصد، يكديگر را نفى مى كنند، اما خيلى وقت ها اين اتفاق مى افتد. مثلاً ممكن است يك توليد رسانه اى خوب داشته باشيم و در كنار آن يك فيلم سينمايى متناقض. الان ببينيد وضع خانم ها در سينما چگونه است ممكن است بگوييد مخاطب هاى سينما خيلى كمتر از تلويزيون هستند اما حرف ما اين است كه اينها نبايد متناقض باشند. مثلاً وقتى رمان هاى عشقى و مخرب فكرها و هويت فرهنگى به وفور چاپ مى شوند، وقتى بين آموزه هاى خانواده و جامعه تناقض باشد، طبيعى است كه كارها خيلى مشكل مى شود.البته ما نمى توانيم صبر كنيم تا همه با هم هماهنگ شوند، بالاخره كارهاى فرهنگى را حتى يك نفره هم بايد انجام داد. ما در فروع دين مان بحث امر به معروف و نهى از منكر را داريم كه يك فرد مسلمان حتى اگر تنها بود بايد آن را انجام دهد، چه برسد به يك ارگان كه مسئوليتش خيلى فراتر است. اگر بگوييم در جشنواره عفاف و حجاب اين اتفاق هاى مطلوب افتاده، قطعاً اين طور نيست ما گامى برداشتيم تا ذهن هنرمندان را به اين سمت جذب كنيم. چيزى كه ما متوجه شديم اين بودكه به طور خاص خيلى از افراد به پرداختن به اين موضوع به اين شيوه فكر نكرده بودند.
شما اشاره كرديد به اين كه خروجى نهادهاى مختلف همديگر را نفى مى كنند، اما در تلويزيون هم عملاً گامى براى ترويج حجاب برداشته نشده است.
در گام اول تلاش شد كه وضع ظاهرى درست شود. قبلاً ما در ظاهر هم مشكل داشتيم و يك تلاش جدى شد تا اين مشكل حل شود. الآن اگر موردى را ببينيم رئيس سازمان شخصاً برخورد مى كند. در بخش هاى محتوايى هم تلاش مى كنيم اين اتفاق نيفتد. در سريال ها يك موضوع خاص را محور قرار مى دهند و كنار اين موضوع مسائلى اتفاق مى افتد كه از آنها غفلت مى شود. الآن كم كم به سمتى مى رويم كه پيام ها ارزشى شود. مشكل ما مشكل فيلمنامه ها است.
الآن چه كار بايد كرد وقتى جوانى هنرپيشه محبوب خودش را با حجاب اسلامى در تلويزيون مى بيند و بعد در واقعيت با چيزى خلاف آن مواجه مى شود، به نظر شما تأثير معكوسى در فرهنگ عفاف و حجاب ندارد و اين كار را بدتر نمى كند
بله. من با اين حرف موافقم. مشكل اين است كه افراد مذهبى به اين كار اقبال ندارند. بايد آدم هاى مذهبى هم وارد شوند. البته وضع مطلوب ما اين است كه اين افراد اعتقاد پيدا كنند. جوان ها و مخاطب هاى ما بايد بدانند كه الگوى خود را از جاى ديگر بگيرند.
جوانها اين الگو را از كجا بياورند ببينيد در ۳۰ سال اخير به اندازه اى درباره يك زن موفق ايرانى كم الگوسازى شده بود كه يانگوم شد الگوى عده اى ! قبول نداريد كه بيشتر جوانها از تلويزيون الگو مى گيرند
ما بايد قدرت تحليل قشر جوان را افزايش دهيم. الآن نه تنها جامعه ما، بلكه تمام دنيا در معرض توليدهاى عجيب و غريب هستند. بايد به روش هاى گوناگون درجوانها مصونيت ايجاد كرد. اگر توليدهاى ما با آنچه كه از طريق رسانه هاى ديگر به خورد جهان داده مى شود مقايسه شود، مثل بهشت و جهنم است. اصلاً جداى از سينما و تلويزيون خودمان ما چطور مى توانيم اينها را مصون كنيم در گذشته خيلى راحت تر بود. الآن يك جوان بايد بتواند اعتقادش را قوى كند و عاقبت كارها را بسنجد و در خود مصونيت ايجاد كند.
پس نقش تلويزيون به عنوان يك مدرسه عمومى در ايجاد اين مصونيت چه مى شود
خب توليدات كه زياد بوده. ما در برنامه هاى بسيارى به پدر و مادرها هشدار داديم كه مواظب رفت و آمد فرزندانشان باشند. ما مى توانيم اين هشدارها و هشيارى ها را بدهيم ولى نمى توانيم به يك جوان بگوييم اين را گوش نكن، آن را نبين. بايد با جايگزينى اين قبيل آثار، اوقات فراغتش را به نحو مطلوبى پر كنيم. اين يك اصل تربيتى است كه نبايد به يك بچه گفت به چيزى دست نزن بلكه بايد يك جايگزين به بچه داد. اينها لازم و ملزوم هستند و بايد به جوان ها جايگزينى داد كه جذابيت داشته باشد.
الآن به نظر مى رسد تلويزيون يك جذابيت هاى مشابه ماهواره در قصه ها ايجاد كرده تا جايگزين ماهواره شود و جوان اينها را ببيند و سراغ آنها نرود! نظر شما چيست
به هيچ وجه توليدى كه پيامدهاى منفى دارد، قابل قبول نيست. كار بد، بد است. نمى شود همه برنامه ها صرفاً آموزشى باشد. البته من توجيه نمى كنم، بايد جذابيت سمعى و بصرى ايجاد كرد تا جوان پاى برنامه اى بنشيند و براى جذابيت بيشتر ممكن است چاشنى هايى به آن داده شود. بسيارى وقت ها پيام نهايى فيلم يا سريال خيلى خوب است، ولى در مجموع ما در بخش فيلمنامه نويسى خيلى جاى كار داريم. اصلاً شما ببينيد ما چند رمان خوب داريم كه قابل تبديل شدن به فيلم باشد از آن طرف هم قبول كنيد نفسانيات انسان مانع بزرگى براى پذيرش حق است. بى حجابى با نفسانيات سازگار است.
به هر حال براى اينكه تحولى در رفتار مردم ايجاد شود، بايد اين اتفاق از لايه هاى درونى باشد نه بيرونى. به همين علت است كه اله مان هاى مذهبى سطحى به نظر مى رسند و اتفاقاً نتيجه عكس دارند. به نظر شما چادر در فيلم ها و سريال هاى ما تحميل شده نيست
اگر شما يادتان باشد در سال هاى گذشته خانم هاى چادرى در فيلم ها بيسواد و سطح پائين بودند اما الآن خانم چادرى نقش زن هاى موفق و تحصيلكرده را دارد. بالاخره اينها سياست ها و هدف ها است.
سياست ها دقيقاً چه هستند
اينكه نشان دهيم چادر يك حجاب برتر است و براى رسيدن به موقعيت هاى بالاى اجتماعى ممنوعيت يا محدوديت نيست. ما در بخش سياست ها چيزى كم نداريم، بلكه انبوهى از مصوبه ها را داريم. اين تناقض ها به اين علت است كه متدين هاى ما بايد احساس نياز كنند و وارد صحنه توليد فيلم شوند.
الآن اگر فرزند شما بخواهد بازيگر شود، شما اجازه مى دهيد
نه!
چرا مگر اين نياز حس نمى شود
شايد لازم است يك اتفاق هايى بيفتد تا من نوعى رغبت پيدا كنم. شايد لازم است يكسرى فيلم به صورت كار نمونه توليد شود كه تمام عوامل از ابتدا با هم همفكر و همراه باشند تا اين فضا فراهم شود. به هر حال كار سختى است.
شما به سياست هاى ترويج فرهنگ عفاف و حجاب در سازمان اشاره كرديد. آيا براى ترويج علمى اين فرهنگ تا به حال از جامعه ما نمونه گيرى شده است كه چند درصد به حجاب، اعتقاد دارند و علت بى حجابى چيست
بله. همين دو سال پيش چنين پژوهشى انجام شد. نزديك ۷۸درصد به چادر اعتقاد دارند، چون مردم ما مسلمان هستند. عللى كه بعضى براى استفاده نكردن از چادر عنوان كردند يا فقر اطلاعاتى و فرهنگى بود يا عادت هاى خانوادگى.
اين پژوهش را كجا انجام داده است
شوراى فرهنگى اجتماعى زنان.
الآن شما برنامه چنين پژوهش هايى را براى صدا و سيما داريد
بله ما چنين برنامه هايى داريم.
عنوان پژوهش را بيشتر توضيح نمى دهيد
ريشه يابى عوامل بدحجابى و بى حجابى در جامعه.
در حال انجام است
بايد پيگير باشيم؛ اجراى يك پژوهش، سلسله مراتبى دارد. البته تقريباً موضوع بى حجابى و علل آن روشن است. آسيب شناسى در فضاهاى محدود دانشجويى نشان مى دهد كه اين امر بيشتر ناشى از فقر اطلاعات و شناخت نادرست است. من شخصاً در مسئله حجاب روى تأثير خانواده تأكيد مى كنم.
اما در سال هاى اخير رسانه ها بيشترين تأثير را روى رفتار و افكار جامعه مى گذارند. الآن شما درباره يك دختر بدحجاب كه مادر باحجاب دارد چه مى گوييد اين به خاطر تلويزيون و رسانه ها نيست
بله، درصد قابل توجهى از جامعه ما اوقاتشان را پاى تلويزيون مى گذارند، اما من باز هم به نقش پررنگ خانواده معتقدم. اين خانواده است كه مصونيت در برابر جامعه را ايجاد مى كند. وقتى در فرانسه دخترى پاى حجابش مى ايستد و از همه چيز مى گذرد، يعنى اينكه به يك باور رسيده است. ما بايد عميق كار كنيم تا باورها عميق شود، اما بالاخره هر كس در برابر خودش مسئول است. شايد اين تناقضى كه اشاره كرديد به علت حاكم شدن فرزندسالارى در سال هاى اخير در جامعه باشد.

دوشنبه|ا|5|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران ورزشی]

[مشاهده در: www.iran-varzeshi.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 173]