صنعت ليزينگ و سهم ناچيز آن در بازار سرمايه

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: صنعت ليزينگ و سهم ناچيز آن در بازار سرمايه
خبرگزاري فارس: رشـد شتـابـان اقتصاد جهاني به ويژه طي دهه‌هاي اخير به همراه خود موجب پيدايش موسسات مالي، اعتباري، بيمه‌اي و... فراواني شد.در بين مراكز و موسسات موجود، شركت هاي اجاره داري يا ليزينگ از درون همين تحولات شكل گرفتند.

رشـد شتـابـان اقتصاد جهاني به ويژه طي دهه‌هاي اخير به همراه خود موجب پيدايش موسسات مالي، اعتباري، بيمه‌اي و... فراواني شد. در بين مراكز و موسسات موجود، شركت هاي اجاره داري يا ليزينگ ( Leasing ) از درون همين تحولات شكل گرفتند و رفته رفته به مثابهء يك صنعت درآمدند.

كاركرد صـنعت ليزينگ به مثابهء يك «شيوهء اعتباري» امروزه در تمام عرصه‌ها رسوخ پيدا كرده و توان مالي موسسات حقوقي و اشخاص حقيقي را براي «سرمايه گذاري» فزوني مي بخشد به طوري كه گسترهء آن شامل كالاها و لوازم مصرفي شخصي، تجهيزات كارخانه‌اي، تجهيزات پزشكي، صنعت حمل و نقل هوايي، تجهيزات و ماشين هاي راه سازي، ماشين آلات كشاورزي، صنعت راه آهن و مترو، پروژه‌هاي بزرگ و سيستم هاي مدرن آبياري، تجهيزات فرآوري موادغذايي، ساخت و ساز پروژه‌هاي بزرگ مسكن و ... از اين مكانيسم «تخصيص اعتباري» براي سرعت بخشي به پيشرفت فيزيكي پروژه‌هاي مطروحه بهره مي‌گيرند.

گرچه رويكرد «اجاره‌داري» سابقه‌اي ديرينه دارد و حتي در جوامع سنتي از اين روش براي استفادهء بهينه از امكانات ومنابع به صورت توافقي عمل مي‌شده اما اكنون در گذر زمان ابعاد حقوقي و آيين نامه و مقررات حاكم بر نظام اجاره داري (كرايه دهي) متناسب با نرخ توسعه يافتگي جوامع تغييرات خاص خود را پيدا و به اصطلاح مدرن شده اما «ماهيت»، «سرشت» و كاركرد اصلي آن كه همانا «فرصت سازي»براي افزايش بهره برداري بوده، تغيير نيافته اســت.

وضـعـيــت صـنـعـت ليـزينـگ (اجاره‌داري) و نقبي بر كاركرد اين صنعت همچنين نقش آن در بازار سرمايه موضوعي است كه در اين بررسي مورد ارزيابي و تحليل قرار مي‌گيرد.

مروري برمفاهيم ليزينگ

براي دستيابي به مفهوم اصطلاح اجاره داري (ليزينگ) ناچار پاره‌اي از واژگان را مورد ملاحظه قرار مي دهيم. در ادبيات اين صنعت با واژه‌اي مانند( Back Lease & Sale ) رو به رو خواهيم شد كه به معني «فروش و بازواگذاري» است. فروش يك دارايي به فروشنده‌اي كه فورائ به فروشندهء نخست اجاره مي‌دهد.

هدف هاي معمولي و متداول اين اقدام شامل آزاد كردن پول نقد به ميزان قيمت خريد براي استفاده هاي ديگر به وسيلهء فروشنده و همچنين براي تحصيل عوايدي كه در غير اين صورت به‌دست نمي‌آيد، مثل كسر ارزش كامل دارايي به عنوان پرداخت‌هاي اجاره بها براي مقاصد ماليات بر درآمد به وسيلهء فروشنده طي دورهء زماني كوتاه تر از زمان استهلاك زماني كه دوره مبناي عمر قابل استهلاك باشد. بنابراين پرداخت اجاره بها مساوي است با قيمت خريد به علاوهء بهره، منهاي ارزش تقويمي اقساط.

معناي مشخص ليزينگ _( Leasing ) همانا اجاره دهي يا اجاره داري است اما مفهوم خاص آن «اجارهء اعـتباري» است. يعني مؤسسات ليزينگ خود راسائ تجهيزات، امكانات و ... را مـي‌خرند و در برابر مؤسسات اقتصادي (حقوقي) و اشخاص حقيقي در برابر پرداخت «اجاره بها» قرار مـي‌دهند. اين رويه سبب مي‌شود مؤسسات اقتصادي به سرعت مكفي درجهء نقدينگي دارايي‌هاي خود را افزايش دهند.

بنابراين، ليزينگ (اجارهء اعتباري) به يك رشته فعاليت اعتباري كاملائئ تخصصي مبتني بر روش اجاره كه در آن نوعي قرارداد با توافق طرفين اعم از اشخاص حقوقي و حقيقي به منظور بهره‌برداري از عين يا منفعت كالاي سرمايه‌اي يا مصرفي با دوام كه از قابليت اجاره برخوردار باشد، منعقد مي‌شود.

به اين ترتيب نظام اجاره داري مدرن ليزينگ يك «مبادلهء تجاري» محسوب مي‌شود كه در آن مالك كالا موجر Lessor )حق استفاده و بهره‌برداري از كالاي مورد اجاره را در برابر اقساط اجاره و براي يك دورهء معين به مستاجر (Lesse) واگذار مـي‌كند.

فرآيند حاكم بر ساختار ليزينگ با مؤلفه‌هايي مانند اجاره كننده (متقاضي بهره‌گيري از تسهيلات)، اجاره دهنده (مالك قانوني مورد اجاره)، موضوع يا مورد اجاره (قرارداد اجاره)، عرضه كنندهء كالا يا خدمات توليد كننده يا شركتي كه مورد اجاره را تهيه مي‌كند و مبلغ اجاره (Rental) سر و كار دارد. در واقع چفت وبست نظام ليزينگي را مؤلفه‌هاي مطروحه در برمي‌گيرد.

پيشينهء ليزينگ (اجاره‌دهي)

مقولهء اجاره يا كرايه‌دهي سابقه‌اي ديرينه دارد حتي در ساختارهاي ماقبل صنعتي يعني نظام كشاورزي و دوران فئوداليته رد پاي ليزينگ‌هاي اوليه قابل شناسايي است.

اجارهء «آب»، «زمين»، «گاو»، «خيش»، مربوط به زمان‌هاي چندين هزار ساله مي‌باشد. حتي در رم باستان و حكومت ( Justinian ) رگه‌هايي از اجاره‌داري مالي و عملياتي به چشم مي‌خورد.

در قرون وسطا نيز اجاره‌داري كشتي‌هاي تجاري به مثابهء يك فعاليت مهم در مبادلات اعتباري رايج بوده است.

بعدها فعاليت‌هايي كه با ماهيت «اجاره‌داري» همگن بوده در آمريكا و انگلستان شكل گرفت; به‌طوري كه در زمـينـه‌هاي ليزينگ كارخانجات، واگن‌هاي راه‌آهن (آمريكا)، شركت واگن بيرمنگهام، ماشين‌آلات كفش وتــجـهـيــزات تلفـن خصـوصـي (انـگلستـان)، ... روند شكل‌گيري مؤسسات ليزينگ را

نظام مند كرد و آن را به صورت يك «صنعت» درآورد. تاسيس شركت بين‌المللي ليزينگ ايالات متحده در دههء 50 19522)، گسترش مؤسسات ليزينگ در اروپاي غربي 19600) و تاسيسات واحدهاي ليزينگ در آسيا و آفريقا در دههء 60 و 70 اهميت و كاركرد واحدهاي ليزينگ (اجاره‌داري) را براي توسعهء فعاليت‌هاي سرمايه‌بر ( capital-Intensive ) دوچندان كرد. برابر ارقام گزارش شده، تاكنون بالغ بر سه ميليون شركت در جهان به فعاليت‌هاي گوناگون در كشورهاي مختلف ادامه مي‌دهند تا بتوانند در فرآيند توليد و اقتصاد و همچنين مصرف نقش خود را ايفا كنند.

شركت مالي بين‌المللي ( International Finance Corporation ) وابسته به بانك جهاني با هدف رشد جريان سرمايه‌گذاري در جوامع توسعه يابنده، براي توسعهء صنعت ليزينگ در كشورهاي مطروحه تلاش‌هاي گسترده‌اي را انجام داد و به مثابهء يك نهاد مشورتي و تخصصي در راه‌اندازي شركت‌هاي ليزينگ ژاپن، كرهء‌جنوبي و كشورهاي آمريكاي لاتين و آفريقايي نيز مؤثر بوده است به‌طوري كه اين شركت ( IFC ) تا پايان سال 2003 بيش از يك ميليارد دلار در 54 كشور درحال توسعه در قالب 103 شركت ليزينگ در كشورهاي مذكور سرمايه‌گذاري كرد

آمار منتشره از سوي مؤسسهء پول اروپايي ( Euromoney )، حجم عمليات ليزينگ تا پايان سال 2002را بالغ بر 461.6 ميليارد دلار گزارش نموده كه سهم ايالات متحدهء آمريكا با بيش از 200 ميليارد دلار به تنهايي نيمي از منابع اعتباري و مبادلاتي جهاني ليزينگ را جذب كرده و پس از آن ژاپن، آلمان، فرانسه و انگلستان بيشترين سهم را از «بازار ليزينگ جهاني» در اختيار داشته‌اند.

به نظر مي‌رسد، در حال حاضر بازار لـيزينگ جهاني حجم عظيمي از مبادلات را به ويژه در فضاي جديد «ادغام اقتصاد جهاني» و همگرايي در بـازارهـاي مـالـي «بين‌المللي» و «منطقه‌‌اي» پوشش مي‌دهد. به طوري كه ظرفيتي بالغ بر يك هزار ميليارد دلار در اين بازار گردش مالي و اعتباري (Credit & Finance Cireulating) نهفته است.

آمارهاي مربوط به سال 2001 نشان مي‌دهد 550 ميليارد دلار تجهيزات در سراسر دنيا از طريق ليزينگ معامله مي‌شود. همچنين برآوردها نمايانگر آن است كه دست‌كم 35 درصد از كل تجهيزات سرمايه‌اي در چارچوب شركت‌هاي ليزينگ انجام شده است.

بنابراين صنعت ليزينگ به عنوان ابزاري كارآمد براي برون رفت از «ركود اقتصادي»، «انباشت كالا و محصول»، «متعادل‌سازي عرضه و تقاضا»، «ايجاد قدرت مانور در انجام فعاليت‌هاي سـرمـايـه‌گذاري»، «رونق‌بخشي به كارخانجات توليد كالاهاي سرمايه‌اي و واسـطه‌اي»، «تحرك در پروژه‌هاي زيرساختي» و... مي‌تواند صاحب نقش و كاركرد مؤثر باشد. مهم اين است كه از اين ابزار چگونه استفاده كنيم تا به نتايج مورد انتظار برسيم.

تأثيرات اقتصادي ليزينگ

نقش اصلي اجاره‌داري (ليزينگ) تامين و تخصيص منابع مالي (عرضهء تسهيلات) در قالب قراردادهاي اجاره به شرط تمليك به منظور برآورد نيازهاي سرمايه‌اي متقاضيان است.

در واقع، نيازهاي سرمايه‌اي يا «سرمايه در گردش» با ابزار ليزينگ قابل دسترسي است. براي شناسايي تاثيرات اقتصادي صـنعـت ليـزينـگ در سـاختارهاي اجتماعي و اقتصادي جوامع توسعه يابنده مي‌توانيم به مقوله‌هايي مانند صرفه‌جويي در مصرف سرمايهء مستاجر (بهره‌گير از خدمات اعتباري و مالي)، ايجاد منابع مالي جديد براي شركت‌هاي صنعتي و بازرگاني، گردشنـقـدينگي بيشتر در بنگاه‌هاي اقتصادي، ايجاد مانعي در راه افزايش تورم، حفظ قدرت خريد در شركت‌ها، جلوگيري از خطر تغييرات تكنولوژي و لزوم جايگزين سازي ماشين‌آلات كهنه، ايجاد مدرنيزه‌سازي تكنولوژي و تجهيزات توليد، خروج از تهديدات و بحران‌هاي اقتصادي، تنظيم بودجهء شركت‌ها و مؤسسات اقتصادي و كارخانجات توليدي، كاهش يا كنترل ريسك در واحدهاي توليدي، ايجاد رقابت در عرصهء بازرگاني، تقويت پشتوانهء مالي براي طرح‌ها و پروژه‌هاي اقتصادي آينده و ...كه همه ناشي از تاثيرات نهادينه شدن صنعت ليزينگ (اجاره‌داري) در جوامع توسعه يابنده است، اشاره كنيم .

چنانچه ازاين اهرم به نحو مطلوبي استفاده شودمي‌توان در بهبود مؤلفه‌هاي «اشتغال»، «سرمايه‌گذاري» «جريان باز توليد»، «تجهيز و انباشت سرمايه براي سرمايه‌گذاري‌هاي جديد» «ايجاد ارزش افزوده»، «كاهش نرخ تورم»، «استمرار و پويايي توليد» «بهبود فرآيند تحقيقات كاربردي»، «كاهش نرخ بيكاري»و ... نيز از اين صنعت استفاده كرد.

با توجه به جابه‌جايي منابع مالي و اعتباري و خصلت «شناور بودن»، «گردش و شتاب نقدينگي» مي‌توان از اين ابزار با توجه به امكان‌سنجي مناطق و نواحي اين منابع را درگير كرده و بازدهي و شتاب فعاليت‌ها را فزوني بخشيد.

براي نمونه در كاربرد ليزينگ در مناطقي كه حالت ترانزيت داشته و صنعت حمل و نقل در آن‌جا حايز اهـميت و اولويت است مي‌توان صـنعـت حمـل و نقـل جـاده‌اي (ترانسپورت) را هم از نظر افزايش كمي ماشين‌هاي حمل و نقل ترانزيتي و هم از حيث توسعهء فيزيكي راه‌ها و به كار گماري ماشين‌هاي سنگين راهسازي توسعه داد.

يا اين‌كه در مناطق صيادي به صنعت ليزينگ در بخش ساخت كشتي و شناورهاي ماهي‌گيري و احداث صنايع «پيش‌نياز» و «هم‌نياز» و «پس‌نياز» فعاليت‌هاي ماهيگيري اقدام كرد و زمينه‌اي براي رشد صنعت صيد و صيادي فراهم كرد. همچنين در نواحي معدني نيز مي‌توان از ليزينگ معادن و فلزات در پيشبرد كشف، بهره‌برداري و عمل‌آوري فرآورده‌هاي مواد معدني بهره گرفت.

در ساير صنايع «فـولاد»، «پتروشيمي»، «ساخت هواپيما»، «پروژه‌هاي نيروگاهي»، «توسعهء شبكه‌هاي آبياري تحت فشار، قطره‌اي» يا محصولات استراتژيك و سرمايه‌بر «نيشكر»، «چغندر قند» و يا توليد بذور مادري (گندم و...) اقدام كرد و نوعي ليزينگ كشاورزي در ابعاد «دامپروري و طيور»، «شيلات و آبـزيـان»، «زراعت و باغباني»، «جنگل‌و مراتع» را توسعه و گسترش داد. طبيعتائ خدمات فني و عرضهء نـهـاده‌هاي توليد (بذر، كود، سم، مــاشـيـن‌آلات) نقـش «ليـزينـگ كشاورزي» را برجسته‌تر و كارآمدتر نيز خواهد كرد.

به اين ترتيب «صنعت ليزينگ» به عنوان اهرم و ابزار كارآمد مي‌تواند در خدمت تمامي بخش‌هاي اقتصادي قرار گيرد و با تامين منابع مالي و اعتباري ضروري شتاب به فعاليت‌هاي توليدي و خدماتي بدهد و مشكل اصلي فرآيندهاي توليد را كه همانا كميت و كيفيت سرمايه است به نحو مؤثري تقليل داد و زمينهء رشد فعاليت‌هاي اقتصادي را فراهم كرد.

(( انواع ليزينگ ))

به سبب گستردگي دامنهء صنعت لـيزينگ در جهان و نوآوري‌ها و تكنيك‌هاي عملياتي گوناگون، اين صنعت در زمينه‌هاي مختلفي كاربرد پيدا كرده است. عمليات ليزينگ به روش‌هاي متفاوت تقسيم مي‌شود كه مهم‌ترين آن‌ها ليزينگ عملياتي (Operating Lease) و ليزينگ سرمايه‌اي (Financial/Capital Lease) است.

در ليزينگ عملياتي قرارداد با مستاجر (متقاضي) صرفائ به قصد بهره‌برداري و برخورداري از حق انـتفاع كالا (مورد اجاره) منعقد مي‌شود و در پايان مدت قرارداد، مورد اجاره عينائ به موجر مسترد مي‌شود. در اين نوع ليزينگ معمولا كل بهاي مـورد اجاره توسط موجر تامين مي‌شود. مدت قرارداد در اين نوع ليزينگ از عمر اقتصادي مورد اجاره كوتاه‌تر است.

ليزينگ عملياتي به طور گسترده در مورد تجهيزاتي كه در معرض تغييرات سريع تكنولوژي قرار دارند، از جمله زيردريايي، هواپيما و ماشين‌آلاتي كه عمر اقتصادي طولاني دارند، انجام مي‌گيرد.

در ليزينگ سرمايه‌اي يا اجارهء اعتباري مشابهت كامل با عقد اجاره به شرط تمليك مندرج در قانون عمليات بانكي بدون ربا دارد و تنها تفاوت آن شرط اختيار خريد در ليزينگ سرمايه‌اي (اجارهء اعتباري) است.

اين نوع عمليات ليزينگي در نوع خود يكي از پيشرفته‌ترين شيوه‌هاي ليزينگ در جهان به شمار مي‌رود، كه در شرايط كنوني به دليل ماهيت آن از لحاظ پيش‌بيني امكان تمليك مورد اجاره توسط مستاجر (متقاضي)، گسترهء وسيعي از مبادلات را دربر گرفته است.

ليزينگ در ايران

پيدايش ليزينگ در ايران به اواسط دههء 1350 برمي‌گردد. در سال 1354 با همكاري فرانسويان «شركت ليزينگ ايران» پايه‌گذاري شد. دو سال بعد دومين شركت به نام «شركت آريا ليزينگ» كه بعدها تغيير نام يافت (ليزينگ صنعت و معدن) راه‌اندازي شد.

محدود شدن عمليات ليزينگ به دو شـركـت مطـروحـه و عدم امكان گسترش و رونق آن باوجود مشروعيت قانون عمليات بانكي بدون ربا تحت عنوان اجاره به شرط تمليك تا 1373 ادامه يافت و جايگاه ليزينگ از استحكام و كاركرد مطلوبي برخوردار نبود; زيرا مؤسسات فوق هنوز وارد چرخهء فعاليت‌هاي اقتصادي نشده بودند و در بازار سرمايه و ايجاد فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري و در نهايت رشد كمي در اقتصاد نقش و وزن ناچيزي داشتند.

از سال 1379 به اين سو شركت‌هاي ليزينگ رفته‌رفته در عرصهء فعاليت‌هاي اقـتصادي به ويژه صنعت خودرو گسترش پيدا كرد. برابر ارقام موجود تا پايان سال 1382 تعداد شركت ‌هاي ليزينگ 63 شركت با سرمايه‌اي بالغ بر 600 مـيليـارد ريـال گـزارش شد. گزارش‌هاي بعدي حاكي از آن است كه تعداد اين شركت‌ها از مرز 100 شركت فراتر رفته و به نظر مي‌رسد سرمايه‌گذاري گسترده‌اي نيز توسط اين شركت‌ها در امور مختلف انجام شده است.

ارزيابي اوليه از صنعت ليزينگ در ايران نشان مي‌دهد اين شركت‌ها عمدتائ در بخش صنعت خودرو متمركز شده‌اند و در ساير بخش‌ها و فعاليت‌هاي اقـتصـادي جايگاه مهمي را كسب نـكـرده‌اند. باوجود اين كه شرايط اقتصادي كشور و پاره‌اي از مزيت‌هاي نسبي زمينهء فعاليت براي شركت‌هاي ليزينگ را فراهم ساخته اما روي ‌آوري اين شركت‌ها به ساير بخش‌ها بوده است. در واقع، كاربرد ليزينگ در ايران به «سرمايه» و مسايل «مالي» محدود شده و در گسترهء اقتصاد كشور نفوذ پيدا نكرده است.

شركت‌هاي ليزينگ در بازار سرمايه

همان طور كه اشاره شد صنعت ليزينگ نقش قابل ملاحظه‌اي در توسعهء اقتصادي و بهبود فعاليت‌هاي واحدهاي توليدي داشته و ابعاد مختلفي همچون بخش كشاورزي، صنعت و معدن، عمران و مسكن، بهداشت و درمان و پزشكي، امور تجارت و بازرگاني، صنعت _حمل و نقل و... را در برمي‌گيرد.

برابر داده‌هاي موجود، تعداد شركت‌هاي ليزينگ در بازار سرمايه بسيار اندك است و از چهار شركت فراتر نمي‌رود، در شرايطي كه به نظر مي‌رسد حدود 100 شركت ليزينگ در كشور فعال هستند.

شاخص‌هاي كلان

كميت شركت‌هاي ليزينگ در بازار سرمايه به گونه‌اي است كه سهم آن‌ها حتي به يك درصد كل شركت‌هاي پذيرفته شده هم نمي‌رسد. 0.99درصد) چهار شركت ليزينگ «ايران»، «غدير»، «صنعت و معدن» و «رايان سايپا» بر روي هم با سرمايهء معادل 300ر1 ميليارد ريال در بازار بورس فعاليت دارند.

ميانگين قيمت سهم شركت‌هاي ليزينگي برابر 1.7 هزار ريال بوده كه كمترين مقدار به ليزينگ غدير 1.11 هزار ريال) و بيشترين ارزش مربوط به رايان سايپا معادل 2/2 هزار ريال بوده است. ارزش بازار شركت‌هاي ليزينگ معادل 2.22) هزار ميليارد ريال 2499 ميليون دلار) بوده كه حدود 0.4درصد كل ارزش بازار را در برمي‌گيرد.

متوسط سود پيش‌بيني شده (EPS) اين شركت‌ها برابر 416.7 ريال بوده كه با توجه به ميزان سرمايه‌گذاري شركت‌هاي مطروحه، نسبت «سود به سرمايهء» آن‌ها معادل 0.4 بوده كه نشان مي‌دهد به ازاي هر يك واحد سرمايه‌گذاري كمتر از 0.5 واحد عايدي به دست آمده است. به نظر مي‌رسد «حاشيهء سود» شركت‌هاي ليزينگي و بازدهي سرمايه‌گذاري در آن‌ها كه در شرايط كنوني حدود 42 درصد است (به طور ناخالص) از رشد معقولي پيروي نمي‌كند.

نسبت P/E اين شركت‌ها نيز معادل 4.2 بوده كه بازدهي آن را به ميزان 23.8 درصد مي‌رساند. با توجه به اين‌كه ميانگين سود تقسيمي برابر 86 درصد است شاخص DPS آن‌ها نسبتا مطلوب خواهد بود.

ليزينگ ايران

اين شركت يكي از پيشگامان صنعت ليزينگ در ايران به شمار مي‌رود. سرمايهء اين شركت 300 ميليارد ريال بوده كه براي يك شركت با سه دهه فعاليت سرمايهء مناسبي به‌شمار نمي‌رود.

به بيان ديگر، يك شركت اجاره‌داري با حدود 34 ميليون دلار سرمايه، قدرت تحرك و پويايي كمتري در عرصهء فعاليت هاي اقتصادي و تجاري بازي خواهد داشت. بنابراين شركت ليزينگ ايران به مثابهء يك شركت اعتباري در درجه اول بايد خود را تغذيه كند تا بتواند براي تامين اعتبار و تزريق منابع مالي به ساير بخشها موثر واقع شود.

ارزش بازار اين شركت از 50 ميليون دلار فراتر نمي‌رود. به معناي ديگر قيمت نسبي سهم شركت با 1502 ريال كه حتي 208 ريال از ميانگين قيمتي شركت‌هاي ليزينگ كمتر است قدرت ارزشي سهم را ضعيف مي‌كند. گرچه نسبت به P/E شركت با 3/9تا حدودي از ميانگين شركت‌هاي هم رده 4.22) حدود 0.3كمتر است و اين نسبت بازدهي سهم را به 25.6 درصد مي‌رساند كه تقريبا مطلوب ارزيابي مي‌شود، اما نسبت «سود سرمايه» شركت كه به صورت ناخالص نيز است از 37.8 درصد فراتر نمي‌رود.

به اين معنا كه به ازاي يك واحد سرمايه‌گذاري، 0.3 واحد سود به طور ناخالص «برگشت سرمايه» ايجاد شده است.

سود پيش بيني سال 1385 چنانچه تحقق پيدا كند و دچار تعديل منفي نشود، نسبت به سال گذشته 24.7 درصد افزايش خواهد داشت كه با درصد سود تقسيمي ( (DPS معادل 79 درصد ،حدود رشد سود به 3.7 درصد تقليل يافته و معادل 21 درصد سود حاصله_ به عنوان «سود انباشته» ذخيره خواهد شد.برابر اطلاعات به دست آمده، تنها منبع مالي تغذيه‌كنندهء «ليزينگ ايران» بانك تجارت است كه براي يك شركت با قدمت، كارآمد نيست. از طرفي گرايش اصلي فعاليت اين شركت عمدتائ در «خودرو» متمركز شده و از ساير بخش‌هاي اقتصادي بازمانده است.

برابر داده هاي موجود شركت در خصوص گروه بندي انواع تسهيلات اعتباري بالغ بر 99 درصد عرضهء تسهيلات به خودرو «سواري، سنگين و ...» اختصاص داشته و تنوعي در فعاليت‌هاي شركت مشاهده نمي‌شود. از سويي ميانگين شركت‌هاي هم‌گروه شش درصد كمتر است .به نظر مي‌رسد ليزينگ صنعت و معدن با توجه به ميزان سرمايه، ارزش بازار، نسبت‌هاي سود، قيمت به درآمد و همچنين قيمت سهام و بازدهي سرمايه هنوز در وضعيت مطلوبي قرار ندارد.

اين در حالي است كه اين شركت نسبتائ قديمي نتوانسته به عنوان سرآمد شركت‌هاي ليزينگي در «بازار سرمايه» و «صنعت ليزينگ كشور» تاثير جدي بگذارد.

ليزينگ غدير

سرمايهء اين شركت معادل 300 ميليارد ريال بوده و با توجه به قيمت سهام 162.1 ريال، ارزش بازار ليزينگ غدير برابر 384.6 ميليارد ريال معادل 15.5درصد كل ارزش بازار شركت‌هاي ليزينگي بوده است.

پيش‌بيني سود شركت در سال جاري برابر 282 ريال بوده كه 32.3 درصد 134.77) كمتر ميانگين سود ريال شركت‌هاي ليزينگي است. از طرفي نوعي كاهش در شاخص EPS شركت در سال 1385 قابل برآورد بوده كه معادل 6.2درصد است. همچنين بازدهء سرمايه‌گذاري روند مطلوبي ندارد نسبت «سود به سرمايهء» شركت معادل 28.2درصد محاسبه شده كه حتي از ميانگين شركت‌هاي هم گروه 13.4 درصد كمتر است.

در واقع، به ازاي هر واحد سرمايه‌گذاري 2/0 واحد سود حاصل شده كه رقم قابل ملاحظه‌اي نيست. نسبت P/E شركت كه تقريبائ با P/E ميانگين شركت‌هاي ليزينگي هم اندازه است معادل 4.1بوده كه بازدهي سهم شركت ليزينگ غدير 24.3 درصد خواهد بود. نسبت سود تقسيمي (DPS) شركت نيز 89 درصد بوده كه نسبتي مطلوب است.

رايان سايپا

سرمايهء رايان سايپا معادل 300 ميليارد ريال بوده و با توجه به قيمت سهام شركت 284ر2 ريال، ارزش بازار شركت 685.2ميليارد ريال معادل 76.1 ميليون دلار است. بنابراين سهم اين شركت از ارزش بازار شركت‌هاي ليزينگ 30.6 درصد خواهد بود. در بين شركت‌هاي حاضر در بازار بورس قيمت سهم رايان سايپا معادل 574 ريال از شركت‌هاي هم موضوع فعاليت بيشتر بوده كه بيش از 33.6 درصد از ميانگين شركت‌هاي موجود است.

در ارتباط با نسبت «سود به سرمايه» اين شركت وضعيت نسبتائ بهتري دارد، زيرا مقدار به دست آمده برابر 64 درصد بوده، به اين معنا كه در ازاي هر واحد سرمايه، معادل 6/0 واحد بازدهي (سود) ناخالص حاصل شده كه 0.2 واحد از ميانگين اين نسبت در شركت‌هاي هم رده بيشتر است. كمترين نسبت P/E به اين شركت اختصاص داشته و مقدار آن 3.6 واحد بوده است. به بيان ديگر، بازدهي سهم در اين شركت 27.8درصد خواهد بود.

نسبت سود پيش‌بيني شده (EPS) شركت 640 ريال بوده كه نسبت به ميانگين شركت‌هاي ليزينگي 53.6 درصد بيشتر است. مقايسهء سود برآورد شده در سال 1385 در مقايسه با سال گذشته نزديك به 33 درصد بيشتر بوده كه نشان از بهبود ميزان سوددهي شركت است.

جمع‌بندي و نتيجه‌گيري

صنعت ليزينگ در ايران رو به رشد است; اما كيفيت و كاركرد آن به سطح مطلوب و كارآمد ارتقا نيافته است. سرمايهء شركت‌هاي ليزينگ در مقايسه با شركت‌هاي ليزينگ خارجي، نمايانگر قلت منابع مالي اين شركت‌هاست.

تعداد شركت‌هاي حاضر در بازار سرمايه موقعيت صنعت ليزينگ را در پايين‌ترين رتبه قرار مي‌دهد و الحاق بقيهء شركت‌هاي اجاره‌داري و ورود در بازار سرمايه را ضروري مي‌سازد.

هم اكنون سهم ارزش بازار شركت‌هاي ليزينگي در كل ارزش بازار به يك درصد هم نمي‌رسد كه اين مؤلفه بر نقش ناچيز شركت‌هاي اجاره‌داري (ليزينگ) صحه مي‌گذارد.

به نظر مي‌رسد شركت‌هاي مطروحه در زمينهء محدودي به فعاليت مي‌پردازند كه عمدتائ مرتبط با صنعت خودروسازي است و تنوعي در فعاليت‌هاي شركت‌هاي ليزينگ وجود ندارد.

به همين سبب، امكان رشد و تحول در نظام اجاره‌دهي و ايجاد بازار مناسب براي اين صنعت در كوتاه‌مدت و ميان مدت پيش‌بيني نمي‌شود. براي اين‌كه صنعت ليزينگ همپاي تحولات اقتصادي و اجتماعي جامعه از يك سو و همچنين نزديكي با مؤسسات ليزينگ بين‌المللي به ويژه در كشورهاي توسعه يافته فراصنعتي از سوي ديگر هماهنگي و همبستگي ايجاد شود ضروري با تغيير رويكرد، راهبردهاي زير را مورد توجه قرار دهند.

يكم: ايجاد تنوع در فعاليت‌هاي اقتصادي، اجتماعي و تجاري متناسب با نيازهاي كنوني جامعه و نواحي حوزهء فعاليت.

دوم: افزايش سرمايه و جذب منابع مالي كافي براي مشاركت و اعتباردهي به فعاليت‌هاي اقتصادي براي اشخاص حقيقي و مؤسسات حقوقي.

سوم: ايجاد سازمان‌دهي و سامان‌دهي به شركت‌هاي ليزينگ در قالب يك تشكل مادر براي برنامه‌ريزي و سياستگذاري كلان در چارچوب ملي و منطقه‌اي.

چهارم: ايجاد ارتباط با مؤسسات بين‌المللي ليزينگ و مؤسسات مالي و اعتباري جهاني براي تقويت بنيهء مالي و اعتباري شركت‌هاي ليزينگ ايران.

پنجم: متناسب سازي نرخ سود در ارتباط با تخصيص منابع اعتباري براي فعاليت‌هاي اقتصادي.

ششم: ايجاد فرهنگ‌سازي در جامعه براي شناسايي مؤسسات، شركت‌ها، گروه‌هاي مختلف هدف با صنعت ليزينگ.

هفتم: انعطاف‌پذيرسازي منابع اعتباري اجاره‌اي به منظور رشد و توسعهء فعاليت‌هاي اقتصادي و توليدي.

هشتم: ايجاد سرمايه‌گذاري مشترك با اشخاص حقيقي و حقوقي در پروژه‌هاي اقتصادي كارآمد و پربازده.

نهم: حضور فعال در نواحي مختلف توليد به منظور تنوع بخشي در فعاليت‌هاي ليزينگ و عبور از فعاليت‌هاي تك بعدي (خودرو)

دهم: شناورسازي نرخ سود (بهره) در تخصيص منابع اعتباري به متقاضيان.

يازدهم: آسان سازي شرايط اجاره‌دهي منابع اعتباري از جنبهء مقررات و قراردادهاي اجاره.

دوازدهم: ايجاد انگيزه براي متقاضيان بهره‌گير از منابع اعتباري اجاره‌اي از طريق هديهء سهام جايزه شركت‌هاي ليزينگ

سيزدهم: استفاده از مكانيزم‌هاي جديد اجاره‌دهي به مصرف‌كنندگان حقوقي و حقيقي در خصوص واگذاري كالاهاي سرمايه‌اي و واسطه‌اي براي انجام امور توليدي (عرضهء كالاهاي سرمايه‌اي اجاره‌اي)

نويسنده:ناصر حق جو
....................................................................................
انتهاي پيام/

دوشنبه|ا|19|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 310]