طرح اصلاح ارقام پولي؛ ديدگاه موافقين و مخالفين

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: طرح اصلاح ارقام پولي؛ ديدگاه موافقين و مخالفين
خبرگزاري فارس: اصلاح ارقام پولي يا حذف چند صفر از واحد پولي كشور يكي از نيازهاي اقتصادي كشور است كه براي تسهيل در مراودات تجاري از سال‌ 72 تاكنون، چند بار در دستوركار اداره بررسي‌هاي بانك مركزي قرار گرفته است.

اصلاح ارقام پولي يا حذف چند صفر از واحد پولي كشور يكي از نيازهاي اقتصادي كشور است كه براي تسهيل در مراودات تجاري از سال‌ 72 تاكنون، چند بار در دستوركار اداره بررسي‌هاي بانك مركزي قرار گرفته است.

در طول 14سال از زماني كه طهماسب مظاهري در وزارت اقتصاد و دارايي حضور داشتند، اين موضوع در دستور كار اداره بررسي‌هاي اقتصادي بانك مركزي قرار داشت اما برخي مسوولان بعدي با اين اقدام موافق نبودند و بررسي‌ها در اين باره متوقف شد.

با روي كار آمدن آقاي مظاهري اين موضوع مجدداً مورد توجه واقع شد. وي در جمع خبرنگاران با اشاره به روشهاي مهار تورم، گفت: چهار روش براي اين منظور در نظر گرفته شده است يك وضع موجود با چاپ اسكناس درشت، دوم رعايت قانون فعلي پولي بانكي كه در ماده 1 هر يك ريال را معادل يكصدم گرم يا دقيقاً 00581/0 گرم طلا مي‌داند كه ارزش واقعي آن حدود 240 تومان است، گزينه سوم حذف سه صفر و گزينه چهارم حذف چهار صفر از پول ملي است. رئيس كل بانك مركزي هر كدام از اين روشها را داراي محسنات و معايبي مي داند كه كارهاي كارشناسي روي آن انجام مي‌شود. اما در ميان چهار روش مذكور در كارگروه تحولات اقتصادي حذف سه صفر به تصويب رسيد و قرار است در اواخر پاييز به نوعي در دستور كار قرار گيرد. حال سوال اساسي اين است كه موافقين و مخالفين اجراي اين طرح چه تبعات مثبت و منفي را براي اين طرح برمي‌شمارند؟ در پاسخ به اين سئوال بررسي نگاه مخالفين و موافقين تا حد زيادي زواياي طرح را روشن مي‌نمايد.

الف: ديدگاه موافقين و بررسي آثار مثبت طرح

1- وجود زمينه رواني؛ بحث حذف صفرها و تغيير واحد پولي سالها است كه در محاورات مالي مردم در كوچه و بازار، فيلمها و سريالها و حتي جلسات رسمي دولت و مجلس مطرح و بنظر مي‌رسد به لحاظ رواني مدتها است كه توسط مردم پذيرفته شده است. در چنين فرصتي كه زمينه رواني آماده است، اقتصاد كشور كمتر تحت تاثير تبعات رواني جامعه قرار مي گيرد.

2- تسهيل در اجراي عملياتها ؛ اجراي اين طرح مي تواند به كليه عملياتهاي ثبت، نگهداري و تحليل حسابها و آمار و ارقام تسهيل و تسريع بخشد و سبب صرفه جويي در كلام و نوشتار به خصوص در محاورات و معاملات شود.

روي‌هم‌رفته حذف چند صفر از واحد پول ملي مي‌تواند 7 مزيت عمده: كاهش حجم اسكناس، سادگي در مبادلات، نگهداري ساده‌تر حساب‌ها، ارقام و ترازنامه‌ها، اشغال فضاي كمتر آمار و اطلاعات مالي در حافظه و هارد رايانه‌ها، نقل و انتقال سهل‌تر پول و كاهش آثار رواني تورم را به همراه داشته باشد.

3- افزايش اعتماد مردم به پول ملي؛ اگر چنين كاري انجام شود اسكناس در ديدگاه مردم اعتبار بيشتري پيدا خواهد كرد. ارزش قائل نبودن براي اسكناس در حال حاضر سبب شده آن را مچاله كنند، روي آن بنويسند و سبب استهلاك زود هنگام آن شوند.

ب: استدلال مخالفين حذف صفرها از پول ملي

1- اخلال و بي‌نظمي در حساب‌ها ؛ با اجراي اين طرح، در تمام بانك‌ها و مؤسسات حساب‌هاي قبلي دچار اخلال و باعث بي‌نظمي در حساب‌ها مي‌شود. علاوه براين ، به ضرر اقشار پايين جامعه است. به اين دليل كه ارزش پس‌اندازها كم مي‌شود، ديگر پول ارزشي ندارد و هزينه زيادي به آنها و كساني كه پس‌انداز داشته‌اند، وارد مي‌شود.به همين دليل سياست قبلي هزينه كمتري را تحميل و بيشتر مي‌تواند راهكاري براي كنترل تورم باشد.

2- تورم‌زدايي مقدم بر حذف صفرها است؛ به دنبال انتشار خبر جدي شدن احتمال حذف سه صفر از پول ملي، صاحبنظران اقتصادي ابراز عقيده كردند كه سياست‌ كنترل و تك‌رقمي كردن تورم بر چنين كارهايي كه صرفا براي زدودن آثار دوران تورم انجام مي‌شود، اولويت دارد چرا كه بدون تورم‌زدايي از اقتصاد، صفرها دوباره ظاهر خواهند شد.

3- حذف سه صفر در شرايط بحراني؛ با توجه به اينكه كشور به لحاظ وضعيت اقتصادي و تورم موجود در آن در شرايط بحراني قرار ندارد، نيازي به حذف سه صفر در شرايط فعلي نيست. چون كشور ما بالاترين تورم را - حدود 50 درصد در سال 74 - تجربه كرده است و تورم در حال حاضر به قدري بالا نيست كه ما را به فكر طرح حذف سه صفر از پول ملي وادار كند. حذف سه صفر در كشورهايي چون ايتاليا و تركيه نتايج مناسبي به دنبال داشته ولي انجام اين كار در حال حاضر در ايران نه تنها سودي ندارد بلكه به تحميل هزينه هاي سنگين توليد اسكناسهاي جديد منجر مي‌شود.

در كشورهايي همچون برزيل كه 18 صفر از پول ملي آن حذف شد، تورم در سال تغيير به 1431درصد رسيد وآذربايجان كه سه صفر را حذف نمود، تورم 1665 درصدي را متحمل شد.

4- ظلم به پول ملي؛ حذف 3 صفر شايد ظلم به پول ملي كشور باشد؛ هنوز ارزش پول ملي ما آنقدر كم نشده كه بخواهيم صفرها را از آن حذف كنيم. استهلاك اسكناس در كشور ما به ضعف سيستم بانكي مربوط است كه هنوز نتوانسته آنطور كه بايد و شايد بانكداري الكترونيكي و بهره‌گيري از كارت‌هاي اعتباري را ترويج دهد.

در ميان دو ديدگاه مخالف و موافق توصيه‌هاي جايگزيني هم مطرح است كه توجه به آنها مي‌تواند
راهگشا باشد.

1- چاپ اسكناس با رقم بالاتر

به جاي حذف سه صفر مي‌توان چاپ اسكناس با رقم بالاتر را انتخاب نمود چون در حال حاضر رقم آخرين پول‌هاي چاپ شده، پنج هزار توماني ، دو هزار توماني در سال 79 و يك‌هزار توماني است. از سال 1350 تا 1387 يعني طي 35 سال اسكناس با ارزشي حدودا پنج برابر روبرو شده در حالي كه نقدينگي بالاتر از سه هزار برابر و شاخص قيمت‌ها حدودا بالاتر از 300 برابر شده است.قدرت خريد ما در حال حاضر در مقايسه با سال 1350 حدودا يك اسكناس 300 هزار توماني است. با اين طرح مي‌توان معامله‌ها را ساده‌تر انجام داد، حمل پول به راحتي امكان‌پذير مي‌شود و بانك مركزي مي‌تواند سراغ اسكناس با ارزش بالاتر برود. چك پولها و اسكناس هاي درشت به شرط لحاظ ويژگيهاي امنيتي لازم (براي جلوگيري از هر گونه جعل) مي تواند سيستم مبادلات پولي را روان سازد و لذا نيازي به حذف صفرها فعلا نباشد و براي اين كار خيلي زود است. از طرفي بايد فرهنگ سازي انجام گيرد چون بنابه اعلام بانك مركزي سرانه اسكناس در ايران 114 برگ مي باشد كه اين حجم از سرانه اسكناس، ايران را جزو كشورهاي ركورددار در اين زمينه قرار داده است، زيرا سرانه اسكناس در كشورهاي پيشرفته بين 12 تا 14 برگ است.

2- رسيدگي به ساير اولويت هاي سياستهاي پولي

حذف سه صفر و تغيير واحد پول ملي در اولويت سياستهاي پولي فعلي نبايد باشد و بلكه بايد به زير بناها توجه كرد و روي آنها كار نمود. به جاي نگراني براي صفرهاي پول ملي بهتر است بودجه اي كه صرف تبديل اسكناسها خواهد شد آن را در اختيار سيستم بانكي قرار داد كه با كمبود شديد نقدينگي روبرو هستند.

نتيجه گيري

به اعتقاد بسياري از كارشناسان، طبق مباني نظري و نظريه اقتصادي زماني كشورها به طرح حذف صفر از پول ملي ترغيب مي‌شوند كه تورم خيلي شديد بوده و باعث اخلال در روابط اقتصادي شود و حس بي‌اعتمادي كه ديگر پول ارزشي ندارد بر جامعه حكمفرما شود كه اين امر خود باعث تورم رواني در جامعه است.در اين شرايط مرتبا ارزش پول كاهش پيدا مي‌كند و باعث مي‌شود مردم پول را از خود دور نگه دارند كه در اصطلاح اقتصادي به آن پول سوزان مي‌گويند.به همين دليل است كه سياست‌گذاران براي مهار تورم، واحد پول را با حذف صفر تغيير مي‌دهند.باتوجه به اينكه هنوز ارقام خرد در پرداخت كرايه‌ها و برخي اجناس وجود دارد و مبالغ كم در اقتصاد ايران داراي مفهوم است حذف صفرها، سبب حذف اين اعداد خرد مي شود؛ لذا حذف صفرها در شرايط فعلي به نفع مردم و اقتصاد كشور نيست.با اين حال گزارش هاي مبسوط بانك مركزي و بررسي‌هاي كارشناسي اگر به اين نتيجه منجر شود كه مزاياي آن بيش از معايب آن است و مي‌توان پيامدهاي منفي آن را با اجراي تدابيري به حداقل ممكن رساند، آنگاه اجراي آن شايد پيامد هاي مثبتي نيز براي اقتصاد كشور داشته باشد. البته برخي از كارشناسان مطرح اقتصادي راه حلي توصيه مي‌كنند كه سه صفر به شكل كوچكتر و كمرنگ‌تر در اسكناس‌ها چاپ شود و پس از گذشت يكي دو سال آن صفرها محو شود. در اين صورت آمادگي رواني لازم براي يك مرحله انتقالي به وجود مي‌آيد . هيچ كشوري در جريان اينگونه تغييرات ، به يكباره هزينه زيادي را به خود تحميل نمي كند، بلكه اين هزينه‌ها به طور تدريجي لحاظ شده و به همان ميزان اسكناس كه از جريان گردش پولي كشور خارج مي شود، به همان ميزان نيز اسكناس جديد با تغييرات ياد شده توليد مي‌شود و جريان جايگزيني طي يك پروسه دو تا چندساله شكل مي‌گيرد.
..............................................................................
انتهاي پيام/
شنبه 21 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 465]