از فشار خون و دلايل تغيير آن چه مي‌دانيد؟ فشار خون ناميزان، شما را از پا مي‌اندازد

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: از فشار خون و دلايل تغيير آن چه مي‌دانيد؟ فشار خون ناميزان، شما را از پا مي‌اندازد
جام جم آنلاين: شايد با سردرد و سرگيجه خودش را نشان دهد، شايد دست و پايتان مور مور شود يا احساس كرختي كنيد يا خواب‌آلوده و بي‌حال شويد، حتي شايد هيچ نشانه‌اي نداشته باشيد و ناگهان دچار خونريزي مغزي، سكته يا كاهش سطح هوشياري شويد، در اين صورت حتما فشارتان بالا رفته يا پايين آمده است و شما از آن غافل بوده‌ايد.

فشار خون در تعريف علمي عبارت است از فشاري كه خون بر ديواره رگ‌ها وارد مي‌كند و عواملي چون مقدار خوني كه قلب به رگ‌ها مي‌فرستد و ويژگي‌هاي رگ‌هايي كه خون در آنها جريان دارد، بر آن اثر مي‌گذارد. شما تا به حال براي گرفتن فشار خون به پزشك مراجعه كرده‌ايد؟ شايد براي شما هم اين پرسش پيش آمده باشد كه چرا پزشكان هميشه فشار خون را در قالب دو عدد اعلام مي‌كنند؟

دكتر مهشيد معصوم بابايي، پزشك متخصص داخلي درباره چگونگي اندازه‌گيري فشار خون مي‌گويد: «ميزان فشار خون از طريق اعلام بالاترين ميزان فشار خون يا فشار سيستولي روي پايين‌ترين ميزان آن يا فشار دياستولي، اندازه‌گيري مي‌شود.»

به گفته اين پزشك، عدد سيستولي مربوط به نيرويي است كه خون در زمان انقباض قلب بر ديواره رگ‌ها وارد مي‌كند و عدد دياستولي فشاري است كه بين دو ضربان بر ديواره رگ‌ها وارد مي‌شود. فشار خون معمولا بر حسب ميلي‌متر جيوه يا سانتي‌متر جيوه بيان مي‌شود، اما ما در ادامه اين متن، اصطلاح ميلي‌متر جيوه را كه بايد پس از اعداد سيستول و دياستول به كار ببريم براي تسهيل در مطالعه، حذف مي‌كنيم. دكتر معصوم بابايي مي‌گويد: «هم بالا بودن فشار سيستول و هم بالا بودن فشار دياستول، خطرناك است و ممكن است به عوارض شديد قلبي عروقي بينجامد.»

يك تقسيم‌بندي مهم

دكتر معصوم بابايي با تقسيم‌بندي انواع فشار خون به 3 گروه عمده توضيح مي‌دهد، ميزان سيستول در فشار خون طبيعي كمتر از 120 و ميزان دياستول كمتر از 80 است، اما فشار خوني كه در آن سيستول بالاتر از 140 و دياستول بالاتر از 90 مي‌شود و كساني كه فشار سيستول آنها بين 120 تا 140 و دياستول آنها بين 80 تا 90 باشد، گروه پيش فشار خون بالا ناميده مي‌شوند.اين متخصص داخلي درباره فشار خون در كودكان مي‌گويد: «فشار خون در كودكان يك عدد مشخص نيست و تحت تاثير سن، جنس و قد كودكان تغيير مي‌كند و بايد آن را با فشارسنج مخصوص كودكان اندازه‌گيري كرد.»

شما هم سوال داريد؟

تقسيم‌بندي فشار خون را خوانديد؟ چيزي كم نداشت؟! ممكن است شما هم مثل ما، بخواهيد بدانيد چرا فشار خون پايين در اين تقسيم‌بندي جايي ندارد. معصوم بابايي در اين زمينه تاكيد مي‌كند: «فشار خون بالا يك بيماري است، اما بيماري با عنوان فشار خون پايين، وجود ندارد پايين بودن فشار خون معمولا به عنوان نشانه بيماري ديگر شناخته مي‌شود كه يكي از نشانه‌هاي آن، پايين آمدن ميزان فشار خون است.»

دلايل افت فشار خون

دلايل افت فشار خون چندان متعدد نيستند به گفته اين متخصص داخلي، بيماري‌هايي كه با عرق ريزي شديد همراهند، اسهال، استفراغ، درد‌هاي شديد و به طور كلي همه بيماري‌هايي كه سبب خروج مايعات از بدن مي‌شود، سبب كاهش فشار خون جاري در رگ‌ها مي‌شود.

از سويي ديگر، تحريك سيستم پاراسمپاتيك بدن نيز ممكن است سبب افت فشار شود كه معني ساده آن همان حال و هوايي است كه آدم‌ها در شرايط پراسترس دچارش مي‌شوند، مثل همان‌ها كه در مجالس سوگواري غش مي‌كنند.

فشار خون بالا، بي‌نشانه تا مرحله بحران

به گفته معصوم بابايي فشار خون بالا، برخلاف فشار خون پايين كه هميشه دليلي دارد، در بسياري از موارد، دليل اصلي افزايش فشار خون تشخيص داده نمي‌شود، گاهي امكان دارد اين پديده تحت تاثير عوامل ژنتيكي و محيطي باشد و گاهي ممكن است بالا رفتن فشار خون به دليل بيماري‌هايي مثل پركاري يا كم‌كاري تيروئيد، پركاري غده فوق كليوي، پركاري غده پاراتيروئيد باشد و گاهي وقت‌ها هم وابسته به نوع رژيم غذايي بيماران است.

با اين حال پزشكان به خوبي مي‌دانندكه اگر مراجعه‌كنندگان آنها زيادي چاق باشند، با ورزش كردن ميانه‌اي نداشته باشند، از سبزي و ميوه خوششان نيايد و در عوض علاقه‌مند به رژيم‌هاي غذايي پرنمك و پرچربي باشند يا داروهاي كاهش اشتها يا ضدبارداري مصرف كنند يا الكلي باشند، احتمالا در خطر افزايش فشار خون بيمارگونه هستند و بايد فشارشان را كنترل كنند.

به گفته اين متخصص داخلي افزايش فشار خون يك قاتل بي‌صداست و هرچند وقتي فشار خون خيلي بالا باشد ممكن است با نشانه‌هايي مانند تنگي نفس، سردرد، كند زدن نبض، استفراغ، خواب رفتگي دست‌ها و حتي خونريزي مغزي همراه باشد، اما در بيشتر مواقع تا رسيدن به مرحله بحران، بي‌نشانه است و در عين حال سالانه بيش از 900 هزار نفر را با انواع عارضه‌هاي قلبي، مغزي و كليوي روانه قبرستان مي‌كند. اين متخصص داخلي هشدار مي‌دهد: «علائم افزايش فشار خون در مرحله بحراني بسيار به علائم افت آن شبيه است و به همين دليل نمي‌توان با مشاهده علائم ظاهري فرد از پايين يا بالا بودن فشار او مطمئن شد و به همين دليل تغييرات فشار بايد توسط پزشك با فشارسنج اندازه‌گيري شود.»

اشتباه‌هاي رايج

معصوم بابايي درباره اقداماتي كه مي‌توان آنها را هنگام تغيير فشار خون انجام داد، مي‌گويد: «زماني كه فشار فردي افت مي‌كند بايد به او مايعاتي مثل انواع آب ميوه و... خورانده شود، اما در فشار بالا بهترين اقدام مراجعه به پزشك است.»

او با اشاره به اشتباه‌هاي رايج مردم در مواجهه با تغييرات فشار خون مي‌گويد: «باور‌هاي غلط در اين زمينه فراوانند، براي مثال برخي از مردم تصور مي‌كنند وجود قند در مواردي كه فرد دچار افت فشار خون شده موثر است، در حالي اين ماده نقشي در بالا آوردن فشار ندارد و نقش اصلي را مايعات به عهده دارد.»او همچنين به يكي ديگر از باورهاي غلط در اذهان عمومي اشاره مي‌كند و توضيح مي‌دهد: «بعضي‌ها خيال مي‌كنند ترشي‌ها و بخصوص آب ليمو، سركه و آب غوره سبب افت فشار مي‌شود در حالي كه ترشي باعث پايين آوردن اسيديته خون مي‌شود كه اين پديده سبب احساس ضعف و بي‌حالي در فرد مي‌گردد و به هيچ وجه ربطي به پايين آوردن فشار خون ندارد.»
چهارشنبه 4 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 130]