واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: کوچکترین قفل جهان را که در سال 1383 ساخته ام قفل زیره دار مینیاتوری است که طول آن 8 میلی متر است و از 17 قطعه تشکیل شده و وزنی.... قفل سازی یکی از هنرهای سنتی رایج میان مردمان چالشتر بوده است که از گذشتههای دور توجه افراد بسیاری را به خود جلب کرده کرده است. با وجود اینکه ورود قفلهای خارجی بازار فروش این محصولات را به شدت از رونق انداخته هنوز هم استادان قفل سازی در چالشتر اجازه نمیدهند این هنر به طور کامل رنگ ببازد. هنوز هم در گوشه و کنار چالشتر هستند هنرمندانی که اینبار نه با انگیزه کسب درآمد بلکه برای زنده نگاه داشتن این هنر دست از کار نکشیدهاند. نگهدار خواجه علی یکی از قفل سازان بنام چالشتری است که قصد دارد با آموزش دادن این هنر به فرزندانش قفل چالشتر را به جهانیانیان بشناساند و ما تلاش کردهایم بخشی از تلاشهای او را در حفظ این هنر کهن در مقابل دیدگان شما قرار دهیم. از شروع کار خود در عرصه قفل سازی و ورود خود به این هنر بگویید؟ من فعالیتم را از سال 66 و شاگردی استاد احمد نیکزاد آغاز کردهام و اکنون که 23 سال از ورودم به عرصه قفل سازی سنتی میگذرد نه تنها علاقه ام به این هنر کم نشده بلکه بر آن نیز به شدت افزوده شده است. ویژگیهای قفلهای سنتی را شرح دهید؟ قفلهای سنتی به دو دسته قفلهای بزرگ لوله ای و قفل های زیره دار مینیاتوری تقسیم میشود و در مجموع هرقفل از 17 قطعه تشکیل میشود که چهار قطعه آن به کلید مربوط است. در خصوص تفاوتهای کاربردی این قفلها توضیح دهید؟ از قفلهای بزرگ لولهای در گذشته بیشتر برای دروازهها و قلعهها استفاده میشد این در حالی است که قفلهای زیره دار مینیاتوری بیشتر کاربرد تزئینی دارد، به عنوان مثال در جعبههای آرایشی و گنجههای خانهها از قفل زیره دار مینیاتوری استفاده میشد. از چه طرح هایی بر روی قفلهای سنتی استفاده می کنید؟ با توجه به اینکه قفلهای زیره دار امروز جنبه تزئینی پیدا کرده و به عنوان آویزگردن مورد استفاده قرار میگیرد بسته به خلاقیت صنعتگر طرحهای به کار رفته در این قفلها متفاوت است ولی بیشتر اسبهای بالدار تخت جمشید و حجاریهای ستونهای تخت جمشید بر روی قفلهای سنتی مشاهده میشود. مواد اولیه قفل سازی چیست؟ فولاد، مس و آهن مواد اولیه این هنر صنعت را تشکیل میدهد که از ضایعات کارخانهها تهیه می شود و در قدیم به علت استحکام بیشتر فولاد، جنس قفلها بیشتر از این فلز بود ولی اکنون آهن و مس نیز در قفل سازی سنتی استفاده میشود. قدیمی ترین قفلی که در ایران است در کجا نگهداری می شود؟ قدیمی ترین قفل موجود در ایران به دوران صفویه مربوط میشود که در موزه آستانه قدس رضوی نگه داری میشود و سازنده آن مشخص نیست. گویا کوچکترین قفل جهان را شما ساخته اید در این خصوص توضیح دهید؟ کوچکترین قفل جهان را که در سال 1383 ساخته ام قفل زیره دار مینیاتوری است که طول آن 8 میلی متر است و از 17 قطعه تشکیل شده و وزنی معادل سه چهارم گرم دارد که به موزه آستان قدس رضوی هدیه کردهام. از افتخاراتی که تا کنون کسب کرده اید، بگویید؟سه قفل در سال 72 ساختهام که یکی قفل بزرگ و دو قفل دیگر قفل مینیاتوری بودند که با روکش طلا به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد و در سال 87 نیز دو اثرم از یونسکو مهر اصالت دریافت کرد که یکی از این قفلها گردن آویزی زینتی بود. چگونه قفل سازی در چالشتر رواج یافت؟ این هنر تاریخچهای 250 ساله در شهرستان چالشتر دارد و پیشکسوت این هنر حاج عبدالوهاب ریاحی است که که چالشتریها همواره به نیکی از وی یاد می کنند. وی چگونه موجب رونق یافتن این هنر شد؟ حاج عبدالوهاب ریاحی که با هنر قفل سازی آشنا بود برای به جا آوردن اعمال حج به مکه سفر کرد که بنا به دلایلی دیر به مکه رسید و از این اعمال جا ماند و به همین دلیل تا سال بعد در شهر مکه ماند و در همان جا در یک مغازه آهنگری مشغول به ساخت قفلی برای خانه خدا شد و تا سال بعد در آن جا ساکن شد و سپس به چالشتر بازگشت و این هنر در میان چالشتریها رواج یافت. بازار فروش قفل سنتی در مقایسه با گذشته چه تغییراتی یافته است؟ قفل چالشتر زمانی علاقمندانی را از شهرستانهای همجوار و حتی از سایر کشورها به این استان جذب میکرد و بیشتر این افراد به خاطر استحکام و زیبایی قفل مورد نیاز خود را از چالشتر تهیه میکردند به گونهای که هنرمندان بسیاری همزمان به تولید قفل میپرداختند و مشکلی در بازار فروش این محصولات وجود نداشت. اکنون بازار فروش قفل سنتی چگونه است؟ از زمانی که قفلهای خارجی برخی کشورها و در سالهای بعد قفلهای چینی به بازار ایران راه یافت قفل سنتی چالشتر رفته رفته رونق خود را از دست داد و امروزه در معرض فراموشی است. برای از بین نرفتن این هنر چه برنامه ای پیش رو دارید؟ وقتی جوانان سختیهای این حرفه را مشاهده میکنند از آن گریزان میشوند چرا که هرگز نمیتوان به عنوان منبع درآمد روی آن حساب کرد ولی سعی دارم با آموزش این حرفه به فرزندانم در زنده ماندن این هنر سهیم باشم. شما چگونه این حرفه را تا کنون رها نکرده اید؟ من علاقه بسیاری به قفل سازی دارم و پس از اتمام کار در کارخانه پیچ و مهره سازی به کارگاه کوچک خود میروم و قفل میسازم و در واقع از طریق این هنر امرار معاش نمیکنم. آیا با هنرهای دیگری نیز آشنا هستید؟ چالشتر مهدقالی بافی ایران است که به خاطر ثبات رنگ محصولات هنرمندان این شهرستان به سایر کشورها نیز صادر میشود و من ابزارهای قالی بافی را نیز تولید میکنم. و سخن پایانی؟ امیدوارم نسل جوان امروز توجه بیشتری به هنرهای سنتی و صنایعدستی استان چهارمحال و بختیاری داشته باشند و اجازه ندهند مشکلات کنونی هنر قفل سازی سنتی را به طور کامل از بین برد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 269]