اختصاصي مهر از نقش رستم/تنها حجاري رنگي فضاي باز جهان در معرض نابودي كامل است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: اختصاصي مهر از نقش رستم/تنها حجاري رنگي فضاي باز جهان در معرض نابودي كامل است
رنگهاي باستاني نماي بيروني آرامگاه داريوش واقع در منطقه نقش رستم كه تنها حجاري رنگي در فضاي باز جهان است ، در اثر بي توجهي مسئولين مربوطه در معرض نابودي كامل است.

به گزارش خبرنگزاري مهر، آخرين تصاوير بدست آمده از نقش رستم حاكي از آن است كه رنگهاي تاريخي آرامگاه داريوش كه قدمتي چند هزار ساله داشته اند در اثر بي توجهي مسئولان مربوطه طي سالهاي گذشته و قرار گرفتن در معرض وقايع طبيعي از بين رفته اند. در اين باره خبرنگار مهر گفتگويي را با مجدالدين رحيمي كارشناس مرمت و احياي بناهاي تاريخي و يكي از كارشناساني كه طي سالهاي اخير از وجود رنگهاي تاريخي در آرامگاه داريوش خبر داده بود انجام داده كه متن آن به شرح ذيل است:

*خبرگزاري مهر - گروه اجتماعي : چگونه رنگها كشف شدند؟

- مجدالدين رحيمي : در سال 1382 در طي اقداماتي كه در آرامگاه داريوش توسط دفتر فني بنياد پژوهشي پارسه پاسارگاد انجام مي گرفت افرادي كه در اين كارگاه به كار شستشوي سطوح و بند كشي رگه ها با ملات ماسه و سيمان مشغول بودند متوجه وجود رنگ بر بستر تاريخي نماي بخش بالايي آرامگاه شدند. اين رنگها تنها سند استفاده از رنگ بر روي حجاري و كتيبه هاي دوران هخامنشي هستند.

* رنگهايي كه كشف شد از چه طيف رنگهايي بودند؟

- آبي، قرمز، سبز و مشكي

* پس از مشاهده اين رنگها چه اقدامي انجام داديد؟

- آن زمان فرد ديگري مسئوليت اين كار را به عهده داشتند. بنده فقط تصاويري از موقعيت اين رنگها را تهيه و در گزارشي مفصل به مديريت بنياد پژوهشي پارسه پاسارگاد ارائه كردم.

* آيا اقدامات پژوهشي در خصوص اين رنگها انجام گرفته است؟

- در خصوص اين رنگها تا كنون پژوهشي صورت نگرفته است و گمان دارم گزارش و تحقيقي كه بنده در سال 82 ارائه كرده ام بهترين سند جهت بررسي نحوه برخورد با اين رنگها از آن زمان تا كنون باشد.

* فكر مي كنيد اين رنگها هنوز هم وجود دارند؟

- اميدوارم! البته اين كار مستلزم يك بررسي تطبيقي وضعيت موجود با تصاويري است كه در آرشيو موجود است. اين امر را مسئولين بايد جوابگو باشند. هنوز قسمتهايي از اين رنگها باقي است و مي شود با حفاظت مانع از بين رفتن مابقي آنها شد. نبايد اجازه داد سند تاريخي كه 2500 سال باقيمانده است در اثر بي توجهي ظرف چند سال از بين برود. مسئولين در ارتباط با شناخت، حفاظت و معرفي رنگهاي كشف شده بايد اقدامات لازم را به عمل آورند. چنانچه كماكان اين بي توجهي ادامه پيدا كند سرنوشت اين رنگها نيز مانند سقف مقبره كوروش دچار تخريب هايي خواهد شد.

* حفاظت از آرامگاه داريوش طي اين سالها چگونه بوده است؟

- در اين مدت اقداماتي در مورد حفاظت از آرامگاه انجام نشده و داربستهاي آن را نيز برداشته و بنا رها شده است.

* چرا در خصوص اين رنگها تحقيق خود را ادامه نداديد؟

- من تمام تلاش خودم را كردم، اما به من اجازه چنين كاري داده نشد . ترجيح مي دهم اين بحث را كنار بگذاريم.

* به نظر شما راز فني ماندگاري اين رنگها طي 2500 سال چه بوده است؟

- اگر به ساختار آرامگاه دقت كنيد متوجه خواهيد شد كه تمهيدات حفاظتي جالبي در زمان طراحي و اجرا انديشيده شده است. به طور مثال، براي به دست آوردن بستر مناسب جهت ايجاد بخش اورنگ بران ( نماي بخش بالايي آرامگاه) ما شاهد يك برداشت وسيع سنگ از دل كوه هستيم به نحوي كه كنسولي يك و نيم متري بر فراز آن مشاهده مي شود. رنگهايي كه ما مشاهده كرديم زير اين كنسولها و لايه اي از غبارهاي تاريخي حفظ شده بودند. ساختار و تكنيك استفاده از امور ديگر مي تواند دخيل باشد، بايد در اين خصوص مطالعات بنيادي انجام داد. براي ساخت آرامگاه داريوش بيش از 750 متر مكعب سنگ را از دل كوه بيرون آورده اند كه انجام چنين كاري با اين دقت و ظرافت بيانگر بسياري از واقعيتهاي آن زمان است.

* ساختار اين رنگها چه بوده است؟

- عرض كردم بنده در آن زمان اين اجازه را نداشتم كه از رنگها نمونه برداري و نسبت به ساختار شناسي و فرمول ساخت و ... آنها تحقيق و پژوهش كنم. با توجه به مطالعات علمي كه قبل از انقلاب گروههاي خارجي روي رنگهاي دوره هخامنشي كشف شده در تخت جمشيد انجام داده بودند ، حدس بر اين بود كه آن مطالعات براي اين رنگها هم قابل تعميم است. يك مقاله بنده نيز در اين خصوص در آرشيو بنياد پژوهشي پارسه پاسارگاد موجود است.

* پژوهشگران خارجي كه از آنها نام آورديد چه كساني بوده اند؟

- دقيقا حضور ذهن ندارم، فكر مي كنم استودلسكي و اتال .

* رنگهايي كه شما ديده بوديد، آنها هم در تخت جمشيد ديده بودند؟

- نمي دانم. اما اسنادي كه ارائه شده است نشان مي دهد آنها رنگ آبي، قرمز و سبز را مشاهده و بررسي كرده اند.

- آيا طرحي در اين خصوص ارائه داديد؟

- بله نه تنها بنده بلكه افراد متخصص ديگري نيز خواهان تحقيق و پژوهش در اين خصوص بودند. در آن زمان فقط طرح پژوهشي پايان نامه يك دانشجوي مرمت آثار تاريخي مورد موافقت قرار گرفت كه آن هم در خصوص رنگها نبود و در طرح وي يكي از سرستونهاي موجود در نماي آرامگاه آسيب شناسي شد.

* به نظر شما اقدامات صورت گرفته در آرامگاه داريوش علمي بوده است ؟

- بگذاريد اين قضيه را اساتيد و ديگر صاحبنظران بررسي كنند. گزارشات اين اقدامات در آرشيو بنياد پژوهشي پارسه پاسارگاد موجود است. بنده فقط لزوم توجه خاص متخصصين به حفاظت از اين يادگاران در معرض خطر را هشدار مي دهم.

* آيا از نقش رستم به خوبي حفاظت مي شود؟

- حفاظت يك اصل مهم از مديريت مكانهاي داراي اهميت فرهنگي است و يك مسئوليت در حال پيشرفت است. حفاظت از يادگاران تاريخي و ميراث فرهنگي نيازمند توجه خاص متخصصين در تعامل با جامعه جهاني است تا با تدوين معيارهاي رفتاري و راهبردهاي متناسب با اين آثار امانتداران خوبي باشيم. من لزوم تشكيل يك پايگاه پژوهشي در اين محوطه تاريخي را الزامي مي دانم به نظر من اين محوطه آنقدر با اهميت است كه نياز يك مديريت توانمند و مستقل دارد.

* پيشنهاد شما در مورد حفاظت از اين محوطه تاريخي ارزشمند چيست؟

- اولين چيزي كه ما بايد به آن توجه داشته باشيم اين است كه تاريخ دوباره تجديد ساختار نمي كند. با اين رويكرد حفاظت پيشگيرانه بايد سرلوحه امور باشد. هميشه بايد علاج واقعه را قبل از وقوع انجام داد. يكي از آرزوهاي من در مورد اين محوطه منحصر به فرد تاريخي فرهنگي اين است كه اهميتهاي فرهنگي آن را ناديده نگيريم و در صدد ثبت مستقل آن در فهرست ميراث جهاني باشيم. هر چند مجموعه پارسه پاسارگاد به طور پيوسته از زمان هخامنشي مورد توجه خاصي قرار گرفته است و بسياري آن را يك مجموعه هخامنشي مي دانند اما من اصالت نهفته در مجموعه نقش رستم را منحصر به فرد و مستقل مي دانم.

يكي از بهترين روشهاي حفاظت از اين مجموعه تداوم عمل به تمهيدات اصيل طراحي شده توسط سازندگان آن است. به طور مثال، اگر بتوانيم مسيرهاي انحراف آب در فراز آرامگاهها را طي دوره هاي مختلف پاكسازي كنيم كاري مطلوبي است. اما حفاظت از رنگهايي كه در آرامگاه داريوش كشف شده است مستلزم يك پژوهش و همفكري تخصصي و بين المللي اضطراري است و يا حفاظت اصولي از كتيبه ها موجود در بخشهاي مختلف مجموعه نقش رستم مستلزم يك توجه خاص است. احياء مسير بازديد، ارتقاي خدمات گردشگري، معرفي، حفاظت، مانيتورينگ و پايش محيطي آن و ... از اموري است كه بايد هر چه سريعتر به آنها پرداخته شود.

* مزاياي ثبت در فهرست ميراث جهاني چيست؟

- ما اگر فقط به اين دلخوش باشيم كه اثري را در فهرست ميراث جهاني ثبت كنيم و از مزاياي آن استفاده نكنيم كه درست نيست. جلب حمايتهاي علمي و تخصصي و از طرفي در صورت نياز حمايتهاي مالي بين المللي در كنار بسياري از امتيازهاي ديگر فرهنگي، توريستي، سياسي و ... باعث ترغيب بسياري از كشورها در ثبت آثار ارزشمندشان در فهرست جهاني شده است.

* به نظر شما مجموعه نقش رستم از چه ويژگيهايي برخوردار است؟

- مجموعه نقش رستم در دوره هاي مختلف تاريخي اهميت خود را حفظ كرده است اين را نه تنها به خاطر وجود آثار ماندگار سنگي و صخره اي آن اعلام مي كنم بلكه در خصوص تداوم توجه مردم و اعتقادات بومي و منطقه اي نيز درك كرده ام. يكي از تحقيقات بنيادي كه من در دوران دانشجويي انجام دادم در خصوص بررسي سير تقدس در محوطه تاريخ فرهنگي نقش رستم از دوره عيلامي تا كنون بود كه مي توانيد آن را در آرشيو گروه تخصصي مرمت و احيا بناهاي تاريخي مركز آموزش عالي تهيه و مطالعه كنيد. به اعتقاد من مجموعه نقش رستم با داراييهايي كه از دوره هاي مختلف در خود نهفته دارد بايد بسيار بهتر از اين شناخته و معرفي شود.

* حرف آخر!

- متاسفانه فاصله 15 كيلومتري نقش رستم تا تخت جمشيد باعث شده تا اين منطقه مهم تاريخي زير سايه تخت جمشيد قرار بگيرد و كمتر مورد توجه محققيقن و علاقه مندان واقع شود. در حاليكه به لحاظ اهميت تاريخي منطقه نقش رستم به جز آثاري كه هم اكنون در آن وجود دارد يكي از مهمترين منابع تحقيقي براي بررسي تمدن عيلامي است.
سه شنبه 19 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]