آنچه باید در برخورد با افراد مسن به آنها فکر کنیم

واضح آرشیو وب فارسی:ایران ویج: آنچه باید در برخورد با افراد مسن به آنها فکر کنیم

«سالمندی» یک فرآیند زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را دربرمی گیرد. گذشت عمر را نمی توان متوقف کرد ولی می توان با به کارگیری روش ها و مراقبت های مناسب، از اختلالات و معلولیت های سالمندی پیشگیری کرد یا آن را به تعویق انداخت تا از عمر طولانی همراه با سلامت و رفاه بهره مند شد.
در اوایل دهه ۱۹۵۰ رقم «امید به زندگی» در بدو تولد در جهان به طور متوسط ۴۷ سال بود، در سال ۱۹۹۵ به بیش از ۶۵ سال افزایش یافت و حتی در برخی کشورها به ۸۰ سال رسید. کاهش تلفات نوزادان و کودکان، ارتقای سطح زندگی و بهداشت عموم و بهبود کیفی وضع تغذیه، ترقی علم درمان شناسی و کاهش نسبی در میزان موالید هم از لحاظ جمعیت شناسی و هم از نظر فرهنگ تحولی بزرگ را در زندگی امروز افراد بشر به وجود آورده است.
مطابق پیش بینی سازمان بهداشت جهانی، در سال ۲۰۲۰ میلادی بیش از یک میلیارد نفر بالای ۶۰ سال عمر خواهند داشت درحالی که این رقم در حال حاضر ۵۸۰ میلیون نفر است. از یک میلیارد نفر سالمند بالای ۶۰ سال در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۷۱۰ میلیون نفر در کشورهای پیشرفته خواهند بود که این رقم هم اکنون ۳۳۰ میلیون نفر است.
افزایش سن، کارکرد دستگاه های مختلف بدن را دچار اختلال می کند. این دگرگونی موجب عزلت و گوشه نشینی در سالمندان می شود، زیرا به علت ضعف جسمانی، نسبت به دیگران احساس ناامنی کرده و دوری گزیدن را بر حضور در اجتماع ترجیح می دهند. همچنین تغییرات روانی نظیر کاهش حافظه، هوش و ضعف گیرنده، تمایل سالمندان به حفظ خاطرات گذشته را بیشتر می کند و از آن یک مکانیسم دفاعی می سازد که سالمند را از روزگار بحرانی دوران سالخوردگی به دنیای مطلوب گذشته می کشاند. علاوه بر این، تمایل به محافظه کاری در آنها افزایش می یابد.
«احتیاجات» به عنوان قوه و عامل اصلی ایجاد کننده رفتار از اهمیت ویژه ای برخوردارند و بهداشت روانی مستلزم دانستن و ارزش دادن به احتیاجات اصلی افراد است. نیازهای انسان به دو دسته بدنی و روانی تقسیم می شوند. برای مثال: غذا و خواب از نیازهای جسمانی و نیاز به جامعه پذیری و امنیت جز و نیازهای روانی انسان هستند. توجه به این نیازها، سلامت و بهداشت روانی فرد را برآورده می کند. بیشتر سالمندان از جهت شناختی، عاطفی و رفتاری به طور نسبی از سلامت و بهداشت روانی برخوردارند اما این هرگز به معنای کم اهمیت شمردن بهداشت روانی در این دوره نیست بلکه نشان دهنده این است که ثبات سلامت و روان سالمندان نیازمند کمک خانواده و متخصصان جامعه است تا با توجه و تشخیص به موقع نسبت به درمان سریع آن اقدام کنند. متاسفانه بسیاری از نشانه های بیماری های روانی در سالمندی یا نادیده گرفته می شود یا به عنوان بخشی از فرآیند سالمندی کم اهمیت شمرده می شود. این غفلت می تواند مشکلات عدیده ای را در دوران سالمندی به وجود آورد.
امروزه اثر فشارهای روانی در طولانی تر شدن سلامتی و عمر انسان به اثبات رسیده است. مثلا یک فشار روانی می تواند عاملی در حمله قلبی باشد. استرس یا فشار روانی ریشه اکثر بیماری های عصبی و روانی است. استرس های شدید مقاومت بدن را در مبارزه با ویروس ها و باکتری ها کاهش می دهند. بررسی ها نشان داده اند افرادی که تاب مقاومت در برابر مسایل زندگی را ندارند، در اثر کاهش مصونیت، بیشتر دچار سرخوردگی می شوند. با توجه به ارتباط تنگاتنگی که مسایل روانی و جسمانی با هم دارند، برخورداری از یک بهداشت روانی مناسب می تواند تا حدودی سلامت جسمانی فرد سالمند را تضمین کند. در کنار خانواده بودن، گردش و تفریح و فعال بودن می توانند در جهت بهبود بخشیدن به بهداشت روانی سالمندان موثر باشند.
جدی ترین خطری که هر فرد سالمند را تهدید می کند در انزوا قرار گرفتن او از سوی اطرافیان است. براساس آمارهای موجود تقریبا ۲۴ تا ۲۸ درصد افرادی که بالای ۲۵ سال دارند در تنهایی به سر می برند. در این حالت شخص امکان ایجاد ارتباط صمیمی و نزدیک با دیگران را از دست می دهد. تنهایی به تدریج فرد سالخورده را دچار مشکلات روانی می کند. سالمندانی که در خانواده و در محیطی سرشار از محبت، صمیمت، قدرشناسی و احترام زندگی می کنند دارای بهداشت روانی بهتری هستند. بنابراین ضرورت دارد تا حد امکان سالمندان در کنار فرزندان و نوه ها زندگی کنند، بزرگ خانواده محسوب شوند، در تصمیم گیری ها از آنان نظرخواهی شود و به عقاید آنان احترام گذاشته شود.
براساس دیدگاه روان شناختی، انسان ها با پدیده سالمندی برخوردهای مختلفی دارند به طوری که برخی از افراد با آرامش خاطر وضعیت را قبول می کنند و برخی دیگر از برخورد با واقعیت های سالمندی گریزانند و به گونه ای غیرواقع بینانه با آنان برخورد و سعی می کنند خود را از آن دور نگه دارند. بعضی دیگر از افراد به صورت پرخاشگرانه یا احساس نفرت با آن مواجه می شوند. یکی از روان شناسان معتقد است که افراد سالمند به دلیل غیرکارآمد بودن، ضعف تدریجی بدن، از دست دادن دوستان و نزدیکان، با مرحله ای به نام مرور زندگی روبه رو می شوند به طوری که دایم در حال ارزیابی گذشته خود هستند و خود را این گونه مشغول می کنند.

۱۵ آذر ۱۳۹۰

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایران ویج]

[مشاهده در: www.iranvij.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 93]