دستورالعمل تزریقات ایمن (Safety Injection Guideline)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:
هر سال تزریقات غیر ایمن موجب حدود ۱۶- ۸ میلیون ابتلا به هپاتیت B، ۵ – ۲ میلیون ابتلاء به هپاتیت C و ۱۶۰- ۸۰ هزار موردHIV می.گردد. همچنین بیماریهای انگلی ماننـد مالاریـا، عفونتهای باکتریال نظیر آبسه.ها و عفونت.های قارچی نیز در اثر تزریقات غیرایمن اتفاق می.افتند.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، ندرتاً بعضی از عفونت.ها ممکن است تا سالها نامشخص باقی بمانند. سازمان جهانی بهداشت تخمین می.زند در سال ۱۲ میلیارد تزریق انجام می.شود که ۵۰ درصد آنها غیرایمن هستند، ۹۵درصد تزریقات به.منظور درمان انجام می.گیرد و در حدود ۹۵ – ۲۵ درصد بیماران سرپایی حداقل یک تزریق دریافت می.کنند. بسیاری از تزریقات ممکن است غیرضروری بوده و یا بی.تأثیر باشند.
هدف و راهکارهای برنامه عملیاتی تزریقات ایمن :.
هدف :
اطمینان از ارائه ایمن تزریقات و دفع مناسب ضایعات تزریق در کشور.
راهکارها :
- تأمین و توزیع سرنگAD * (Auto Disable)یا خود ایستا برای کلیه مراکز واکسیناسیون
- تأمین و توزیع Safety Box برای کلیه مراکز واکسیناسیون
- ایجاد هماهنگی.های برون بخشی در جهت دفع ایمن ضایعات
- ایجاد هماهنگی.های درون بخشی برحسب نیاز
- سوزاندن کلیه ضایعات در مراکز شهری در زباله سوز
- سوزاندن کلیه ضایعات در مناطق روستایی در گودال.ها یا کوره.های محلی
- آموزش پرسنل
- آموزش و اطلاع رسانی به جامعه
بیان سیاست (Policy Statement) :
برنامه گسترش ایمنسازی که در سال ۱۳۶۳ در کشور آغاز گردید، برای اطمینان از حفظ سلامت کودکان استفاده از سرنگ و سرسوزن یکبار مصرف را به.عنوان یکی از مهمترین اجزاء تزریقات ایمن توصیه نمود. با رعایت اصول ایمنی تزریقات، بخصوص در خدمات ایمنسازی والدین اطمینان خاطر می.یابند تا کودک خود را برای ایمنسازی به مراکز بهداشتی درمانی بیاورند. WHO، یونیسف و UNFPA در بیانیه مشترکی تأکید می.کنند که سرنگهای AD تجهیزات انتخابی مطمئن برای تزریق واکسن در ایمنسازی جاری و بسیج.های ایمنسازی است. لذا به.منظور افزایش ایمنی تزریقات در خدمات ایمنسازی، از ابتدای سال ۱۳۸۳ بر استفاده از سرنگ AD تأکید شـده و علاوه بر آن اسـتفاده از وسایل جمع.آوری سرنگ و سرسـوزن یعنیSafety Box نیز در خدمات ایمنسازی توصیه شده است. برای امحاء وسایل و ضایعات حاصله از خدمات ایمنسازی (سرنگ و سرسوزن) روش سوزاندن توصیه می.شود.
۱٫ به توضیح در مورد سرنگ AD در صفحه ۱۰ توجه فرمائید.
کلیات تزریقات ایمن :.
تزریقات یکی از روش.های شایع در تجویز فرآورده.های دارویی می.باشد که درصورت عدم رعایت موازین توصیه شده خطرات بالقوه و بالفعلی را بر ارائه کنندگان، مصرف کنندگان خدمت و نیز جامعه اعمال می.نماید. ایمنی تزریقات با تکیه بر چهار محور بنیادی ذیل تأمین می.گردد:
۱- کاهش رفتار پرخطر کارکنان بهداشتی درمانی به.منظور پیشگیری از جراحات ناشی از وسایل تیز و برنده آلوده ؛
۲- افزایش سطح ایمنی کارکنان در حین کار با وسایل تیز و برنده درمانی ؛
۳- جمع آوری، نگهداری، انتقال و دفع مناسب و بهداشتی زباله.های آلوده و پرخطر ؛
۴- تغییر رفتار و نگرش افراد جامعه و پزشکان نسبت به مقوله تقاضا و تجویز دارو به .روش تزریقی.
۱) کاهش رفتار پرخطر کارکنان بهداشتی درمانی
الف) ارتقاء سطح آگاهی و مهارت شاغلین حرف پزشکی، پرستاری، امور تشخیصی، خدمات.درمانی، .گروههای خدماتی پشتیبان، به منظور پیشگیری از بروز جراحات ناشی از سرسوزن و سایر وسایل تیز و برنده امری ضروری است. بنابراین کارکنان بهداشتی درمانی بایستی در خصوص چگونگی پیشگیری از صدمات ناشی از وسایل مزبور و نیز اقدامات درمانی و پیشگیرانه اولیه به.صورت مداوم آموزش ببینند.
ب) تشکیل پرونده بهداشتی و واکسیناسیون رایگان علیه هپاتیت ب برای افراد ذیل الزامی است. کلیه کارکنان بهداشتی درمانی در واحدهایی که کارکنان الزاماً. با توجه به نوع وظایف محوله، اقدامات پرخطر دارند مانند واکسیناتورها، بخش.های ویژه، اطاق عمل اورژانس، .کلینیک.های تشخیصی، واحدهای پاتولوژی، اتوپسی، R.CS، مراکز جراحی محدود و واحدهایی که انتقال خون انجام می.دهند و یا کارکنانی که روش.های درمانی تهاجمی را انجام داده و یا درتماس با خون، سرم و سایر ترشحات آلوده بیماران می.باشند و نیز کلیه دانشجویان پزشکی، پرستاری و مامایی.
۲) افزایش سطح ایمنی کارکنان درحین کار با وسایل
تیز و برنده درمانی
با توجه به احتمال آلودگی کارکنان بهداشتی درمانی از طریق انجام اقدامات پرخطر که گاهی منجر به فرو رفتن سوزن در دست می.شود قویاً توصیه می.شود:
الف) ابزارهایی که ایمنی وسایل تیز و برنده را تضمین می.کـند نظیر Safety Box و فورسپس جهت جدا نمودن تیغ جراحی از Scalples در دسترس کاربران ابزارهای پرخطر قرار گیرد.
ب) وسایل حفاظتی مناسب نظیر دستکش، گان غیرقابل نفوذ بـه آب و ترشحات، پیش.بند پلاستیکی، ماسک و عینک محافظ جهت استفاده کارکنان بهداشتی درمانی متناسب با وضعیت بیمار و روش.های درمانی در دسترس باشد.
ج) در سایر واحدهای تزریقات نیز همانند واحدهای ایمنسازی از سرنگهای AD استفاده شود.
۳) جمع آوری، نگهداری، انتقال و دفع مناسب و بهداشتی زباله.های تیز و برنده
الف) قویاً. توصیه می.شود سرسوزن و سایر اشیاء تیز و برنده مصرفی (.آنژیوکت، بیستوری، لانست، اسکالپ وین، ویال.های شکسته و …) بلافاصله پس از مصرف در ظروف جمع.آوری ایمن (Safety Box) جمع.آوری شده و ترجیحاً. سوزانده و یا به نحو مطلوب دفع گردند.
ب) ضروری است ظروف جمع.آوری، مستحکم، غیرقابل نفوذ، مقاوم به پارگی و از حجم کافی و ابعاد مناسب برخوردار باشند.
ج) لازم است به.منظور پیشگیری از جراحات ناشی از وسایل تیز و برنده ظروف جمع.آوری ایمن به تعداد کافی و با ابعاد گوناگون در دسترس ارائه دهنده خدمت در کلیه واحدهای ذیربط قرار داشته باشد.
د) استفاده از برچسب هشداردهنده بر روی ظروف جمع.آوری با مضمون «احتمال آلودگی با اشیاء تیز و برنده عفونی». به.منظور جلب توجه کارکنان بهداشتی درمانی الزامی است.
هـ) به.منظور پیشگیری از سرریز شدن وسایل دفعی، درصورتی که حداکثر ۴/۳حجم ظروف مزبور پرشده باشد ضروری است درب ظروف به نحو مناسبی بسته شده و دفع شوند.
و) وجود ظروف جمع.آوری ایمن (Safety Box) در کلیه واحدهای بهداشتی درمانی اعم از خصوصی و دولتی الزامی بوده، و باید توسط واحدهای نظارت بر درمان پیگیری شود.
۴) تغییر رفتار و نگرش اجتماعی
الف) آموزش : ضروریست به.منظور تعدیل تجویز دارو به .روش تزریقی، با توجه به موارد ذیل ایمنی تزریقات در برنامة آموزش مداوم جامعة .پزشکان قرار گیرد.
از تجویز دارو به روش تزریقی تا زمانی که دارو به دیگر اشکال از جمله خوراکی موجود باشد، حتی الامکان اجتناب گردد،. ترجیحاً. زمانی از روش تزریقی به جای سایر روشها استفاده شود که بیمار قادر به مصرف داروهای خوراکی نبوده، بیهوش و یا دچار اختلالات گوارشی باشد یا با توجه به وضعیت بالینی بیمار نتایج درمانی مطلوب ناشی از جذب سریع دارو مورد انتظار باشد.
ب) به.منظور کاهش تقاضای بیماران ارتقاء سطح آگاهی جامعه درخصوص خطرات بالقوه ناشی از مصرف دارو به.روش تزریقی، بایستی در برنامه ریزیهای آموزشی دانشگاه قرارگیرد.
ج) برگزاری دورة. آموزشهای توجیهی جهت کادر خدماتی پشتیبانی و سایر گروههای بهداشتی درمانی ضروری می.باشد.
د) تمام پرسنل بهداشتی درمانی آموزش لازم برای اصلاح نگرش جامعه در خصوص تقاضای بی.مورد داروی تزریقی و عوارض احتمالی تزریقات، دریافت نمایند.
تزریقات غیرایمن
تزریقات غیر ایمن شامل :.
· روش غلط تزریق ؛
· محل نامناسب تزریق ؛
· داروی ناصحیح ؛
· حلال غلط ؛
· دز غلط دارو ؛
· دسترسی افراد جامعه به سرنگ و سرسوزن استفاده شده (امحاء ناصحیح).
تزریقات ایمن یعنی تهیه و تأمین وسایل و تجهیزات و آموزش.هائی برای ارائه خدمت تزریق به افراد جامعه به.صورتی که ایمنی فرد خدمت گیرنده، خدمت دهنده و جامعه فراهم شود.
یک تزریق ایمن به گیرنده خدمت آسیب نمی.رساند و تزریق کننده را در معرض هیچ خطری قرار نمی.دهد و باعث تجمع ضایعاتی که خطر برای جامعه داشته باشد نمی.گردد به عبارتی:.
الف) استفاده از سرنگ AD در تزریقات ؛
ب) استفاده از Safety Box برای جمع.آوری سرنگ و سرسوزن مصرفی ؛
ج) جمع آوری Safety Boxهای پرشده و سوزاندن در زباله سوز ؛
د) آموزش و ارئه آگاهی.های لازم به ارائه دهنده و گیرندگان خدمت از عوامل تأمین کننده ایمن تزریق می.باشند.
همه مایعات بدن باید حاوی پاتوژن فرض شود. پوست و محیط را باید حاوی میکروارگانیسم فرض کرد تزریقات ناصحیح می.تواند راحت.تر از مسیرهای تنفسی، خوراکی و یا تماس جنسی عفونت را منتقل کند.
چنانچه تزریقات غیر ایمن انجام گیرد می.توانند باعث بروز عفونت در افراد شوند در این صورت انتقال می.تواند از طریق تماس انگشتان با سرسوزن، از روی پوست، فرورفتن سر سوزن بداخل بدن یا توسط مایعاتی که تزریق می.گردند و یا از طریق سوزن و سرنگی که قبلاً مصرف شده ایجاد شود.
امروزه میلیون.ها نفر دچار ضعف سیستم ایمنی هستند و بیلیون.ها تزریق توسط افراد غیر دوره دیده و یا مردم ناآگاه انجام می.شود، لذا فقط بایستی از تزریق در موارد ضروری درمانی و یا ایمنسازی استفاده کرد. بسیاری از واکسیناتورها علاوه بر ایمنسازی، تزریقات درمانی هم انجام می.دهند که بسیاری از این تزریقات مثل تزریق ویتامین.ها غیر ضروری هستند.
چرا تزریقات غیر ضروری انجام می.شود؟
گاهی اوقات برخلاف آنچه که کارکنان بهداشتی توصیه می.کنند، بعضی از بیماران ممکن است خودشان تقاضای تزریق کنند. آنها ممکن است به غلط بپندارند که تزریق لازم بوده و مؤثرتر از درمان خوراکی است و یا باعث بهبودی سریع.تر بیماری می.شود در حالیکه ممکن است درمان خوراکی بهترین روش درمان آنها باشد.
پزشکان نیز ممکن است به دلایل مختلف مانند عدم اطلاع کافی از عوارض تزریقات، کمبود وقت برای توجیه و توضیح به بیمار و یا برای جلب توجه و رضایت بیمار در شرایط مساوی داروی تزریقی به جای داروی خوراکی تجویز نمایند.
موازین تزریقات ایمن :
الف- محل تمیز (Clean work plan) :
در هر مرکز برای واکسیناسیون مکانی خاص را تعیین نمائید. محل دریافت واکسن و آماده.سازی واکسن باید در این مکان در نظر گرفته شود. وسائل لازم برای تزریق شامل پنبه الکل و سرنگ را بر روی میزی که به این امر اختصاص داده.اید قرار دهید. به خاطر داشته باشید وسائلی که روی میز است باید تمیز بوده و خون، پنبه آلوده و …. منظره آن را زشت نکرده باشد.
بهتر است Safety Box را جهت دفع بلافاصله سرنگ در نزدیک.ترین محل به واکسیناسیون یا زیر میزی که وسائل واکسیناسیون بر روی آن قرار دارد، قرار دهید.
ب – شستشوی دست (Hand washing) :
از آنجائیکه هر مایعی از بدن ممکن است حاوی عوامل بیماری.زا باشد و باعث انتقال بیماری گردد باید دستهای فرد تزریق کننده قبل از تزریق به.طور کامل با آب و صابون شسته شود.
ج- سرسوزن و سرنگ استریل :
۱- یک سرنگ و سرسوزن استریل برداشته و بسته.بندی آن را از نظر وجود پارگی و هرگونه صدمه بازبینی نمائید.
۲- تاریخ انقضا آن را کنترل کنید.
۳- در صورت اطمینان از استریل بودن می.توانید از آن استفاده نمائید.
۴- به هیچ قسمتی از سرسوزن قبل و بعد از واکسیناسیون دست نزنید و از سرپوش.گذاری مجدد سرسوزن اجتناب کنید. اگر سرپوش.گذاری لازم است (برای مثال کودک به.علت ترس حرکاتی انجام می.دهد وتزریق با تأخیر انجام می.شود) تکنیک استفاده از یک دست* را بکار ببرید. سرسوزنی را که با سطح غیر استریل تماس داشته است دور بیاندازید.
* سرپوش.گذاری به.وسیله تکنیک استفاده از یک دست:
۱- سرپوش را روی میز قرار دهید.
۲- سرنگ و سرسوزن را در یک دست گرفته و بدون استفاده از دست دیگر داخل سرپوشی که روی میز گذاشته.اید، قرار دهید.
د- ویال و حلال مناسب :
۱- مطمئن شوید حلال مربوط به هر واکسن لئوفیلیزه را در اختیار دارید به عبارتی برای هر واکسن از حلال اختصاصی آن استفاده نمائید.
۲- به هنگام بازسازی واکسن، واکسن و حلال باید دارای درجه حرارت یکسان (۸-۲ درجه سانتی.گراد) باشند.
۳- برای بازسازی هر ویال واکسن از یک سرنگ و سرسوزن استفاده نمائید.
۴- همه حلال موجود در ویال را استفاده کنید.
۵- بعد از استفاده از سرنگ، آن را بدون سرپوش گذاری در Safety box بیندازید.
۶- به خاطر داشته باشید همه واکسنهای بازسازی شده را فقط تا ۶ ساعت پس از بازسازی می.توان استفاده کرد و پس از آن باید دور ریخته شوند.
۷- هرگز یک سرسوزن را برای کشیدن دوزهای بعدی یک ویال واکسن، داخل ویال نگذارید.
ر- تمیز کردن محل تزریق (Skin cleaning) :
1- محل واکسیناسیون را در صورت کثیف بودن محل تزریق ابتدا با آب و صابون شستشو دهید.
۲- محل تزریق را با پنبه الکل (۷۰ درصد) به صورت دایره.ای ضدعفونی کنید.
۳- هرگز از پنبه الکل از قبل آماده شده استفاده نکنید.
ز- جمع.آوری صحیح اجسام نوک تیز
(Appropriate collection of sharps) :
1- سرنگ و سرسوزن.های مصرف شده را همیشه در Safety box بیندازید.
۲- برای جلوگیری از فرو رفتن نوک سوزن در دست هرگز بعد از واکسیناسیون، به سرسوزن دست نزنید و از سرپوش گذاری مجدد سرسوزن اجتناب کنید.
۳- سرنگ و سرسوزن را بلافاصله بعد از استفاده درSafety box بیندازید.
۴- بیش از ۴/۳حجمSafety box را پر نکنید.
۵- دربSafety box های پر شده را قبل از حمل برای دفع ببندید.
۶-Safety box های پرشده را در یک مکان مطمئن و خشک و دور از دسترس کودکان و مردم نگهداری کنید. تا مطابق دستورالعمل.های موجود دفع شوند.
۷- برای اجتناب از ایجاد صدمه در اثر سرسوزن هرگزSafety box پر شده را در دست نگیرید، تکان ندهید، فشار ندهید، یا روی آن ننشینید یا نایستید.
۸- Safety boxپر را دوباره باز نکنید، خالی نکنید یا مورد استفاده مجدد قرار ندهید.
س-دفع.صحیح ضایعات(Appropriate waste management):
برای حفظ جامعه از خطر تماس با ضایعات حاصله از واکسیناسیون Safety boxها را مطابق دستورالعمل و برنامه ریزی.های انجام شده دفع نمائید. (صفحه ۲۳)
تجهیزات قابل قبول برای تزریقات :
در خدمات ایمنسازی کشوری توصیه می.شود فقط از سرنگ.هایAD استفاده شود و ضایعات حاصله در Safety Box جمع.آوری و به.طور مناسب امحاء گردد.
سرنگهایAD سرنگهایی هستند که خودبه.خود قفل می.شوند، و در نتیجه فقط یکبار می.توانند مورد استفاده قرار گیرند. سرنگهایAD وسیله انتخابی برای همه انواع جلسات ایمنسازی هستند.
هر سرنگ AD استریل شده و به.وسیله کارخانه بسته.بندی می.شود. انواع مختلفی از سرنگهای AD وجود دارد. بیشتر سرنگهای AD دارای سرسوزنی ثابت هستند. سایر انواع دارای سرسوزنهای جدا شدنی هستند که تنها به سرنگهای AD خاص خودشان متصل می.شوند. این سرسوزنها را با سرنگهای استاندارد دیگر نمی.توان استفاده کرد. همه سرنگهای AD به.منظور حفظ سترونی سرسوزن دارای سرپوش پلاستیکی هستند و بعضی از آنها حتی جهت پیستون نیز سرپوش دارند. سرنگهای AD در حجم.های مختلف برای تجویز واکسن BCG و یا سایر واکسنها وجود دارد.
مراحل استفاده از سرنگهای AD به شرح ذیل است :
گام اول : سرنگ و سرسوزن را از بسته.بندی خارج کنید.
گام دوم : اگر سرسوزن آن ثابت نیست سرسوزن را به سر سرنگ متصل کنید. سرپوش سوزن را بدون اینکه سوزن را لمس کنید بردارید.
پیستون را فقط یک بار می.توانید به عقب کشیده و بازگردانید، بنابراین کارکنان بهداشتی باید توجه کنند که نباید پیستون را بی.مورد حرکت دهند و یا هوا را به داخل ویال تزریق کنند چون این مسئله موجب غیرقابل استفاده شدن سرنگ می.شود.
گام سوم : سرسوزن را روی ویال واکسن قرار دهید و سوزن را وارد ویال نمائید. و توجه نمائید که سر سوزن حتماً داخل مایع قرار گرفته باشد.
گام چهارم : پیستون را به عقب بکشید تا سرنگ پر شود. پیستون به.طور اتوماتیک متوقف می.شود چنانچه به.علامت ۵/۰ میلی.لیتر برسد، شما یک صدای «کلیک» خواهید شنید.
گام پنجم : سرسوزن را از داخل ویال خارج کنید. برای از بین بردن حباب.های هوا، سرنگ را مستقیم نگهدارید و به بدنه سرنگ ضربه بزنید. سپس به.دقت به سمت علامت توقف فشار دهید.
گام ششم : سرسوزن را در محل تزریق که قبلاً. آماده کرده.اید، داخل کنید.
گام هفتم : پیستون را به سمت جلو فشار دهید و واکسن را تزریق کنید. بعد از تزریق پیستون به.صورت اتوماتیک قفل می.شود و حرکت نمی.کند و سرنگ نمی.تواند مورد استفاده مجدد قرار گیرد. به خاطر داشته باشید بعد از استفاده از سرنگ آن را مجدداً سرپوش.گذاری نکنید.
تذکر : در تزریقات مربوط به واکسیناسیون نیازی به آسپیراسیون نمی.باشد.
گام هشتم : سرنگ و سرسوزن استفاده شده را در داخل جعبه ایمن(Safety Box) غیرقابل نفوذ و مقاوم نسبت به سوراخ.شدگی که برای جمع.آوری ضایعات تعیین شده است، بیندازید.
امتیازات سرنگ AD :
فقط یکبار قابل استفاده.اند.
موجب حذف انتقال بیماریهای منتقله از انسان به انسان که به.علت استفاده مجدد از سرنگ و سرسوزن آلوده رخ می.داد، می.شوند.
نیاز برای استریل کردن مجدد توسط کارکنان بهداشتی نداشته بنابراین زمان لازم برای این امر حفظ می.شود.
علاوه بر سرنگ AD از سرنگ و سر سوزن یکبار مصرف برای بازسازی استفاده می. شود .
سرنگ و سرسوزن یکبار مصرف :
به.علت اینکه استفاده مجدد از سرنگها و سرسوزنهای یکبار مصرف موجب انتقال بعضی از بیماریها می.شوند، سرنگ و سرسوزن یکبار مصرف غیرAD برای تزریق در برنامه ایمنسازی توصیه نمی.شوند. در سال ۱۹۹۹ سازمان جهانی بهداشت و یونیسف و UNFPA بیانیه مشترکی در مورد عدم استفاده این نوع سرنگ و سرسوزن در ایمنسازی انتشار دادند.
واکسنهایی که باید بازسازی شوند مانند واکسن سرخک، سرخجه و ب.ث.ژ برای مخلوط کردن حلال با واکسن به سرنگ بزرگتری نیاز دارند. این نوع سرنگها فقط برای این کار توصیه می.شوند. تا زمانی که سرنگ.های AD با حجم بیشتری برای بازسازی در دسترس نیستند شما می.توانید از سرنگهای یکبار مصرف برای این منظور استفاده کنید. بخاطر داشته باشید برای بازسازی نیز از سرنگ و سرسوزنی که قبلاً استفاده شده است، استفاده نکنید.
ارائه واکسن کارآ و مؤثر با رعایت نکات ایمنی :
همانطوریکه استفاده از تجهیزات تزریق ایمن مهم است به.همان اندازه ارائه واکسنی کارآ و مؤثر که به درستی در زنجیره سرما نگهداری شده باشد، به درستی بازسازی شده باشد و صحیح تجویز شود، دارای اهمیت است.
برای تأمین سلامت واکسن نکات ذیل را بررسی نمائید :
· کنترل ویال و برچسب ؛
· نحوه ذخیره واکسن ؛
· تطابق واکسن با حلال ؛
· بررسی VVM.
نکاتی که در بررسی ویال واکسن باید مورد توجه قرار گیرند شامل :
۱- برچسب ؛
۲- زمان انقضاء مصرف ؛
۳- علائم آلودگی ؛
۴- قرار گرفتن در معرض یخ.زدگی ؛
۵- قرارگرفتن در معرض گرمای زیاد.
در بررسی آلودگی به نکات ذیل توجه کنید :
· اگر هرگونه ترک خوردگی، شکستگی و یا نشت وجود دارد ویال را دور بـریزید.
· اگر تغییر ظاهری وجود داشته و یا ذرات معلـق دیده می.شود ویال را دور بریزند.
· اگر ویال در آب غوطه.ور شده باشد غیرقابل مصرف بوده و باید دور ریخته شود.
ارزیابی از نظر قرار گرفتن در معرض یخ.زدگی :
واکسنهای ثلاث، توأم بالغین، توأم خردسال، کزاز، هپاتیت ب و هموفیلوس آنفلوانزا اگر مظنون به یخ.زدگی باشند باید دور ریـخته شوند. در مورد بـررسی یخ.زدگی بایـد از (Shake test) استفاده نمود.
ارزیابی قرار گرفتن ویالها در حرارت بالا :
اگر واکسنها حاوی VVM باشند و مربع داخلی همرنگ و یا تیره.تر از دایره بیرونـی باشد، باید ویال دور ریخته شود.
اگر واکسن دارای VVM نباشد، نمودار درجه حرارت را چـک نمائید و کـارت زنجیره سرما را بررسی کنید.
توجه داشته باشید :
- تنها سرنگ را هنگامی پرکنید که گیرنده تزریق آماده باشد.
- هیچگاه ویالهای ناقص مصرف شده را با هم مخلوط نکنید.
- ویالهای باز شده را در داخل یخچال و داخل ظرف مخصوصی با علامت «درحال مصرف». مشخص نمائید.
- واکسنهای باز سازی شده، پس از ۶ ساعت دور ریخته شوند.
قبل از مصرف واکسن نکات ذیل را کنترل کنید :.
آیا هنوز برچسب واکسن به ویال چسبیده است؟
آیا واکسن صحیح و حلال مناسب آن را انتخاب نموده.اید؟
زمان انقضاء واکسن را کنترل نموده.اید؟.
آیا آلودگی ظاهری و ذرات شناور ندارند؟
واکسنهای حساس به سرما علائم یخ.زدگی ندارند؟
چند روش ساده برای اطمینان از سلامت تزریقات
ارائه خدمات واکسیناسیون باید در محلی تمیز که مختص واکسیناسیون است و با خون و ترشحات آلوده نشده، انجام شود. هر دز را قبل از تجویز آماده کنید و هرگز چندین سرنگ را از قبل آماده نکنید.
هرگز سرسوزن را در بالای ویال واکسن باقی نگذارید.
توصیه.های اختصاصی در مورد استفاده، ذخیره و حمل و نقل واکسنها را بکار ببندید.
مراحل ذیل را برای بازسازی ایمن واکسنها دنبال کنید :
الف) مطمئن شوید از حلال صحیح برای هر واکسن لیوفلیزه استفاده کرده.اید و کنترل کنید که حلال و واکسن ساخت یک کارخانه باشند.
ب) در هنگام بازسازی درجه حرارت حلال و واکسن باید یکسان باشد (۸-۲ درجه سانتی.گراد).
ج) برای هر ویال واکسن یک سرنگ و سرسوزن استریل استفاده کنید.
همه حلالی را که در اختیار دارید برای یک ویال استفاده کنید. بعد از استفاده سرنگ را در داخل Safety Box بیندازید.
د) همه واکسنهای بازسازی شده حداکثر ۶ ساعت پس از بازسازی قابل مصرف هستند و پس از آن باید دور ریخته شوند.
برای هر کودک از یک سرنگ و سرسوزن جدید AD بارعایت نکات ذیل استفاده نمائید :
الف) از یک سرنگ و سرسوزن AD جدید که از نظرکیفی کنترل شده است استفاده کنید.
ب) بسته.بندی سرنگ و سرسوزن را بخوبی مورد بازبینی قرار دهید چنانچه بسته.بندی دچار اشکال و یا پارگی بود، آنرا دور بیندازید.
ج) به هیچ یک از قسمتهای سرسوزن دست نزنید. چنانچه سطح سرسوزن به .هرعلت غیراستریل شد، آن را دور بیندازید.
د) برای جلوگیری از هرگونه حرکت در طول تزریق و بعد از آن کودک را محکم نگاه دارید.
صدمه فرو رفتن سوزن در دست و عفونت.های ناشی از آن :
سرسوزن اغلب موجب جراحت کارکنان بهداشتی می.شود. میزان کم اما خطرناکی از عفونت.های منتقله از راه خون مثل هپاتیتB، هپاتیتC، ..HIV یا سایر ویروسها می.توانند از طریق جراحت ناشی از فرو رفتن سوزن در دست منتقل شوند.
فرو رفتن سوزن در دست وقتی رخ می.دهد که:
· کارکنــان بهداشـتی سرسـوزن را سرپـوش گذاری مـجدد کننـد یا درحـالیـکه سرنـگها و سرسوزنهای مصرف شده را در دست دارند راه بروند.
· اگر بیماران، بخصوص کودکان، وضعیت درستی در مدت زمانـی که تـزریق انجام می.شود، نداشته باشند (حرکت کودک، گریه و ….)
· اگر ضایـعات تزریق به خـوبی جمع.آوری نشـده باشند و مردم در معـرض تــماس بـا ایـن ضایعات (سرنگ و سرسوزن مصرف شده). قرارگیرند.
روش.های پیشگیری از فرو رفتن سوزن در دست
۱- بـه حداقـل رسـانـدن حمل و نـقل و جابجایی سرنـگ و سرسوزن.های مصرف شده :.
صدمه ناشی از فرو رفتن سوزن در دست در هر زمانی ممکن است اتفاق بیفتد ولی اغلب در طی و یا بلافاصله بعد از تزریق رخ می.دهد. معمولاً جابجایی تجهیزات تزریق برای حمل و نقل بیشترین خطر ایجاد نیش سوزن را در بر دارد. اما صدمه نیش سوزن قابل پیشگیری است. روش.های ساده.ای برای پیشگیری توسط کارکنان بهداشتی وجود دارد تا خطر صدمات سوزن را کاهش دهد.
به حداقل رساندن حمل و نقل تجهیزات تزریق در جلوگیری از صدمات اهمیت زیادی دارد.
مواردی که در ذیل ذکر می.شود حمل و نقل و جابجایی را به حـداقـل می.رساند :
· جعبه ایمن (Safety Box) را در نزدیکی فردی که واکسن دریافت می.کند قرار دهید تا سرنگ و سرسوزن.های مصرف شده را بتوانید فوراً. پس از تزریق داخل آن بیندازید.
· از سرپوش گذاری مجدد سرسوزن اجتناب کنید. اگر سرپوش گذاری لازم است (برای مثال اگر بدلیل بیقراری شدید مجبورید تزریق واکسن را با تأخیر انجام دهید سرپوش.. گذاری با یک دست و با استفاده از سطح میز را انجام دهید.
· هرگز سر سوزن را از سرنگ جدا نکنید.
· هرگز سرنگ و سرسوزن.های استفاده شده را در اطراف محل ایمنسازی یا محل کار جابجا نکنید.
· هنگامیکه برای واکسینه کردن آماده شدید واکسن را داخل سرنگ کشیده و آن را تزریق کنید و سپس سرنگ مصرف شده را فوراً. داخل Safety Box بیندازید.
۲- حمل و نقل ایمن سرنگ و سرسوزن.ها :
هر یک از قسمت.های سرنگ که شما آن را لمس کنید آلوده می.شود، لذا نباید به هیچ قسمتی از سرنگ که با مایع داخل ویال واکسن یا کودک تماس خواهد داشت، دست بزنید.
بنابراین از دست زدن به نقاط ذیل اجتناب نمائید:
بدنه سوزن ؛
قسمت انتهایی سوزن ؛
قسمت انتهایی محل اتصال سوزن به سرنگ.
شما می.توانید به این قسمتها دست بزنید :
استوانه خارجی سرنگ
بالای پیستون
۳- آماده کردن محل ایمنسازی به نحوی که امکان خطر ایجاد جراحت را کاهش دهد :
کارکنان بهداشتی باید نحوه قرار گرفتن وسایل کار در فضایی را که در اختیار دارند تعیین کنند به صورتیکه :
· جعبه حمل واکسن در محل سایه قرار گیرد.
· برگه چوب خط ثبت موارد به راحتی قابل استفاده باشد.
· فرد واکسیناتور بین کودک و همه سوزنها یا اشیاء نوک تیز باشد.
· فرد واکسیناتور Safety Boxرا طوری قرار دهد. که. سوراخ ورودی Safety Box را در موقع دفع سرنگ و سرسوزن ببیند.
· واکسیناتور به راحتی و بدون طی مسافتی سرسوزنهای مصرفی را داخلSafety Box بیندازد.
· فقط یک کودک در محل واکسیناسیون حضور داشته باشد.
· در مراکز شلوغ که ممکن است چند واکسیناتور همزمان ارائه خدمت دهند هر واکسیناتور باید یک Safety Box داشته باشد.
۴- وضعیت صحیح کودک برای انجام تزریقات :
هرگونه حرکت غیرقابل پیش بینی کودک به هنگام تزریق می.تواند منجر به ایجاد جراحت نیش سوزن برای واکسیناتور شود.
برای جلوگیری از این سانحه، کودک را با وضعیتی صحیح (طبق شکل شماره ۳) قبل از تزریق آماده کنید:
· مادر بنشیند و کودک را در بغل او قرار دهید. مطمئن شوید که بازوی مادر از پشت کودک را در برگرفته است.
· برای حفظ ایمنی، مادر پاهای کودک را نیز در طول تزریق مهار کند.
· توجه داشته باشید واکسیناتور نمی.تواند در حفظ وضعیت کودک کمکی بکند زیرا دو دست خود را برای تزریق احتیاج دارد.
۵- قراردادن ظروف مخصوص برای جمع.آوری کلیه اجسام نوک تیز در محل واکسیناسیون :
اجسام نوک تیز استفاده شده باید در Safety Box ریخته شوند و سپس به روشی ایمن دفع شوند.
نحوه دفع تجهیزات تزریق :.
با توجه به آموزش.هایی که در جهت جلوگیری از ابتلاء به بیماریهای منتقله از راه خون از جمله هپاتیت C,B و ایدز داده شده است، در زمان تزریق توصیه به استفاده از سرنگ و سرسوزن یکبار مصرف واستفاده از کاتر و Safety Box برای جمع.آوری سرنگ و سرسوزن.های مصرفی در خدمات بهداشتی درمانی شده است و طبق توصیه.های به.عمل آمده ضایعات جمع.آوری شده تحت عنوان زباله عفونی در شهرها به.وسیله شهرداری جمع.آوری و در روستاها در گودالها یا کوره.هایی که طراحی شده سوزانده می.شود.
دفع سرنگ و سرسوزنهای مصرف شده
وسایل تزریق باید فوراً پس از استفاده دور ریخته شوند.
چرا امحاء صحیح ضایعات تزریق اهمیت دارد؟
ضایعات تزریق می.تواند موجب مشکلات جدی بهداشتی و محیطی شود. دفع غیرایمن می.تواند موجب گسترش بیماریهایی شود که شما با تلاش بسیار آنها را کنترل کرده.اید.
خطرات بهداشتی :
رها کردن سرنگ و سرسوزن مصرف شده در فضای باز و محیط زندگی افراد جامعه را به خطر می.اندازد. در اغلب این موارد نیز، کودکان متأسفانه قربانیان اتفاقی صدمه نیش سوزن هستند.
خطرات زیست محیطی :
انداختن سرنگ و سرسوزنهای مصرف شده در رودخانه، آب مورد استفاده نوشیدن و شستشو را آلوده می.کند.
استفاده از Safety Box :
همه وسایل تزریقی را که استفاده شده است باید بلافاصله در Safety Box بیندازید. این ظروف باید ضد آب و مقاوم بوده و سوزنها آن را سوراخ نکنند.
برای اطمینان از حمل و نقل ایمن Safety Box :.
· حمل یا تکان دادن Safety Box را به حداقل برسانید. هرگز به آن فشار وارد نکنید، روی آن ننشینید یا نایستید.
· مراقبت ازSafety Box ها را به.هنگام حمل و نقل تا محل دفع افزایش دهید.
· Safety Boxها را در یک مکان خشک و ایمن دور از دسترس کودکان و جامعه قرار دهید تا به نحو ایمن جمع.آوری و دفع شوند.
· فردی را مسئول جمع.آوری و حمل و نقل Safety Boxها نمائید و آموزشهای لازم را در این زمینه به او بدهید. هرگز از افرادی که در این زمینه آموزش ندیده.اند نخواهید حمل و نقل جعبه.ها را به عهده بگیرند.
مراحل دفع ضایعات تزریق :
سرنگها و سرسوزنهای استفاده شده نباید در محیط باز که مردم در آنجا آمد و رفت دارند و یا کودکان به آن دسترسی می.یابند انباشته شوند. و هرگز نباید به همراه سایر زباله.ها دفع شوند.
گام ۱ : Safety Box بایستی در تمام مراکز واکسیناسیون در دسترس کارمند بهداشتی قرار داشته باشد.
گام ۲ : وقتی متوجه شدید ۴/۳ حجم Safety Box پرشده است درب آنرا ببندید. هرگز سرنگ و سرسوزن.های مصرف شده را از یک Safety Box به ظرف دیگری منتقل نکنید.
یک Safety Box پنج لیتری گنجایش حدود ۱۰۰ سرنگ و سرسوزن را دارد. وقتی ۴/۳ حجم آن پر شد، جهت امحاء آن اقدام نمائید.
توجه: هرگز تجهیزات ذیل را در داخل Safety Box نیندازید. این تجهیزات را با سایر ضایعات پزشکی جمع.آوری کنید.
- ویالهای خالی (به استثناء ویالهای شکسته)
- ویالهای واکسن فاسد یا از رده خارج شده (تاریخ انقضاء گذشته)
- پنبه الکل
- دستکش یا سایر ضایعات پلاستیکی
روشهای از بین بردن Safety Box :.
چهار روش معمولاً برای از بین بردن Safety Boxهای پرشده وجود دارد.
الف) زباله سوز :.
زباله.سوز می.تواند کاملاً سرنگ و سرسوزنها را از بین ببرد. حرارت بیش از ۸۰۰ درجه سانتی.گراد کلیه میکروارگانیسم.ها را از بین می.برد و حجم ضایعات حاصله از تزریقات را به حداقل کاهش می.دهد.
زباله سوزی که عملکرد آن خوب باشد ما را از نابودی کامل سرنگ و سرسوزن.ها مطمئن می.کند. زباله سوزها آلودگی هوای کمتری نسبت به سوزاندن در حرارت کمتر ایجاد می.کنند. بعضی از بیمارستانها دارای زباله سوز هستند و بعضی از آنها از سایر زباله سوزهای نزدیک به بیمارستان مثل کارخانه.های سیمان استفاده می.کنند.
کلیه موازین ایمنی برای محلی که زباله سوز قرار دارد باید در نظر گرفته شود و فردی که با زباله سوز کار می.کند باید از عینک ایمنی و دستکش کلفت (Heavy gloves) استفاده کند.
مـراکزی که به این زباله..سوزها دسترسی دارند با هماهنگی.های لازم بهتر است جـهت امحاءSafety Boxها از این روش استفاده نمایند.
ب) سوزانیدن در ظروف استوانه.ای فلزی (Metal drum) :
برای سوزاندن ضایعات تزریق در ظروف استوانه.ای فلزی:
· محلی برای سوزانیدن ضایعات انتخاب کنید که حتی الامکان از ساختمانها و منازل مسکونی دور باشد. مکان مورد نظر باید حصارکشی شده و تمیز باشد.
· چهار آجر به صورت مستطیل روی زمین قرار دهید.
· یک توری فلزی یا شبکه فلزی روی آجرها قرار دهید.
· دو انتهای استوانه فلزی ۲۱۰ لیتری (۵۵ گالنی) را بردارید. این عمل امکان جریان هوا در داخل ظرف می.دهد و محتوی آن بهتر خواهد سوخت. اگر ظرف استوانه.ای فلزی در دسترس نبود می.توانید یک استوانه از ورق فلزی، آجر یا خاک.رس بسازید. یک دودکش باید به قسمت متحرک بالای لوله استوانه.ای اضافه شود.
· لوله استوانه.ای را روی شبکه یا توری فلزی قرار دهید.
· Safety Boxهای پرشده را داخل این ظرف بیندازید. کاغذ، برگ و سایر مواد قابل اشتعال را به داخل استوانه اضافه کنید تا به سوختن Safety Boxها کمک کنند.
· میزان کمی نفت (اگر در دسترس بود)، روی جعبه.ها و سایر مواد بریزید.
· یک توری فلزی روی لوله استوانه.ای قرار دهید تا از گسترش خاکسترها جلوگیری کند.
· مواد قابل اشتعال مثل چوب یا کاغذ و …. را در پائین استوانه قرار دهید و آنها را آتش بزنید.
· به مردم هشدار بدهید که از آن فاصله بگیرند و از سیگار کشیدن و از دود و گاز و خاکستر حاصله از آتش اجتناب کنند.
· آتش را تا وقتی که همه Safety Boxها کاملاً. بسوزند و از بین بروند روشن نگه دارید.
· وقتی آتش خاموش شد و باقیمانده داخل استوانه سرد شد، با دقت باقیمانده را جمع آوری کنید. آنرا در یک محلی که معمولاً محل شکل۶- ظرف استوانه.ای فلزی
رفت و آمد مردم نیست و استفاده نمی.شود دفن کنید. حداقل روی آنرا با ۱۳ سانتیمتر خاک بپوشانید. اگر امکان داشته باشد روی گودال را با سیمان بپوشانید تا گودال کاملاً پر شود.
توجه : باقیمانده سرسوزن.ها و جعبه.های ایمن (Safety Box) باید بعد از سوزاندن دفن شوند، اگر سوزانیدن در یک استوانه فلزی یا در یک گودال سرباز انجام می.شود. باقیمانده ضایعات نیز باید به.صورت عمیق درگودال، یا محل مخصوص دفن بهداشتی زباله.ها، یا محلی مشابه که مردم به آنجا دسترسی ندارند دفن شود.
ج) سوزاندن در فضای آزاد دریک گودال :
سوزاندن در فضای آزاد در یک گودال همیشه توصیه نمی.شود به.دلیل آنکه سوزاندن مواد پلاستیکی موجب تخریب محیط زیست می.گردد. اگر بخواهید در فضای باز ضایعات را بسوزانید لازم است:
· یک محل دور از منازل مسکونی و غیرقابل استفاده برای امور دیگر را انتخاب کنید. این محل باید حصارکشی شده و تمیز باشد.
· یک کارمند دارای شرایط لازم برای نظارت بر سوزاندن انتخاب کنید.
· یک گودال با عمق حداقل یک متر حفر کنید، اما مطمئن شوید خیلی عمیق نباشد تا بتوانید برای آماده کردن آن برای قرار دادن مواد قابل اشتعال و Safety Boxها داخل آن بشوید.
· Safety Boxهای پرشده را داخل گودال قراردهید. کاغذ، برگ درختان یا سایر مواد قابل اشتعال را برای کمک به سوختن با آن مخلوط کنید.
· اگر نفت در دسترس بود مقدار کمی روی آنها بریزید و مواد را آتش بزنید.
· به مردم هشدار بدهید از محل سوزاندن و گازها و خاکستر حاصله خود را دور نگه دارند و از کشیدن سیگار اجتناب کنند.
· آتش را تا زمانی که کاملاً Safety Boxها سوزانده شوند، شعله.ور نگهدارید و سپس طبق مطالب پیشگفت باقیمانده را دفن کنید.
د) دفن بهداشتی درگودال :.
وسایل و تجهیزات تزریق ممکن است در گودال مخصوص این امر دفن شود. محل را به دقت انتخاب کنید و یک گودال عمیق و بزرگ برای دفن جعبه.های ایمن (Safety Box) حفر کنید. (شکل ۹) اگر سرنگ.های AD آلوده به هر نحوی از جعبه.ها خارج شوند و وارد رودخانه شده و یا روی زمین پراکنده شوند، مردم ممکن است روی آن گام بردارند یا بچه.ها با آن بازی کنند، بنابراین:
· محلی را انتخاب کنید که در آینده حفاری نشده و یا جهت ایجاد چاه توالت استفاده نمی.شود.
· دور آن محل را حصار بکشید و تمیز کنید.
· یک گودال حداقل به عمق ۲ متر حفر کنید. مطمئن شوید که ضایعات داخل آن در طی فصل بارندگی از داخل آن خارج نمی.شود.
· Safety Boxهای پرشده را قبل از دفن داخل گودال قرار دهید. هرگز آنها را داخل گودال خالی نکنید.
· روی جعبه.ها را باحداقل ۳۰ سانتیمتر خاک بپوشانید. اگر امکان دارد روی گودال را با سیمان بپوشانید. وقتی گودال پر است مطمئن شوید که کارمندی آموزش دیده بر این مراحل نظارت دارد. هرگز این کار حیاتی را به عهده فرد غیرآموزش دیده نگذارید.
آموزش کارکنان بهداشتی :
کلیه کارکنانی که خدمات ایمنسازی را ارائه می.دهند باید در زمینه تزریقات ایمن آموزش ببینند. این آموزش.ها به.صورت آبشاری از سطوح کشوری، دانشگاهی و شهرستانی و مراکز بهداشتی درمانی و خانه.های بهداشت خواهد بود.
مدیریت و نظارت :.
با توجه به لزوم رعایت موازین تزریقات ایمن، علاوه بر محاسبه و تأمین ملزومات مورد نیاز برنامه،. باید سطوح مختلف شبکه بهداشتی درمانی کشور و بخش خصوصی ارائه دهنده خدمات ایمنسازی مورد بازدیدهای نظارتی قرار گرفته و از رعایت موازین تزریقات ایمن اطمینان حاصل آید. به.طور کلی:
- در هر مرکز خدمات ایمنسازی باید سرنگ AD استفاده شود.
- Safety Box به میزان کافی وجود داشته باشد.
- نحوه دفع و امحاء ضایعات مطابق دستورالعمل.های اجرائی که با همکاری و هماهنگی بهداشت محیط، معاونت درمان و معاونت بهداشتی تدوین شده است، باشد.
- از سرپوش.گذاری قبل و بعد از تزریقات خودداری گردد.
- کارکنان را در زمینه تزریقات ایمن آموزش دهید.
- در هر شهرستان یک نفر مسئول برای پایش سلامت تزریقات تعیین نمائید.
دفع ضایعات :.
الف : مناطق شهری :
کلیه ضایعات مراکز واکسیناسیون (Safety Box) از طریق مرکز بهداشت شهرستان تابعه به زباله.سوز انتقال داده شود و سوزانیده شود. بدیهی است مراکز بهداشت شهرستان.ها از طریق هماهنگی.هایی که به.وسیله مراکز بهداشت استانها (دانشگاهها) انجام می.گردد با تشکیل جلسات و هماهنگی.های برون بخشی و درون بخشی، پروسه انتقال ضایعات را تعیین و ابلاغ خواهند کرد.
ب : مناطق روستایی :.
کلیه ضایعات مراکز واکسیناسیون (Safety Box) در خانه.های بهداشت در گودالی که در محوطه خانه بهداشت کنده می.شود سوزانده شود (یا هر امکان موجود دیگر محلی با تائید مراکز بهداشت و مطابق با موازین تزریقات ایمن).
پایش تزریقات ایمن :
پایش از طریق چک لیست و تکمیل فرم اطلاعات شش ماهه/ سالیانه در مورد تجهیزات تزریقات ایمن انجام می.گردد.
مدیریت و اجرا :
· تشکیل کمیته کشوری تزریقات ایمن درکشور.
· مرکز مدیریت بیماریها مسئولیت آموزش، نظارت و پایش برنامه در کشور را به.عهده دارد.
· تعیین و اعلام یک نفر مسئول تزریقات ایمن در هر دانشگاه و شهرستان.
· مسئول تزریقات ایمن دانشگاه مسئول آموزش و ارائه نحوه انجام و اطمینان از تزریقات ایمن و تأمین تجهیزات مورد نیاز در شهرستانهای تابعه دانشگاه می.باشد.
· آموزش.های ارائه شده در هر دانشگاه توسط مسئولین تزریقات ایمن در هر شهرستان برای کلیه مراکز تحت پوشش ارائه و پایش و نظارت می.شود.
آموزش :
آموزش توسط مرکز مدیریت بیماریها برای مسئولین تزریقات ایمن، معاونین بهداشتی و مسئولین بیماریهای دانشگاههای کشور انجام و هر دانشگاه توسط افراد مذکور آموزش رده.های دیگر را به عهده دارد.
تهیه و توزیع مطالب کمک آموزشی برای گروههای مختلف هدف برنامه (پمفلت، پوستر و …) و همچنین برنامه بازآموزی سالیانه برای پرسنل کیله رده.ها نیز پیش. بینی و انجام خواهد شد.
نیازهای آموزشی :
با توجه به پایش برنامه و نیازهای آموزشی برنامه.ریزی کنید مثلا:ً
آیا از تجهیزات در دسترس در مراکز بدرستی استفاده می.شود؟.
آیا برآورد تجهیزات مصرفی بدرستی محاسبه می.شود؟
آیا سرپوش گذاری مجدد قبل و بعد از تزریقات انجام می.شود؟
جلب مشارکت :
در جهت انجام صحیح برنامه تزریقات ایمن در کلیه سطوح شامل مدیران، سیاست گزاران، کارکنان و عموم جامعه اقدامات لازم در جهت جلب مشارکت و همکاری باید انجام شود. از جمله ارائه گزارش از وضعیت موجود، مشکلات و درخواست همکاری به مدیران، مردم و … همچنین آموزش و افزایش آگاهی پرسنل در جهت رعایت نکات لازم برای تزریقات ایمن.
دستورالعمل ایمنی
الف) اقدامات پیشگیرنده از بروز جراحات و صدمات ناشی از سرسوزن و وسایل تیز و برنده در کارکنان بهداشتی درمانی
با توجه به اینکه جراحات ناشی از فرورفتن سرسوزن و وسایل تیز و برنده از مهمترین موارد آلودگی کارکنان بهداشتی درمانی با HIV/HCV/HBV محسوب می.شود، رعایت نکات ذیل به منظور پیشگیری از جراحات و صدمات مزبور الزامی است:
۱- جهت شکستن ویال.های دارویی ترجیحاً. از انواعی استفاده شود که احتیاج به تیغ اره نداشته باشد و در صورت نیاز به استفاده از تیغ اره و جهت رعایت اصول ایمنی در داخل یک محافظ مثل Pad گرفته شوند.
۲- پس از تزریق از گذاردن درپوش سرسوزن اکیداً. خودداری نمائید مگر در شرایط خاص از جمله اخذ نمونه خون جهت ABG یا کشت خون.
۳- از شکستن و یا خم کردن سرسوزن قبل از دفع خودداری نمائید.
۴- در موارد ضروری جهت گذاردن درپوش سرسوزن از وسیله مکانیکی جهت ثابت نگهداشتن درپوش استفاده نمائید و یا از یک دست به روش Scoop جهت گذاردن درپوش سرسوزن استفاده کنید.
۵- جهت حمل وسایل تیز و برنده از ریسیور استفاده نمائید و از حمل وسایل مزبور در دست یا جیب یونیفرم خودداری نمائید.
۶- از دست به دست نمودن وسایل تیز و برنده (بیستوری، سرسوزن و …). اجتناب نمائید.
۷- احتیاطات عمومی در حین انجام هرگونه اقدام درمانی که احتمال آلودگی با خون و سایر ترشحات بدن وجود دارد به شرح ذیل می.باشد:
۱-۷- درصورتی که بریدگی و یا زخمی در دستها وجود دارد، بایستی از دستکش استفاده نمود و موضع با پانسمان ضد آب پوشانده شود.
۲-۷- جـهت حـفاظت کارکنان بهداشتی درمانی در قـبال آلـودگـی با خـون و یا ترشحـات بدن، استـفاده از پیش.بـند پلاستیکی یکبار مصرف ضروری است.
۳-۷- درصورتیکه احتمال پاشیده شدن خون و یا قطعاتی از نسوج و یا مایعات آلوده به چشم و غشاء مخاطی وجود دارد، استفاده از ماسک و عینک محافظ ضروری است.
۴-۷- درصورتیکه بیمار دچار خونریزی وسیع است، استفاده از گان ضدآب ضروری است.
۵-۷- درصورتیکه کارکنان دچار اگزما و یا زخمهای باز می.باشند، معاینة پزشک جهت مجوز شروع فعالیت در بخش ضروری است.
ب) دستورالعمل کمک.های اولیه فوری پس از تماس در کارکنان بهداشتی، درمانی
با توجه به اینکه جراحات و اتفاقات عمده در حین انجام اقدامات و روش.های درمانی در موارد ذیل اتفاق می.افتد، اقدامات کمک.های اولیه فوری بایستی انجام شود:
· فرو رفتن سرسوزن بدست کارکنان بهداشتی درمانی
· پاشیده شدن خون و یا سایر ترشحات آلوده بدن بیمار به:.
- بریدگیهای باز
- ملتحمه (چشمها)
- غشاء مخاطی (.برای مثال داخل دهان)
- گاز گرفتگی که منجر به پارگی اپیدرم شود.
کمک.های اولیه فوری
الف) .۱- شستشوی زخم با صابون و آب ولرم
۲- کمک به خونروی در محل اولیه زخم (موضع تماس)
۳- خودداری از مالش موضعی چشم
۴- شستشوی چشم.ها و غشا مخاطی با مقادیر زیاد آب در صورت آلودگی
ب) گزارش فوری سانحه به سوپروایزر بالینی
ج) ثبت رسمی مورد گزارش شده در گزارشات حین کار توسط سوپروایزر و تشکیل پرونده بهداشتی کارکنان و اطلاع به مدیر و مسئول مرکز و طرح در کمیته کنترل عفونت بیمارستانی و پیگیری از طریق مراجع مربوطه
د) تشکیل پرونده و پیگیری مورد
هـ) بررسی میزان خطر بیماریزایی ناشی از تماس در کارکنان:. درصورتی که آلودگی منبع تماس (.بیمار، گیرنده خدمت). با عفونت HIV محرز باشد، الزامی است فرد مزبور مورد تماس در حداقل زمان ممکن ترجیحاً. در عرض ساعت اول تحت مراقبت.های درمانی بانظر پزشک متخصص عفونی قرار گیرد.
و) درصورتی که منبع آلوده به.عنوان مورد شناخته شده HBV/HIV باشد، ۱۰- ۵ میلی.لیتر خون از فرد مورد تماس گرفته و به.منظور پیگیری آتی ذخیره شود.
ز) در صورتیکه آلودگی منبع تماس با عفونت هپاتیت C/BوHIV نامشخص باشد، ۱۰- ۵ میلی.لیتر خون از منبع تماس جهت بررسی هپاتیتC/B وHIV اخذ و مورد آزمایش قرار گیرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 196]