چگونه آموزش و پرورش سبكبار مي شود

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: چگونه آموزش و پرورش سبكبار مي شود
شيرزاد عبداللهي

وقتي وزير آموزش و پرورش به درستي اعلام مي كند كه آموزش و پرورش بايد سبكبار شود، سبكباري را نبايد فقط در كاهش نيروي انساني خلاصه كرد. ساماندهي نيروي انساني بسيار با اهميت است. اما شايد مهم تر از آن حذف وظايف و مسووليت هاي تحميل شده بر اين وزارتخانه است. آموزش و پرورش بايد تبديل به دستگاهي كوچك تر، حرفه يي با وظايف حداقلي شود. در شرايطي كه اين دستگاه با مشكلات پيچيده دروني مواجه است به چه دليل بار برگزاري امتحانات هماهنگ و استاندارد براي پذيرش داوطلبان به دانشگاه را بر دوش آموزش و پرورش مي گذارند؟ چرا نگاه نمايندگان به اين وزارتخانه مانند يك بنگاه كاريابي است؟ هنوز آموزش و پرورش بحران ناشي از استخدام 40 هزار نيروي حق التدريس را از سر نگذرانده كه دوباره در مجلس هشتم طرح استخدام حق التدريسي ها و آموزشياران نهضت سوادآموزي با دوفوريت به تصويب مي رسد. اين تنها نمونه يي از كارهاي غيرمرتبطي است كه بر آموزش و پرورش تحميل شده .

آموزش و پرورش اسير سياست

فهرست مشكلات ناشي از اختلاف بين مجلس و دولت كه ماهيتي معمولاً سياسي دارد، در آموزش و پرورش طولاني است. مخالفت اقليت مجلس ششم و برخي نهادهاي خارج از آموزش و پرورش در سال 80 مانع شروع اصلاحات در اين دستگاه شد. ادغام معاونت هاي آموزشي و پرورشي آنچنان رنگ و بوي سياسي گرفت كه آن را معادل انحلال امور تربيتي و حذف آموزش هاي ديني از برنامه مدارس معرفي كردند. در حالي كه ادغام معاونت ها هيچ بازتابي در مدارس نداشت و مربيان پرورشي در مدارس به كار خود مشغول بودند، در حوزه سياست گفته مي شد امور تربيتي منحل و مربيان از مدارس اخراج شده اند. اجراي ماده 88 قانون بودجه و خريد برخي خدمات مورد نياز از بخش خصوصي و اداره مدارس توسط هيات امنا را به عنوان فروش مدارس دولتي و پولي شدن تحصيل معرفي كردند. مجلس هفتم در يك اقدام سياسي به رغم مخالفت كارشناسان طرح استخدام رسمي 40 هزار نيروي حق التدريس را تصويب كرد و بعداً از اقدام خود پشيمان شد. قانون احياي معاونت پرورشي به قدري غيركارشناسي بود كه با گذشت چند سال هنوز به طور كامل اجرايي نشده است.

نسبت كاركنان به دانش آموزان

آموزش و پرورش با كمبود نيروي انساني در بخش آموزش مواجه نيست. آنچه آموزش و پرورش از آن رنج مي برد، توزيع نامتعادل نيرو در مناطق مختلف است. به عنوان نمونه نسبت دانش آموز به نيروي انساني آموزشي در بخش دولتي بدون احتساب دانش آموزان مدارس بزرگسال در سال جاري بر اساس پيش بيني انجام شده در طرح ساماندهي از اين قرار است؛ در دوره ابتدايي 21 نفر، در دوره راهنمايي 7/15 نفر و در دوره متوسطه و پيش دانشگاهي 9/13 نفر و به طور متوسط در همه مقاطع 9/16 نفر است. يعني مثلاً در دوره ابتدايي به ازاي 19 دانش آموز يك معلم يا كارمند وجود دارد. نكته اينكه از سال 80-79 تا سال 87- 86 در حالي كه تعداد دانش آموزان 2/27 درصد كاهش يافته، تعداد كاركنان وزارت آموزش و پرورش تقريباً ثابت مانده است. نسبت معلم به دانش آموز در كل كشور استاندارد است. اما گرفتاري جاي ديگري است. معلمان كشور بر اساس نياز مناطق و به طور عادلانه توزيع نشده اند. در مناطق برخوردار با مازاد شديد نيرو مواجهيم و در مناطق محروم كمبود معلم داريم و از معلم حق التدريس استفاده مي كنيم. قانون نقل و انتقالات بر اساس امتياز، قانون انتقال زنان به تبعيت از همسر براي حفظ كيان خانواده، كمبود امكانات در مناطق محروم و فقدان انگيزه هاي مادي و معنوي لازم براي جلوگيري از مهاجرت معلمان از عوامل تشديدكننده اين عدم توازن است.

ميانگين تعداد دانش آموز در كلاس

پيش بيني تراكم دانش آموز در كلاس هاي داير در سال تحصيلي 88-87 از اين قرار است؛ مدارس ابتدايي شهري و روستايي 7/21 نفر، مدارس راهنمايي 3/24 نفر و مدارس متوسطه و پيش دانشگاهي 8/24 نفر است. ميزان تراكم در استان هاي مختلف متفاوت است. به عنوان مثال تراكم دانش آموز دوره ابتدايي در شهر تهران 5/30 نفر و اين تراكم در استان ايلام 3/17 و در استان گيلان 9/16 نفر است. حتي اگر اين آمارها مقداري كم و زياد شوند قابل قبول است و آيا مي توانيم نتيجه بگيريم كه كلاس هاي بالاي استاندارد تشكيل نمي شود؟ خير. در اينجا هم علت پيدايش مشكل توزيع نامتوازن دانش آموزان در مدارس و كلاس هاي درس است. بخشي از اين عدم توازن طبيعي است. تعداد زيادي از مدارس روستايي با كمتر از 10 نفر دانش آموز تشكيل مي شوند و به طور كلي تراكم دانش آموز در مدارس روستايي كمتر از مناطق شهري است. اما بخش ديگر آن به ضعف مديران در برنامه ريزي برمي گردد. ثبت نام دانش آموزان در محدوده سكونت در برخي مناطق پرجمعيت باعث افزايش دانش آموز در يك مدرسه و تراكم زياد دانش آموز در كلاس مي شود. گاهي خانواده ها به اين برداشت مي رسند كه كيفيت آموزشي در مدرسه «الف» خوب و در مدرسه «ب» بد است. براي ثبت نام به يك مدرسه هجوم مي برند و با استفاده از روش هاي مختلف از التماس و خواهش از مدير گرفته تا تراشيدن پارتي يا كمك مالي به مدرسه، فرزند خود را در مدرسه الف ثبت نام مي كنند. درحالي كه 30 درصد ظرفيت مدرسه ب خالي مي ماند.

فيل آموزش و پرورش

انحلال شيفت دوم مدارس و ادغام دو مدرسه در يك مدرسه يكي از عوامل تراكم بالاي دانش آموز در كلاس ها است كه علاوه بر شلوغي كلاس ها باعث مازاد شدن تعدادي از معلمان مي شود. اما توجه به آمار دانش آموزان و كلاس هاي درس و آموزشگاه ها نشان مي دهد باز هم مشكل ما عدم توازن است. برابر آمار منتشره توسط مركز پژوهش هاي مجلس، از سال تحصيلي 80- 79 تا سال 87- 86 تعداد دانش آموزان 2/27 درصد كاهش يافته اما در اين مدت تعداد مدارس 10 درصد افزايش داشته است. ما كمبود فضاي آموزشي داريم اما آنچه باعث بروز مشكل مي شود نبود برنامه ريزي و ضعف مديريت است. در انتصاب مديران كمتر به شايستگي هاي تخصصي و حرفه يي آنها توجه مي شود. صرف اينكه فلاني آدم خوبي است و من او را مي شناسم برايش ابلاغ صادر مي كنيم. خوب و سالم بودن شرط لازم است اما كافي نيست. هر آدم خوبي جبراً مدير خوبي نيست. ما به مديران خوب و سالم و در عين حال توانا و كار بلد نياز داريم تا فيل آموزش و پرورش به درستي ديده شود.
چهارشنبه 13 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 85]