سياست - ديدگاه مشترك اروپا و اوباما درباره مذاكره با ايران

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: سياست - ديدگاه مشترك اروپا و اوباما درباره مذاكره با ايران

سياست - ديدگاه مشترك اروپا و اوباما درباره مذاكره با ايران

شيرين افشار: پذيرش «مذاكره با ايران» به عنوان بهترين شيوه حل‌و‌فصل اختلاف‌نظرهايي كه ميان ايران و غرب و به‌ويژه بر سر پرونده هسته‌اي ايران وجود دارد، مدافعان بيشتري يافته است. حالا نه‌تنها رئيس‌جمهوري منتخب آمريكا كه سال گذشته از گفت‌وگوي بي‌قيد و شرط با ايران سخن گفته بود، در انتظار ورود به كاخ سفيد و عملي‌سازي تغييراتي به نفع تغييرچهره سياست خارجي كشورش در مجامع بين‌المللي است، بلكه متحدان اروپايي ايالات متحده آمريكا نيز ترجيح مي‌دهند همگام با تغييرات احتمالي در واشنگتن مواضعي متعادل‌تر و آشتي‌‌جويانه‌تري در قبال تهران در پيش گيرند. نيكلا ساركوزي، رئيس‌جمهور فرانسه و همراه صميمي سياست‌هاي جورج‌بوش، در آخرين موضع‌گيري خود كه در روزنامه عربي الشرق‌الوسط منتشر شده موضعي دوگانه در پيش گرفته،‌ او از يك‌سو تاكيد كرده كه اروپا بر مواضع خود در مورد برنامه هسته‌اي ايران پافشاري مي‌كند و از سوي ديگر از تداوم مذاكرات هسته‌اي با ايران دفاع كرده است. رئيس‌جمهوري فرانسه كه در آستانه سفر به عربستان سعودي با اين روزنامه عربي چاپ لندن گفت‌و‌گو كرده، گفته كه «رويكردي كه ما و متحدان اروپايي‌مان در مواجهه با پرونده هسته‌اي ايران از آن دفاع مي‌كنيم بر دو ركن، ايستادگي بر مواضع و گفت‌و‌گو استوار است.» سخنان رئيس‌جمهوري فرانسه و ابراز علاقه وي به ادامه مذاكرات با ايران از آن رو اهميت دارد كه روند مذاكرات ميان ايران و نماينده گروه 1+5 در ماه‌هاي اخير با نوعي بن‌بست مواجه شده بود. اصرار طرف اروپايي بر تعليق غني‌سازي اورانيوم از يك‌سو و عقب ننشستن ايران از فعاليت‌هاي هسته‌اي خود و تاكيد تهران بر حق بودن غني‌‌سازي‌ها، اميد به هرگونه گشايشي در رسيدن به تفاهمي حداقلي را از بين مي‌برد زيرا جدال بر سر تعليق يا عدم‌تعليق به تنها موضوع پيش‌روي مذاكره‌كنندگان دو طرف ايراني و اروپايي تبديل شده بود. اما اقبال عموم آمريكاييان به تغيير و تحول‌خواهي در سياست خارجي آمريكا كه در پيروزي باراك اوباما، نامزد دموكرات تجلي يافت، سكوت طرفين ايراني و اروپايي را شكست.

چند روزي پس از آشكار شدن نتايج رقابت‌هاي انتخاباتي آمريكا، خاوير سولانا،‌ عالي‌ترين مقام مذاكره‌كننده طرف اروپايي كه نمايندگي گروه 1+5 را نيز در هدايت مذاكرات هسته‌اي با ايران به عهده دارد، به همتاي ايراني خود نامه‌اي نوشت و تداوم مذاكرات را خواستار شد. پس از آن بود كه بادهاي موافق در مسير مذاكرات دو طرف وزيدن گرفت و ركود پيش‌آمده با تحركي ولو اندك اما با اهميت مواجه شد. حال رئيس‌جمهوري محافظه‌كار فرانسه نيز از در مسالمت‌جويي با ايران درآمده و در تشريح رويكرد آتي اروپا با ايران گفته كه «ما بايد همزمان با آنكه در مواجهه با حكومت ايران بر مواضع خود پافشاري مي‌كنيم، در تدارك راه‌هايي براي مذاكره با تهران باشيم، چراكه گفت‌و‌گو بهترين راه براي متقاعد كردن مقامات ايراني است تا بدانند احترام به الزامات بين‌المللي به مصلحت آنهاست.» اين سخنان در روزهايي ابراز شده كه اجلاس شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در وين در حال برگزاري بوده و بررسي آخرين وضعيت پرونده ايران از اصلي‌ترين محورهاي پيش‌روي نمايندگان دولت‌هاي حاضر در شوراي حكام بوده است. رئيس‌جمهوري فرانسه به مشوق‌هاي اقتصادي پيشنهاد شده به ايران در صورت توقف غني‌سازي، هم اشاره‌اي كرده و همكاري براي استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي و توسعه اقتصادي را به عنوان پيشنهاد‌هايي كه همچنان روي ميز مذاكره قرار دارند، عنوان كرده است. با اين وجود به نظر مي‌‌رسد كه نكته مهم سخنان ساركوزي آنجاست كه مي‌گويد: «ديدگاه كشورهاي اروپايي و باراك اوباما در مورد ايران مشترك است و اين ديدگاه مشترك گفت‌وگو بدون دادن امتياز است كه تنها راه خروج از بحران تلقي مي‌شود.» وي گفته كه «در دو سال گذشته ايالات متحده نشانه‌‌هاي مهمي كه حاكي از همراهي با اين رويكرد بوده، از خود نشان داده» و مهم‌ترين اين نشانه‌ها را حضور نماينده ايالات متحده در مذاكرات ميان ايران و اروپا در ژنو در تابستان سال جاري دانسته است. رئيس‌جمهوري فرانسه گفته كه «به عقيده من باراك اوباما، رئيس‌جمهوري منتخب آمريكا، هم به اين رويكرد تمايل دارد و سخنان وي بازتاب ديدگاه مشترك ما در مورد مذاكره و گفت‌و‌گو بدون دادن امتياز به عنوان تنها راه پايان دادن به اين بحران است.»

گرچه گفته‌هاي ساركوزي شايد تحليلي شخصي يا خاص دولت فرانسه به نظر آيد، اما بيش از دفعات گذشته رويكرد همزمان طرف اروپايي و آمريكايي به عنوان اصلي‌ترين بازيگران پرونده هسته‌اي ايران را به نمايش مي‌گذارد. گروه 1+5 كه سرنوشت مذاكرات بر سر پرونده هسته‌اي ايران را به نيابت از شوراي امنيت سازمان ملل متحد به عهده دارد، از تحركات آمريكا و در امتداد آن از مواضع اروپايي‌ها تاثير مي‌پذيرد. جز آمريكا، فرانسه، بريتانيا و آلمان، دو كشور چين و روسيه نيز به‌عنوان دو عضو دائم شوراي امنيت در پرونده هسته‌اي ايران نقش‌آفرين هستند اما عملكرد اين دو دولت در سه سال گذشته كه پرونده ايران به شوراي امنيت سپرده شده، به‌رغم مواضع گه‌گاه منتقدانه عليه چهار عضو ديگر، در مجموع دچار نوعي انفعال و اثرپذيري از تحركات آمريكا و سه متحد اروپايي‌اش بوده است. حال اگر سه متحد اروپايي (تروئيكاي اروپايي) براي ادامه همكاري‌هاي خود با دولت آتي آمريكا پيش از ورود رسمي اوباما به كاخ سفيد دست به كار شده‌اند و اتخاذ ديپلماسي مستقيم را مورد توجه قرار داده‌اند، مي‌توان چنين تلقي كرد كه حتي پيش از روي كار آمدن رئيس‌جمهوري جديد در آمريكا، زمينه‌هاي گفت‌وگويي آشكار اما جدي با ايران در حال فراهم آمدن است. هم مذاكره‌كننده ارشد اروپايي به مذاكره‌كننده عالي ايراني وعده تداوم مذاكرات داده و هم روساي دولت‌هاي اروپايي خواستار چنين گفت‌وگويي شده است.

اين رويكرد مورد استقبال مقام‌هاي ايراني هم قرار دارد. نه فقط سخنگوي وزارت امور خارجه بلكه رئيس‌جمهوري ايران، خرسندي خود را از احتمال گفت‌و‌گوي مستقيم با مهم‌ترين دولت مخالف برنامه‌هاي هسته‌اي ايران يعني آمريكا نشان داده‌اند. تقريبا همه مقام‌‌‌هاي رسمي ايراني از هرگونه گفت‌وگوي مستقيم باراك اوباما و محمود احمدي‌نژاد استقبال كرده‌اند، رئيس‌جمهوري ايران به همتاي تازه خود در آمريكا نامه نوشته و در انتظار پاسخ‌گيري آن است. هر چند چنين رويدادي مخالفان نيرومندي همچون اسرائيل نيز خواهد داشت و هيچ بعيد نيست با اقبال چين و روسيه نيز مواجه نشود. گفت‌و‌گوي مستقيم ميان تهران و واشنگتن مورد انتقاد مهم‌ترين متحد آمريكا يعني اسرائيل است تا آنجا كه چندي پيش تزيپي ليوني، وزير خارجه اين كشور، گفته بود كه اسرائيل از چنين گفت‌و‌گويي حمايت نمي‌كند و تمايل اوباما به گفت‌و‌گو با ايران ممكن است در خاورميانه نشانه ضعف او تلقي شود. چين و روسيه نيز گرچه مواضع درخشاني درخصوص ممانعت از تشديد فشارها عليه ايران اتخاذ نكرده‌اند اما براي تامين منافع خود، بازي‌هاي بسياري را با هر دو طرف ايراني و اروپايي ترتيب داده‌اند. نيكلا ساركوزي البته راهي ميانه را در اظهارنظر خود برگزيده است، راهي كه گمان مي‌رود رويكرد محتاطانه طرف غربي را آشكار مي‌سازد. نه مي‌توان يك‌سره و به كل پيش‌شرط‌هاي پيشين و سختگيري‌هاي گذشته را نفي كرد و نه مي‌توان شيوه قبلي را ادامه داد. به اين دليل است كه رئيس‌جمهوري فرانسه مي‌گويد: «بايد با مسوولان ايراني بسيار جدي رفتار كنيم؛ اما در عين حال جنبه گفت‌وگو با تهران را حفظ كرد.»
يکشنبه 10 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 58]