شهریور؛ جایگاه اهورامزدا

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

در عالم روحانی، ایزد شهریور نماینده حکومت ایزدی و قدرت مطلقه خداوند و همچنین پاسدار حاکمان بر حق و برقراری صلح و اشاعه مذهب و دینداری روی زمین است. او همچنین حافظ....

محافظ جنگجویان
در اوستا شهریور به منزله سرزمین فناناپذیر و جایگاه اهورامزدا و ایزدان و جایی که انسان.های نیک بعد از مرگ ساکن آن خواهند شد آمده است...
در باور ایرانیان باستان خداوند در آغاز آفرینش و پس از خلق پیش.نمونه های جهان هستی یعنی آسمان، آب، چهارپایان و انسان دست به آفرینش هفت جلوه خدایی و موجود جاودانه مقدس یا فرشتگان مقرب به نام اَمشاسپندان یا اَمِشَه سپَنتَه می.زند. این هفت فرشته رابط میان انسان.ها و خداوند هستند و به همین دلیل دارای دو جنبه لاهوتی و ناسوتی.اند. به عبارت دیگر هر آنچه در عالم مادی می.گذرد، همگی به کمک و دستیاری این امشاسپندان انجام شده و آنها مأموران اجرای اوامر خدا در زمین هستند.

راهنمایی و هدایت انسان.ها برای رسیدن به تعالی، دستیابی به بهشت و دور نگه داشتن اهریمن و دستیارانش از انسان.ها موجب پدید آمدن جدالی همیشگی میان این نیروهای خیر با همراهان اهریمن شده و در این میان انسان.ها با خواندن دعا و نثار نذر و قربانی و پیروی از دستورات خداوند می.توانند باعث قدرت یافتن این فرشتگان و نیروهای خیر و پیروزی آنان در نبرد با اهریمن شوند.
حضور دائمی امشاسپندان در زندگی روزمره و نقش مهم آنان در اعتقادات مردم برای دور کردن بدی و پلیدی ازجمله علل نامگذاری ماه.ها و روزهای سال در باور ایرانیان باستان بوده است. اَشه وَهیشته (اردیبهشت)، هئوروتات (خرداد)، اَمرتات (مرداد)، خَشثرَه وَئیریه (شهریور)، وَهومنه (بهمن) و سپنته ارمئتی (اسفند) ازجمله امشاسپندانی هستند که نام خود را به برخی ماه و روزهای سال داده.اند.

خَشثَرَه وئیَریَه (Khshathra Vairya) که در پهلوی به شکل خَشتریور و در زبان اوستایی کشاترا و در فارسی به صورت شهریر و شهریور شناخته شده، یکی از مهم.ترین امشاسپندان خداوند و جاودانه.های مقدس و در زمره ایزدان مذکر است. جزو اول این نام به معنای کشور و مملکت.داری است و واژه شهر نیز گرفته شده از همین کلمه خَشتر است که در دوره هخامنشیان به همین معنی استفاده می.شد.
جزء دوم این کلمه به معنای آرزو شده یا طلب شده که به این ترتیب می.توان این کلمه را به صورت حکومت مطلوب یا کشور آرمانی معنی کرد. در اوستا شهریور به منزله سرزمین فناناپذیر و جایگاه اهورامزدا و ایزدان و جایی که انسان.های نیک بعد از مرگ ساکن آن خواهند شد آمده است.

در عالم روحانی، ایزد شهریور نماینده حکومت ایزدی و قدرت مطلقه خداوند و همچنین پاسدار حاکمان بر حق و برقراری صلح و اشاعه مذهب و دینداری روی زمین است. او همچنین حافظ جنگجویان و فلزات و دستگیر فقرا و ایزد رحم و مروت و محافظ مردم ستمدیده است. ایزد شهریور برای یاری رساندن به انسان.ها از همکاری ایزدان مهر و آسمان و انیران بهره می.برد و با دیو حکومت بد و آشوب و مستی و قدرت.طلبی به نام دیو سوُروَ (Saurva) یا ساوول که از دستیاران اهریمن است، می.جنگد.
در خرده اوستا دو فصل به نام سیروزه کوچک و بزرگ وجود دارد که در آن از اهورامزدا، ایزدان و امشاسپندان یاد شده است. در بخش ستایش سیروزه، از آفرینش شهریور که نگهدار فلزات است، صحبت شده و به مردم سفارش شده تا زر و سیم خود را به نیکی به کار برند و از اتلاف آنها جلوگیری کنند؛ چراکه استفاده نابجا از فلزات باعث آزردگی ایزد شهریور می.شود و برعکس کاربرد خوب و به موقع ثروت با کمک شهریور، موجب افزایش ثروت و نیکنامی خواهد شد.

در هر دو سیروزه کوچک و بزرگ آمده که ایزد شهریور از کسی که حامی ستمدیدگان و نیازمندان باشد، حمایت و پشتیبانی خواهد کرد. فرمانروایان گذشته معمولا برای بقای حکومت و برقراری صلح و آرامش در سرزمین ایران از این ایزد کمک می.خواستند.
چون شهریور نماد فلزات بوده، بنابراین با آتش در ارتباط است. ذوب فلزات و ساخت سلاح و ابزار کشاورزی و هر آنچه از فلز نرم شده ساخته شده و برای پاسداری از ایران و مردمان نیک.روش و همچنین رونق و ثروت مورد استفاده قرار می.گیرد، همه با حمایت و راهنمایی ایزد شهریور انجام می.شود.
ایزد شهریور در پایان جهان، وقتی موعود مذهب زرتشتی به نام سوشیانس برای عقوبت بدکاران ظهور می.کند تا دین راستین را در تمامی جهان بگسترداند. برای کمک به او، سپاهی بزرگ فراهم کرده و به نبرد با دیو اَشمَئوغ یا اَشموگ که باعث فتنه.انگیزی و دروغ و جنگ است، می.پردازد. دیو اشمئوغ با دیدن ایزد شهریور فرار کرده و به بالا و پایین زمین می.دود تا در نهایت به سوراخی فرو رفته و پنهان می.شود. ایزد شهریور در این سوراخ فلز مذاب ریخته و دیو را به دوزخ می.فرستد. اهمیت نقش این ایزد در آفرینش و فرجام جهان و حضور همیشگی او در زندگی مردم باعث شده تا نگهبانی ششمین ماه سال و چهارمین روز هر ماه به این ایزد سپرده شود.

جشن شهریورگان
از آنجایی که در گاهشماری ایرانیان باستان هفته وجود ندارد، هر یک از روزهای ماه با نام.های خاصی که برگرفته از نام ایزدان و فرشتگان و امشاسپندان است، مشخص شده.اند. روز چهارم هر ماه در تقویم باستانی به نام ایزد شهریور نامیده شده و در روزی که نام روز و ماه با هم برابر شود، جشنی به همان نام برگزار می.شود و به این ترتیب در چهارمین روز ماه شهریور نیز جشن شهریورگان که به نام آذر جشن نیز نامیده می.شده، برگزار می.شود.
از چگونگی برگزاری این جشن در دوران باستان اطلاعات زیادی نداریم اما می.دانیم چون امشاسپند شهریور، نماد و مظهر فلزات است و برای ذوب فلزات باید از آتش کمک گرفت، این جشن باید در زمره جشن.های مربوط به آتش باشد. در این روز مردم در خانه.های خود آتش روشن کرده و به ستایش خدا مشغول می.شدند و چون این امشاسپند حامی تنگدستان است، در این روز از ضعفا دستگیری می.شد.

از طرفی چون در این ماه محصول برداشت می.شود و ثروت به خانواده می.آید، این جشن به نوعی جشن برداشت خرمن نیز بود. استفاده از گیاه ریحان یا اسپرغم که گیاه خاص این امشاسپند است، در این جشن رواج داشت. جشن شهریورگان در عین حال مصادف با زادروز داراب، پادشاه اساطیری ایران است که برخی او را با کورش بزرگ یکی می.دانند و از طرفی سالروز درگذشت مانی نیز است. مانویان در این روز که به نام بما (Bema) معروف بوده، مراسمی به یاد او برگزار می.کردند.

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
منبع: hamshahrimags.com

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 941]