نقد متون علوم اسلامي /65عضو هيئت علمي دانشكده الهيات دانشگاه امام صادق(ع):معناي استناد و تمسك به عقل دوري از متون ديني نيست

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: نقد متون علوم اسلامي /65عضو هيئت علمي دانشكده الهيات دانشگاه امام صادق(ع):معناي استناد و تمسك به عقل دوري از متون ديني نيست
گروه انديشه: معناي استناد و تمسك به عقل دوري از متون ديني نيست به دليل اين‌كه ما در همين علوم فلسفي و كلامي وقتي تحليل مي‌كنيم قرآن و جايگاه آن، سنت و جايگاه سنت را مي‌بينيم، كه قرآن عبارت است از آن حقيقتي كه در آن همه حقايق عالم ثبت است.
«رضا محمدزاده»، عضو هيئت علمي دانشكده الهيات دانشگاه امام صادق(ع) و مصحح مجلد پنجم «اسفار» و ترجمه «مشاهير فيزيك در تمدن اسلامي»، در گفت‌وگو با سرويس انديشه خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا) در مورد تأثيرپذيري فيلسوفان مسلمان از آيات قرآن، ضمن بيان مطلب فوق گفت: متون اسلامي ما بدون قرآن و سنت هيچ معنايي ندارد. من اين را خدمت شما عرض كنم در خلال سال‌ها تجربه‌اي كه من در مطالعات متون اسلامي بدست‌آوردم مي‌گويم؛ روح حاكم بر تمام متون اسلامي قرآن و سنت است.

وي افزود: من متأسفم از اين كه گاهي اوقات با ديدگاه‌ها و عقايدي در همين جامعه اسلامي مواجه مي‌شوم كه بعضي از دوستان ما كم‌لطفي مي‌كنند و بعضي از دانش‌هاي اسلامي را متهم مي‌كنند كه اين‌ها جبهه‌گيري كرده‌اند يا آراءشان خلاف آن چيزي است كه در متون ديني اتفاق افتاده. اساسا معيار اسلامي‌بودن متون ديني ما ميزان بهره‌گيري آن‌ها از آيات و روايات است و هركس بخواهد خلاف اين را مطرح كند به نظر بنده دچار خطاي فاحشي شده است.

اين نويسنده تصريح كرد: درست است كه ما در مباحث فلسفي خيلي وقت‌ها ادعا مي‌كنيم عقل ملاك و معيار دست‌يابي به بسياري از ادعاها و نظريات و آرائي است كه داريم، اما معناي استناد و تمسك به عقل دوري از متون ديني نيست به دليل اين‌كه ما در همين علوم فلسفي و كلامي وقتي تحليل مي‌كنيم قرآن و جايگاه قرآن را، سنت و جايگاه سنت را مي‌بينيم؛ كه قرآن عبارت است از آن حقيقتي كه در آن همه حقايق عالم ثبت است.

عضو هيئت علمي دانشگاه امام صادق(ع) اظهار كرد: در تئوري‌هايي كه فيلسوفان مسلمان دارند معرفت را يك پديده سه‌پايه يا سه‌گوشه مي‌دانند كه يك پايه آن عالم استف يك پايه معلوم است و پايه سوم آن كه تا ارتباط عالم و معلوم با آن تدارك نشود هيچ وقت معرفت اتفاق نمي‌افتد يك حقيقت ماورائي است و قرآن يا حقيقت قرآن كاملا با آن حقيقت ماورائي مرتبط است.

اين نويسنده گفت: اگر ما بخواهيم به قرآن مكتوب كه بين‌الدفعتين در بين مسلمان‌ها حضور دارد و مسلمانان هر روز مي‌توانند از آن بهره بگيرند توجه كنيم مي‌بينيم حقيقت قرآن حقيقت ماورائي است. ما تجسم و تجسد آن حقيقت ماورائي را به صورت عبارت‌هاي مكتوب مي‌بينيم كه توسط وجود شريف و نازنين پيامبر اسلام (ص) و واسطه‌بودن حضرتش بين كساني كه پيرو او هستند در اختيار ما انسان‌ها قرار گرفته است.

محمدزاده يادآور شد: ما در فلسفه اسلامي يا در علوم اسلامي كه جنبه فلسفي دارند به دنبال حقيقت هستيم. حقيقت را نمي‌توان در ظواهر جست‌‌وجو كرد. براي بدست‌آوردن حقيقت بايد به بواطن اشياء علم پيدا كنيم، علم پيدا كردن به بواطن اشياء از طريق آن حقيقت ماورائي و ارتباط و اتصال به آن امكان‌پذير است. يكي از راه‌هاي ارتباط با او عنصري است كه خداوند به اسم عقل در وجود انسان قرار داده است انسان‌ها از طريق آن مي‌توانند به آن حقيقت ماورائي متصل شوند.

وي افزود: اما عنصر و بال ديگري وجود دارد كه مي‌توان با آن در آسمان حقيقت و معرفت پرواز كرد كه ما از آن به ايمان به شهود تعبير مي‌كنيم و جالب اين‌كه فلاسفه ما معتقدند شما چه از طريق ايمان چه از طريق عقل جلو برويد اگر هميشه تلاش كنيد و طالب باشيد مي‌توانيد به آن حقيقت به نحو يكسان دست پيدا كنيد، البته مقدار ميزان دقت و كارايي‌اش با هم متفاوت است، اما به يك حقيقت دست پيدا مي‌كنيد.

مترجم «مشاهير فيزيك در تمدن اسلامي» گفت: به همين دليل است كه فلاسفه اعتقاد دارند در كنار تعقل و استفاده از روش‌هاي منطقي و معقول فلسفي از روش‌هاي ديگري مانند شهود و علم حضوري و يا ارتباط مستقيم با حقيقت هم مي‌توان استفاده كرد و اين استفاده را همه فيلسوفان ما انجام داده‌اند از فارابي كه از متقدمين فلسفه ماست گرفته تا باقي همه اساسا به خاطر همين پيش‌فرض در متوني كه نوشته‌اند دائما از آيات قرآن استفاده كرده‌اند.

اين دكتراي تخصصي فلسفه و كلام اسلامي گفت: به عنوان مثال يكي از كتاب‌هاي فلسفي ما «اسفار» ملاصدرا كه آراء وي در اين كتاب جمع‌بندي‌ است از بسياري آراء فلسفي كه فيلسوفان در عالم اسلام و حتي عالم پيش از اسلام، تمام اين مباحث را مطرح و در عين حال به ميزان قابل توجهي از آيات و روايات استفاده مي‌كند. شايد من زماني كه آيات و روايات اين كتاب را فيش كرده بودم حدود 500 فيش تهيه شد كه در هر كدام حدود 5 تا 10 آيه و روايت مورد استفاده قرار گرفته است. اين عدد، عدد كلاني است كه ميزان توجه و بهره‌برداري ملاصدرا را از آيات نشان مي‌دهد.
چهارشنبه 6 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 310]