فلسفه خواندن سوره حمد و توحید برای مردگان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: <TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%"><TBODY><TR><TD style="BACKGROUND-IMAGE: url(/images/article/headercontent.gif); BACKGROUND-REPEAT: repeat-x; BACKGROUND-POSITION: 50% top" width="100%"><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%"><TBODY><TR><TD class=abstractnews width="100%"><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%"><TBODY><TR><TD width=100 noWrap></TD><TD class=abstractnews width="100%">نخست توجه به این نکته لازم است که ما فلسفه خیلی از احکام را نمی دانیم و تنها بخشی از احکام که فلسفه آن در روایات بیان شده، برای ما روشن است.</TD><TD width=100 noWrap></TD></TR><TR><TD height=5 colSpan=3></TD></TR><TR><TD></TD><TD height=1 background=/images/news_sep_title.gif></TD><TD></TD></TR></TBODY></TABLE></TD></TR><TR><TD height=10></TD></TR><TR><TD height=10></TD></TR></TBODY></TABLE></TD></TR><TR><TD vAlign=top width="100%"></TD></TR><TR><TD height=5></TD></TR><TR><TD class=abstractnews vAlign=top width="100%"><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%"><TBODY><TR><TD background=/images/article/news_sep_title.gif width=1 noWrap></TD><TD width=10 noWrap></TD><TD class=abstractnews width="100%"><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%"><TBODY><TR height=10><TD></TD></TR><TR><TD class=mainbodytextnews vAlign=top width="100%"><TABLE style="DISPLAY: inline; FLOAT: right" border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0><TBODY><TR><TD width=10 noWrap></TD><TD width=250 align=middle><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width=250><TBODY><TR><TD vAlign=top width="100%">

</TD><TD width=3 noWrap></TD><TD height="100%" vAlign=top width=1 noWrap><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width=1 height="100%"><TBODY><TR><TD bgColor=#bbbbbb height="50%" width=1 noWrap></TD></TR><TR><TD bgColor=#ffffff height="50%" width=1 noWrap></TD></TR></TBODY></TABLE></TD><TD width=3 noWrap></TD></TR></TBODY></TABLE></TD><TD width=10 noWrap></TD></TR><TR><TD width=10 noWrap></TD><TD height=3></TD><TD width=10 noWrap></TD></TR><TR><TD width=10 noWrap></TD><TD height=1 width=250><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width=250><TBODY><TR><TD bgColor=#bbbbbb height=1 width="50%"></TD><TD bgColor=#ffffff height=1 width="50%"></TD></TR></TBODY></TABLE></TD><TD width=10 noWrap></TD></TR></TBODY></TABLE>نخست توجه به این نکته لازم است که ما فلسفه خیلی از احکام را نمی دانیم و تنها بخشی از احکام که فلسفه آن در روایات بیان شده، برای ما روشن است.
آن چه به نظر می رسد آن است که در اسلام فراوان سفارش شده که به یاد مردگان باشید و به نیّت آن ها کارهای خیر انجام دهید، زیرا آن ها به شدت نیازمند هستند که از طرف دیگران، هدیه ای به ایشان فرستاده شود. در عالم خواب، بعضی اموات، به این مطلب اشاره کرده اند که شما زنده ها، اگر استخوانی که جلو حیوانی می اندازید، ثواب آن را برای ما نیت کنید، خداوند به ما پاداش و اجر خواهد داد.
در روایات زیادی توصیه و ترغیب به زیارت اهل قبور و احسان نمودن و هدیه دادن به آن ها آمده است. در روایتی که از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده است آن حضرت چنین می فرماید: مردگانتان را که در قبرها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آن ها خود، قدرت انجام کاری ندارند، شما صدقه و دعائی به آن ها هدیه کنید.[انوار الهدایة ص ۱۱۵ به نقل از: الحکم الزاهرة با ترجمه انصاری صفحه ۲۳۲.]
و در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: مرده به خاطر طلب رحمت و آمرزشی که برای او می شود شادمان می گردد همان گونه که زنده به وسیله هدیه ای که به او می دهند خوشحال می گردد.[الحکم الزاهرة با ترجمه انصاری، ص: ۲۳۳]
یکی از بهترین اعمال خیر قرائت قرآن و تدبر در آن است، خصوصاً سوره حمد یا فاتحة الکتاب که در آیه شریفه ۸۷ از سوره حجر در کنار کل قرآن قرار گرفته است، آنجا که می فرماید:*وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانی وَ الْقُرْآنَ الْعَظیمَ*[سوره حجر آیه ۸۷. ] «ما به تو سوره حمد و قرآن عظیم دادیم!»

● مصادیق احسان به مردگان چیست؟
احسان به مردگان مصادیق متعددی دارد، مانند دادن خیرات، مبرات و هدیه نمودن ثواب آن به آنان، طلب استغفار از خداوند برای آنان و نیز انجام برخی اعمال که از آن ها به عنوان صدقات جاریه یاد شده است؛ مانند ایجاد بناهای خیریه، مدرسه سازی، مسجد سازی و ...، کار هدایت و ارشاد مردم، ایجاد پارک و فضای سبز جهت استفاده عموم و ...، که تمام این اعمال توسط فرشتگان الهی ثبت و به کسانی که به نیت آن ها احسان می گردد داده می شود.
یکی از بهترین اعمال خیر قرائت قرآن و تدبر در آن است، خصوصاً سوره حمد یا فاتحة الکتاب که در آیه شریفه ۸۷ از سوره حجر در کنار کل قرآن قرار گرفته است، آنجا که می فرماید:*وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانی وَ الْقُرْآنَ الْعَظیمَ*[سوره حجر آیه ۸۷. ] «ما به تو سوره حمد و قرآن عظیم دادیم!»
در روایتی که از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده است آن حضرت چنین می فرماید: مردگانتان را که در قبرها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آن ها خود، قدرت انجام کاری ندارند، شما صدقه و دعائی به آن ها هدیه کنید
و در روایات می یابیم که فاتحة الکتاب از شریف ترین گنجینه های عرش است که خداوند متعال پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را به آن مشرّف نموده است.[تفسیر المنسوب به امام الحسن العسکری علیه السلام، صفحه ۲۹ ذیل عنوان: فضل فاتحة الکتاب] و روایات بسیار دیگر که در فضیلت و آثار قرائت قرآن بیان شده است. البته حقیقت و کمال آثار عمل خیر در وجود و روح انجام دهنده آن عمل اثر می کند و به واسطه اهداء او و لطف خداوند در پذیرش آن، بهره ای از برکات آن به میت هم می رسد.

● یاد کرد نیکی مردگان
چون انسان معصوم نیست ، خواه ناخواه در طول زندگی مرتکب اشتباه و خطا می شود . پس همه در پرونده کار خود ، رفتار نیک و بد دارند . با این حال شایسته است پس از درگذشت آنان ، رفتارهای خوبشان را بازگو کنیم و از بدی های آنان سخنی نگوییم ؛ زیرا :
۱) شاید خداوند ، وی را به دلیل کارهای نیکش ، آمرزیده باشد .
۲) اینک او درگذشته است و زنده نیست تا از خود دفاع می کند .
۳) این کار ، بازماندگانش را بسیار ناراحت می کند .
۴) در آموزه های اسلامی آمده است که از در گذشتگان به نیکی یاد کنیم .
باید توجه داشت که قرائت قرآن برای مردگان، ضمن این که اجر فراوانی برای مرده دارد و دری از رحمت به روی او گشوده می شود، مهم تر از آن اثری است که برای خواننده می تواند داشته باشد، که از خواندن آن درس زندگی بیاموزد
پیامبر وارسته اسلام می فرماید : اُذکُروا محاسِنَ مَوْتاکُمْ وَکُفُّوا عَنْ مَساویهِم (نهج الفصاحه) ؛ نیکی های مردگانتان را یاد کنید و از بدی هایشان چشم بپوشید .
امّا فلسفه این که برای اموات، سوره حمد و توحید قرائت می شود، دو جهت دارد:
یکی از آن ها عظمت این دو سوره در بین بقیه سوره های قرآن می باشد. رسول اکرم دربارة سوره حمد می فرماید: "قسم به کسی که جان من به دست او است، خداوند نه در تورات و نه در انجیل و نه در زبور و نه حتی در قرآن، مثل این سوره را نازل نکرده است و این ام الکتاب است." این سوره فهرستی از مجموع محتوای قرآن است که بخشی از آن توحید و شناخت صفات خدا و بخشی دیگر درباره معاد و رستاخیز و قسمتی دیگر در مورد هدایت و گمراهی که جداکننده مؤمنان و کافران است سخن می گوید."(تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج ۱، ص ۳، نشر دار الکتب الاسلامیة.)
باید توجه داشت که قرائت قرآن برای مردگان، ضمن این که اجر فراوانی برای مرده دارد و دری از رحمت به روی او گشوده می شود، مهم تر از آن اثری است که برای خواننده می تواند داشته باشد، که از خواندن آن درس زندگی بیاموزد.
"کسی که به قبرستان عبور کند و یازده مرتبه قل هو الله، بخواند و ثواب آن را برای مردگان هدیه کند، به عدد مردگانی که در آن جا مدفون هستند، خدا به او اجر می دهد"
در احادیث نقل شده از امامان معصوم: برای قرائت این دو سوره، اجر و ثواب فراوانی بیان شده است. رسول اکرم در این باره می فرماید: "هر مسلمانی سوره حمد را بخواند، پاداش او به اندازه کسی است که دو سوم قرآن را خوانده و گویی به هر فردی از مردان و زنان مؤمن هدیه ای فرستاده است." در روایت دیگری آمده است: "گویا همه قرآن را خوانده است."(مجمع البیان، شیخ طبرسی; ج ۱، نشر دار الفکر.)
و نیز پیامبر اکرم به جابر فرمود: "آیا به تو تعلیم ندهم افضل سوره ای که در قرآن نازل شده؟ عرض کرد: آری! پدر و مادرم به فدایت باد به من تعلیم فرما، پیامبر سوره حمد که ام الکتاب است را به او آموخت، سپس اضافه فرمود: این سوره شفای هر دردی است، مگر مرگ."(همان.)
در مورد سوره توحید نیز، روایات فراوانی از امامان معصوم: وارد شده، که قرائت آن، ثواب یک سوم قرائت قرآن را دارد.
رسول خدا در این باره می فرماید: "کسی که قُل هو الله را یک بار بخواند، گویا یک سوم قرآن را قرائت کرده و اگر دو مرتبه بخواند، گویا دو سوم قرآن را خوانده و اگر سه مرتبه بخواند، مانند این است که همه قرآن را قرائت کرده."(تفسیر نور الثقلین، الحویزی، ج ۵، ص ۷۰۲، نشر دار الکتب الاسلامیة.)
هم چنین آن حضرت در روایت دیگر می فرماید: "کسی که به قبرستان عبور کند و یازده مرتبه قل هو الله، بخواند و ثواب آن را برای مردگان هدیه کند، به عدد مردگانی که در آن جا مدفون هستند، خدا به او اجر می دهد."(همان.)
وجه دیگری که می توان آن را برای خواندن این دو سوره برای مردگان مطرح کرد ، این است که سوره حمد و توحید، از جمله سوره هایی است که همه مردم به قرائت آن آشنا هستند، چون هر مسلمانی در نمازهای روزانه، این دو سوره را قرائت می کند، بنابراین، در مجالس ختم، وقتی بخواهند برای مرده ای، قرآن قرائت کنند، می گویند فاتحه ای قرائت کنید; بدیهی است که افراد کمی به بقیه سوره های قرآن آشنا هستند.
بنابراین، با توجّه به اجر و پاداش فراوانی که برای قرائت این دو سوره بیان شده، بیش تر برای مردگان نیز این دو سوره قرائت می شود.
</TD></TR></TBODY></TABLE></TD></TR><TR height=6><TD width="100%" colSpan=3><TABLE border=0 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="50%"><TBODY><TR height=7><TD rowSpan=2 width=50>

</TD><TD width=100 noWrap></TD><TD width="100%"></TD></TR><TR height=1><TD background=/images/news_sep_title.gif width=100 noWrap></TD><TD width="100%"></TD></TR></TBODY></TABLE></TD></TR></TBODY></TABLE></TD><TD width=15 noWrap></TD></TR></TBODY></TABLE>

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 805]