رباتيک و جايگاه آن در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: رباتيک و جايگاه آن در ايران رباتيک علمي است که با هدف راحتي انسان و افزايش وقت مفيد او پديد آمده است، اما متأسفانه در کشور ما آن گونه که شايسته است، شناخته نشده است. در اين نوشتار، مي.كوشيم به وضعيت ايران در علم رباتيک در ايران بپردازيم. بدين منظور، نخست تاريخچه و تعريف مختصري از ربات ارايه مي.نماييم و سپس به وضعيت رباتيک در کشور.هاي صنعتي مي.پردازيم و سرانجام وضعيت ايران را بررسي و براي بهبود آن راهکاري را مشخص مي.كنيم. تاريخچه رباتيک در گذشته، کشورهاي استعمارگر براي افزايش سرمايه و پيشرفت خود به کشور.هاي ضعيف حمله مي.کردند و با تصرف کشور قرباني، مردم آنجا را به عنوان برده به خدمت مي.گرفتند و از آنها به عنوان نيروي کار رايگان بهره مي.بردند و آنها را در مزارع کارخانه.ها آشپزخانه.ها و... به کار مي.گرفتند، اما اين برده.ها چند عيب بزرگ داشتند و مهمترين عيب آن، اسارت يک انسان و ظلم به او بود و ديگر خستگي برده.ها بود. برده.ها نمي.توانستند 24 ساعت شبانه روز کار کنند. بايد به آن.ها وقت استراحت مي.دادند. ديگر عيب آن.ها اين بود که ارباب بايد آن.ها را هميشه کنترل مي.کرد. در آن زمان، آرزوي اربابان اين بود که برده.اي غير انساني داشته باشند که بتواند 24 ساعته کار کند و دچار خستگي نشود و نياز به کنترل مداوم نداشته باشد. با توجه به علم آن زمان، اين رويايي بيش نبود و تنها در تئاتر به نمايش درمي.آمد و به اين برده.هاي آسماني «.ربات.» مي.گفتند. با پيشرفت علوم در گذر زمان و انقلاب صنعتي اروپا، نياز به برده.هايي بيشتر با سرعت بالاتر، دقت بيشتر و خستگي کمتر، بيشتر احساس مي.شد؛ بنابراين دانشمندان به فکر ساخت ماشين.هاي خودکار افتادند. (تا آن هنگام، علم در زمينه برق و مکانيک مقداري پيشرفت کرده بود.) از آن به بعد در بخش..هايي از کارخانه.ها از ماشين.هاي الکترومکانيکي استفاده مي.شد و بدين گونه بود كه مکانيزاسيون صنعتي آغاز شد. اما عيب بزرگ اين دستگاه.ها، تک.منظوره بودن و انعطاف.نا.پذيري آنها بود؛ يعني با تغيير بخشي از کارخانه.، محصول توليدي .کل دستگاه.ها بايد دوباره طراحي مي.شدند. با پيشرفت هر چه بيشتر علم، کامپيوتر.ها اختراع شدند و گسترش يافتند، تا جايي که در خانه.ها نيز يافت مي.شد. سپس صنعتگران به فکر ترکيب ماشين.هاي الکترومکانيکي با کامپيوتر.ها افتادند تا بتوان آن.ها را برنامه.نويسي کرد [يکي از ويژگي.هاي کامپيوتر قابل برنامه.نويسي بودن آن است] و با يک دستگاه بتوان چندين کار را انجام داد (مثلا دستگاهي که يک نوع ماشين را رنگ مي.زند، بتواند با عوض شدن مدل و طرح آن، آن.ها را نيز رنگ بزند.). بدين صورت ربات.ها ساخته شدند. تعريف ربات و رباتيک و مزاياي آن با توجه به توضيحاتي که داده شد، ربات ماشيني هوشمند، قابل برنامه نويسي و انعطاف.پذير است که براي به دست آوردن اطلاعاتي از محيط خود داراي حسگرهايي است. رباتيک علم طراحي، ساخت، نگهداري و تعمير ربات.ها است. مهندسي رباتيک علم هوشمند کردن و الکترونيکي کردن ماشين.هاي مکانيکي است (.در راستاي مصارف صنعتي.) [مهندسي رباتيک = مهندسي برق + مهندسي مکانيک] مزاياي ربات عبارتند از: افزايش بهره، افزايش توليد، بهبود کيفيت کار، افزايش دقت، جلوگيري از اتلاف نيروي انساني، افزايش سرعت، کاهش هزينه، کاهش ضايعات، چند منظوره بودن، هوشمند بودن و خستگي.ناپذيري. مثال.هايي از ربات کلمه ربات مانند کلمه ماشين، يک کلمه کلي است و به چند مورد خاص خلاصه نمي.شود؛ براي نمونه، چند مورد را مي.آوريم: بازو.هاي ربات.هاي صنعتي، ربات کنترل چاه.هاي نفت، يخچال.هاي خانگي، آسانسور.ها، اسباب.بازي کودکان، هواپيما.هاي بدون سرنشين، سيستم.هاي دفاع ضد موشکي، پرينتر.ها، دستگاه.هاي تراش خودکار، نوشابه پرکن.ها و... اين.ها تنها نمونه.هايي از بي.نهايت انواع ربات بود. ربات.ها آنقدر گسترده.اند که امروزه نمي.توان بدون آن.ها زندگي کرد. ولي در مهندسي منظور از ربات، ربات.هاي صنعتي است. رباتيک و کشور.هاي صنعتي کشور.هاي صنعتي به اين حقيقت رسيده.اند، کشوري پيشرفت نمي.کند، مگر اين که در همه علوم پيشرفت کند؛ بنابراين، با توجه به اين که رباتيک، يکي از علوم اصلي سرنوشت.ساز قرن است و به آن احساس نياز مي.کنند. در اين راستا، فعاليت.هاي بسياري انجام داده.اند. آن.ها آنقدر پيشرفت کرده.اند که هدف خود را اين گونه مي.دانند: در سال 2050 ربات.هايي خواهيم ساخت شبيه انسان که بتوانند با قوي.ترين تيم فوتبال انسان.ها بازي کنند و بدون خطا، انسان.ها را شکست دهد. آن.ها هر ساله مسابقات رباتيک براي يادگيري علم و استفاده كردن از آن در صنعت برگزار مي.نمايند. همچنين در راستاي تربيت نيروي انساني براي گسترش اين علم، رشته مهندسي رباتيک را ايجاد نمودند. مهندسي رباتيک در واقع، آميخته.اي از رشته مهندسي برق و مهندسي مکانيک است که هدف آن، تربيت نيرويي است که بتواند به تنهايي ربات.هاي صنعتي را طراحي کند و بسازد؛ اين رشته در بيشتر دانشگاه.هاي کشور.هاي صنعتي تدريس مي.شود. کارخانه.هاي خصوصي آن.ها علاوه بر رباتيکي کردن فرايند توليد، مقداري از درآمد.هاي ناخالص خود را براي تحقيق و گسترش رباتيک صرف مي..كنند. وضعيت رباتيک در ايران وضعيت رباتيک در ايران فاجعه.بار است، به گونه.اي که مي.توان گفت: رباتيک در ايران هنوز شناخته شده نيست. اين وضعيت در حالي است که ايران، يکي از بزرگترين وارد کنندگان ربات.هاي صنعتي است. هر ساله ارز بسياري براي خريد ربات، از کشور بيرون مي.رود. در بيشتر کارخانه.هاي ما از ربات.ها استفاده مي.شود؛ کارخانه.هايي مانند فولاد، خودروسازي، مواد غذايي و... را مي.توان تقريبا تمام رباتيک دانست، اما متأسفانه، همه ربات.هاي آن وارداتي و حتي نصب و کنترل و تعمير آن بر عهده خارجي.هاست. براي همين، براي عقب نماندن کشور در علم رباتيک، رشته مهندسي رباتيک در سال 1381 راه.اندازي شد و متأسفانه تا امسال (1387) تنها دانشگاه ارايه کننده آن دانشگاه صنعتي شاهرود بود. اکنون اين رشته در دانشگاه صنعتي همدان نيز تدريس مي.شود، اما آيا دو دانشگاه کافي است؟ پاسخ روشن است با توجه به اهداف کشور و سند چشم انداز بيست ساله، هم.اکنون بايد در همه دانشگاه.هاي صنعتي، تدريس شود. يکي از مشکلات دانش آموختگان اين رشته در کشور اين است که کسي اين رشته را نمي.شناسد و اصلا نمي.داند ربات چيست. هنگامي كه از ربات سخن به ميان مي.آيد، به ياد اسباب.بازي آدم آهني کودکان و فيلم.هاي سينمايي مي.افتند. مشکل ديگر دانش.آموختگان، بي.اعتمادي صنعت کشور به آنهاست. صنعتگران حاضرند چنديدن برابر آن هزينه کنند، ولي از نيروي خارجي استفاده نكنند. ديگر مشکل اين رشته، کمبود امکانات دانشگاهي و قديمي بودن امکانات كنوني آنهاست. برخي افراد در ايران، استفاده از ربات را مساوي اخراج نيرو کار مي.دانند و با گسترش آن مخالفند، اما آنها از اين غافلند که گماردن نيروي انساني به کار.هاي روزمره و تکراري، اتلاف نيروي انساني است، چرا كه به جاي انجام کار بيهوده، مي.توان آنها را در جايي ديگر به خدمت گرفت. هر ساله چندين مسابقات رباتيک در سطح کشور برگزار مي.شود که مي.توان گفت همه آنها داراي قوانين ثابت و يک شکل و تکراري است و هيچ کدام قوانين بومي ندارند. متأسفانه در ايران به اين مسابقات به چشم هدف نگريسته مي.شود. (برعکس کشور.هاي صنعتي که مسابقات را وسيله.اي براي بالا بردن صنعت خويش مي.دانند.) و همه وقت دانشجويان را مي.گيرند که رباتي با هدف پوچ (.مانند راه.ياب که در اين مسابقات ربات بايد مسير خط سياه را دنبال کند.) بسازند. متأسفانه، هيچ يک از ما، هيچ روز يا هفته.اي در سال را به عنوان هفته رباتيک، دست.كم براي يادآوري اهميت آن بر نگزيده.ايم و براي بهبود وضعيت آن کوششي نکرديم و نمي.کنيم. نتيجه.گيري اگر مي.خواهيم ايران به پيشرفت شايسته خود برسد، بايد موانع را از سر راه آن برداريم. براي همين، در نخستين كار، بهتر است در موارد زير گامي محکم برداريم. 1- آشنايي مردم با علم رباتيک و مزيت استفاده از ربات.ها 2- راه.اندازي رشته مهندسي رباتيک در همه دانشگاه.هاي صنعتي کشور 3- برگزاري هدفمند مسابقات رباتيک در رشته.هاي بومي در راستاي توليد ثروت از راه علم 4- جلب اعتماد صنعت به نيرو.هاي داخلي 5- مشخص کردن هفته.اي خاص به نام هفته رباتيک 6- و... نویسنده محسن جعفرزاده

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 107]