پيشينه‌ي سياستگذاري در بخش بهداشت‌ و درمان و سلامت روان/ گزيده‌ي مجموعه‌ي اسناد ملي توسعه برنامه چهارم؛ سند ملي توسعه بخش بهداشت و درمان- بخش سوم

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: پيشينه‌ي سياستگذاري در بخش بهداشت‌ و درمان و سلامت روان/ گزيده‌ي مجموعه‌ي اسناد ملي توسعه برنامه چهارم؛ سند ملي توسعه بخش بهداشت و درمان- بخش سوم
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: مسائل راهبردي ايران

اشاره:
مطالعه‌ي پيشينه‌ي سياست‌گذاري از اولين مراحل سياست‌پژوهي در هر حوزه محسوب مي‌شود. در اين زمينه، اسنادي چون: سند چشم انداز، سياست‌هاي كلان، برنامه‌هاي توسعه و اسناد توسعه بخشي از مهم‌ترين اسناد سياستي براي مطالعه‌ي اين دسته از پژوهشگران محسوب مي‌شود.
آنچه در پي مي‌آيد سومين و آخرين بخش متن كامل سند ملي توسعه بخش بهداشت و درمان در برنامه‌ي چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي است كه به منظور تسهيل دسترسي خبرنگاران سياستي و سياست پژوهان حوزه‌ي بهداشت و درمان منتشر مي‌شود.
در بخش سوم از اين سند به بيان اهداف كمي و سياست‌هاي اجرايي بخش بر حسب استان و اقدامات مهم و اساسي در اين حوزه پرداخته مي‌شود.
گفتني است محتواي اين سند در موارد محدودي معطوف به مسائل و موضوعات مرتبط با سلامت روان است كه با رنگي متفاوت در متن مشخص شده‌ است.

7ـ 2. تامين منابع مالي

1. تامين منابع مالي مورد نياز مراقبت‌هاي اوليه بهداشتي توسط دولت و ارائه خدمات باليني با مشاركت دولت، بيمه‌ها و مردم
2. افزايش سهم بخش سلامت از توليد ناخالص داخلي همراه با افزايش سهم دولت در تامين منابع مالي بخش و كاهش پرداخت مستقيم مردم در هزينه‌هاي سلامتي
3. افزايش نقش نظام بيمه‌اي در مديريت منابع بخش سلامت و مشاركت عادلانه مردم در تامين منابع براساس سطح درآمد و مستقل از خطر بيماري
4. افزايش مشاركت بخش‌هاي مختلف در تامين منابع مالي بخش سلامت متناسب با ابعاد مخاطرات ناشي از عملكرد آنان در بخش سلامت
5. ارتقاي بهره‌وري و ارتقاي كارآيي عملكرد منابع بخش سلامت
6. توسعه خدمات توانبخشي با بهره‌گيري از رويكرد توانبخشي مبتني بر جامعه در قالب مراقبت‌هاي اوليه بهداشتي
7. تلاش جهت تاسيس، تكميل و تجهيز آزمايشگاه‌هاي كنترل مواد غذايي، آرايشي و بهداشتي دانشگاه‌ها متناسب با حوزه نظارتي آنها
8. توانمندسازي مردم به منظور اصلاح فرهنگ سلامت، بهبود شيوه زندگي جامعه، ترويج الگوي زندگي سالم و كاهش رفتارهاي پرخطر به ويژه نزد كودكان و جوانان
9. ارتقاي بهداشت و ايمني محيط‌هاي خصوصي و عمومي (خانه، مدرسه، محيط كار، بيماستان و ...)با تاكيد بر بهداشت آب آشاميدني، فاضلاب، مواد زايد، هوا و كنترل آلودگي‌هاي صوتي و ايمني شيميايي
10. فراهم نمودن و توسعه محيط‌هاي حمايت كننده سلامت جسمي، رواني و اجتماعي
11. افزايش مشاركت بخش‌هاي مختلف توسعه در ارتقاي سلامت جامعه و رعايت ضوابط ايمني و سلامت در انجام فرآيندهاي و طرح‌هاي بخش‌هاي مختلف
12. گسترش مشارك فردي و گروهي بخش غير دولتي در ارائه خدمات سلامت
13. تاكيد بر واگذاري ارائه خدمات سلامت به بخش غير دولتي با بهره‌گيري از نظام مناسب خريد خدمت به منظور افزايش كارآيي و بهبود مستمر كيفيت خدمات و در جهت افزايش پاسخگويي
14. ساماندهي نظام ارائه خدمات با تاكيد بر سطح بندي و نظام ارجاع براي جمعيت تعريف شده
15. ايجاد و تقويت ساختارهاي مناسب دولتي و غير دولتي جهت آمادگي براي مقابله با حوادث و بلاياي طبيعي و غير طبيعي و كاهش عوارض ناشي از آن
16. استقرار سيستم‌هاي كنترل نقاط بحراني در واحدهاي توليد، بسته‌بندي، نگهداري و توزيع مواد غذايي، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي
17. تامين داروهاي مورد نياز بيماران بستري توسط بيمارستان‌ها
18. ايجاد سازوكار مناسب براي اطمينان از تضمين كيفيت و سلامت مواد غذايي و محصولات دارويي، آرايشي و بهداشتي در واحدهاي توليدي
19. ايجاد سازوكار مناسب جهت جدا نمودن حساب درآمدهاي دارويي از ساير درآمدهاي بيماستان
20. ايجاد نظام مراقبت‌ عوارض ناشي از مصرف مواد دارويي و بيماري‌هاي مرتبط با مواد غذايي
21. مكانيزه كردن سيستم توزيع داروي بيماران خاص
22. آموزش همگاني و ارتقاي ايمني در برابر حوادث و بلاياي طبيعي و غير طبيعي
23. حضور فعال در بازارهاي جهاني خدمات سلامت و پزشكي به منظور فعليت بخشيدن به توانايي هاي بالقوه نظام سلامتي كشور و تبديل جمهوري اسلامي ايران به مركز رفع نيازهاي سلامت و پزشكي منطقه
24. ارتقاي سلامت و ايمني مواد غذايي در كليه مراحل از توليد تا مصرف
25. ارتقاي فرهنگ و دانش غذا و تغذيه در كشور، آموزش همگاني و ارتقاء آگاهي‌هاي عمومي در زمينه نحوه تهيه و مصرف دارو، مواد غذايي، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي
26. تامين و كنترل ريز مغذي‌ها
27. پايش مستمر امنيت غذا و تغذيه در كشور
28. حمايت از برنامه‌ ترويج تغذيه با شيرمادر به منظور حفظ و ارتقاي سلامت كودك و مادر
29. ارتقاي بهداشت دام، فرآورده‌هاي دامي و اماكن دامي

7- 4. توليد منابع
1. گسترش پژوهش‌هاي علمي ـ كاربردي در زمينه شناسايي، جذب، توسعه و ارتقاي منابع
2. بازسازي صنايع دارويي كشور به منظور لغو انحصارات و بهبود كمي و كيفي توليد دارو و مواد بيولوژيك و توليد محصولات جديد با تغيير هرم جنسي جمعيت و الگوي بيماري‌ها
3. بازسازي صنايع تجهيزات پزشكي‌ كشور به منظور بهبود كمي و كيفي توليد لوازم و تجهيزات پزشكي
4. طراحي و عمليات سازي نظام جامع اطلاعات در بخش سلامت
5. بازنگري و اصلاح نظام تربيت نيروي متخصص در حوزه سلامت

8. اهداف كمي بخش بر حسب استان

9. سياست‌هاي اجرايي بخش بر حسب استان

- تدوين سياست‌هاي لازم جهت تنظيم خانواده و تحديد مواليد
- تغيير الگوها و اولويت‌هاي سرمايه‌گذاري در زمينه منابع فيزيكي، نيروي انساني و فناوري
- طراحي و عملياتي كردن نظام جامع اطلاعات در بخش سلامت در استان‌ها
- تاكيد بر واگذاري ارائه خدمات سلامت به بخش غيردولتي با بهره‌گيري از نظام مناسب خريد خدمت، به منظور افزايش كارآيي و بهبود مستمر كيفيت خدمات
- ايجاد و تقويت ساختارهاي مناسب دولتي و غيردولتي براي آمادگي در مقابله با حوادث طبيعي و سوانح و كاهش عوارض ناشي از آن
- عادلانه ساختن دريافت خدمات سلامت براي آحاد جامعه و تامين منابع مالي مورد نياز براي مراقبت‌هاي اوليه بهداشتي
- طراحي و استقرار نظام جامع مديريت خدمات درماني كشور با تاكيد بر تخصيص بهينه منابع و در نظر گرفتن سطح‌بندي، نظام ارجاع و ...
- حضور فعال در بازارهاي جهاني خدمات سلامت و پزشكي
- برنامه‌ريزي براي توزيع متعادل امكانات فيزيكي و نيروي انساني در سطح كشور
- ارتقاء شاخص‌هاي توسعه منابع انساني (مرتبط با بخش بهداشت و درمان) در كليه استان‌ها تا رسيدن به متوسط شاخص‌هاي ملي
- سطح‌بندي خدمات درماني سرپايي براي سهولت دسترسي و اجراي پروژه‌هايي از قبيل پزشك خانواده
- بازنگري و بهنگام سازي مستمر طرح شبكه بهداشت و درمان براساس توزيع جمعيت و فعاليت‌ها در سرزمين
- ايجاد و توسعه بيمارستان‌ها با قابليت ارائه خدمات در سطوح فراملي در مراكز داراي اين قابليت و مناطق آزاد كشور
- ارتقاء مراكز درماني در مراكز جمعيتي با عملكردهاي فرا ملي ( اصفهان، مشهد، تبريز، شيراز) تا سطح بيمارستان‌ كشوري
- ارتقاء مراكز درماني در مراكز شهري بزرگ (با جمعيت 500 هزار تا يك ميليون نفر) تا سطح بيمارستاني قطبي
- ارتقاء مراكز درماني كليه مراكز استان و شهرهاي با جمعيت 250 هزار تا 500 هزار نفر تا سطح بيمارستان منطقه‌اي
- اصلاح و تكميل شبكه بهداشتي ـ درماني در كشور
- ايجاد پايگاه‌هاي اورژانس در كليه شهرهاي با جمعيت بيش از 50 هزار نفر و مراكز شهري كوچكتر با فاصله بيش از 50 كيلومتر با شهرهاي فوق و در طول محورهاي ارتباطي اصلي با فاصله حداكثر 50 كيلومتر از نزديكترين مركز

10. اقدامات مهم و اساسي

1. ساماندهي مديريت منابع مالي بخش بهداشت و درمان
- اصلاح تعرفه‌هاي بهداشتي و درماني
- تدوين قوانين براي تامين منابع حق بيمه به صورت درصدي از درآمد (حقوق، دستمزد و ...)
- تهيه و پيشنهاد لايحه در خصوص برقراري ماليات سلامت بر عوامل خطرزاي سلامت از جمله بر مصرف دخانيات، روغن جامد، اتومبيل و ...
- تدوين آيين‌نامه چگونگي متعادل نمودن سهم مردم در تامين منابع بهداشت و درمان
- تدوين آيين‌نامه وصول و تخصيص منابع حاصل از 10 درصد حق بيمه شخص ثالث، سرنشين و مازاد براي درمان و كاهش مخاطرات مصدومين حوادث رانندگي.

2. ساماندهي خدمات بهداشتي و درماني كشور
- راه‌اندازي واحد پزشكي خانواده در استان‌هاي پيش آزما
- تشكيل پرونده سلامت براي كليه افراد تحت پوشش واحد پزشكي خانواده
- طراحي و استقرار بيمه سلامت با محوريت پزشك خانواده و نظام ارجاع
- استقرار سطح بندي خدمات درماني اعم از بخش دولتي، خصوصي و خيريه(غير دولتي)
- ساماندهي تخت‌هاي سوختگي و رواني كشور
- ساماندهي اطلاعات و آمار بخش بهداشت و درمان در ارتباط با توسعه كشور

3. اصلاح ساختار مديريت كلان بخشي
- تدوين آيين‌نامه تشكيل شوراي عالي سلامت و امنيت غذايي و شوراهاي استاني
- تدوين برنامه‌هاي عملياتي سند ملي سلامت در سطح ملي و دانشگاه‌ها
- هيات امنايي كردن بيمارستان‌ها و تفكيك بيمارستان‌هاي آموزشي و غيرآموزشي
- رتبه‌بندي بيمارستان‌ها براساس الگوي ارتقاي عملكرد باليني
- طراحي و استقرار نظام جامع اطلاعات سلامت شهروندان ايراني
- تعيين قيمت تمام شده خدمات بهداشت و درماني موضوع ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه
- اصلاح فرآيند و ساختار مديريت اقتصادي (از جمله اصلاح نظام حسابداري پرداخت مبتني بر عملكرد، بودجه‌ريزي عملياتي، نگهداشت، كاهش تصدي‌گري و نظام مديريت اطلاعات) واحدهاي بهداشتي ـ درماني
- طراحي و استقرار نظام رسيدگي به شكايات و خطاهاي پزشكي
- ايجاد ساختار براي تدوين و استقرار راهنماها و پروتكل‌هاي طبابت باليني مبتني بر شواهد در كليه سطوح ارائه خدمات سلامت
- تدوين پروتكل‌هاي پيشگيري و درمان و مراقبت بيماري‌هاي خاص و پيوند اعضاء
- تدوين بسته خدمات بيمه‌هاي پايه و مكمل‌ براساس ارزيابي هزينه‌ اثر بخشي مداخلات
- ساماندهي اطلاعات آمار جمعيتي بخش بهداشت در ارتباط با توسعه كشور
- تدوين نظام جامع انفورماتيك بخش سلامت و آموزش پزشكي (توسعه و كاربري فناوري‌ ارتباطات و اطلاعات)
- تدوين و اجراي برنامه پرونده‌ الكترونيك بيماران بستري
- برقراري سيستم پايش اجراي سياست‌ها، قوانين و مقررات، آيين‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و استانداردهاي مرتبط با بخش سلامت در كشور
- طراحي و استقرار برنامه تمركززدايي در نظام سلامت
- تهيه آيين‌نامه مربوط به چگونگي صدور كالا و خدمات پزشكي
- ساماندهي و تكميل متقارن شبكه فوريت‌هاي پزشكي پيش بيمارستاني و بيمارستاني كشور
- تدوين برنامه عملياتي آموزشي شيوه زندگي سالم براي سنين مختلف
- تدوين و ارائه برنامه آموزش بهداشت، ارتقاي سلامت و بهبود شيوه زندگي براي دانش‌آموزان
- تدوين برنامه آموزشي و ارتقاي سلامت مبتني بر توانمندسازي مردم، محله و جامعه
- تهيه و اجراي برنامه‌هاي ارتقاي سلامت براي كنترل 14 عامل عمده مخاطره‌آميز سلامت

4. بهبود تغذيه
- ارتقاي آگاهي و سواد تغذيه‌اي جامعه
- تدوين راهنماي جديد غذايي كشور
- اطلاع رساني و آموزش همگاني در جهت افزايش سطح آگاهي‌هاي عمومي آحاد جامعه در زمينه سلامت و ايمني مواد غذايي
- تدوين طرح جامع غني‌سازي براي انواع ريزمغذي‌هاي ضروري
- اجراي پايلوت غني‌سازي مواد غذايي با ريزمغذي‌ها
- استقرار نظام شناسايي خانواده‌هاي فقير براي ارائه يارانه غذايي به آنان
- استقرار نظام پايش مستمر امنيت غذا و تغذيه در كشور

5. ايمني غذا
- استقرار سيستم‌هاي كنترل نقاط بحراني (Hazad Analysis and Critical Control Point) در واحدهاي توليد، بسته‌بندي، توزيع و نگهداري مواد غذايي و آشاميدني با نگرش به كنترل از مزرعه تا سفره با همكاري ساير دستگاه‌هاي اجرايي
- ايجاد مركز ثبت بيماري‌هاي ناشي از غذا در ستاد و دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور
- تدوين و تصويب ضوابط و دستورالعمل‌هاي بهداشتي توليد، بسته‌بندي و عرضه مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي و با گرايش به كاهش فرآيندهاي اداري صدور مجوزهاي بهداشتي

6. فوريت‌هاي پيش‌ بيمارستاني و بيمارستاني
- بهينه سازي اورژانس‌هاي بيمارستاني
- ساماندهي تخت‌هاي سوختگي كشور
- اطلاع رساني و آموزش عمومي در مديريت حوادث و فوريت‌هاي پزشكي
- بهينه‌سازي ارائه خدمات فوريت‌هاي پزشكي به مردم
- آمادگي بهداشت و درمان در سوانح و حوادث غيرمترقبه خدمات رايگان و بيمه‌اي اورژانس
- استقرار نظام مديريت راهبردي در بخش حوادث و فوريت‌هاي پزشكي
- سازماني شدن تشكيلات اورژانس
- برنامه‌ريزي و ساماندهي آزمايشگاه ملي سلامت و مديريت متمركز اطلاعات آزمايشگاهي
- همكاري و ايجاد ارتباط منسجم در شبكه آزمايشگاهي (ملي، منطقه‌اي و بين‌المللي)
- ارتقاء سطح آموزش و تحصيلات ارائه دهندگان خدمت در فوريت‌هاي پزشكي و مديريت حوادث

7. سلامت خانواده و جمعيت
- آموزش پيش از ازدواج، حين ازدواج، آموزش و ارائه خدمت پس از ازدواج
- مراقبت مرگ مادري، تربيت عامل زايمان
- ايجاد بيمارستان‌ دوستدار مادر
- مراقبت‌هاي ادغام يافته سلامت مادران در سطوح خارج از بيمارستان
- مراقبت‌ ادغام يافته كودكان
- مراقبت‌هاي ادغام يافته كودك سالم
- كاهش مرگ نوزادان
- ترويج تغذيه با شير مادر
- مراقبت‌هاي ادغام يافته سالمندان
- آموزش شيوه زندگي سالم در دوران سالمندي
- ادغام مراقبت‌هاي توانبخشي و حمايتي مبتني بر جامعه براي كودك، ميانسال، سالمند در سطوح مختلف شبكه و كنترل جمعيت

8. مديريت بيماري‌ها
- مراقبت از بيماري آنفولانزاي پرندگان دركشور، پيشگيري و كاهش آسيب‌هاي اجتماعي
- كنترل بيماري‌هاي منتقله ا‌ز آب و مواد غذايي
- مراقبت از بيماري تب مالت در انسان
- مراقبت از بيماري تب خونريزي دهنده كريمه كنگو در كشور
- مراقبت از بيماري ليشمانيوز احشايي، طرح جامع بيماران خاص
- مراقبت از بيماري‌ هاري و حيوان گزيدگي
- مراقبت از بيماري لپتوسپيروزو ليشمانيوزجلدي
- مراقبت از بيماري سياه زخم در كشور
- كنترل عفونت بيمارستاني
- كنترل بيماري مالاريا
- پيشگيري و كنترل بيماري ديابت
- پيشگيري و كنترل علل كم بينايي و نابينايي، پيشگيري و كنترل بيماري آسم
- پيشگيري از موارد جديد تب تالاسمي ماژور
- پيشگيري و كنترل سرطان كولوركتال
- پيشگيري و كنترل بيماري قبلي و عروقي
- برنامه استراتژيك مراقبت آنفولانزا، برنامه پيشگيري از حوادث
- استقرار نظام ثبت و گزارش سرطان‌ها
- پيشگيري و كنترل بيماري‌هاي اسكلت عضلاني
- پيشگيري و كنترل بيماري سل

9. سلامت روان، مدارس و جوانان
- بهداشت روان جامعه‌نگر
- طرح ويزيت از خانه بيماران شديد رواني
- پيشگيري از خودكشي
- آموزش مهارت‌هاي زندگي به گروه‌هاي هدف
- حمايت رواني بهداشت و درمان آسيب‌ديدگان از بلاياي طبيعي
- آموزش مهارت‌هاي فرزند پروري به والدين و مديريت روان
- ارائه برنامه آموزش بهداشت، ارتقاء سلامت و بهبود شيوه‌هاي زندگي براي دانش آموزان
- همكاري در بازنگري تدوين كتاب‌هاي درسي و متون آموزشي دانش‌آموزان به منظور ارائه نمودن مفاهيم و اصول سلامتي
- اجراي برنامه‌هاي پيشگيري از بيماري‌ها در مدارس

10. سلامت محيط و كار
- كنترل مصرف دخانيات
- بهداشت مواد غذايي
- بهداشت آب و فاضلاب
- ايمني شيميايي
- كنترل عوامل زيان‌آور فيزيكي
- مبارزه با حشرات و جوندگان و مديريت بهداشت مواد زائد جامد
- توسعه مراكز ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه‌اي و بهداشت محيط (خانه‌هاي بهداشت كارگري ـ ايستگاه‌ بهگر ـ بهداشت صنوف ـ بقا ـ كميته‌هاي حفاظت فني و بهداشت كار ـ ادغام بهداشت حرفه‌اي ـ ادغام بهداشت مواد غذايي ـ آموزشگاه‌هاي اصناف ـ شركت‌هاي مميزي ـ استقرار سيستم مديريت بهداشت حرفه‌اي و ايمني ـ بهداشت پايانه‌ها ـ بهداشت محيط مدارس)
- بهداشت هوا، عمليات بهداشت محيط روستاها
- بهداشت بيمارستان‌ها
- عمليات بهداشت محيط در شرايط اضطراري
- كنترل بيماري‌هاي شغلي و تدوين نظام سلامت كاركنان دولت
- آموزش شاغلين حرف در زمينه رعايت اصول بهداشت حرفه‌اي و محيط

11. خدمات دارويي
- افزايش تعداد داروخانه‌ها جهت سهولت دسترسي به دارو
- بررسي‌هاي لازم پس از ورود دارو به بازار جهت ارزيابي كيفيت آن‌ها
- كاهش تعرفه ورود دارو جهت افزايش رقابت و ارتقاء كيفيت داروها
- نام‌گذاري داروها به روش تجاري ژنريك (Branded Generic) جهت هويت‌دار نمودن آن‌ها و افزايش مسئوليت‌پذيري توليدكنندگان
- افزايش شركت‌هاي توزيع كننده و وارد كننده‌ي دارو جهت شكست انحصار در توزيع و واردات
- تشويق توليدكنندگان به توليد داروهايي كه توليدكننده واحد دارند، جهت شكست انحصار در توليد
- نظارت بيشتر بر عرضه‌ي دارو جهت افزايش امنيت و سلامت مصرف كنندگان
- همكاري در مبارزه با قاچاق دارو
- تلاش جهت ايجاد سيستم الكترونيك در راستاي بهينه‌ سازي برنامه‌ريزي و تامين، توزيع و عرضه دارو در كشور
- مكانيزه كردن سيستم توزيع داروي بيماران خاص
- ارتقاء سطح آگاهي عمومي در جهت نحوه‌ي مصرف داروها
- تلاش در جهت ارتقاء سطح علمي و عملي ناظران امور دارويي در كشور
- تلاش در جهت منطقي كردن تجويز و مصرف داروها
- تقويت مركز ثبت عوارض ناخواسته‌ي دارويي
- ايجاد بخش دارويي در بيمارستان‌ها
- افزايش امتياز ارزشيابي داروخانه‌ در كل امتياز ارزشيابي بيمارستان‌ها به ميزان سهم دارو در درمان بيماران
- به روز نمودن فهرست دارويي كشور و تجويز دارو توسط پزشكان منحصرا از اين فهرست
- تشكيل كميته‌هاي درمان و دارو در كليه بيمارستان‌ها و راهبري‌ اين كميته‌ها
- تدوين راهنماي جامع درمان بيماري‌ها
انتهاي پيام
چهارشنبه 29 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 315]