طراحان پروژه مذاكره با طالبان

واضح آرشیو وب فارسی:ایران اسپورت: طراحان پروژه مذاكره با طالبان
[مهين السادات صمدى]
پس از نخستين دور مذاكره هيأت طالبان با نمايندگان دولت كرزاى در عربستان، خبرها حاكى از آن است كه اين روند گفت و گو ميان دو طرف قرار است به شكلى گسترده تر تداوم يابد. با اين تفاوت كه دور دوم مذاكره را دومين كشور حامى طالبان يعنى امارات متحده عربى ميزبانى خواهد كرد. در جلسات مذاكره طالبان و كرزاى به ظاهر اسمى از طرف هاى غربى و كشورهايى كه جنگ خونين افغانستان را پيش مى برند نيست اما چنان كه سخنگويان طالبان فاش ساخته اند پيشنهاد اوليه و سناريو مذاكره را قبل از دولت هاى عربى، امريكا و انگليس ارائه كرده اند.
از اين اتفاق بسيارى از محافل بين المللى شگفت زده شدند. جامعه جهانى تصور نمى كرد كشورهاى خط مقدم جنگ با شورشيان طالبان به يك باره مسير سازش و مصالحه با اين جريان را پيش بگيرد. مشاركت دولت هايى مثل عربستان، امارات و پاكستان در اين پروژه چندان عجيب نيست زيرا آنها از ابتدا خواهان حضور گروه طالبان در سيستم حكومتى كابل بودند و حتى دولت كرزاى را در شش سال گذشته به دليل سد كردن راه حضور طالبان درصحنه سياسى افغانستان تحت تحريم و تهديد قرار دادند اما پيگيرى اين سياست از سوى طرف هاى غربى كه با وعده برچيدن بساط نفوذ گروه طالبان ۷۰ هزار نيروى نظامى در افغانستان مستقر كرده و با همين توجيه خونين ترين جنگ را بر مردم فقير افغان تحميل كرده اند جزو عجيب ترين مسائل جهان سياست است.
اوج اين تناقض آنجا است كه نيروهاى ناتو زير پرچم سازمان ملل از سال ۲۰۰۱ تحت برنامه «آزاد سازى افغانستان از چنگ دهشت افكنان طالبان» و وعده بازسازى و برقرارى دموكراسى در افغانستان مستقر شدند. آنها در اين هفت سال همه طرف ها را از تماس و گفت وگو با طالبان منع كردند. فقط در اين باره يادآورى موج فشارهاى سياسى و نظامى كه امريكا و ناتو بر پاكستان اعمال نمود به تنهايى كفايت مى كند. جالب اينجا است كه حتى در روزى كه بساط آشتى با طالبان در كاخ سلطنتى سعودى ها و با حضور سفراى امريكا و انگليس گسترده مى شود، پنتاگون هواپيماهاى جنگى و موشك هاى خود را روانه مناطق قبيله اى پاكستان مى كند با اين ادعا كه دولت پاكستان در اين نقاط متحدان طالبان را پناه داده است. يا آنكه وقتى دولت يوسف رضا گيلانى در اسلام آباد تصميم به مذاكره و تفاهم سياسى با ريش سفيدان طالبان گرفت همه دولت هاى عضو ناتو او را بايكوت كردند.
اسناد تناقضات فاحشى كه طرف هاى غربى در گشودن باب مذاكره با طالبان بوجود آورده اند را اخيراً، Jason Burke طى مقاله اى در روزنامه آبزرور افشا نمود.
بر پايه اين اسناد طرح اوليه مذاكره با طالبان پيش از آنكه از سوى زلماى رسول، مشاور حامد كرزاى در امور امنيت ملى افغانستان عملياتى شود توسط تيمى از مديران اطلاعاتى ـ ديپلماتيك اروپا طراحى و تصويب مى شود، در اين تيم چند عنصر اطلاعاتى فرانسوى، نمايندگان سازمان اطلاعات خارجى انگلستان (MI6)، و ديپلمات هاى امريكا حضور داشته اند.
اما پيش از آنكه اين تصميم اطلاعاتى سر از اتاق مذاكره سعودى ها در بياورد، مرحله اى از آماده سازى روانى و تبليغاتى براى آن پيموده شد با همين هدف چند مقام ارشد ناتو و بلندپايگان سياسى اروپا در مصاحبه هاى خود به زعم خويش مبناى منطقى و استدلالى اين تصميم را فراهم كردند.
طبق نوشته آبزرور در اين مدت چند رشته گزارش و مصاحبه با ديپلمات هاى انگليس و امريكا صورت گرفت كه مضمون يكسانى داشتند. در اين مصاحبه هاى جهت دار اين مطلب به افكارعمومى القا مى شد كه راهكار مقابله نظامى با طالبان ديگر جوابگو نيست و بايد به دنبال راهى براى كنار آمدن با به اصطلاح « واقعيت حضور طالبان » در صحنه سياسى افغانستان بود. به تعبير گزارشگر آبزرور اين حركت در واقع اولين گام براى به رسميت شناختن جريان دهشت افكن در افغانستان بود و ديپلمات هاى اروپايى به اثبات چيزى مى پرداختند كه قريب يك دهه آن را نفى و طرد كرده اند.
مصاحبه هاى جهت دار ديپلمات ها به صورت زنجيره اى روانه تحريريه مطبوعات سرشناس غربى شدند، قبل از همه مراكز خبرى فرانسه كه پس از قتل عام چند نظامى اين كشور در عمليات انتحارى كابل به تنگ آمده بودند اظهارات سفير انگليس در كابل را منتشر كردند كه مدعى شد خواهان مشاركت طالبان در قدرت سياسى افغانستان است. او در سخنان شگفت آورش حتى اين ادعا را مطرح كرد كه كابل به يك ديكتاتور قابل قبول ، نياز دارد. گزارش هاى بعدى را رسانه هاى خود امريكا درج كردند كه به صراحت خبر از آن مى داد كه نماينده ويژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان (Kai Eide) مأموريت يافته تا طرح حضور طالبان در كابينه آينده افغانستان را دنبال كند. در همين گزارش ها تأكيد شده بود كه طالبان در اولين واكنش ضمن ارائه ۱۱ پيشنهاد خواستار آن شده اند پست هاى كابينه براى اعضاى شان در دولت افغانستان مشخص شود.
آبزرور به خاطر مى آورد كه شش سال پيش اولين بار عين همين سناريو تشكيل دولت اشتراكى با حضور طالبان در كابل را خورشيد قصورى وزير خارجه پاكستان و سپس شوكت عزيز نخست وزير آن در جمع بزرگ سران ناتو ارائه كرد اما آن موقع همه اعضا و نمايندگان اروپا و امريكا دولتمردان اسلام آباد را با شديدترين لحن توبيخ كردند.
بنابراين اكنون مسئله اصلى در آهنگ مذاكره مصالحه جويى ناتو در افغانستان اين نيست كه اين طرح قابليت اجرايى دارد يا نه بلكه ماهيت اين تصميم و اراده تصميم گيران زير يك سؤال تاريخى است. نبايد از نظر دور داشت كه پس از شروع جنگ ۲۰۰۱ در افغانستان كه حتى باراك اوباما نيز آن را به عنوان جنگى مقدس در عرصه مقابله باتروريسم ستود، مراكز ديپلماسى امريكا، انگليس و حتى دو كشور عربى كه اكنون ميزبان طالبان شده اند (عربستان و امارات) همه سوابق و پيشينه دو دهه پيش را در تأسيس و سازماندهى طالبان منكر شدند
به همين دليل برخى از منتقدان سياسى غرب به صراحت گفته اند اقدام اخير اين كشورها در همنشينى با طالبان مهم ترين خدعه ديپلماسى در برهه امروز است و حداقل پيامد روانى آن اين است كه دنياى ديپلماسى هيچ مرز و معيارى را در داد وستد به رسميت نمى شناسد.
از پيامدهاى بارز بخشودگى و عنايت گروه غرب به طالبان اين است كه دولت هاى منتخب مثل كرزاى يا گيلانى هيچ مزيت و فضيلتى برگروه هاى ديگر ندارند. با اين اتفاق بسيارى از تئورى ها و تقسيم بندى ها كه پس از ۱۱ سپتامبر باب شد و در آن كشورها و گروه ها به دوستان و دشمنان دموكراسى تبديل شدند نيز از درجه اعتبار ساقط مى شود.
بازتاب هاى طرح مصالحه با طالبان در محافل افغانستان نيز قابل تأمل است. اغلب سياستمداران كابل پس از انتشار خبر ميهمانى كاخ سعودى و غربى ها براى طالبان سؤالات جالبى پيش كشيدند يكى از سياستمداران افغان گفت: اگر تصور نمايم، به مردم امريكا گفته شود كه دولت آن كشور مى خواهد با القاعده مذاكره نمايد كه طى آن پست هاى مهم دولتى را به آنها وا مى گذارد آيا كسى جرأت چنين اظهارى را در امريكا خواهد داشت اگر ندارد، پس چطور جامعه جهانى به خود اجازه مى دهد تا چنين سناريويى را براى افغانستان به راه اندازد
افغان ها گفتند كه آيا جهان فراموش نموده كه طالبان و حاميان آنها در فاصله شش سال چه سرنوشتى را براى افغانستان رقم زدند اين گروه، ملت افغان را تحقير و توهين نمود، زنان و مردان افغان را قتل عام كردند و جوانان را تحت شكنجه و آزار قرار دادند و دست آخر با حكومت تحجرپيشه خويش زمينه اشغال كشور توسط امريكا و ناتو را فراهم نمود. به اعتقاد افغان ها طالبان امروز هيچ تغيير ماهيت نداده است و اين گروه با ديدن ضعف و درماندگى ارتش ۷۰ هزار نفرى ناتو حتى در پياده كردن عقايد تند خويش مصمم تر شده اند. از نگاه انديشمندان افغان قصه طالبان ميانه رو كه كرزاى و شركاى غربى آن پيش كشيده اند افسانه اى بيش نيست. گرايش به انجام حركت هاى تروريستى در اين گروه حتى تيزتر شده است به گونه اى كه آنها به راحتى مردم عادى را گروگان مقاصد عمليات هاى تبهكارانه شان مى سازند و در مدارس، مساجد و كنار جاده ها به راحتى نيروهاى انتحارى خويش را وارد مى كنند.
از نكات ديگرى كه افغان ها در نقد مذاكره اخير در عربستان به آن پرداختند حضور جناح گلبدين حكمتيار، يكى از متحدان فعلى طالبان بود. افغان ها به خاطر آوردند كه حكمتيار در دوره مبارزات گروه هاى جهادى بويژه احمدشاه مسعود باعث سقوط شهر كابل به دست طالبان شد و حالا نيز براى بار دوم براى به قدرت رساندن طالبان در كابل به يارى آنان شتافته است.
گزارش هاى ديگر رهبران سياسى افغان از عقبه سياسى و مالى طالبان قابل تأمل است. آنها تأكيد كرده اند كه ادامه شرايط رقت بار بيكارى و فقر طاقت فرسا از جمله دلايل اساسى جذب جوانان فقير افغان به دسته هاى شبه نظامى است. تجارت پرسود مواد مخدر نيز به صورت مركز لجستيك فعاليت هاى تروريستى طالبان عمل مى كند. لذا افغان ها جامعه جهانى را با اين سؤال جدى روبه رو كرده اند كه چرا در اين ۷ سال مجامع بين المللى به جاى برافروختن شعله هاى جنگ توجه خود را به ايجاد فرصت هاى شغلى براى ميليون ها نيروى بيكار اين كشور و ريشه كن كردن فقر و مبارزه عليه توليد مواد مخدر، متمركز نكرد.
در گزارش هاى سازمان ملل مكرر به اين موضوع پرداخته شده كه طالبان «از ناكامى حكومت كابل و عدم موفقيت حاميان بين المللى آن بيشترين بهره بردارى را براى رسيدن به مقصود خويش نموده است.»
چهارشنبه 22 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایران اسپورت]

[مشاهده در: www.iransport.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 272]