فرهنگستان رضاشاهی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: فرهنگستان رضاشاهي!

در زمان رضاشاه مؤسسه.اي به نام فرهنگستان جهت وضع واژه.هاي جديد و رايج ساختن آنها ميان مردم بوجود آمد. ـ.چهارم ارديبهشت 1314 ـ ترديدي نيست كه به علت پيشرفتهاي سريع انسان در زمينه.هاي علوم و تكنولوژي، وجود چنين مؤسسه.اي براي هر كشوري ضروري است. اما متأسفانه فضل.فروشان كم مايه در اين مؤسسه جاي گرفتند و قبل از هرچيز به دشمني با زبان عربي پرداختند و سعي كردند كه واژه.هاي نامأنوس را جايگزين واژه.هاي عربي سازند. يكي از كساني كه به مخالفت با اين شيوة واژه.سازي پرداخت علامه محمد قزويني بود. دكتر عباس اقبال پس از مرگ وي در اين باره نوشت:
«درجه حساسيت و تعصب او نسبت به سلامت املاء و انشاي فارسي تا آن اندازه بود كه گاهي واقعاً براي يك املاي غلط يا يك نوشتة نادرست كه از يكي از معاشرين يا دوستان خود مي.ديد يا به كلي از او مي.بريدو يا به او اولتيماتومي در اين باب مي.داد و اصلاح املاء و انشاء غلط و ترك اين روش ناپسند را جدّاً از او خواستار مي.شد. به همين نظر، نسبت به فرهنگستان ايران هيچگونه ارادتي نداشت و كار لغت.تراشي و تبديل كلمات مأنوس و مفهوم را به لغات ساختگي يا مهجور از جانب اعضاي آن سخت زشت مي.شمرد و بسيار تعجب مي.كرد كه چگونه جمعي كه خود اهل فضل و كمالند، راضي به ارتكاب چنين عمل ناصوابي مي.شوند و غالب اوقات رعايت مصالح روز، ايشان را از دفاع حق و حقيقت باز مي.دارد. آن مرحوم اختيار اين روش را ناشي از دو چيز مي.دانست: يكي آنكه غالب اعضاي فرهنگستان ما از دنيا و وضع كار اين قبيل انجمنها در ممالك متمدنه بي.خبرند؛ ديگر آنكه با وجود مهارت در رشته.هاي مختلف، غالباً به زبان و ادبيات فارسي وعربي چنانكه بايد آشنايي ندارند و اين جمله را هم جاهلانه از قياس لغات و ادبيات السنة اروپايي مي.دانند.»
عباس اقبال آنگاه حكايتي در اين مورد از علامه قزويني نقل مي.كند:
«به خاطر دارم كه روزي در حضور آن مرحوم (محمد قزويني) در فرهنگستان بودم. مرحوم فروغي از يكي از فضلا املاي لغتي را پرسيد كه به «صاد» صحيح است يا به «سين»؟ او گفت: هر طور كه حضرت اشرف بفرمايند! مرحوم قزويني بقدري از اين مجامله عصباني شد كه مافوق نداشت و هميشه با كمال استعجاب مي.گفت: آيا ممكن است انسان براي خاطر مصلحت وقت و خوش آمد حضرت اشرف، املاي لغتي را هر وقت به شكلي بنويسد؟»1

پانوشت.ها:

منبع: هزار و يك حكايت، محمود حكيمي، انتشارات قلم، جلد 1ـ عباس اقبال، به ياد علامه قزويني، اطلاعات ماهانه،.تيرماه 1328. 1

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 75]