آشنایی با مبانی چاه.نگاری (.نگار.های الکتریکی، هسته.ای، صوتی، الکترومغناطیسی، دماسنجی، تصویر ساز، شیب سنجی و تکنیک های جدید چاه.نگاری)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: گروه علمی تحقیقاتی نفت تایمز: این مقاله سعی می.کند ضمن آشنایی خوانندگان با تعریف چاه.نگاری (well logging) به توضیح چگونگی کاربرد تحلیل.های حاصل از این عملیات.ها در زمینه.های اکتشاف، تخمین نفت درجا، تشخیص خواص مخزن و به طور کلی مطالعه. و شبیه.سازی مخزن بپردازد.
در این مقاله انواع دستگاه.های چاه.نگاری و کاربرد.های آن.ها معرفی شده است. تلاش شده است پیشرفته ترین فناوری.ها و تکنیک.هایی که تاکنون در سطح دنیا در چاه.نگاری بکارگرفته شده است معرفی شوند.
خواننده با مطالعه.ی این مقاله تا حدودی می.تواند درک کند که در مراحل مختلف مدیریت یک مخزن به چه فناوری.هایی در چاه.نگاری نیاز است. در واقع این مقاله با ادبیاتی غیرفنی مفاهیمی فنی را برای خواننده توضیح می.دهد که با استفاده از آن تا حدودی می.توان به ارزیابی عملکرد مدیریت مخزن در انجام عملیات.های چاه.نگاری بپردازد. پدید آمدن این امکان برای خبرنگار یا سیاست.پژوه، توانایی ارزیابی و پرسش.گری بالاتر و دقیق.تری را در بررسی کلی سیاست.ها و ظرفیت.های شرکت.های نفتی ایجاد می.کند. تعریف ساده واژه.های تخصصی.، قبل از استفاده از آن ها، امکان درک مطلب را برای هر خواننده.ای با هر تخصص و دانشی فراهم می.کند.

واژگان

مقاومت ویژه الکتریکی:
میزان مقاومت مواد در برابر جریان الکتریسیته (حرکت الکترون) در درون آن است. با بدست آوردن مقاومت ویژه می.توان برخی از این خواص را شناسایی کرد. مقاومت ویژه الکتریکی مبنای محاسبه میزان شوری سیال است. نوعی از مقاومت ویژه که در ادامه به آن پرداخته شده است، مبنای محاسبه تحرک پذیری سیال واقع می شود. همچنین تشخیص نوع و حجم سیال درون سازند و پارامتر.های مهم دیگری از طریق محاسبه مقاومت ویژه امکان پذیر است.

«گل کبره» و «فیلترای گل»:
هنگامی که گل حفاری به درون سنگ وارد می.شود، ابتدا قسمت جامد گل در خلل و فرج بخشی از سنگ گیر می.کند. به این بخش از گل حفاری که در درون سنگ گیر افتاده گل کبره گویند. اما بخش محلول گل که بیشتر در سنگ نفوذ می.کند و منطقه بیشتری از آن را تحت تأثیر خود قرار می.دهد، فیلترای گل گویند.

«زون رخنه» و «زون دست نخورده»:
هنگام حفاری مقداری از گل حفاری به درون سازند نفوذ می.کند که زون.های مختلفی را پدید می.آورد؛ زون رخنه بخشی از سازند است که تحت تأثیر گل حفاری قرار گرفته است و گل حفاری در درون آن نفوذ کرده است. در بخشی از زون رخنه گل کبره و در بخش دیگر فیلترای گل نفوذ می.کند.
زون دست نخورده بخشی از سازند است که تنها سیال واقعی خود سازند در درون است و گل حفاری در آن منطقه نفوذ نکرده است.

آب سازند:
آبی که به طور طبیعی از میلیون.ها سال پیش در درون سازند باقی مانده است.

شعاع بررسی:
شعاع بررسی یک لاگ مشخص می. کند که دستگاه تا چه شعاعی پیرامون چاه می.تواند خصوصیات سنگ و سیال را مشخص کند.

توانایی تحرک نفت (Mobility):
منظور توانایی تحرک نفت در درون سازند است که در یک فشار مشخص و در برابر فشار تزریق مشخص سیال دیگری محاسبه می.شود.

مقاومت ظاهری :
مقاومتی است که توسط لاگ اندازه گیری می.شود، معمولاً با مقدار واقعی مقاومتی که قصد اندازه گری آن را داریم، متفاوت است. چرا که اثر لایه.های مجاور نازک بودن لایه، دقت اندازه.گیری لاگ، خطا در انجام عملیات لاگ کیری و … موجب می.شود، مقاومت مورد نظر به درستی اندازه.گیری نشود. به همین دلیل باید تصحیحات لازم روی داده.های لاگ انجام شود تا بر دقت کار افزوده شود.
۱- Rt
مقاومت ویژه زون دست نخورده
۲- Rmf
مقاومت ویژه. گل حفاری فیلتره شده داخل سازند
۳- Rw
مقاومت ویژه آب سازندی
۴- Rxo
مقاومت ویژه بخشی از سنگ که توسط گل حفاری فیلتره شده اشغال شده است.
این مقاومت در بررسی توانایی تحرک نفت در درون سازند (Mobility) کاربرد دارد که با روشن شدن آن ، می.توان پارامتر.های دیگری همچون حجم درجای نفت را محاسبه کرد.
۵- Rt
مقاومت ویژه زون دست.نخورده
نکته:
هنگامی که هدف ما بررسی Rt است، باید توجه داشته باشیم، آنچه در واقع دستگاه. اندازه.گیری می.کند، مقاومت ظاهری محیط بررسی است و برای رسیدن به هدف بررسی یعنی Rt باید اثر بقیه پارمترها مثل مقاومت ویژه گل حفاری ، قطرچاه واثر Rs (مقاومت لایه های مجاور لایه مورد مطالعه است)را حذف کنیم.
۶- R0
مقاومت ویژه سنگی که ۱۰۰ درصد فضای خالی آن، ازآب اشباع شده است
قدرت تفکیک قائم یا جداسازی قائم:
توانایی دستگاه در مشخص کردن مرز بین لایه.هاست. هر چه قدرت جداسازی قائم بیشتر باشد، لایه.های نازک بهتر قابل شناسایی هستند.

بازه(AM):
فاصله میان چشمه(فرستنده) و گیرنده را «بازه» گویند. هر چه این فاصله بیشتر باشد شعاع بررسی بزرگ تر، اما جداسازی قائم کم.ترمی.شود.

اثر کامپتون:
هنگامی که پروتوی گاما به الکترونی برخورد می. کند، مقداری از انرژی خود را صرف خارج کردن آن الکترون از اتمش می.کند و بخش دیگر انرژی آن در امتداد دیگری منتشر می.شود. به این پدیده اثر کامپتون می.گویند.
پرتوهای گاما ذرات بدون جرمی هستند که با سرعت نور منتشر می شوند.
دبی (Rate):
مقدار حجم سیالی که در واحد زمان (معمولا یک روز) از چاه تولید می.شود مانند متر مکعب در روز یا گالن در روز.
غلظت وزنی:
غلظت وزنی کانی پرتوزا مشخص می.کند که از نظر وزنی، چه مقدار از سازند از کانی.های پرتوزا تشکیل شده است.
چگالی:
چگالی نسبت جرم به حجم هر ماده است.

چاه نگاری

۱- نگار(logg):
نگار ابزاری است که اطلاعاتی درباره.ی تغییرات خواص فیزیکی سازندهایی که چاه. آن.ها را قطع کرده و همچنین سیال (همچون نفت، گاز و آب) موجود در آن.ها را در اختیار مهندسین نفت قرار می.دهد. هر لاگ شعاع بررسی مشخصی دارد.

۲- لوازم و وسائل مورد نیاز در چاه.نگاری:
مجموعه تجهیزات چاه.نگاری از یک سوند(sound) و کامیون یا اتاقکی که تجهیزات الکترونیکی مرتبط با سوندها در درون آن جای می.گیرد، تشکیل می.شود.
پارامتر.های فیزیکی مورد بررسی در هرنوع عملیات چاه.پیمایی، از طریق سوند.ها به سطح زمین انتقال داده می.شود. سوند. محفظه.ی استوانه.ای شکلی است که فرستنده و در بعضی موارد گیرنده. امواج نیز درون آن قرار می.گیرند. سوند به کمک کابل های ویژه.ای به درون چاه فرستاده می شود. کابل. روی قرقره.ای می.چرخد که همراه لوزام دیگر کنترل کننده و تجهیزات الکترونیکی مورد نیاز در هر نوع عملیات چا.هنگاری در کامیون آزمایشگاهی یا اطاقک ثابتی جای می.گیرد.

کاربرد چاه نگاری و اهمیت آن در اکتشاف و مطالعه مخازن نفت و گاز
اطلاعات یک مخزن نفتی یا گازی از شیوه.ههای مختلفی به دست می.آید. یکی از این شیوه.ها نمونه گیری یا مغزه گیری از سنگ مخزن است. نمونه.گیری از یک سازند ابتدا از برون زد (out crops) آن سازند (قسمتی از سازند که در سطح زمین قابل رویت است و از زیر زمین بیرون آمده است) آغاز می.شود، اما در زیر سطح زمین یعنی در چاه.های نفت، نمونه.گیری با گرفتن مغزه (Coring) (دستگاهی را به درون چاه می.فرستند و یک مغزه استوانه.ای شکل از آن سازند مورد نظر کنده و به سطح می.آورند) و یا با استفاده از کنده.های حاصل از حفاری (Cutting) انجام می شود.
اهمیت گرفتن لاگ از این جهت قابل توجه است که می.تواند اطلاعات حاصل از نمونه گیری و مغزه گیری را تکمیل کند. لاگ یک فناوری مهم بررسی تکمیلی برای تکمیل اطلاعات حاصل از چاه محسوب می.شود که بدون آن هرگز مطالعاتی که تحت عنوان مطالعات جامع مخزنی برای شبیه.سازی مخزن انجام می.گیرد نمی.تواند ضریب اطمینان قابل قبولی داشته باشد.
البته ممکن است این پرسش مطرح شود که اگر می.توان به طور پیوسته از تمام سازندهای موجود یک چاه مغزه گیری شود، در این صورت اطلاعات چاه نگاری، چه نقشی می.تواند در مطالعات اکتشافی داشته باشد؛ چرا که در این صورت زمین شناس و مهندس مخزن می.تواند تمام اطلاعات مورد نیاز خود را از راه آزمایش مغزه به.دست آورد. اما مسائل و مشکلاتی در این زمینه وجود دارد که انجام عملیات چاه.نگاری را گریزناپذیر می.کند:
۱) بدست آوردن اطلاعات مشکل از طریق مغزه.گیری مشکل تر و بسیار پرهزینه.تر است.
۲) کافی نبودن حجم مغزه برای انجام آزمایش.های مختلف روی آن.
۳) مطالعه کمی به وسیله کامپیوتر آن.گونه که روی دادهای چاه.نگاری میسر است، به ۲ دلیل از طریق مغزه. گیری امکانپذیر نیست.
الف) پیوستگی اطلاعات چاه نگاری: به وسیله عملیات چاه نگاری می.توان به صورت پیوسته از سازند.ها اطلاعات گرفت، در حالی که مغزه از تمام سازند.های چاه گرفته نمی.شود، بلکه تنها از برخی از نقاط چاه مغزه گرفته می.شود.
ب) داده.های لاگ به طور مستقیم برای نرم افزار تحلیل اطلاعات لاگ قابل استفاده است، در حالی که مغزه گیری به خودی خود اطلاعاتی به دست نمی.دهد، بلکه ابتدا باید روی مغزه.ها آزمایشاتی صورت گیرد، پس از آن اطلاعات به دست آمده برای تحلیل به نرم افزار وارد شود.
به این ترتیب می.توان به راحتی دریافت که تنها تکیه بر اطلاعات حاصل از مغزه.ها و نادیده. گرفتن اطلاعات چاه.نگاری از نظر اقتصادی و دقت علمی، منطقی نیست. علاوه بر آن به دلایل تکنیکی، از آن.جایی که امکان شکستن، یا ریزش مغزه به داخل چاه وجود دارد، همیشه مغزه.گیری از چاه در اندازه.ی مورد نظر امکان.پذیر نیست.
آن.چه که گفته شد برخی از مهمترین دلایلی بودند که باعث شدند در ۵۰ سال گذشته تکنیک.های بررسی تکمیلی برای رفع تنگناهای موجود گسترش پیدا کنند.
بررسی.های چاه.نگاری یکی ازمهمترین این تکنیک.هاست. در سال.های گذشته انواع نگارها با کارایی.های مختلف و نیز روش.های جدید تفسیر به طور روز افزونی گسترش یافته.اند. نگارها به تعبیری نقش چشم. زمین شناس را پیدا کردند. چشمی که کامل نیست، اما نابینا هم نیست. این دستگاه.ها برای مهندسین مخزن جایگاه ویژه.ای احراز کرده و نقش مهمی در تکمیل اطلاعات حاصل از مخزن و کاهش هزینه.های کسب اطلاعات ایفا می.کنند.
دسبراندز در سال ۱۹۸۶ طی بررسی.هایی که انجام داد، هزینه ثبت چاه.نگاری را در یک چاه باز برابر ۲ درصد هزینه.ی کل چاه برآورد کرده است.، این در حالی.ست که اطلاعات حاصل از این داده.ها هزینه.ای در حدود پنجاه تا شصت برابر کمتر را در مقایسه با مغزه گیری نشان می.دهد. این تفاوت اهمیت اقتصادی چاه.نگاری را به.خوبی نشان می.دهد.
اولین مطالعات چاه.نگاری منسوب به مارسل و کنواد شلومبوژه است که برای اولین بار در محلی بنام «شل برن» فرانسه، مقاومت ویژه طبقات را اندازه.گیری و تحت عنوان «مغزه.گیری الکتریکی» ارائه دادند، به دنبال آن، پیشرفت.های علمی و تکنیکی باعث شد ثبت پارامترهای مختلف با دستگاه.هایی که هر روز پیشرفته.تر می.شد امکان پذیر شود، استفاده کنندگان عمده این تکنیک.های ژئوفیزیکی، مهندسین نفت هستند که از این اطلاعات برای بدست آوردن تخلخل و درجه اشباع نفت… سود می.برند.
با این توضیحات به شرح ابزارهای مورد نیاز و انواع لاگ.هایی می.پردازیم و تا حدودی با آنها و کاربردهایی که دارند آشنا می.شویم:

انواع نگار.ها
۱ نگارهای الکتریکی
۲ نگارهای هسته.ای
۳ نگارهای صوتی
۴ نگارهای الکترومغناطیسی
۵ نگار دماسنجی
۶ نگار شیب سنجی
۷ نگار تصویرساز
۸ تکنیک.های جدید چاه.نگاری

«نگار.های اندازه.گیری مقاومت ویژه الکتریکی»
مقاومت ویژه الکتریکی، با استفاده از روش.های مختلفی اندازه.گیری می.شود، هریک از این روش ها دستگاه های ویژه.ی خود را دارند. البته اساس کار همه.ی آن.ها یکسان است که در زیر توضیح داده می.شود:
یک انتشار دهنده (الکترود یا پیچه) جریان الکتریکی را به درون سازند می.فرستد. گیرنده که در فاصله مشخصی نسبت به چشمه انتشار جریان الکتریکی قرار دارد عکس.العمل این جریان را در درون سازند ثبت می.کند.
برمبنای بزرگی بازه، سوندهای مختلفی قابل ارائه می.باشند:

دستگاه.های بزرگ بازه. شامل:
۱ - سوندهای نرمال و جانبی
۲ - سوندهای القائی (I .L)
3 - سوندهای لاترولاگ (LL)
4 - نگار کروی کانونی (SFL)
این نگارها مقاومت ویژه.ای، کم و بیش نزدیک به RT (مقاومت ویژه زون دست.نخورده)را محاسبه می.کنند.
هر چه شعاع بررسی سوند بزرگتر باشد، کمتر تحت تاثیر گل حفاری در زون رخنه قرار می.گیرد.

دستگاه.های کوچک بازه شامل:
۱- میکرولاگ. (ML)
2- نگار پراکسی.میتی (proximity)
3- نگار ریزکروی کانونی (MSFL)
با توجه به این که شعاع بررسی این نگار.ها خیلی کم است، معمولاً این نگارها تنها امکان محاسبه. مقاومت ویژه.ای، نزدیک به RXO را دارند (مقاومت ویژه محدوده.ای که توسط گل حفاری فیلتره شده اشغال شده است).

سوند.های بزرگ بازه :
دستگاه.های کوچک بازه و بزرگ بازه هریک به انواع متمرکز و غیر متمرکز تقسیم می.شوند. در دستگاه.های متمرکز، جریانی که به درون سازند فرستاده می.شود، در راستای مشخصی گسیل می.شود، اما دردستگاه.های غیر متمرکز جریان مسیر مشخصی ندارد و به صورت متمرکز وارد سازند نمی.شود.

غیر متمرکز(بزرگ بازه) :
شیوه آرایش الکترود.ها در دستگاه.های بزرگ بازه به ۲ گونه نرمال و جانبی تقسیم می.شود:

نرمال(Normal):

آرایش الکترودها:
در این روش الکترود گیرنده در نزدیکی الکترود فرستنده(جریان) در درون چاه قرار دارد.
بازه (AM) آرایش نرمال در دستگاه.های شلومبرژه این گونه تعریف می.شود:
۱/اگر بازه ۱۶اینچ(”AM=16) باشد به آن نرمال کوچک .بازه گویند..
۲/اگربازه ۶۴ اینچ(”AM=64) باشد به آن نرمال بزرگ .بازه گویند.
شعاع بررسی:
تقریبا ۲ برابر بازه سوند

جانبی یا انورس (Inverse):

آرایش الکترود.ها:
در این آرایش الکترودها نسبت به نگار نرمال بسیار نزدیک به هم هستند
شعاع بررسی:
در روش (Inverse) شعاع بررسی تقریبا برابر با بازه سوند می.باشد.

نکته:
در شرایط یکسان لاگ نرمال، شعاع بررسی بیشتری نسبت به لاگ انورس دارد.
همانطورکه گفته شد آنچه که در واقع دستگاه. لاگ اندازه.گیری می.کند مقاومت ظاهری محیط بررسی است و برای رسیدن به هدف بررسی یعنی Rt باید اثر بقیه پارامترها را حذف کنیم، این تصحیحات درلاگ.های جانبی با نمودارهای تصحیح کننده انجام می.شود و همچنین نمودارهای ساده.تری هم به نام منحنی.های تصحیح کننده ساده شده وجود دارد که در بازه.های مشخص کابرد دارند.

ایرادات سوند.های غیر متمرکز:
چاه.نگاری مقاومت ویژه از طریق سوندهای غیر متمرکز که در پیش توضیح داده شد دارای معایبی است که در زیر به آن اشاره می.شود:
- عدم اندازه.گیری.های دقیق مقاومت ویژه حقیقی در طبقات نازک به دلیل اثر لایه.های فوقانی و تحتانی .
- مقدار مقاومت ویژه واقعی سازند مورد نظر حتی با استفاده از منحنی.های تصحیح کننده به سختی به دست می.آید.
- ستون گل ،اغلب اندازه.گیری.ها را به شدت تحت تاثیر قرار می.دهد.
- تعیین دقیق مرزبالا و پایین لایه.های مختلف در بیشتر اوقات بسیار مشکل است.

متمرکز(بزرگ بازه) :
محدودیت.های پیش گفته باعث شد که به تدریج با کنار گذاشتن دستگاه.های غیر متمرکز از وسایلی استفاده شود که می.توانند جریان.های الکتریکی تزریقی را در امتدادهای مشخصی متمرکز کنند این دستگاه.ها به ۲ دسته تقسیم می.شوند:
الف) دستگاه.هایی که از الکترود استفاده می.کنند: لاترولاگ. (LL). و نگارکروی کانونی (SFL)
ب) دستگاه.هایی که از پیچه استفاده می.کنند: سوند القایی (IL)

نگار لاترولاگ (Latero Log)
در این آرایش جریان را با الکترودهای محافظ به طور متمرکز داخل سازند مورد نظر می.فرستند سیستم مورد استفاده در این سوندها به گونه.ای است که جریان به صورت سفره.ای از خطوط موازی و عمود بر محور سنگ، به سنگ واقع در جدار چاه وارد می.شود.
جواب.های حاصل از این دستگاه.ها نسبت به سوندهای نرمال و جانبی بسیار کمتر تحت تاثیر گل حفاری و سازندهای مجاور است زیرا جریان به صورت متمرکز در ضخامت کمی از سازند اصلی وارد شده و در نتیجه جواب حاصل به واقعیت نزدیک است چندین دستگاه از این نوع وجود دارد:

الف) لاترولوگ ۳ (LL3):
این دستگاه. برای سازندهای رسانا کاربرد دارد.

ب) لاترولاگ ۷ (LL7):
LL7 نسبت به LL3 برای اندازه.گیری سازندهایی با مقاومت بیشتر طراحی شده است.

ج) لاترولاگ ۸ (LL8):
این دستگاه مشابه لاترولاگ ۷ است با این تفاوت که بازه آن نسبت به لاترولاگ ۷ کوتاه.تر است .

د) لاترولاگ. دو تایی (DLL):
این دستگاه دو لاگ با شعاع بررسی کم(LLs) و زیاد(LLd) را به دست می.آورد.
شعاع بررسی :
با توجه به آنچه گفته شد بیشترین شعاع بررسی با استفاده از LLd و به دنبال آن LLs و LL7 که مشابه یکدیگرند بدست می.آید. در شرایط یکسان مقدار حاصل LLd بیشتر به Rt نزدیک است دستگاه.های دارای کمترین شعاع بررسی عبارتند از LLs و LL8 این دستگاه.ها بیشتر تحت تاثیر مقاومت زون رخنه(RXO )هستند. معمولا دستگاه.های LL3 و LL7 به صورت مجزا در چاه به کار گرفته می.شوند، اما LLd و LLs به صورت همزمان در یک سوند به نام( DLL (Dual Latero Logاندازه.گیری می شوند.

نگار( SFL(Spherical Focused Log :
این دستگاه. از آرایش.های متمرکزجدید است که با آن اندازه.گیری مقاومت ویژه، به خصوص در زونهای مقاوم و محکم را انجام می.دهند این نگار کمتر تحت تاثیر چاه قرار می.گیرد و قدرت جداسازی بهتری نبست به نرمال “۱۶ دارد.

نگارالقایی (I. L) :
در این دستگاه. یک نوسانگر جریان متناوبی با فرکانس بالا را در یک پیچه فرستنده، ایجاد می.کند میدان الکترومغناطیسی متناوب حاصل، سبب گسیل جریان های هم محور با چاه می.شود، جریان.های مذکور به نوبه خود میدان.های الکترومغناطیسی ایجاد می.کنند، میدان کلی حاصل توسط یک پیچه گیرنده، آشکار سازی می.شود.سیگنال های. ایجاد شده در آشکار ساز تابع رسانایی زمین.های اطراف سوند است. یکی از انواع این لاگ.ها DIL است که دو لاگ با شعاع بررسی کم و زیاد به دست می.آورد.
شعاع بررسی:
قسمت. اعظم بررسی میدان الکترومغناطیسی از زونی که در فاصله.ی بین L/4 تا L )L،همان بازه سوند است)قرار دارد به دست می.آید و بطور خلاصه. و بنابر آنچه گفته شد می.توان نتیجه گرفت که:
الف) سوندهای القایی، دستگاهایی هستند که برای اندازه.گیری Rt از چاه.هایی که توسط هوا، گل شیرین و یا گل همراه نفت حفر می.شوند، و توسط لاگ.های الکتریکی مقاومت الکتروددار قابل اندازه.گیری نیستند، مناسبند.
ب)سوندهای القایی برای حالت.هایی که گل بسیار شور است و یا مقاومت ویژه. زیاد باشد مناسب نیستند و خطای اندازه.گیری زیادی دارند.
ج) اگر ضخامت لایه.ها کم باشد سوند القایی امکان اندازه.گیری دقیق مقاومت ویژه لایه.ها را فراهم نمی.سازد.

غیر متمرکز کوچک بازه:

نگار میکرولاگ (ML) :
این سوند شامل یک بالشتک کائوچوئی است که توسط یک سیستم قوی مناسب به قسمتی از جدار چاه. می.چسبد و به این ترتیب بالشتک مستقیما روی سازند مورد بررسی قرار می.گیرد. دستگاه. میکرولاگ به طور همزمان از یک آرایش میکرو نرمال(”۲) و یک آرایش میکرو انورس (”۱×”۱) تشکیل شده است.
شعاع بررسی
در صورت ضخیم بودن گل کبره اثر آن بر اندازه.گیری قابل توجه خواهد بود. اما از آنجایی که دستگاه. مذکور ۲ نگار (میکرونرمال و میکروانورس) را بدست می.دهد با شناخت ضخامت گل. کبره و مقاومت آن می.توان مقاومت ویژه زون شسته شده (RXO) را بدست آورد.

متمرکز کوچک بازه:

میکرو لاترولاک (MLL) :
این دستگاه کاملا مشابه لاتروگ ۷ است که روی یک بالشتک کائوچوئی و توسط فنر به دیواره چاه می.چسبد . جداسازی قائم آن معادل ۱/۷ اینچ است همانطور که گفته شد شعاع بررسی این دستگاه کوچک است به طوری که اگر رخنه با گسترش کافی وجود داشته باشد زون دست نخورده تاثیری در اندازه.گیری نخواهد داشت.

نگار پراکسی میتی (Proximity log) :
اصول کار این دستگاه نزدیک به لاترولاگ ۳ است ولی الکترودهای آن مستطیلی شکل و هم مرکزاست. تاثیر گل کبره بر این دستگاه. نسبت به دستگاه.های دیگر(MLL) کاهش می.یابد، بنابراین تأثیر فیلترای گل حفاری روی آن بیشتر است، البته به دلیل شعاع بررسی بزرگتر،تاثیر Rt روی آن افزایش می.یابد.

نگار ریز آرایش کروی کانونی (MSFL) :
سوند مذکور مشابه. آرایش SFL است اما اکترودهای آن روی بالشتک قرار داشته و به دیواره چاه می چسبند. این سوند دارای ۲ مزیت است:
الف) توانایی تلفیق با سایر دستگاه.ها مانند DLL و DIL را دارد که به این ترتیب می.توان در زمان اندازه.گیری و ثبت ، صرفه.جویی کرد.
ب) به دست. دادن مقداری نزدیک به Rxo حتی با وجود گل کبره ضخیم و رخنه ضعیف.
شعاع بررسی:
شعاع بررسی این دستگاه بین M LL وproximity log) PL)است.

نگار پتانسیل خود زا (SP) :
برای اولین بار در سال ۱۲۲۸ شلومبرژه پدیده پتانسیل خود زا را در درون چاه.ها کشف کرد. بین الکترود ثابت واقع در سطح والکترود دیگری که در چاه جابه.جا می.شود، یک اختلاف پتانسیل الکتریکی خود بخودی و طبیعی وجود دارد. این پتانسیل که از سازندی به سازند دیگر متفاوت است، دارای تغییراتی در حدود چند ده یا چند صد میلی ولت است.
در نمودارهای حاصل از این لاگ. ،مقدار sp حاصل از رس را به عنوان پتانسیل صفر در نظر می.گیرند و مقدار جابجایی منحنی را در زون.های دیگر نسبت به خطی به نام «خط مبنای شیل یا رس» که همان صفر است می.سنجند.

کاربردها :
به دنبال بررسی پارامترهای زمین که موثر بر اندازه.گیری sp است، می.توان گفت که منحنی sp در موارد زیر کاربرد دارد:
الف) آشکارسازی طبقات متخلخل و تراوا: عموما در این طبقات جابه.جایی sp از خط مبنای شیل قابل مشاهده است.
ب) تعین مقاومت ویژه آب سازند (Rw)
پ) تعیین لیتولوژی (شناخت افقهای رسی یا ذغالی و ارزیابی مقدار رس موجود در یک مخزن)
د ) همبستگی چاه.ها(به این صورت که در چاه.های مجاور سازند.های مختلفی را که به وسیله لاگ مشخص شده.اند، با هم مقایسه کرده و با وصل کردن لایه.های مشابه به یکدیگر مسیر گسترش آن لایه را تشخیص می.دهند)
ه ) امکان بررسی.های درجه اشباع نفت یا گاز در ماسه.های شیلی
و) امکان بررسی محل تماس گاز و آب در ماسه.های شیلی

«چاه نگاری هسته.ای»
در چارچوب چاه.نگاری هسته.ای می.توان از اندازه.گیری.های زیر نام برد:
۱- نگار اندازه.گیری پرتو زایی گامای طبیعی (چاه.نگاری.GR (پرتوی گاما))
۱- نگار اندازه.گیری پرتوزایی گامای طبیعی (چاه.نگاری GR(پرتوی گاما))
بعضی مواد و سازند.ها دارای پرتوزایی طبیعی هستند.
کانی.ها و سنگ.های پرتوزا عبارتند از:
۱- کانی.ها و سنگ.های پتاسیم دار
۲- کانی.ها و سنگ.ها اورانیم دار
۳- کانی.ها وسنگ.های توریوم دار

اندازه.گیری پرتوزایی گاما:
پرتوزایی گاما طبیعی به کمک دستگاه.هایی مانند «شمارشگر گایگر مولر» و «اطاق یونیزاسیون» اندازه.گیری می شود، اما شمارشگر «سوسوزن»، به دلیل بازده بیشتر،ابعاد کوچکتر و قدرت جداسازی قائم بهتر، بر دو دستگاه. دیگر برتری دارد. پاسخ حاصل از هر دستگاه. تابعی از غلظت وزنی کانی پرتوزا در سازند و نیز چگالی آن است.

کاربردها :
اندازه.گیری پرتوزایی گامای طبیعی به طور عمده در موارد زیر انجام می.شود:
الف) تعیین لیتولوژی یا جنس سنگ (شناخت رس.ها، نمک.های تبخیری، .کانی.های سنگین و پرتوزا)
ب) ارزیابی درصد رس موجود در مخزن
ج) همبستگی چاه.ها
د) کنترل عمق حفاری و دستگاه.های آزمایش.کننده سیال و نیز استفاده از آن بجای sp زمانی که این اندازه.گیری قابل اجرا نیست(چاه.های سیمانی شده ودارای لوله جداری)
و) ارزیابی تقریبی تراوایی

۲- نگار طیف سنجی پرتوزایی گامای طبیعی
میزان انرژی پرتوی گامای هر کانی.ی پرتوزا با عناصر دیگر متفاوت است. در واقع انرژی پرتوی گامای ساطع شده از عناصر مختلف، طیف متغیری دارد. در این صورت مقدار انرژی پرتوی گاما می.تواند مشخص کننده کانی.ای باشند که این پرتو را ایجاد می.کند. بنابراین اگر فناوری چاه.نگاری توانایی آن را داشته باشد که طیف انرژی پرتوی گاما را مشخص کند، می.تواند عنصری که این پرتو از آن ساطع شده است را نیز مشخص کند.
در نگاری که پیش از این توضیح داده شد (چاه.نگاری پرتوزایی گامای طبیعی)، پرتوزایی کلی گامای طبیعی حاصل از سازند اندازه.گیری و ثبت می.شود. این نوع چاه نگاری تنها مشخص می.کند که سازند دربردارنده چه اندازه از کانی.های سنگین و پرتوزا هست. اما توانایی تشخیص جنس کانی ها.ی پرتوزا را ندارد. در حالی که نگار «طیف سنجی پرتوزایی گامای طبیعی»، دقیقاً طیف انرژی پرتوی گاما و در نتیجه جنس کانی.ای که این طیف پرتوی گاما را تولید کرده است نیز مشخص می.کند. همانطور که توضیح داده شد، پرتوزایی (گامای طبیعی) وابسته به سه عنصر پرتوزای پتاسیم و توریوم و اورانیوم و یا عناصر پرتوزای حاصل از آن.ها است.

کاربردها
۱ تعیین لیتولوژی.
۲ تعیین محیط (دریایی، رودخانه.ای، دلتایی و… ) رسوب گذاری
۳ بررسی.های ژئوشیمیایی
۴ همبستگی. چاه.ها(تعیین ارتباط میان سازند.های مختلف در چاه.های مختلف)

۳- چگاه.نگاری نوترون
در این روش سازند را از طریق یک چشمه ساطع کننده نوترون. بمباران می.کنند. زمانی که سازند با نوترون.های سریع بمباران می.شود چندین نوع برهم.کنش بین نوترون.ها و هسته. اتمی مواد می.تواند رخ دهد. در اثر برهم.کنش.های مختلف ۳ مرحله افت انرژی حاصل می.شود، در نتیجه هر نوع برهم.کنش، می.تواند موضوع یک روش اندازه.گیری در بررسی.های چاه.نگاری باشد.
۱- در مرحله اول افت انرژی ، انرژی نوترون به بین ۱/۰تا ۱۰۰ الکترون ولت افت می .کند که به این نوترون.ها ، نوترون.های اپی.ترمیک گویند.
۲- در مرحله بعدی افت انرژی، انرژی نوترون به بین ۱/۰ تا ۰۲۵/۰ الکترون ولت افت می.کند که به آن.ها نوترون.های ترمیک گویند.
۳- در مرحله آخر نوترون.ها گیر افتاده و اصطلاحا به دام می.افتند و در این مرحله پرتوی گاما ساطع می.شود). انواع روش.های چاه.نگاری نوترون عبارتند از:

چاه.نگاری نوترون – گاما:
چنان.که توضیح داده شد در مرحله سوم افت انرژی نوترون، نوترون.ها به دام می.افتند و پرتوی گاما ساطع می.شود. در این روش، مقدار پرتوهای گامای حاصل از به دام افتادن نوترون.ها توسط سازند را اندازه. می.گیرند. از آن جایی که هیدروژن بیشترین مقطع گیر اندازی نوترون را دارد، هر چه تعداد نوترون بیشتری به دام بیافتد، نشان.دهنده.ی آن. است که سازند دارای هیدروژن بیشتری و بالطبع دارای آب یا نفت است.

چاه.نگاری نوترون- نوترون ترمیک:
در این روش تعداد نوترون.های ترمیک اندازه.گیری می.شود. بنابراین در مرحله.ی قبل از گیراندازی نوترون.ها، این اندازه گیری انجام می.گیرد.

چاه.نگاری نوترون- نوترون اپی ترمیک
در این روش تعداد نوترون.های اپی ترمیک اندازه.گیری . می.شود. بنابراین در مرحله قبل از تشکیل نوترونهای ترمیک این اندازه گیری انجام می.شود.

دستگاه. های نوترون شامل:
الف) GNT: این دستگاه. به طور هم.زمان نوترون.های ترمیک و پرتوهای گاما را اندازه.گیری می.کند و واحد مورد استفاده در آن API است.
ب) SNP: این دستگاه. نوترون.های اپی.ترمیک را اندازه.گیری می.کند. چشمه و آشکارسازی روی بالشتکی سوار شده و به دیواره چاه می.چسبد.
ج) CNL: نوع A این دستگاه نوترون.های ترمیک و نوع G آن نوترون.های ترمیک و اپی.ترمیک را به طور هم.زمان دریافت می.کند.
دستگاه. (CNL-A) برای کاهش اثر چاه از ۲ آشکارساز استفاده می.کند. نسبت و رابطه شمارش ۲ آشکار ساز با یکدیگر به وسیله نرم افزار و دستگاه.هایی که در سرچاه قرار دارد، مستقیما به واحد تخلخل یا شاخص هیدروژن(مقدار هیدروژن موجود در ترکیب سنگ و سیال موجود در آن) تبدیل می.شود.

کاربردها
به طور فهرست.وار کاربردهای اندازه.گیری شاخص هیدروژن عبارتند از:
الف) ارزیابی تخلخل
ب) جداسازی زون.های گازدار، زون.های حاوی نفت یا آب
ج) تعیین لیتولوژی همراه با دیگر بررسی.های چاه.نگاری
د) همبستگی. چاه.ها

۴- چاه.نگاری کلرین
کاربرد این دستگاه. در تعیین فصل مشترک نفت و آب و ارزیابی درجه شوری آب سازندی واقع در پشت لوله جداری است. اساس تعیین فصل مشترک سیالات تفاوت در میزان شوری سیالات است.

۵- چاه.نگاری: گاما.- گاما یا چگالی
در این روش سازند، تحت تاثیر پرتوهای گامایی که از یک منبع خاص منتشر می.شود قرار می.گیرد.
۱- به کمک. نگار«چگالی» می.توان تخلخل را با شناخت چگالی خمیره(بخش جامد سنگ) و سیال موجود به طور مستقیم یا با همراهی روش نوترون محاسبه کرد. (به این ترتیب که هرچه تخلخل بیشتر باشد، چگالی کمتر است البته جنس سنگ و دیگر پارامتر ها هم تاثیر گذار هستند).
۲- نگار «چگالی» به طور مستقیم در تعیین لیتولوژی سازندهای غیر متخلخل و یا از طریق همراهی با سایر روش.ها در بررسی مخزن.های متخلخل می.تواند مورد استفاده قرار گیرد.
۳- مطالعه.ی تغییر و تحول چگالی. رس.ها و یا ماسه.ها بر حسب عمق در بررسی تغییرات. تراکم مواد مذکور می.تواند بکار رود.
۴- با مقایسه پاسخ.های حاصل از روش نوترون و چگالی وبا کمک لاگ های مقاومت ویژه می توان به شناسایی سریع سیالات موجود در مخزن.ها و همچنین تعیین حدود زون.های تماس گاز- نفت ، گاز- آب و نفت - آب دست یافت.

«چاه نگاری صوتی»
به کمک یک مولد که در سطح قرار دارد قطار موجی با فرکانس مشخص انتشار می.یابد مدت زمان برنامه مذکور بسیار کوتاه است ولی چندین بار در ثانیه تکرار می.شود. این نگار با محاسبه سرعت و یا دامنه صوت به بررسی ویژگی.های سنگ و سیال می.پردازد.

الف). اندازه.گیری سرعت صوت:

کاربردها
اندازه.گیری زمان انتشار امواج صوتی عمدتاً در تعیین تخلخل مخزن.ها بکار می.رود. اما بایستی توجه داشت که تاثیر پارامترهای مختلف بر اندازه.گیری و در نتیجه مشکلات تفسیر از یک سو و ابداع دستگاه.های هسته.ای مدرن از سوی دیگر از نقش. چاه.نگاری صوتی در این مورد کاسته است.
- از این بررسی.ها در تعیین تخلخل، به خصوص زمانی که اندازه.گیری حساسیت زیادی نسبت به تغییرات قطر چاه نداشته باشد و نیز برای تعیین تخلخل ثانویه در منابع کربناته به طور سیستماتیک استفاده می.شود.
توضیح:
تخلل به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم بندی می.شود، تخلخل اولیه به خلل و فرجی گفته می.شود که در هنگام رسوب .گذاری در سنگ ایجاد می.شود، اما تخلخل ثانویه بعد از رسوب.گذاری در اثر فعالیت.های تکتونیکی(حرکت صفحه.های زمین نسبت به یکدیگر)، فعالیت موجودات زنده، حل شدن بخشی از سنگ…. در سنگ ایجاد می.شود.
- اندازه.گیری.های صوتی به خصوص همراه با لاگ های نوترون و چگالی می.تواند در تعیین لیتولوژی به کار رود.
- از آن.جا که این اندازه.گیری.ها حساسیت. زیادی نسبت تغییرات قطر چاه ندارد می.توان از. آن برای بررسی تراکم سازندهای رسی- ماسه.ای استفاده کرد.
- از مقایسه اندازه.گیری.های صوتی با نگارهای دیگر (نوترون- چگالی- مقاومت ویژه) می.توان سیال.های موجود در سازند را تفکیک کرد.
- نظر به قدرت خوب جداسازی قائم چاه.نگاری صوتی، از این مطالعات می.توان برای تعیین ضخامت لایه.ها استفاده کرد.

ب) اندازه.گیری تضعیف دامنه. امواج صوتی [نگار چگالی متغیر (VDL)]
- از کاربرد های این روش تشخیص شکستگی.ها است .

«چاه نگاری الکترو مغناطیسی(EPT)»
اندازه.گیری زمان انتشار و آهنگ تضعیف یک موج الکترومغناطیسی
در اغلب حالت.ها به.دلیل ترکیب غیرمغناطیسی سنگ.ها، تراوایی مغناطیسی(امکان عبور امواج مغناطیسی) آن.ها همانند هوا است، به طور معمول تغییرات این پارامترها به.دلیل کوچک بودن قابل توجه نیست. این در حالی است که تراوایی مغناطیسی سیال کم.تر از سنگ است.
رسانایی یا مقاومت ویژه الکتریکی(نارسانایی) از نظر ارزیابی درجه اشباع زون.های متخلخل حاوی آب و هیدروکربور بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است. اما در حالت.هایی که آب سازند از درجه شوری پائینی برخودار است، تشخیص هیدروکربور از آب به وسیله پارامترهای رسانایی یا مقاومت ویژه، با مشکل روبرو می.شود. در واقع نگار مقاومت ویژه امکان تشخیص آب.های شیرین از هیدروکربور.ها را ندارد.
اما در روش الکترو مغناطیسی، امکان تشیص آب شیرین نیز وجود دارد، بنابراین مستقل از درجه شوری آب، عمل می.کند. برای تشخیص درجه.ی شوری آب نیز می.توان از لاگ.های مقاومت الکتریکی استفاده کرد. بدین ترتیب با مقایسه.ی نتایج نگار الکترو مغناطیسی با نتایج حاصل از دیگر نگارها، امکان تعیین درجه شوری در زون شسته و ارزیابی هیدروکربور جابجا شده فراهم می شود.
EPT در یک سوند مشترک همراه با نگار.های نوترون و چگالی به درون چاه فرستاده می.شود.

کاربردها
لاگ EPT در گل.های شیرین و سازند هایی با درجه تخلخل متوسط تا زیاد دارای کاربرد موثری است. در صورتی که عملیات چاه نگاری درست انجام گیرد، از این اندازه.گیری.ها می.توان برای موارد زیر استفاده کرد:
الف) ارزیابی تخلخل آبدار: در صورتی که تخلخل کلی شناخته شده باشد، می.توان میزان اشباع زون شسته شده از سیال.ها مختلف را به وسیله این نگار مشخص کرد.
همچنین در صورتی که آب سازند درجه شوری کمی داشته باشد و امکان تشخیص آب از هیدروکربور.ها به وسیله نگار الکتریکی وجود نداشته باشد، به وسیله این نگار می.توان هیدروکربورها را شناسایی کرد. این کاربردها در تفسیر و بررسی سریع در محل چاه می.تواند به اجرا درآید.
ب.) تعیین ترکیب سنگ.ها به کمک چگالی ظاهری خمیره که حاصل از دستگاه.های نوترون و چگالی است.
ج) ارزیابی میزان شیل سازند
ه) شناخت هیدروکربورها در تناوب ورقه.های نازک ماسه- شیل

«چاه نگاری دما.سنجی»
دمای سازند با افزایش عمق زیاد می شود، این آهنگ افزایش دما بر حسب عمق، شیب زمین گرمایی یا گرادیان(Gradient) زمین.گرمایی نامیده می.شود. در واقع گرادیان زمین گرمایی مشخص می.کند به ازای افزایش عمق چه میزان به دما افزوده می.شود. این گرادیان برحسب محل جغرافیایی و رسانندگی گرمایی سازندها تغییر می.کند. گرادیان.ها معمولا در سازندها با رسانایی کم زیاد است اما از طرف دیگر تعادل حرارتی در نزدیکی چاه بر اثر گردش گل مغشوش می.شود و یک تبادل گرمایی بین گل و سازند انجام می.شود. این تبادل گرمایی بین گل و سنگ که دارای اثر مشخصی است باعث می.شود، نمایش یا پروفیل(Profile) دما در چاه با پروفیل زمین گرمایی اولیه تفاوت زیادی داشته باشد. به همین دلیل در قسمت کف چاه با گذشت زمان از قطع گردش گل، دمای کف چاه به سمت دمای اولیه افزایش .یابد.

کاربردها
الف) در چاه.های باز (بدون لوله جداری):
در برخی از چاه.ها که سنگ مخزن آن ها استحکام لازم را داشته باشد(Stable) و نبود لوله جداری مشکلی در بهره.برداری و نگهداری چاه نداشته باشد، مخزن را بدون لوله جداری مورد بهره.برداری قرار می.دهند که به این چاه.ها چاه.های باز می.گویند.
اندازه.گیری دما امکان تعیین نظام زمین گرمایی کنونی را فراهم می.سازد که شناخت آن در مسائل مختلف می.تواند مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از این بررسی.ها می.توان دمای متوسط هر چاه یا هر زون را مشخص کرد.
تعادل حرارتی که با حفر چاه بر هم خورده است، دیر یا زود برحسب رسانندگی حرارتی سنگ.ها دوباره به حالت عادی نزدیک می.شود در این حالت با استفاده از تغییرات دما می.توان واحدهای لیتوگرافی و به تعبیری مرز.های لایه.های سنگی مختلف را مشخص کرد، به این ترتیب می.توان ورود به رس.های تحت فشار را تشخیص داد. باید توجه کرد که رسیدن مته حفاری به رس.های تحت فشار، امکان فوران چاه را دربردارد، که باید به وسیله گل حفاری آن را کنترل کرد. همچنین می.توان زون.های فرار گل را که با افزایش دما و یا برعکس ورود سیالات(به خصوص گاز) که با کاهش دما همراه است تشخیص داد.

ب) چاه پوشش دار( دارای لوله جداری):
کاربرد اصلی دماسنجی در چاه.های پوشش دار به طور عمده در چاه.نگاری بهره.برداری است:
۱- تعیین ارتفاع سیمان واقع در پشت لوله جداری
۲-آشکارسازی زون.های تولید کننده(گاز یا سیال دیگر)
۳- تعیین عمق نقطه شروع جوش
۴- آشکارسازی زون.های ورودی سیال تزریقی

«نگار شیب سنجی»
( اندازه.گیری. شیب )
این نگار از انواع نگارهای الکتریکی است. هدف این چاه.نگاری تعیین زاویه شیب و سمت صفحاتی است که چاه آنها را قطع می.کند منظور از صفحات می.تواند هر یک از موارد زیر باشد.
الف) مرز طبقات ولایه.های زمین شناسی
ب) شکستگی. باز یا بسته در سازند.ها
ج) سطح فرسایشی (سطحی که در اثر عوامل فرسایشی مانند آب، باد و… دچار فرسایش شده.است).

«نگار تصویر ساز»
امروزه تکنیک.های زیادی برای به تصویرکشیدن چاه.های نفت و گاز بکارمی.رود. نگار.های تصویرساز از تکنیک.های بسیار کارآمد برای بدست آوردن تصویرهایی از شکاف.ها در دیواره چاه. است. باتوجه به منبع مورداستفاده. ، این لاگ.ها به ۲ نوع تقسیم بندی می.شوند:
۱-(ATV (Acoustic TeleViewer: که دارای منبع صوتی است.
۲-(FMI (Formation Micro Imaging و ( FMS (Formation Micro Scaling : دارای منبع الکتریکی ست و با استفاده از تغییرات مقاومت ویژه الکتریکی ، شکاف.های داخل چاه را شناسایی می.کند.
هر یک ازاین دستگاه.ها برای مواردی کاربرد دارند به عنوان نمونه اگر گل حفاری، پایه روغنی باشد یا گلی باشد که رسانندگی خوبی نداشته باشد از لاگ ATV استفاده می.شود .
دستگاه. دیگری به نام Acoustic television وجود دارد که از دیواره.ی چاه تصویربرداری می.کند اما اگر گل ما شفاف نباشد نمی.تواند بخوبی این عمل را انجام دهد در ضمن این دستگاه محدوده.ی عمقی برای استفاده دارد و دراعماق زیاد باتوجه به افزایش زیاد دما و فشار قابل استفاده نیست. اما اگر شرایط برای استفاده این نگار تصویربردار در داخل چاه فراهم باشد اطلاعات دقیق.تری درباره شکستگی.ها نسبت به .ATV و سایر لاگ.ها دراختیار قرارمی.دهد.

«تکنیک.های جدید چاه.نگاری»
در شرکت.های بزرگ نفتی تکنیک.های جدیدی که برای لاگ.های بهره.برداری استفاده می.شوند شامل:

۱ -Combinable production Logging Tools
این نوع لاگ. نمایشی (Profile) برای تولید در چاه.های تولیدی دراختیار قرار می.دهد و اطلاعاتی شامل دبی جریان (flow rate) و چگالی سیال (fluid density) موجود در سازند ها و دما و فشار در جا را در اختیار قرار می.دهد؛ همچنین لاگ. قطر سنجی (Caliper log) که شامل ۳ بالشتک است و به دیواره چاه می چسبد نیز می.تواند همراه این وسیله به درون چاه بدون لوله جداری فرستاده شود. از دیگر کاربردهای این دستگاه. این است که می.تواند نمایش (profile) تزریق سیالات را در چاه.های تزریقی (به منظور ازدیاد برداشت نفت) نشان دهد. همچنین از وضعیت وجود کانال.ها و حفره.ها درسیمان پشت لوله.های جداری خبر می.دهد.

۲-Flow scanner
این لاگ. برای چاه.های با انحراف مختلف استفاده می.شود. دستگاه.هایی که قبلا وجود داشت برای چاه.های نزدیک به عمود (vertical well) یا چاه.هایی که انحراف خیلی کمی داشتند استفاده می.شد، اما این دستگاه. در چاه. با انحرافات مختلف می.تواند تجزیه و تحلیل سیال. داخل سازند را انجام دهد و هر نوع فاز (جامد- مایع- گاز) را تشخیص دهد. این دستگاه. براساس تغییر سرعت امواج داخل سیالات و تاثیر آن روی دامنه (amplitude)امواج می.تواند سیالات مختلف را برای چاه.های مختلف با انحراف مختلف (از چاه.های عمودی تا چاه.هایی با انحراف بالا) شناسایی کند.

۳- (Multi-Isotope spectroscopy Tool) MIST
این نوع لاگ. به وسیله اشعه گاما کار می.کند که میان ایزوتوپ.های مختلفی که اشعه گاما را جذب و حذف می.کنند تبعیض می.گذارد و آن ها را از هم جدا می.کند تا تجزیه و تحلیل درستی از شبیه.سازی چند مرحله.ای در محل چاه فراهم آید. دراین دستگاه. انرژی اشعه.ی گاما از طریق ۱۶ دریچه انرژی دریافت می.شود. نمایش.ها و انرژی.ها به.وسیله. کامپیوتر د کنار یکدیگر قرار می.گیرند و از آن.ها برای مشخص کردن ایزوتوپ منشاء استفاده می.شود. کاربرد مهم دیگر آن تخمین شکاف.های سازند است.
۴- Phase velocity sonde) PVS
PVS یک لاگ تولیدی است که همراه با لاگ Resistivity saturation tools) RST) سرعت ۲ فاز جدا (آب و نفت) را در چاه.های افقی و یا با انحراف زیاد اندازه می.گیرد. به این ترتیب که یک نشانه (marker) شیمیایی را که مقطع گیراندازی نوترون ترمیک بالایی دارد و تنها در فاز مورد نظر( آب یا نفت.) قابل حل است به درون چاه تزریق می.کنند و مسیر پائین رفتن آن را توسط لاگ. RST مشخص می.کنند.
لاگ. PVS جریان روبه بالا یا روبه پائین را می.تواند اندازه گیری کند و این بستگی. به موقعیت آن (بالا یا پائین) نسبت به RST دارد. سرعت سیالات می.تواند از طریق فاصله بین گیرنده و تزریق کننده و همچنین مدت زمان رسیدن از تزریق کننده به گیرنده اندازه.گیری شود. این لاگ همچنین می.تواند حجم سیالات مختلف را محاسبه کرده و جریان سیالات در شرایط مخزن را نیز شناسایی و با جریان سیالات مختلف در شرایط سطح زمین مقایسه کند.

۵- PL Flagship production Logging
سرویس تشخیص جریان داخل چاه : مجموعه واحدی است که برای تخمین چاه.های افقی بکار می.رود. جریان.های لایه- لایه.، جریان.های رو به پایینی (down flow)، مخازن آب (water sumps)، تله.های نفتی و گازی و جریان.های سه فازی همه پدیده.هایی هستند که در چاه.های افقی مورد توجه هستند. لاگ.های تصویر ساز از جمله ابزارهایی هستند که برای شناسایی رژیم جریان.های چند فازی به آن.ها نیاز داریم. هیچ تکنیکی به تنهایی نمی.تواند یک اندازه.گیری قوی در چاه.های افقی به دست دهد و پیچیدگی.هایی که وجود دارد مانند از کار افتادن پکرها (Packer)(ابزار.هایی که برای نگه داشتن لوله بهره برداری درون چاه و جلوگیری از امتزاج سیالات سازندهای مختلف بکار می.روند)، وجود قسمت.های غیر سیمانی شده و همچنین جریان.های داخل فضای حلقوی، به وسیله این لاگ قابل شناسایی هستند.
۶- Logging while fishing )LWF)
این روش هم زمان و هم هزینه را کم می.کند و قابلیت انجام عملیات چاه.نگاری را همراه باعملیات مانده.یابی (fishing) به ما می.دهد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3382]