با محمد حسين برزين، رئيس ستاد تبليغات و نمايشگاه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري‌ گردشگران مي آيند

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: با محمد حسين برزين، رئيس ستاد تبليغات و نمايشگاه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري‌ گردشگران مي آيند
جام جم آنلاين: اگر گفتگو با محمد حسين برزين، رئيس ستاد تبليغات و نمايشگاه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري، در دفتر كارش انجام نمي‌شد شايد اصلا لوح‌هاي تقدير و تنديس‌هاي زرين را به مناسبت برگزيده شدن ايران در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي گردشگري نمي‌ديديم و از درخشيدن كشورمان سر ذوق نمي‌آمديم.

گرچه ستاد تبليغات و نمايشگاه‌ها، عمري 3 ساله دارد؛ اما دستاوردهاي آن و طرح‌هايي كه برزين از عملي شدنشان در آينده‌اي نزديك مي‌گفت، در صورت به ثمر رسيدن، افزايش چند صد برابري گردشگران ورودي به كشور را در سال‌هاي آينده نويد مي‌دهد.

دغدغه‌هاي ما و رئيس ستاد تبليغات و نمايشگاه‌ها درباره وضعيت گردشگري كشورمان تقريبا مشترك بود آنقدر كه تفاهم‌مان، از نخستين توصيف كوتاهش از ايران، آغاز شد: «اينجا كشوري است كه يك گردشگر قادر است در نقطه‌اي از آن، صبح روي آب اسكي كند، نرسيده به ظهر، در نقطه‌اي ديگر، بر شن‌هاي داغ كوير، خيسي لباس‌هايش را بگيرد و هنوز غروب نشده در منطقه‌اي دورتر، براي اسكي روي برف آماده شود، اين يعني كشور 4 فصل!»؛ اما پايان گفتگوي ما فقط دلواپسي بود، دلواپسي از دير به سر انجام رسيدن طرح‌هاي مسوولان براي جذب گردشگر و شناساندن تاريخ كشورمان به دنيا و ترس از سند زدن گذشته‌مان به نام كشورهاي ديگر.

گرچه تعداد گردشگران ورودي به كشورمان كم نيست اما كارشناسان گردشگري معتقدند ايران هنوز به جايگاه شايسته خود در جذب گردشگر خارجي نرسيده است. علتش چيست؟

اين موضوع دلايل مختلفي دارد. نخستين دليل به غفلت ايران در بازاريابي و معرفي جاذبه‌هاي گردشگري‌اش مربوط مي‌شود، به گونه‌اي كه هرچند كشورمان در سازمان جهاني گردشگري به عنوان يكي از 6 - 5 كشور برگزيده جهان از نظر جاذبه‌هاي گردشگري شناخته شده است ولي هنوز بسياري از مردم دنيا از اين موضوع ناآگاهند و دليل دوم اين است كه ما به شكل ناجوانمردانه‌اي تحت تبليغات منفي در خارج از كشور قرار گرفته‌ايم و برخي از بيگانگان به دلايل سياسي، مايل نيستند گردشگر وارد ايران شود چرا كه ورود گردشگر به يك كشور به معناي ضريب امنيت بالاي آن كشور است و اگر آمار گردشگر ورودي به ايران افزايش يابد، آن وقت چه كسي قادر است ايران را كشوري ناآرام و ناامن بنامد.

3 سال از شكل‌گيري ستاد تبليغات و نمايشگاه‌ها مي‌گذرد، در اين مدت از نظر شما، پيشرفت ايران در بازاريابي براي جذب گردشگر، چگونه بوده است؟

فعاليتمان در اين مدت، در طول تاريخ كشور، بي‌سابقه بوده است. تاكنون در 50 نمايشگاه بين‌المللي شركت كرده‌ايم كه كسب تنديس‌هاي زرين و ديپلم افتخار از نمايشگاه‌هاي تايلند، هندوستان، ازبكستان، تاشكند، ميلان و اسپانيا نمونه‌هايي از موفقيت‌مان در آنهاست، انواع اقلام تبليغاتي را در 17 زبان، در قالب كتاب، كاتالوگ، بروشور، نقشه، آلبوم‌هاي موسيقي، مالتي مديا، فيلم، پوستر، كارت پستال و... با تيراژي 4 ميليوني به بازارهاي هدف گردشگري جهان فرستاديم. در زمينه تبليغات تصويري نيز با ارائه 22 تيزر تبليغاتي درباره كشورمان، 70 هزار ثانيه از زمان پخش، شبكه‌هاي ماهواره‌اي يورونيوز، ام‌بي‌سي‌ها و الجزيره به ايران اختصاص داده شد.

امروزه بحث فناوري اطلاعات و آگاهي دادن از طريق دنياي مجازي، گاهي خيلي بيشتر از ارائه اقلام تبليغاتي، در تسخير بازارهاي هدف گردشگري كارايي دارد. در اين زمينه هم فعاليتي داشته‌ايد؟

بله. در سال 85، با بررسي ويژگي‌هاي 52 سايت بزرگ و معتبر گردشگري در جهان و بومي‌سازي آنها، سايت tourismiran.ir را راه‌اندازي كرده‌ايم تا هر گردشگر بالقوه‌اي در هر نقطه از دنيا بتواند از طريق آن نيازهاي اطلاعاتي‌اش را به دست آورد، بسته اطلاعاتي درباره ايران دريافت كند و حتي با مراجعه به آن، ويزاي ايران را بگيرد. البته اين سايت نقايصي داشت كه در حال برطرف كردنشان هستيم.

چرا امكان رزرو هتل‌هاي ايران را در اين سايت نگنجانده‌ايد؟

اتفاقا 2 هتل استقلال و لاله را براي رزرو اينترنتي در نظر گرفته‌ايم.

هتل‌هاي ديگر به دليل كمبود امكاناتشان از اين امتياز محروم شده‌اند يا دليل ديگري دارد؟

آنها سيستم‌هاي لازم را براي شركت در اين طرح ندارند و حتي كارت اعتباري هم هنوز در بسياري از هتل‌هاي كشور جا نيفتاده است.

يك نمونه ديگر از فعاليت‌هايمان در زمينه IT، سايت persiavisit.ir است و برعكس سايت قبلي كه مخاطب آن گردشگران بودند، مخاطب اين سايت شكارچيان گردشگران هستند. در اين سايت زمان و مكان برگزاري نمايشگاه‌هاي بين‌المللي گردشگري در اختيار صاحبان آژانس‌ها و تورگردانان قرار گرفته است تا با مراجعه به آن بازارهاي هدف مناسب را شناسايي كنند.

براي برگزاري نمايشگاه‌هاي مجازي هم طرحي داريد؟

فعلا توانايي نمايشگاه‌هاي مجازي در حدي است كه آژانس‌ها و تورگردان‌ها بتوانند از طريق آنها، هميشه آنلاين باشند و بسته‌هاي اطلاعاتي را همراه با مطالبي درباره‌ جزئيات سفر در اختيار گردشگران قرار دهند اما طرحي جديد داريم كه تلفيقي از نمايشگاه‌هاي مجازي و حقيقي است و اسمش را گذاشته‌ايم «تله ايگزيبيشن»؛ اين طرح در مراحل نهايي است و بر اساس آن، ما به عنوان ستاد تبليغات در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي حاضر مي‌شويم اما لزومي ندارد آژانس‌ها را با خود همراه كنيم بلكه آنها مي‌توانند از طريق اينترنت در ارتباطي لحظه به لحظه با نمايشگاه باشند.

در توضيح علل مهجور ماندن گردشگري خارجي ايران به نقش كمرنگ بخش خصوصي اشاره‌اي نكرديد. آيا بخشي از ضعف‌مان در جذب گردشگران به اين مساله مربوط نمي‌شود؟

با نظر شما موافقم. ما هنوز بخش خصوصي حرفه‌اي و كارآمد در صنعت گردشگري نداريم. بخش خصوصي از گذشته‌هاي دور با يك‌سري بازارهاي سنتي كار كرده است و هنوز هم همكاري با آنان را ادامه مي‌دهد؛ اما هنوز خطرپذيري لازم براي حضور در بازارهاي جديد و سرمايه‌گذاري‌هاي كلان و بلندمدت را ندارد.

براساس سند چشم‌انداز 20 ساله، ايران بايد در سال 1404، حدود 20 ميليون گردشگر داشته باشد، يعني بايد 5/1 درصد از گردشگران جهان را جذب كنيم و از اين طريق 25 ميليارد دلار درآمد‌زايي داشته باشيم. براي محقق شدن چنين طرحي به حدود 30‌ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در اين زمينه نياز داريم كه 25 ميليارد دلار آن مي‌بايست از طريق بخش خصوصي تامين شود و 5 ميليارد دلار ازطريق دولت. اما بخش خصوصي در حال حاضر كم‌جان است و توانايي چنين سرمايه‌گذاري را ندارد.

شايد هم بخش خصوصي توانايي دارد؛ اما بازارهاي شما هنوز نامطمئن به نظر مي‌رسد؟

به نظر من، هنوز اين حيطه كاملا شناخته شده نيست؛ چون در تاريخ كشورمان، هيچ دوره‌اي را كه با سياستي منسجم و هدفمند در اين عرصه كار كرده باشد نداريم.

در توضيح فعاليت‌هاي ستاد، شما از نوع تبليغاتتان و شركت در نمايشگاه‌ها گفتيد، مي‌خواهم بدانم اين اطلاع‌رساني‌ها در آمار گردشگران ورودي چه تاثيري داشته است؟

طبق آمار موجود در پايان سال 1386 نسبت به پايان سال 1384 حدود صددرصد افزايش ورودي گردشگر داشته‌ايم كه به واسطه ورودشان دست‌كم 2‌‌ميليارد دلار ارز وارد كشور شده است.

البته تا 25 ميليارد دلار درآمد هنوز خيلي فاصله داريم.

قبول كنيد ما تازه شروع كرده‌ايم؛ ولي اگر با اين شرايط ادامه دهيم، حدس مي‌زنم زودتر از تاريخي كه در سند چشم‌انداز 20‌ساله پيش‌بيني كرده بوديم، به هدف برسيم. فقط بايد در نظر داشته باشيم بحث توسعه صنعت گردشگري امري ملي و فرابخشي است و فقط دولت در آن نقش ندارد بلكه مجلس، نيروي انتظامي، قوه قضاييه و... هم بايد در آن سهيم شوند تا به سطح مطلوب برسيم.

يكي از تفاوت‌هاي ايران با ديگر كشورهاي فعال در حوزه گردشگري، اين است كه براي جذب گردشگر، كشور هدف تعيين مي‌كند. وقتي به سخنان پيشين آقاي مشايي و ملك‌زاده رجوع مي‌كنيم به نظر مي‌رسد، هدف اصلي آنان براي جذب گردشگر كشورهاي اطراف ايران و به خصوص اعراب هستند. شما حتي در حضور نمايشگاهي هم، نمايشگاه‌هاي گردشگري كشورهاي همسايه را ترجيح مي‌دهيد. در حالي كه ديگر كشورها، همه گردشگران جهان را هدف قرار داده‌اند.

در طول سال نمايشگاه‌هاي بين‌المللي گردشگري فراواني در نقاط مختلف دنيا برگزار مي‌شود. ولي ما استطاعت شركت در همه آنها را نداريم و به همين خاطر، دست به انتخاب مي‌زنيم.

انتخاب را چگونه انجام مي‌دهيد؟

اين انتخاب براساس بازارهاي هدف انجام مي‌گيرد.

چرا كشورهاي عربي در اولويت بازارهاي هدف قرار دارند؟

3 پاسخ براي پرسش‌تان دارم. اول اين كه همسايه‌هاي ما و بخصوص كشورهاي خليج فارس، با ايرانيان اشتراكات فرهنگي و ديني فراواني دارند. دوم، رفاه نسبي آنان به واسطه داشتن نفت است كه امكان گردشگري را برايشان فراهم كرده و سوم نزديكي جغرافيايي ما به آنهاست كه سفر را آسان مي‌كند.

گرچه اين كشورها از رفاه نسبي برخوردارند، اما هنوز فرهنگ سفرهاي برون‌مرزي در آنها، طوري جا نيفتاده است كه بتوانيد روي ورودي گردشگران‌شان به ايران حساب كنيد. در حال حاضر، بازنشستگان اروپايي و چيني‌ها بيشترين گردشگران دنيا را تشكيل مي‌دهند. براي جذب اروپايي‌ها و ساكنان آسياي جنوب شرقي و چين چه كرده‌ايد؟

اتفاقا بازار هدف ما پس از اعراب، كشورهاي اروپايي، آسياي جنوب شرقي و چين است. ايران 2‌‌ماه پيش در نمايشگاه جاتاي ژاپن شركت كرد و اوايل فروردين سال آينده هم در نمايشگاهي از چين شركت مي‌كنيم. همچنين قرار است به‌زودي تيزرهاي تبليغاتي ايران از شبكه‌هاي محلي كشورهاي آسياي جنوب شرقي پخش شود، چون كشورهاي اين حوزه هم براي ما حائز اهميت هستند مثلا اندونزي، سالي 3 ميليون حاجي به عربستان مي‌فرستد و ما مي‌توانيم آنها را در مسير سفر، مدتي در ايران نگه داريم تا از جاذبه‌هاي گردشگري‌مان ديدن كنند.

طرح‌هاي ستاد براي جذب گردشگر جالبند اما بايد ديد اگر همه آنها به مرحله اجرا برسند، ما در ايران ظرفيت پذيرش، اين تعداد توريست كه مي‌خواهيد شكارشان كنيد را داريم يا نه؟

نگراني شما درباره كمبود زيرساخت‌هاي لازم كاملا به حق است، اما باور كنيد در چند سال گذشته دولت در اين زمينه اهتمام جدي داشته است. مناطق نمونه گردشگري در اين مدت از 7 منطقه به 470 عدد رسيده است و رئيس‌جمهور هم در هر سفر استاني مصوباتي براي آباداني مناطق دارند و...

البته اگر اين مصوبات اجرايي شوند...

بايد بپذيريم كه فراهم كردن زيرساخت‌ها زمانبر است، اما در اين زمينه تلاش مي‌كنيم. براي مثال به دستور رئيس‌جمهور از كل بودجه‌اي كه به هر استان اختصاص مي‌يابد، 5 درصد مربوط به توليد زيرساخت‌هاست. تلاش‌هايي هم براي تسهيل سرمايه‌گذاري در حوزه گردشگري شده است كه از آن جمله مي‌توان به ديدار رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با رئيس بانك مركزي براي قرار دادن گردشگري جزو بنگاه‌هاي زودبازده اشاره كرد.

به جز مساله زيرساخت‌ها، بحث فرهنگ‌سازي در كشور براي برخورد با گردشگر نيز مطرح است. به نظر مي‌رسد ايرانيان هنوز گاهي طرز برخورد صحيح با گردشگر خارجي را نمي‌دانند.

كاملا موافقم. ايراني‌ها به ذات مهمان‌نوازند اما مهمان‌نوازي براي جذب گردشگر كافي نيست. ما بايد ياد بگيريم چطور با گردشگر رفتار كنيم كه با خاطره‌اي خوش به كشورش برگردد و يكي از راه‌هاي آن ايجاد موج فرهنگي از طريق رسانه‌ها براي گردشگرپذيري و برگزاري نمايشگاه‌هاي داخلي است.

اين سوال را به اين خاطر پرسيدم كه پخش تيزرهاي تبليغاتي ايران از شبكه‌هاي ماهواره‌اي مدتي است متوقف شده است و يكي از مسوولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در گفتگويي غيررسمي مي‌گفت دليلش نداشتن بودجه است.

تيزرهاي تبليغاتي ايران 2 دوره از شبكه‌هاي ماهواره‌اي پخش شد و هم‌اكنون مشغول تجديد قرارداد هستيم اما از نظر بودجه دستمان تا حدودي بسته است. جذب گردشگر مبحثي رقابتي است كه در آن هر كس بيشتر بتواند در بازارهاي گردشگري نفوذ كند، برنده است. اگر تمام اركان نظام به اين نتيجه برسند كه گردشگري صنعتي پرسود است بايد به آن بودجه‌اي مناسب اختصاص دهند چون اختصاص اين بودجه در واقع صرف هزينه نيست بلكه نوعي سرمايه‌گذاري است كه با ده‌ها برابر سود دير يا زود برمي‌گردد.

برخورد غلط با گردشگران، فقط از سر ناآگاهي نيست. متاسفانه در برخي از استان‌ها، صنايع دستي با ارقام نجومي به گردشگران فروخته مي‌شود و حتي رانندگان، كرايه تاكسي را از آنها بيشتر مي‌گيرند و هيچ نوع نظارتي بر اين مساله وجود ندارد.

يكي از اهداف در بحث تحول اقتصادي، باركدگذاري براي قيمت‌هاست، اما كاسب‌هاي ما هم بايد ياد بگيريد كه فروش كالاها و ارائه خدماتشان با قيمت مناسب، در وهله اول سبب فروش بيشتر مي‌شود و در وهله دوم گردشگران را براي سفري دوباره به كشور، تشويق مي‌كند.

بودجه اختصاص داده شده به ستاد شما چقدر است؟

بودجه ما شناور است و براساس مباحثي كه تعريف مي‌كنيم، بودجه مي‌گيريم، كه البته از بودجه سنتي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري جداست.

آيا اين بودجه براي فعاليت‌هاي ستاد كفايت مي‌كند؟

ما از بودجه‌مان راضي نيستيم. چون اگر آن را با هزينه‌هاي نجومي اختصاص داده شده به جذب گردشگر در ديگر كشورها مقايسه كنيد، مي‌فهميد بودجه ما هنوز ناكافي است ولي به آينده اميدواريم.

چندي پيش به جشنواره راه ابريشم در سوريه دعوت شدم. وزارت جهانگردي سوريه، حدود 250 خبرنگار را به شكل رايگان به نقاط ديدني اين كشور برد و در 6 ‌ 5 هتل 5 ستاره در شهرهاي مختلف اسكان داد تا آنان را به تبليغ جاذبه‌هاي گردشگري سوريه در رسانه‌هاي خارجي ترغيب كند. چرا ايران از تورهاي آشناسازي اينچنيني براي شناساندن جاذبه‌هاي گردشگري‌اش استفاده نمي‌كند؟

تاكنون چند تور آشناسازي، از برخي از كشورها به ايران آورده‌اند، امسال هم از طرف آقاي ملك‌زاده، معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري برنامه‌اي براي جذب 18 تور آشناسازي از كشورهاي سه قاره داريم كه در آن خبرنگاران و به طور كلي صاحبان رسانه، ايران را بيشتر خواهند شناخت.

آقاي برزين، طرح‌هايي كه در طول مصاحبه از آنها صحبت كرديد، آينده‌اي خوش را نويد مي‌دهند اما اميدوارم پيش از آن كه تاريخ و بزرگان كشورمان به نفع كشورهاي قوي‌تر در حوزه گردشگري مصادره شوند، به ثمر برسند.

اين دغدغه‌اي مشترك است، ما هم به آن توجهي عميق داريم و به همين دليل امسال تصميم گرفته‌ايم نكوداشت‌هايي را از نيمه دوم آبان تا اوايل اسفند براي تعدادي از مفاخر ايران مانند: سيدجمال‌الدين اسدآبادي، شيخ بهايي، رودكي، سنايي غزنوي، امام محمد غزالي، پروين اعتصامي، ابوعلي سينا، رشيدالدين فضل‌الله و خواجه نصيرالدين طوسي برگزار كنيم، كه شخصيت‌هاي برجسته بين‌المللي نيز در اين مراسم حضور خواهند داشت.

چرا براي مفاخري مثل مولوي كه بيشتر مورد جر و بحث هستند و به نام كشورهاي ديگر ثبت شده‌اند، نكوداشتي، در نظر نگرفته‌ايد؟

بزرگداشت مولوي در برنامه‌هاي پارسال گنجانده شد، اما رودكي را هم افغانستان و تاجيكستان مدعي شده‌اند و به همين دليل، قصد داريم امسال نكوداشتش را باشكوه‌تر از هميشه برگزار كنيم.

اين اطلس حرف مي‌زند

يكي از طرح‌هاي ستاد تبليغات و نمايشگاه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، تهيه اطلس گردشگري هوشمند و سخنگوست. اين اطلس حاوي 120 هزار نقطه گردشگري در بيش از 100 لايه اصلي و فرعي است، به طوري كه 23 هزار منطقه تاريخي، 70 هزار منطقه طبيعي، 10 هزار منطقه زيارتي، 15 هزار منطقه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و ورزشي و 2 هزار منطقه مربوط به دفاع مقدس در آن گنجانده شده است.

كاربرد اين اطلس بيشتر براي گردشگراني است كه قصد سفر با تور را ندارند و انفرادي مسافرت مي‌كنند. استفاده‌كنندگان از اطلس گردشگري با كليك بر هر نقطه از نقشه ايران، نه تنها كوتاه‌ترين مسير براي رسيدن به آن را مشاهده مي‌كنند بلكه ويژگي‌هاي منطقه از نظر گردشگري تاريخي، زيارتي، طبيعي، ورزشي و ... به يكي از 3 زبان عربي، فارسي و انگليسي در اختيارشان قرار مي‌گيرد.

مريم يوشي‌زاده‌
پنجشنبه 16 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 427]