امین حیایی استاد بهترین بازیها در بدترین فیلمها

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: امین حیایی استاد بهترین بازیها در بدترین فیلمها

ته خیابان فرشته، یک تریلی گنده افتاده بود جلوی ماشین.ها و خیابان هم که تنگ بود. راه بند آمده بود. سرپیچ از یکی دو ماشین جلویی رد شدم تا از همه سبقت بگیرم و راحت شوم که تریلی راه نداد. مجبور شدم کنار ماشین پشت تریلی برای خودم جا باز کنم که راننده.اش گفت: ناسلامتی ما هم تو همین مسیر حرکت می.کنیم ها. دیدم صدا آشناست. متلک.اش هم آدم را ناراحت نمی.کرد. برگشتم نگاه کردم، امین حیایی بود. اعتراض.اش را همان جوری گفت که در فیلم.ها سراغ دیالوگ.هایش می.رود: صمیمانه، دوست داشتنی، با مزه و در عین حال با رنگ و لعابی از طنز.
او از همان گروه بازیگرانی است که قدرت.اش را دارند تا بخشی از عادت.ها و رفتار زندگی روزمره.شان را وارد دنیای شخصیتی کنند که روی پرده دارند نقش.اش را بازی می.کنند.
و این موهبت کوچکی نیست. زیاد هم ارتباطی به آموزش و تجربه ندارد. در شیوه بازیگری حیایی، شما یا شخصیت شیرینی بیرون از پرده دارید یا ندارید. به هر حال بخشی از جذابیت شما به عنوان بازیگر، به روش زندگی.تان در دنیای معمول و زندگی واقعی برمی.گردد.
حیایی از آن گروه بازیگرانی است که می.توانند اعتماد تماشاگر را جلب کنند. سر صحنه فیلم.هایش بروید و ارتباطی را که حیایی با بقیه اعضای گروه برقرار می.کند، از نزدیک ببینید. او می.تواند هر دیالوگ.ای را به شیوه.ای باورپذیر بیان کند. زهرش را بگیرد. به چیزی عادی و راحت تبدیل.اش کند.
امین حیایی نقش کم رمق.ای دارد در فیلمی به اسم دختر ایرانی. یکی از این شخصیت.های عارفانه.ای که مجسمه معشوق.شان را می.سازند و گوشه.گیری می.کنند و درویش مسلک.اند و این.ها.

اما این شخصیت تکراری سینمای ایران، با کمک حیایی تبدیل شد به یک «علی شوتی» دوست داشتنی. شخصیت قابل لمسی که می.شد درکش کرد و دوستش داشت. حیایی حتی روش دوست داشتنی کردن چنین شخصیتی را هم پیدا کرده بود.
بدشانسی حیایی اما این است که این.جور چیزها بین منتقدها و حتی عامه تماشاگران سینمای ایران، جدی گرفته نمی.شود. خیلی که محبت کنند، این.جور مواقع از جمله: «طرف نقش خودش را بازی می.کند.» استفاده می.کنند و به قول کری گرانت، هیج کس حواس.اش نیست که این «خود» بودن (اصلاً اگر به چنین نکته.ای قائل باشیم) چه کار سختی است.
حیایی ظاهراً سر صحنه زور نمی.زند، اما معمولاً بهترین روش برای گفتن یک جمله را پیدا می.کند. مثلاً وقتی در کما با محمدرضا گلزار توی حیاط دراز کشیده.اند و گلزار درباره ستاره.اش در آسمان حرف می.زند و حیایی آسمان جل که ظاهراً چیزی از حرف.های بچه سوسوله، سر در نیاورده، در می.آید: «ایول».
و این ایول را جوری می.گوید که دیالوگ ظاهراً ساده.اش، به یکی از جذاب.ترین لحظه.های کمدی سال سینمای ایران تبدیل می.شود. این چیزها را این جا جدی نمی.گیرند و همه دنبال بازیگرهایی هستند که نقش.های ظاهراً «سختی» مثل دیوانه.ها و معلول.های جسمی و پیرمردها را بازی کنند. پس حیایی خیلی شانس آورد که در تمام این سال.های جدی گرفته نشدن، دوام آورد، فراموش نشد و راه.اش را دنبال کرد. اتفاقی که برای خیلی از بازیگرهای با استعداد سینمای ایران افتاد. بازیگران خوبی که نقش.های غیرعادی بازی نکردند.
باور نمی.کنید اگر بگویم که امین حیایی از سال 1370 دارد در فیلم.های سینمایی بازی می.کند. یعنی از 15سال پیش. اولین نقش.اش در بیست و یک سالگی، در دو همسفر به کارگردانی اصغر هاشمی بود.
فیلمی که با مشکلاتی در پخش مواجه شد و به شکل رو به راهی اکران نشد. بعد در دو روی سکه، یک نقش فراموش شدنی و کم اهمیت در کنار ابوالفضل پورعرب بازی کرد. پایش به تلویزیون هم باز شد و در مجموعه تلویزیونی آپارتمان بازی کرد.
موهای لخت.اش وقتی توی گوشش می.زدند، توی صورت.اش می.ریخت. و این در آن سال.ها که چنین تیپ.هایی، زیاد مجاز و باب طبع نبود، یک تابوی ریز و کوچک تلویزیونی به نظر می.رسید. با چنین ظاهری، طبیعی بود که در آن سال.ها بیش.تر نقش منفی به.او بدهند.
ده سال بعد از بازی در اولین نقش.اش، تازه با بازی در دست.های آلوده بود که نامش سر زبان.ها افتاد. هر چند که باز هم نقش اصلی را به او ندادند. در این یکی فیلم هم او در سایه هدیه تهرانی و ابوالفضل پورعرب ماند.
در همین سال با بازی در سریال پربازیگر همسایه.ها، برای تماشاگر تلویزیونی هم به شخصیتی شناخته شده تبدیل شد. او از قدرت کمیابش برای زدن رنگی از طنز و شیرینی به رفتارهای ظاهراً عادی زندگی روزمره استفاده کرد و مردم دوستش داشتند. اما با این که حیایی خیلی زود وارد سینما شده بود، هنوز کسی جدی.اش نمی.گرفت. آن چه حیایی به تماشاگرش می.داد، ظاهراً اهمیت چندانی نداشت. همه دنبال چیزهای مهم.تر بودند. امین حیایی به بازیگر نقش اول تبدیل شد، اما در بدترین فیلم های سال.
مانی و ندا و علف.های هرز و مونس و یکی دو فیلم دیگر. در سال.های آغاز دهه 1380، باید سری به اکران مرده اسفند ماه سینماهای تهران می.زدید تا امین حیایی را در نقش اول همه این فیلم.ها ببینید.
فیلم.ها خیلی بد بودند و باز حیایی قابل قبول بود. هنوز می.توانست در قالب پیش پا افتاده.ترین شخصیت.ها، بازی خوبی ارائه کند. همچنان کسی او را نمی.دید، تا این که شانس آورد و بالاخره یکی از همان نقش.های عجیب و غریب.ای که نظر ملت را جلب می.کند، گیرش آمد:
نقش مردی که نقش یک زن را بازی می.کند در فیلم مزاحم. این یک نقش غیرقابل باور در یک فیلم خسته کننده بود، اما برای این که توجه سینمای ایران را به حیایی جلب کند کافی بود. کسانی که این بازیگر با رفتار «عادی» و «شیرین» را نمی.دیدند، حالا دیگر توجه.شان به بازیگری جلب شد که در نقش یک زن بازی می.کرد. گیرم که باز در نقش دوم در فیلمی که ستاره اصلی.اش خسرو شکیبایی بود.
به این ترتیب امن حیایی دفن نشد و زنده ماند تا بعد از بازی.های قابل قبول در فیلم.های بدی مثل رز زرد، دختر ایرونی و عروس خوش قدم، در دو تا از پر فروش.ترین فیلم.های سال 1382 بازی کند: کما و مهمان مامان.
حیایی در کما آن قدر از تماشا.گر خنده گرفت که به اندازه بازیگر نقش اصلی فیلم، یعنی محمدرضا گلزار خوش تیپ جلب توجه کرد. رقص دو نفره.اش با گلزار با نوای نوارهای داخل ضبط. های دزدی، به یکی از معروف.ترین سکانس.های سال تبدیل شد.
یک نکته همین جا برای.تان بگویم. دقت کرده.اید که حیایی همیشه با مزه و خنده.دار است، اما هیچ وقت به عنوان یک بازیگر کمیک شناخته نمی.شود؟ این به خاطر همان مرز باریکی است که همیشه رویش بندبازی می.کند و معمولاً نمی.افتد.

اگر داریوش مهرجویی استاد کهنه کار سینمای ایران را بشناسید، از این که بازیگری مثل امین حیایی با سابقه. بازی در این همه فیلم بد را برای بازی در یکی از نقش.های اصلی فیلم.اش، مهمان مامان انتخاب می.کند، تعجب نخواهید کرد. مهرجویی دید کوته نظرانه معمول را ندارد. جذابیت چیزها را در سطح وسیع.تری نسبت به همکارهای روشنفکرش درک می.کند و از سلیقه خیلی خوبی برخوردار است.
پس از حیایی خواست در نقش یک دکتر ساده دل بازی کند و حیایی با بازی در نقشی که ظاهراً هیچ.چیز خاصی نداشت، ضرب کمدی فیلم را به اوج رساند. او معمولی.ترین دیالوگ.های جهان روزمره شخصیت.های مهرجویی را جوری تلفظ می.کرد که در مواردی دست نیافتنی به نظر می.رسید. مثلاً وقتی از او پیاز می.خواستند و او می.گفت: ندارم. فقط چاقو و چراغ داشتم که آوردم. (دقیقاً یادم نیست که اشیاء مورد بحث؛ همین پیاز و چاقو و چراغ بود یا نه.) الان و موقع نقل روی کاغذ، ظاهراً دیالوگ بی.مزه یا حداقل پیش پا افتاده.ای است، اما باید حیایی را موقع گفتن این دیالوگ.ها ببینید، از خنده روده برتان می.کند.
بازیگرانی مثل حیایی اما با مشکل بزرگی هم رو به رو هستند: این که تکراری شوند. وقتی نقش.ها شبیه هم.اند و حیایی از تمهیدات دوست داشتنی اما تکراری همیشگی.اش برای باور.پذیر کردن.شان استفاده می.کند، کم کم دست.اش رو می.شود. مکث.ها، پیچ و تاب.های زبانی، حرکات بدن و همه آن چیزهایی که حیایی را جلوی دوربین به موجود قابل تحملی تبدیل می.کند، برای تماشاگر لو می.رود. همان چیزهایی که گفتم از دنیای بیرون، با ظرافت وارد فیلم می.شوند. و حیایی، بعد از این موفقیت دیر هنگام، بیش.تر از حد معمول از خودش استفاده می.کند. سال پیش او با بازی در فیلم.هایی مثل شارلاتان و شکلات و آکواریوم و شارلاتان و عروس فراری، دیگر امین حیایی همیشگی نبود. یک نفر تا کی می.تواند بد نقش انتخاب کند و خوب بازی کند؟ این وضعیت، آن روی سکه بی.ادعایی و سادگی امین حیایی بود.
این روزها حیایی با فیلم شام عروسی روی پرده سینماهای تهران است. امسال به اندازه پارسال فیلم روی پرده نداشته و در شام عروسی هم نقش مرد مسنی را بازی می.کند که داماد دارد، در حالی که تا به حال خودش نقش دامادها را بازی می.کرد. برای بازی در این نقش، حیایی سراغ گریم سنگینی رفته و لحن گفتارش را عوض کرده، اما خوب نگاه کنید، می.بینید که همچنان حیایی وقتی جذاب است که یک نقش عادی را در کمال بی.ادعایی جوری بازی می.کند که هیچ کس دیگری نمی.تواند. او می.تواند یک آدم عادی جذاب باشد و بقیه نمی.توانند. همان.طور که وقتی توی خیابان فرشته، به راننده بغل دستی.اش فهماند که حق تقدم را رعایت نکرده، این جوری بود.
امیر قادری
منبع: مجله نسیم – شماره دهم

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 353]