بلاتكليفي ساكنان يك محله قديمي

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: بلاتكليفي ساكنان يك محله قديمي
ميرحسيني-يكي از محلات قديمي بيرجند خيابان مطهري است. كوچه هاي تنگ و تو در تو، وجود خانه ها و اماكن موقوفه و خانه هاي قديمي ثبت شده در فهرست آثار ملي از شاخص ترين خصوصيات اين محله است.

ابتداي كوچه مطهري 6 چشممان به حسينيه موقوفه حاج حبيب ا... مي افتد و با يك شيب نرم داخل كوچه مي شويم. حوزه علميه معصوميه، حوزه علميه نرجس به همان شكل قديمي و دارالشفاء فاطمه الزهرا نظرمان را جلب مي كند و نگاهمان را به سوي مسجد جامع چهار درخت، زورخانه پورياي ولي، حوض انبارها، مسجد خواجه ها، چندين و چند ملك اوقافي و آثار فرهنگي مي برد.

آثار ملي و املاك موقوفه واقع در خيابان مطهري و شهيد منتظري براي مالكان و همسايگان همجوار مشكلاتي پديد آورده در اين خصوص پاي صحبت چند نفر از اهالي اين محله مي نشينيم.

حسيني يكي از ساكنان گفت: مهم ترين مشكل اين محله وجود اماكن موقوفه و خانه هاي قديمي است.برخي از مالكان خانه هاي تاريخي به خاطر مشكلات اقتصادي، قصد فروش ملك خود را دارند ولي كسي حاضر نيست بنايي را كه نمي توان در آن دخل و تصرف كرد را خريداري كند.به گفته وي مالكان چنين بناهايي به موجب قانون ثبت آثار تاريخي در فهرست آثار ملي اجازه هيچ دخل و تصرفي در ملك را بدون اجازه دولت ندارد و فقط مي تواند آن را به سازمان هاي ميراث فرهنگي يا شخصي با اجازه دولت بفروشند.

وي ادامه داد: اما سازمان ميراث فرهنگي بودجه چنداني براي تملك همه اين خانه ها ندارد.

او به بناهاي مخروبه و حوض انبار در اين محله اشاره كرد و گفت: در گوشه و كنار محله مطهري بعضي از خانه هاي قديمي فرو ريخته اند و سال هاست كه اين خرابه ها به همان صورت باقي مانده است، متاسفانه حوض انبار هم كه از املاك موقوفه است با گذشت زمان تبديل به يك مخروبه و جايگاه افراد خلافكار شده است.

وي از وضعيت نابسامان اين محله گله كرد و گفت: مالكان برخي از خانه هاي قديمي ملك خود را به حال خود رها مي كنند تا به مرور زمان تخريب شده و اثري از آن به جاي نمانده با اين تغيير آن ها مي توانند مشكل ثبت تاريخي را از پيش پاي خود بردارند.به گفته وي مسئولان ميراث فرهنگي براي ايجاد انگيزه حفظ آثار تاريخي ثبت شده، اعطاي تسهيلات و تشويق ها به مالكان و دادن كاربري هاي اقتصادي به بناها را بايد مورد توجه قرار دهند.

وي تصريح كرد: املاك وقفي اين محله نيز سال هاست رها شده و عملا از آن استفاده اي نمي شود.جاني پور يكي ديگر از ساكنان محله مطهري گفت: بيشتر ساكنان اين محله يا كارگرند و يا بي كار و استطاعت ندارند تا خانه هاي قديمي و خشتي خود را مرمت كنند بنابراين مسئولان با اعطاي وام ما را در اين امر ياري و به محلات قديمي شهر بيرجند بيشتر رسيدگي كنند.مهدوي يكي از كسبه محله هم گفت: بيشتر جوانان اين محله ها بيكارند و با تجمع بر سر كوچه ها و معابر براي ديگران مزاحمت ايجاد مي كنند.

به گفته وي به علت محروميت منطقه و مردم، ساكنان اين محله ها از كم ترين امكانات برخوردار نيستند، وجود يك دستگاه تلفن كارتي احداث يك پاسگاه نيروي انتظامي، مراكز تفريحي و آموزشي از كمترين خواسته هاي مردم اين محله هاست.

وي به زورخانه پورياي ولي اشاره كرد و گفت: تنها دلخوشي جوانان اين منطقه وجود زورخانه سنتي پورياي ولي است و جوانان و نوجوانان از آن استقبال بسياري مي كنند.وي از نيروي انتظامي خواست تا با حضور مداوم و مستمر خود امنيت را در محله مطهري حاكم كنند.

صباغ نيز گفت: مناطق پايين شهر از هر گونه امكاناتي محرومند و جوانان اين اماكن براي استفاده از كافي نت، كتابخانه، باشگاه هاي ورزشي، اماكن آموزشي و... بايد به ديگر نقاط شهر بروند.

به گفته وي اگر مسئولان نمايشگاه هاي كتاب، عكس، آثار فرهنگي و... را در اين مناطق برگزار كنند هم از وضعيت موجود در اين مناطق با خبر مي شوند و هم از نزديك مشكلات مردم را لمس مي كنند.

وي از صف هاي طولاني نان و شير گفت و اين كه ساعت ها بايد براي گرفتن دو پاكت شير و چند عدد نان در صف بود. وي همچنين گفت: برخي از جوانان اين مناطق بر اثر بيكاري و مشكلات اقتصادي به سمت مواد مخدر كشيده مي شوند و متاسفانه به علت پايين بودن سطح آگاهي خانواده ها، والدين به موقع آگاه نمي شوند.

وي ادامه داد: چرا به فضاهاي اماكن موقوفه و آثار تاريخي اين محله كه متروكه شده توجه نمي شود و با مرمت و بازسازي به بهره برداري عموم نمي رسد.وي افزود: اماكن تاريخي و موقوفه در ساير شهرها مانند يزد، اصفهان، كرمان با مرمت و تعمير جايگاه توريست شده ولي در بيرجند هيچ اقدامي بر روي آن ها انجام نپذيرفته است.

وي از مسئولان خواست تا با برنامه ريزي و اجراي سياست هاي صحيح اوقات فراغت جوانان را سامان دهي كنند تا از آسيب هاي اجتماعي جلوگيري شود.

وي تنها امكانات كوچه هاي تنگ و تو در توي مطهري را چندين آموزشگاه و سطل هاي زباله مكانيزه عنوان كرد و گفت: براي برخورداري از هر امكاناتي بايد به ساير قسمت هاي شهر برويم.

وي با اشاره به فضاي سبز در انتهاي يكي از كوچه ها افزود: اين فضاي سبز فاقد هرگونه وسايل بازي براي خردسالان است و محلي براي واليبال جوانان شده كه متاسفانه به علت نبود نظارت والدين و فرهنگ خاص منطقه ماوايي براي بزهكاري جوانان شده است.

وي از مسئولان خواست تا با سركشي از مناطق پايين شهر و محروم نظارت بيشتري بر رفتار و اعمال جوانان داشته باشند.

يكي ديگر از زنان محله نيز گفت: 14 سال است كه شوهرم را از دست داده و داراي 2 فرزند دختر مي باشم.

وي با اشاره به اين كه با 200 هزار تومان حقوق مستمري از شوهرم بايد اجاره 120 هزار توماني و مخارج سنگين زندگي 3 نفره را پرداخت كنم اضافه كرد: متاسفانه كميته امداد نيز كمكي به ما نمي كند زيرا حقوق مي گيرم.

مجيدي يك دختر دبيرستاني نيز گفت: به علت مرمت مدرسه عبدالعلي بيرجندي هر روز بايد مسافت طولاني را تا دبيرستان بنت الهدي در طالقاني بپيماييم.

كارشناس اداره كل اوقاف خراسان جنوبي با بيان اين كه حدود 50 باب خانه قديمي وقفي در محلات خيابان مطهري و منتظري واقع شده كه تعدادي اثر تاريخي به صورت متروكه و بافت سنتي باقي مانده است گفت: به دليل نبود نقدينگي بيشتر املاك و اراضي وقفي متروكه شده است ولي با ايجاد صندوق عمران از ابتداي سال توسط اداره كل اوقاف و امور خيريه استان احياء بناهاي وقفي در حال بررسي و برنامه ريزي است.

غلام رضا مويدي نيا افزود: بر اساس اين سياست ها در آينده نزديك در اراضي وقفي بر طبق ضوابط جاري اوقاف با مشاركت صندوق عمران كار ساخت و ساز عملياتي مي شود.

وي با اشاره به اين موضوع كه حدود 45 درصد اراضي مربوط به قنات قصبه متعلق به موقوفات تحت توليت اين اداره كل مي باشد ادامه داد: در گذشته اراضي وقفي با توجه به نوع كاربري آن به افراد حقيقي يا حقوقي واگذار مي شد كه خوشبختانه امسال با مشاركت صندوق عمران و اداره كل اوقاف نسبت به ايجاد بنا به صورت آپارتماني قراردادي با شركت توسعه عمران منعقد شده كه احداث آپارتمان در خيابان انقلاب از آن جمله مي باشد.

وي خاطر نشان كرد: در حال حاضر سياست كلي سازمان بر اين است كه اراضي از محل سرمايه موقوفه و در غير اين صورت صرفا با مشاركت صندوق عمران، امر ساخت و ساز انجام پذيرد.

وي در خصوص اين كه چرا بسياري از اراضي موقوفه به خصوص در محلات مطهري به صورت متروكه درآمده نيز گفت: در گذشته با گسترش شهر بيرجند بسياري از اراضي موقوفه با كاربري هاي مختلف از جمله اراضي اكبريه و رحيم آباد در محدوده خدماتي شهر واقع بوده كه جزو شهر شد و در اراضي با كاربري مسكوني با مشاركت افراد حقيقي و حقوقي ساخت و ساز صورت گرفت و ساير كاربري ها مانند آموزشي، بهداشتي، اداري و... به ادارات و سازمان هاي مختلف شهرستان واگذار شد .

وي ادامه داد: خوشبختانه سياست فعلي سازمان اوقاف و امور خيريه كشور واگذاري اراضي به صورت خام نيست و به صورت مشاركت از محل سرمايه اوقاف و در صورت نبود با مشاركت صندوق عمران ساخت و ساز انجام شود.

وي اضافه كرد: بعضي از املاك موقوفه خيابان مطهري به آثار ملي ثبت رسيده بنابراين قسمتي از كار مرمت و بهسازي آن بر دوش سازمان ميراث فرهنگي استان مي باشد.

وي در خصوص باغ موقوفه عبدالعلي خان نيز گفت: با توجه به قدمت صد ساله باغ و خشك شدن آب قنات و همچنين محدود بودن عمر اشجار اين باغ به صورت باير در آمد.

وي با اشاره به اين كه كاربري اين باغ، باغ و باغچه است افزود: براي احياي آن و رعايت غبطه حقوق وقف بايد برنامه ريزي لازم انجام پذيرد.

به گفته وي در صورتي كه شهرداري نسبت به تغيير كاربري آن به مسكوني موافقت كند به طور قطع اداره اوقاف آن جا را مورد بهره برداري قرار خواهد داد.

كارشناس ناظر آثار تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و صنايع دستي و گردشگري استان گفت: 57 باب از خانه هاي محدوده بافت تاريخي بيرجند در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

علي الداغي تصريح كرد: مالكان خانه ها يا بناهاي ثبت آثار ملي حق فروش، اجاره ملك خود را بر اساس حق قانوني خود دارند و ميراث فرهنگي در مالكيت اين افراد ادعا و دخالتي ندارد.

ضمن آن كه مالكان اين بناها به استثناي تخريب اثر تاريخي مي توانند ساخت و ساز و مرمت و تغيير كاربري در ملك خود انجام دهند.

اين امر بايد با هماهنگي و نظارت سازمان ميراث فرهنگي صورت پذيرد.

وي متذكر شد: تاكنون تعدادي از اين خانه ها از جمله خانه پردل و خانه شريف در حكيم نزاري با هزينه ميراث فرهنگي مرمت و بازسازي شده اند.

وي با بيان اين كه از سال 64 به بعد قانون جديدي در خصوص اين گونه منازل مصوب نشده افزود: از 57 خانه موجود در محدوده بافت قديمي 29 باب وقفي هستند.

وي بيشترين مشكل خانه هاي محدود بافت تاريخي بيرجند را رسيدگي نكردن به آن ها در سال هاي گذشته توسط مالكان عنوان كرد و گفت: متاسفانه تعدادي از اين اماكن در اجاره افراد كم درآمد مي باشند و در نتيجه به وضعيت آن رسيدگي دقيقي نمي شود.

وي در خصوص اين سوال كه در محدوده خيابان مطهري و شهيد منتظري چه تعداد بنايي ثبتي است نيز گفت: حدود 25 بناي ثبتي در آن منطقه قرار گرفته كه فقط آب انبار حاج ملك و آب انبار محسن زاده از دوره قاجار به علت كاربري حوض و آب انبار به صورت بلااستفاده و بدون كاربري در آمده است.

به گفته وي اين فضاها را مي توان به موزه اختصاصي سازمان هاي دولتي يا مراكز ورزشي فرهنگي تبديل كرده، تغيير كاربري آب انبار بازار قائن، به موزه آب و قنات نيز يكي از اين گونه فعاليت هاست.

در صورت مشاركت و تقاضاي مراكز دولتي و سازمان ها و همچنين نظارت و هماهنگي سازمان ميراث فرهنگي اين گونه اماكن به مراكز ورزشي و تفريحي و... تبديل مي شود.
سه شنبه 14 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 212]