ستاره شناسي در ايران باستان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقاله.اي كه در پي مي.آيد، نوشته آقاي فريبرز رهنمون است كه آقاي رضا دستجردي آن به فارسي برگردان كرده و در صفحه ايران شهر روزنامه اعتماد ملي شماره ٧٧٠ چاپ شده است.
متن مقاله چاپ شده از اين قرار است:
ستارگان همواره انسان را شيفته و مجذوب خود ساخته.اند به طوري كه بعضي از آن.ها مورد پرستش انسان.ها واقع مي.شدند. «آسترون» در زبان يوناني به معناي ستاره و ستاره.شناسي ، علم مطالعه اجرام آسماني است. مطالعه و بررسي ستارگان، سياره.ها و تاثيرشان بر بشر در ايران باستان همواره موضوع تحقيق محققان باستان بوده است. از ميان علوم به جاي مانده در ايران باستان، اطلاعات ارزشمندي در مورد آخرين اكتشافات علوم نوين حاصل مي.شود. نمونه آن، « ماه.يشت» است كه در اوستا يافت شده است. در باب تاثير آن اين.طور آمده كه اگر در بهار و در هنگامي.كه قرص ماه كامل است، دانه.اي كاشته شود ميوه آن گياه، شيرين و فراوان خواهد بود.
در ايران باستان ، خرد در آفرينش همواره مورد بحث بوده و معارف حاصل از اين مباحثات كاربرد فراواني در سازمان بخشي و اصلاح حيات بشر روي زمين داشته است. هدف، قرار گرفتن در مسير صواب و پيشروي به سوي تكامل هرچه بيشتر بود. اين محققان در انجام ماموريت.شان كاملا موفق بودند و ما اگر به درستي اطلاعات بسيار اندكي را كه در اين ارتباط به جاي مانده است تحليل كنيم، به درستي اين موضوع پي.خواهيم برد.
امروزه يكي از ابزار مهم يگانگي ارتباطات ، تجارت و بازرگاني، بهره.گيري از تاريخ است. انديشه و تفكر چنين تاريخي، انديشه..اي ايراني است و «گرينويچ» كهن در سيستان قرار داشت كه نيمروز خوانده مي.شد. در دوران باستان رصدخانه.اي تحت عنوان نيمروز احداث شده بود كه در 5/33 درجه عرض جغرافيايي واقع بود و تاريخ به وسيله آن تعيين مي.شد. دليل انتخاب اين موقعيت مكاني آن بود كه در آن عرض جغرافيايي هيچ تمدني وجود نداشت و به همين خاطر آن.ها نقطه نيمروز را بر 5/33 درجه قرار دادند. از طرف ديگر سيستان از جانب شرق به غرب در مركز تمدن كهن قرار داشت. به طوري كه هنگام ظهر در سيستان، در تمام كشورهاي تمدن باستان، خورشيد طلوع كرده بود؛ در شرق، خورشيد غروب مي.كرد و در غرب سپيده.دم بود. بسياري از پژوهشگران رصدخانه نيمروز را به]اشو[ زردشت نسبت مي.دهند.
ايرانيان باستان دانش گسترده.اي هم در مورد سياره خويش داشتند. آن.ها مي.دانستند كه زمين متشكل از هفت منطقه مجزاست همان گونه كه در اوستا بارها عبارت « هفت كشور زمين» قابل مشاهده است.
نكته مهم.ترآن است كه ايرانيان باستان از ارتباط ميان خورشيد و زمين آگاه بودند. آن هنگام كه در سال ١٦١٦ ميلادي گاليله را به خاطر باورش به گردش زمين به دور خورشيد محاكمه و مجازات كردند، ايرانيان دوهزار سال پيش از حركات زمين به دور خورشيد آگاه و مطلع بودند.جشن نوروز از بزرگ ترين نتايج كاوش.هاي ستاره.شناسي ايرانيان است.
ايرانيان كهن از تمام تحولات ستاره شناسي از جمله اعتدالين هم مطلع بودند. ايرانيان در اين راستا روشي هم براي ايجاد تقويمي.كه با طبيعت نيز انطباق داشته باشد، ابداع كردند. ايرانيان كه در باب خرد در آفرينش تحقيقات فراواني انجام داده بودند، به اين نتيجه رسيدند كه براي انطباق اعتدال با طلوع آفتاب كه آغاز سال نو خوانده مي.شد، در نقطه.اي از كشور منتظر بمانند. چنين نوروزي كه از نظر باستان.شناسي هم در تاريخ ثبت شده بود، در سال ٤٨٧ پيش از ميلاد با انطباق اعتدال بهاري با طلوع آفتاب در تخت.جمشيد معين شد.
ايرانيان در تمدن كهن از دانش ستاره.شناسي براي تاثير گذاردن بر ديگران نيز استفاده مي.كردند. يهوديان در چرخش هزاره در انتظار ظهور مسيح بودند اما با عدم ظهور وي، مايوس و نااميد شده بودند. ايرانيان به يهوديان كمك كردند تا تقويم شان را با وارد كردن يك سالنماي خورشيدي دوباره محاسبه كنند. روش پيشنهادي ايرانيان مورد پذيرش واقع شد و راه را براي شناسايي هر چه بيشتر عيسي مسيح و مساله ظهور ايشان باز كرد.
با نگاهي اندك، مي.توان اقدامات صورت گرفته دست ايرانيان را با ديگر تمدن.هاي هم عصرشان مقايسه كرد. يك نمونه به ستاره..شناسي مصريان باستان برمي.گردد كه اعتقاد داشتند بايد نقش ستارگان روي زمين طراحي شده و هرمي.ساخته شود كه نشان دهنده هريك از ستاره ها باشد و پادشاهان.شان را به اين اميد در آن اهرام دفن كنند كه آنها به ستارگاني رجعت خواهند كرد كه طرح.شان روي اهرام كشيده شده بود. نيروي كار و ثروت اين ملت صرف پرداختن به اين باورها مي.شد. اما بابليان تحت تاثير تمدن ايراني قرار داشتند. انجيل به نحوه بناي برج بابل براي رسيدن به خداياني كه آن سوي ابرها و در ميان ستارگان قرار داشتند، اشاره مي.كند.
آسمان.ها براي ايرانيان باستان برپايه آموزه.هاي ]اشو[ زرتشت، جايگاه بهشت موعود نبود؛ چون بهشت و جهنم زرتشتيان روي زمين قرار داشت.
ايرانيان كهن دانش وسيعي درباب ستاره.شناسي داشتند و از آن هم به منظور سازماندهي و اصلاح زندگي خود و هموطنان.شان بهره مي.جستند. آن.ها طبيعت را مورد مطالعه قرار مي.دادند و از مزيت.هاي آن برخوردار مي.شدند.

منبع t-z-a.org

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 152]