سه ساعت و نيم گفت‌وگوي بي‌پرده با تركان _قسمت دوم و پاياني نوذري وزير خوبي است، مافياي نفتي نداريم

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: سه ساعت و نيم گفت‌وگوي بي‌پرده با تركان _قسمت دوم و پاياني نوذري وزير خوبي است، مافياي نفتي نداريم
خبرگزاري فارس: بعد از مطرح شدن مسائل مربوط به موضع‌گيري و سياستگذاري اقتصادي دولتهاي گذشته بخش دوم گفت‌وگوي تفصيلي فارس با اكبر تركان به بحث نفت و مسائل و حواشي آن اختصاص داشت. مسائلي همچون وجود مافياي نفتي، فلسفه آمدن كردان، دليل حساسيت رئيس جمهور براي انتخاب وزير نفت، تغيير مديران اين بخش و بالاخره داستان آمدن نوذري به وزارت نفت.

تركان در اين بحث به همان شدت و تعصبي كه در مورد دولت‌ هاشمي سخن گفت در مورد نفت هم گفت. ايرادات قراردادهاي بيع متقابل را نپذيرفت و همچنان بر مفيد بودن آن تأكيد كرد. وجود مافياي نفتي را غيرواقعي دانست و معتقد بود نظر رئيس جمهور در مورد نفت و وجود مافياي نفتي نسبت به سه سال گذشته تعديل شده و تغيير كرده. از ماجراي آمدن كردان و رابطه‌اش با نوذري گفت. از خود نوذري و نحوه انتخابش گفت. نحوه گفتن جمله «نوذري وزير خوبي است» پر معنا بود. نوذري چون همه تغييرات موردنظر رئيس جمهور را در وزارت نفت داده وزير خوبي است. اين پاسخ تركان در مقابل سؤال ما بود كه پرسيديم نوذري ارتباطش با رئيس جمهور چگونه است و چرا نوذري براي وزارت انتخاب شد؟ با اطمينان و جديت معتقد بود مافيايي در كار نيست. از نحوه گفتن اين كلمات مي شد معاني متفاوتي حس كرد. قسمت دوم و پاياني گفت‌وگو را بخوانيد.

فارس: برگرديم به دولت آقاي خاتمي، استراتژي اقتصادي ايشان چه بود؟
تركان: بعيد مي‌دانم آقاي خاتمي ادعا كرده باشند داراي نظريه اقتصادي هستند.تا به حال چنين چيزي نگفتند نظريه اقتصادي دارند و يا نظريه اقتصادي خاصي را دنبال مي‌كنند.

فارس: كشوري كه از نظر اقتصادي شرايط خاصي دارد بهرحال بايد با تئوري وارد عمل شود.
تركان: اين را بايد از ايشان بپرسيد. ايشان ادعا نكرده كه داراي نظريه اقتصادي است.

فارس: شما هم اعتقاد داريد كه ايشان برنامه اقتصادي نداشت؟
تركان: اعضاي كابينه ايشان تك تك نظراتي داشتند ولي يكپارچگي اين نظريه اقتصادي مشاهده نشد.آنچه مي‌توانم ابراز كنم اين است كه در دولت آقاي خاتمي، آقاي جهانگيري مطالعه‌اي را به عنوان استراتژي توسعه صنعتي انجام دادكه اين كار توسط مسعود نيلي از طريق دانشگاه صنعتي شريف انجام شد.
اين يك مجموعه نظري است كه در دولت آقاي خاتمي تهيه شده و تنها چهارچوب مدون نظري دولت ايشان است.

فارس: ولي طرح ساماندهي بارزترين برنامه اقتصادي آقاي خاتمي بود.
تركان: بخشي از آن استراتژي را ايشان به عنوان لايحه براي صنايع نساجي آوردند، بعد به عنوان ارايه نوسازي صنايع به مجلس ارايه شد.

فارس:با توجه به برنامه هاي اقتصادي دولت خاتمي به نظر مي رسد سياست تعديل به نوعي در دولت ايشان ادامه پيدا كرد؟
تركان: آقاي خاتمي باقيمانده كار يكسان‌سازي نرخ ارز را انجام داد چون اين كار در دوره آقاي هاشمي انجام شد ولي ابعادي از آن اجرا نشده و باقي مانده بود. هنوز قيمت متفاوت ارز براي برخي از كالاهاي مورد حمايت وجود داشت كه در دولت خاتمي اين موضوع پيگيري شد.

فارس:استراتژي توسعه صنعتي را آقاي نيلي تدوين كرد؟
تركان: در دوره دوم دولت خاتمي اين كار صورت گرفت در دولت اول آقاي شافعي وزير صنايع بود و من سازمان گسترش بودم و در دوره دوم آقاي جهانگيري وزير بود كه آقاي مسعود نيلي طرح استراتژي صنعتي را ارايه كرد.

فارس: نظرتان راجع به اين طرح چي بود؟
تركان: طرح ساماندهي، آزادسازي اقتصادي است كه متكي به اقتصاد بازار بود. در آن طرح فقط به مجموعه صنعت نگاه نشده كل اقتصاد مورد توجه قرار گرفت. اگر بخواهيم روابط اقتصادي را در چارچوب اقتصاد بازار تنظيم كنيم چگونه بايد حركت كنيم. در دولت دوم آقاي خاتمي اين نظريه تقويت شد كه ما بايد آماده پيوستن به سازمان تجارت جهاني بشويم.براي پيوستن به اين سازمان بايد مهيا شويم كه چگونه مي‌توان بدون تعرفه‌هاي حمايتي فعلي صنايع به حيات خود ادامه دهند. در دولت دوم آقاي خاتمي كاهش تعرفه‌ها به شدت شروع شد به طوري كه مراحل غير تعرفه‌اي را از نظام واردات كشور حذف كردند و عوامل تعرفه‌اي را كاهش دادند.

فارس: شما كه در صنعت بوديد اين طرح را قبول داشتيد؟
تركان: چيزي كه سالها پيش مطرح بوده الان اظهار نظر كردن درباره آن سخت است.

*شرايط براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني مهيا نيست

فارس:چرا؟بالاخره بايد در مورد آن قضاوت كرد
تركان: من معتقدم پيوستن به سازمان تجارت جهاني اگر عجولانه و بدون تدبير موثر انجام شود باعث خسارتهاي سهمگين مي‌شود. صنايع و اقتصاد ما ظرفيت اين را ندارند كه به طور ناگهاني از پوشش حمايتي خارج شوند.صنعت يا ساير بخشهاي اقتصادي كه سالهاي سال تحت حمايت تعرفه‌اي و يا غير تعرفه‌اي بوده يك مرتبه خارج شود دچار مشكل مي‌شود.مجموعه حمايتهاي غير تعرفه‌اي صنعت ما را به گونه‌اي بار آورده كه اگر به طور ناگهاني از اين فضا خارج شود، آسيب‌هاي سهمگين خواهد ديد بايد در يك برنامه زمان دار از اين موضوع خارج شويم.

فارس:نوع حمايت ما از صنعت درست نيست. ما فكر مي‌كنيم اگر فقط دروازه ها را بستيم از صنعت به نحو احسن حمايت كرديم. در صورتي كه حمايت واقعي يعني اماده كردن شرايط براي دسترسي آسان و ارزان قيمت سرمايه گذار به منابع لازم براي سرمايه گذاري ، حمايت واقعي يعني قانون كار درست داشتن تا بر اساس ان سرمايه گذار و صاحب صنعت مجبور به نگه داشتن نيروي اضافي نباشد و نقش تامين اجتماعي و بيمه را بازي نكند،حمايت واقعي يعني نرخ مالياتي منطقي و رقابتي داشتن تا بر اساس ان توليد كننده بتواند با رقباي خود رد منطقه و جهان رقابت كند، رقابت واقعي يعني ثبات نسبي قوانين و بخشنامه ها تا سرمايه گذار بتواند در ارامش و ثبات نسبي برنامه ريزي كند،حمايت يعني فراهم كردن شرايطي كه توليد كننده بتواند با قيمت تمام شده كمتر توليد كند و ...ما فكر مي كنيم از صنعتمان حمايت كرديم اما واقعيت چيز ديگري است .ما صنعت را با بستن دروازه ها تنبل كرديم .راه درست حمايت كردن را بلد نبوديم.
تركان: بله،حق با شما است. من هم نمي‌گويم اين حمايت‌ها درست است. مي‌گويم هر حمايتي بوده اگر ناگهاني قطع شود از بين مي‌رود.
براي ترك اعتياد يك معتاد نمي‌توان يكباره او را ترك داد بلكه بايد يك برنامه رژيمي براي او در نظر گرفت.تدابيري كه لازم است براي برداشتن حمايت‌هاي نابه‌جا نياز به زمان، دوره و نظم خاصي دارد.

فارس: مثلث تنش دولت خاتمي (نوربخش،مظاهري و ستاري فر) يادتان هست؟
تركان: چون من در دولت نبودم اظهار نظرم دقيق نيست. من آن موقع معاون وزير بودم.

فارس: در جريان كه بوديد؟
تركان: بله - اظهار نظر دقيق را كساني مي‌توانند انجام دهند كه در دولت بودند.

فارس: تا جايي كه اطلاع داريد بفرماييد؟
تركان: قضاوتم دقيق نيست. آقاي نوربخش از دنيا رفته و افراد ديگر هم مسئوليت ندارند.

*تضمين دولت در قرادادهايB.O.Tدرست نيست

فارس: بخشي از اختلافات در مورد قراردادهاي B.O.T مطرح بود.مشكل اصلي سازمان برنامه و بودجه با مظاهري اين بود كه وزارت اقتصاد اين قراردادها را تضمين نمي‌كرد.يادتان هست كه با كنار رفتن مظاهري ايتاليايي‌ها كه منتظر انعقاد قرارداد بودند خيلي خوشحال شدند.
تركان: عقيده من اين است كه نه قراردادهاي B.O.T و نه هيچ قرارداد سرمايه‌گذاري نبايد با تضمين دولت اجرا شود. تضمين دولت فقط در مقابل اقدامات دولتي است. مثلا اگر دولت قند را ممنوع كرد بايد اين تصميم دولت را آثار اقتصادي آن براي صنايع و سرمايه‌گذار جبران شود. اما در بقيه موارد ريسك بازرگاني است.
اينكه بگويم خارجي بيايند ايران و B.O.T را تضمين مي‌كنيم اين يك جور فريب است.
تضمين به معناي اين است كه سرمايه‌گذاري بيايد نيروگاهي را قيمت كند و به كيفيتي كه خودش مي‌گويد بسازد، آن موقع نظارتي بر قيمت و كيفيت وجود ندارد. آيا بايد به هر قيمتي كه در دفاتر ثبت كرد به او پول بدهيم.
به نظر من اين حرف كه سرمايه‌گذاري را چه به روش B.O.T و يا B.O.O تضمين كنيم اشتباه است. بلكه بايد ريسك‌‌هاي اقدامات دولتي را در قالب قانون جلب و حمايت از سرمايه‌گذاري خارجي انجام دهيم و بايد در قالب همان قانون حمايت شود و تضمين بيش از آن نياز نيست.

*مناقشه بر سر قراردادهاي بيع متقابل

فارس: يكي ديگر از چالش آن موقع در حوزه نفت قراردادهاي بيع متقابل بود.اين قراردادها آن زمان لازم بود؟
تركان: هم آن زمان لازم بود و هم امروز. قراردادهاي بيع متقابل قراردادهاي خوبي است. در واقع يك پيمان را به صورت خدماتي انجام دهيد كه سرمايه و منابع مورد نياز را پيمانكاري مي آورد و بازپرداخت آن از محل محصولات ميدان صورت مي گيرد.

فارس:اما يكي از ايرادهاي اصلي اين قراردادها اين بود كه پيمانكار چون از محل برداشت ، سرمايه و سود خود را بر مي داشت زياد در نوع بهره برداري و نگهداري از مخازن دقت نمي كرد ،بيشتر فكر رسيدن به سرمايه خود بود.چه بسا بعداز اتمام بدهي به شركت فوق مخزن هم به همين دليل از بين ميرفت يا خيلي صدمه مي ديد.
تركان: در قراردادهاي بيع متقابل كارفرما است كه بايد اجراي طرح را تصويب كند.

فارس: قرارداد بيع متقابل در كشورهاي ديگر مثل كشورهاي حوزه خليج فارس هم سابقه داشت؟
تركان: بله.اين قراردادها بعد از جنگ جهاني متداول شد. اولين بار هم آلمان آن را اجرا كرد.بر اساس اين نوع قراردادهابازپرداخت سرمايه گذاري از محل توليدات به سرمايه گذار پرداخت مي شود.

فارس: صنعت نفت اينقدر جذابيت دارد كه مي‌توان به شكل‌هاي مختلف سرمايه‌گذاري كرد و قراداد بست.نيازي نيست هر قراردادي را قبول كرد.
تركان: معلوم نيست. نشان بدهيد.

فارس: يعني ما هيچ قراردادي نداريم كه بهتر از بيع متقابل باشد؟
تركان: يك قرارداد پيمانكاري را با قراردادهاي بيع متقابل كه تاكنون اجرا شده مقايسه كنيد. روشن است.
من نمي‌گويم قرارداد بيع متقابل بدون نقص است.اين قراردادها هر نسل نسبت به نسل قبل خود بهتر شد. شايد اولين قراردادي كه بستيم ده‌ها اشكال داشت. در قرارداد دوم تعدادي از آن اشكالات برطرف شد و در قراردادهاي بعدي ايرادها اصلاح شد.

فارس: اولين قرارداد بيع متقابل در كدام ميدان نفتي بسته شد؟
تركان: اولين قرارداد در توسعه فازهاي 2 و3 پارس جنوبي با شركت توتال فرانسه منعقد شد. قرارداد دوم براي توسعه فاز 2 با پتروپارس، سومين قرارداد با شركت «اني» ايتاليا و چهارم با پتروپارس براي فازهاي 7 و 8 و9 بسته شد. هيچ يك از قراردادها شبيه هم نيست. در هر مورد تجربيات گذشته مورد استفاده قرار گرفته است.اگر امروز بخواهند اين قراردادها منعقد شود حتما چيزهاي بيشتري مي‌دانيم.

فارس: شما سوال ما را جواب نداديد. باتوجه به جذابيت‌هايي كه در بخش نفت داريم آيا غير از بيع متقابل قرارداد ديگري نمي توانستيم ببنديم؟
تركان: همه نوع قراردادي قابل اجراست. الان قراردادهايي كه مي‌بنديم از نوع بيع متقابل نيست.

فارس: قراردادهايي كه الان بسته مي‌شود اگر با بيع متقابل مقايسه كنيم چگونه است؟
تركان: مورد به مورد فرق مي‌كند. من فكر مي‌كنم پيمانكاراني كه قراردادهاي فازهاي 2 و 3 و4 و5 را امضا و اجرا كردند ديگر حاضر نيستند به آن شكل قراردادي ببندند. نه توتال حاضر است و نه پتروپارس. يك شاخصي براي نشان دادن موضوع وجود دارد كه ما در آن قراردادها متضرر نشديم.

فارس: حتي در قرارداد اول با وجود همان اشكالاتي كه اشاره كرديد؟
تركان: نه خير. قراردادهاي بيع متقابل قراردادي خوبي است.

فارس: پس چرا به اصلاح اين قراردادها منجر شد؟
تركان: قراردادهاي بيع متقابل در متن قانون برنامه چهارم گنجانده شده است. وقتي چيزي به قانون تبديل شد نمي‌توان درباره‌اش اظهارنظر كرد.
موارد 13 و 14 قانون برنامه چهارم درباره قراردادهاي بيع متقابل تصريح شده و در چارچوب اين مواد انعطاف‌هاي زيادي مي‌توان داشت.قانونگذار مي‌گويد: دولت موظف است طرح‌هاي بيع متقابل دستگاه‌هاي موضوع ماده 160 قانون برنامه را طبق چارچوب‌هاي تعيين شده در آن اجرا كند.اين قانون است و اگر كسي حرفي دارد برود قانون را اصلاح كند. اگر اشكال داشت كه مجلس آن را تمديد و تصويب نمي‌كرد. به نظر من قانون خوبي است.

فارس:اعتراضهاي شديدي كه به بهزاد نبوي مي شد بخاطر اين قراردادها نبود؟
تركان: نه بهزاد نبوي در قراردادهاي بيع متقابل خيلي درگير نبود. او رئيس هيأت مديره پتروپارس بود و به نظر من نقشي در آن قراردادها نداشت.
بهزاد نبوي رييس هيات مديره شركت پيمانكار بود، كارفرما نبود كه بخواهد دخالتي داشته باشد.

* مافياي نفتي

فارس:شما در دولت احمدي نژاد يكي از مسوولين رده بالاي نفتي هستيد، در انتخاب وزير نفت بحث‌هاي زيادي صورت گرفت. آقاي احمدي نژاد از روز اول حساسيت زيادي روي وزارت نفت داشت.از همان ابتدا بحث مافياي نفتي را مطرح كرد .شما به اين مافيا اعتقادداريد؟
تركان: بنده چنين اعتقادي ندارم.من معتقدم آقاي احمدي‌نژاد نيز پس از سه سال نظرشان غير از نظر روز اول است.

فارس:چرا از همان ابتدا مافياي نفتي مطرح شد؟
تركان: به نظر من به دليل اطلاعات كم. اگر مافيايي هست پس چرا نشستيم نگاه مي‌كنيم؟ مگر كشور دستگاه قضايي ندارد؟ وزارت اطلاعات ندارد؟ اينكه بگوييم وزارت اطلاعات در 30 سال گذشته در مسير خوبي نبوده و در دولت آقاي احمدي‌نژاد فقط مسيرش خوب است كه حرف غلطي است.
ما سالهاي سال است، وزارت اطلاعاتي داريم كه موضوعات را پيگيري كرده. اگر اين حرفها را بگوييم يعني سالهاي سال وزارت اطلاعات و دستگاه قضايي خواب بوده و مافيا زنده است و همچنان نفت كشور را اداره مي‌كند.

فارس: انتخاب وزير نفت با آن وسواس به همين دليل بود؟
تركان: نمي‌دانم. بايد از رئيس جمهور پرسيد.

فارس: گزينه‌هاي وزارت نفت كه خاطرتان هست
تركان: انتخاب‌هاي آقاي احمدي‌نژاد را بايد از خودشان سوال كنيد كه براساس چه فلسفه‌اي آن كانديداها مورد نظرشان بوده است؟ ولي آن حرف يك روز بايد ثابت شود، بالاخره يا بايد بگوييم مافيايي در نفت هست و آن را تحت تعقيب قرار داد.

فارس: وجود مافياي نفتي فقط نظر رييس جمهور نبود . وجود دارند كساني كه هنوز معتقد به وجود اين مافيا هستند.
تركان: اين اتهام به بخش بزرگي از نيروهاي انقلاب است. نفت در تمام پيكره‌اش بچه‌هاي انقلابي دارد. يادمان نرود كه نفت همراهي خود را با انقلاب و امام از ابتدا و از اعتصابات شروع كرده است. نفت از ابتدا، انقلابي‌ترين نيروها را داشت و در جنگ پايمردي خود را نشان داده است.
يك روز توليد و صادرات نفت قطع نشد. اين بچه‌ها خون دادند. اين همه شهيد نفت، ثابت نمي‌كند كه نفت مملو از حزب‌الهي است. انصاف است كه بگوييم نفت مافيا دارد.

فارس:اين مسائل نافي ضعف‌هاي موجود در نفت نيست.
تركان: كجا ضعف ندارد؟

فارس:شايد يكي از دلايل وجود حساسيت بر روي اين وزارتخانه به دليل حياتي بودن و نقش آن در تامين بودجه كشور و اداره آن است.
تركان: حملات دشمنان انقلاب براي اين است كه انقلاب را قطع نخاع كنند به همبن دليل به نفت حمله مي‌كنند.آيا اگر كسي نفت را از پا بيندازد، انقلاب را قطع نخاع نكرده؟

* رييس جمهور هر كه را خواست، نوذري تغيير داد

فارس:انتخاب نوذري از سوي احمدي نژاد براي وزارت نفت هم عجيب بود.
تركان: اگر آقاي نوذري مورد پسند آقاي رئيس جمهور نبود كه معرفي نمي‌شد.

فارس:فكر نمي كنيد چون گزينه ديگري نبود و مجلس هم به نامزدهاي پيشنهادي رييس جمهور جواب نه داده بود مجبور شد نوذري را انتخاب كند؟
تركان: نه. چه اجباري، يعني واقعا در صنعت نفت كسي نيست؟فكر مي‌كنيد آقاي نوذري تدابير آقاي احمدي‌نژاد را اجرا نكرده؟ تمام كساني كه رئيس جمهوري خواست تغيير كردند.ايشان وزير خوبي است. بالاخره رئيس جمهور براي اداره كشور حق دارد كه بگويد من مي‌خواهم آرايش مديرانم اين گونه باشد.

فارس:اصرار رييس جمهور بر انتخاب مديران وزارت نفت دليل اعتقاد ايشان بر وجود مافيا دراين بخش نيست؟
تركان: مگر اينها كه عوض شدند مافيا بودند؟ اگر مافيا بودند بايد بگوييم مافيا رفت.

* هيچ يك از مديران نفت كه تغيير كردند رفتار سياسي نداشتند

فارس:اگر مافيايي در كار نبوده پس بايد بپذيريم كه تغييرات سياسي است.
تركان: هيچ‌يك از مديراني كه تغيير كردند رفتار سياسي نداشتند. بعيد مي‌دانم به رفتار سياسي متهم شده باشند.

فارس:چرا نعمت‌زاده رفت؟
تركان: نعمت‌زاده، نجابت، كسايي زاده هيچ كدام به دليل اين مشكل نرفتند.

*نوذري با كردان مشكل نداشت

فارس: آمدن آقاي كردان به نفت را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
تركان: نظر آقاي احمدي‌نژاد روي ايشان مثبت بود و خواستند كه همكاري كنند. ايشان براي قائم مقامي نفت آمده بود.

فارس: چرا آقاي نوذري پذيرفت؟
تركان: ايشان فكر كرد مشكلي نداشته باشد.

فارس:و نداشت؟
تركان: نه، مشكلي نبود، آقاي نوذري با مديران كار خود را مستقيم انجام مي‌داد.

فارس: در چند سال گذشته درآمد نفت ما بي‌سابقه بود. انتظار مي‌رفت با اين درآمدها سرمايه‌گذاري زيادي در بخش نفت صورت گيرد، كشورهاي همسايه چقدر سرمايه‌گذاري در اين زمينه انجام دادند؟
تركان: سرمايه‌گذاري در كشورها و اندوخته آنها در نفت طبق آمار رسمي در دسترس هست.بعضي از همسايگان ما 825 ميليارد دلار، بعضي 350 ميليارد دلار ذخيره دارند.

فارس: ميزان ذخيره نه، چقدر در نفت سرمايه‌گذاري كردند؟
تركان: اين اندوخته‌اي است كه كشورهاي همسايه از درآمد نفت كسب كردند.مقداري هم كه سرمايه‌گذاري كردند،‌آمارهاي رسمي نشان مي‌ دهد كه همه ظرفيت‌سازي انجام دادند و پول آن را هم دارند.

فارس: ما چه كار كرديم؟
تركان: ما كوشش‌هاي زيادي براي ظرفيت‌سازي انجام داديم اما با محدوديت‌هايي هم مواجه شديم. بخشي از آنها موفق شده و بخشي هم نشده است.

فارس: پيش بيني شما از آينده نفت كشور با توجه به ظرفيت‌سازي‌هايي كه شده چيست؟
تركان: اشكال اساسي ما الان اين نيست كه به 5/4 يا 5 ميليون شبكه توليد برسيم.اشكال از اين است كه هيولايي وجود دارد كه هر چه توليد كنيم مي‌خورد و آن مصرف داخلي است.در حال حاضر يك ميليون و 650 هزار بشكه نفت به پالايشگاه‌ها مي‌دهيم. تقريبا روزي 200 هزار بشكه فرآورده وارد مي‌كنيم يعني بيش از يك ميليون و 800 هزار بشكه نفت فقط در داخل مصرف مي‌شود.

فارس: بحث جايگاه ما در اوپك نيز مطرح است..
تركان: بله، وقتي توليد كنيم، نتوانيم صادر كنيم و همه را بخوريم چه فايده اي دارد، در اوپك رتبه‌بندي و سهميه‌بندي بر مبناي صادرات نيست بر مبناي ميزان توليد است.

فارس: اگر ظرفيت‌سازي نكنيم چي؟جايگاهمان در اوپك حفظ مي شود؟
تركان: حالا اگر اين ظرفيت‌سازي صورت گرفت و همه را خورديم چه كمكي به اقتصاد كشور مي‌كند.

فارس: به اقتصاد نه ولي در رتبه‌بندي‌ها اوپك كه بي‌تاثير نيست.
تركان: براي صواب مي‌خواهيم رتبه‌بندي داشته باشيم يا براي درآمد.

فارس: چرا نتوانيم صادر كنيم؟
تركان: براي اينكه همه را مصرف مي‌كنيم.

فارس: بخشي از اين به سياست‌گذاريهاي كلان كشور برمي گردد.
تركان: كوشش ما در برنامه سوم اين بوده كه سهم خود را در اوپك حفظ كنيم و در برنامه چهارم هم همينطور. در برنامه پنجم نيز براي رسيدن به توليد روزانه 5 ميليون و 300 هزار بشكه هدف‌گذاري كرديم تا بتوانيم سهم 8/13 درصدي را در اوپك حفظ كنيم.

فارس: مي‌توانيم؟
تركان: به لحاظ امكان‌پذيري بله مي‌توانيم.

فارس: كار خاصي كرديم؟
تركان: هدف برنامه پنجم است. هنوز كه شروع نشده است.

فارس: با كارهايي كه كشورهاي همسايه براي ظرفيت‌سازي كردند، مي‌رسيم؟
تركان: بله. كارهاي آنها مانع از رسيدن ما به توليد 5 ميليون و 300 هزار بشكه‌اي نيست، بايد ببينيم به اين ظرفيت كه رسيديم چقدر به مصرف داخلي مي‌رسد، چقدر صادر مي‌شود؟

فارس: چالش ديگر موضوع بنزين است. همه اذعان دارند سهميه‌بندي يك اقدام شجاعانه بود. هدف‌گذاري ما در اين بخش چيست؟
تركان: در بخش اول كه به سمت سهميه‌بندي رفتيم موفق بوديم و مصرف به شدت كاهش يافت.

فارس: آيا آمار نشان مي‌دهد؟
تركان: چرا بيش از 10 ميليون ليتر در روز مصرف بنزين كاهش يافت و بعد با يك اقداماتي مصرف مجددا بالا رفت. تابستان پارسال سهميه سفرهاي تابستاني گذاشتيم. عيد سهميه سفرهاي نوروزي داريم. همين دو تصميم 900 ميليون دلار براي نفت هزينه داشت. 900 ميليون دلاري كه بايد صرف سرمايه‌گذاري مي‌شد به سهميه بنزين سفرهاي نوروزي و تابستاني داديم كه باعث كاهش صرفه‌جويي شد. امسال نيز به دليل اينكه 120 ليتر سهميه داريم ما دوباره به اعداد مصرف سابق بر مي‌گرديم.كسي فكر صرفه‌جويي هست يا نه؟ من معتقدم هر جور زندگي كنيم 120 ليتر كافي است.

فارس: همان موقع هم كه سهميه 100 ليتر بود كاهش مصرف و كم شدن تردد خودروها مشهود نبود؟
تركان: چرا سفرهاي بين شهري كاهش پيدا كرد. ترافيك كاهش يافت.

فارس: ملموس نبود؟
تركان: 30درصد سفرها كم شده ملموس نيست. وقتي سهميه روي 120 ليتر تنظيم شده آيا الان كسي نگران توليد بنزين است يا كسي سعي مي‌كند مصرف را كم كند.
نظر ما اين است كه سهميه 120 ليتر كاهش يابد و بايد به تدريج به سمتي برويم كه مردم بنزين زيادتر اگر لازم دارند به قيمت 400 تومان خريداري كنند.

فارس: شما قبلا گفتيد از سال بعد بنزين تك نرخي و به قيمت 400 تومان عرضه مي‌شود.
تركان: اين يك پيشنهاد است. بايد به مجلس برود و قانون آن تصويب شود.

فارس: يعني ممكن است به عنوان پيشنهاد در لايحه بودجه 88 گنجانده شود؟
تركان: الان لايحه‌اي كه در دولت براي طرح تحول اقتصادي تصويب شده و به مجلس مي‌رود در آن پيشنهاد شده است . پيشنهاد دولت اين است كه ظرف سه سال به 90 درصد قيمت فوب خليج فارس به علاوه هزينه‌هاي مترتب برسيم.

فارس: الان قيمت فوب چند است؟
تركان: روز به روز تغيير مي‌كند. اما الان 800 تا 900 دلار است.

فارس: آزادسازي نرخ بنزين در لايحه بودجه 88 نيز هست؟
تركان: اگر لايحه تحول اقتصادي زودتر از بودجه تصويب شود حتما آثار خود را در بودجه 88 مي‌گذارد.

فارس: پلكاني اجرا مي‌شود؟
تركان:گفته شده ظرف سه سال اجرا شود.اين در اختيار دولت است كه چگونه تنظيم كند. پيشنهاد نفت اين است كه سال اول با 400 تومان شروع شود.

فارس: براي ظرفيت‌سازي بنزين چه اقداماتي انجام شده؟
تركان: چهار كار به عنوان اصلاح تركيب توليد پالايشگاه‌ها شروع شده است. 7 پروژه احداث پالايشگاه جديد . اصلاح تركيب توليد پالايشگاه اراك و افزايش ظرفيت توليد آن 5/2 ميليارد يورو هزينه دارد. در پالايشگاه اصفهان اصلاح تركيب توليد يكي از طرح‌هاست زيرا 30 درصد توليد اين پالايشگاه مازوت است. براي تبديل مازوت به فرآورده‌هاي گران قيمت 2/1 ميليارد يورو هزينه در نظر گرفته شده است.
در پالايشگاه آبادان كه 48 درصد توليد آن مازوت است، اصلاح تركيب توليد داريم و 1/2 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري صورت مي‌گيرد.در پالايشگاه بندر عباس 500 ميليون دلار براي افزايش ظرفيت و اصلاح تركيب توليد سرمايه‌گذاري شده است.
اين اصلاح توليد به سمت كاهش توليد نفت كوره است. پالايشگاه ستاره خليج فارس در بندر عباس با ظرفيت 360 هزار بشكه در روز براي توليد ميعانات گازي، پالاشگاه هرمز براي نفت سنگين در بندر عباس به ظرفيت 300 هزار بشكه در روز،‌پالايشگاه نفت سنگين خوزستان با ظرفيت 150 هزار بشكه در روز، پالايشگاه پارس در شيراز با توليد 120 هزار بشكه ميعانات گازي در روز، پالايشگاه آناهيتا در كرمانشاه با 150 هزار بشكه نفت در روز، پالايشگاه شهريار تبريز با 150هزار بشكه نفت در روز از برنامه‌هاي احداث پالايشگاه است.

فارس: كار كدام يك از اينها شروع شده؟
تركان: كار فيزيكي احداث ستاره خليج فارس و هرمز شروع شده و بقيه در مراحل مهندسي است.

فارس: با توليدات اين پالايشگاه‌ها ما از واردات بي‌نياز مي‌شويم؟
تركان: دو تا از پالايشگاه‌ به توليد برسد ما بي‌نياز مي‌شويم. حتي اگر بازسازي و بهسازي تركيب توليد پالايشگاه وارد مدار شود ما بي‌نياز مي شويم و براي و نياز فعلي برابر خواهد شد.

فارس: زيان‌دهي پالايشگاه آبادان چه مي‌شود؟
تركان: الان اين پالايشگاه زيان‌ده است زيرا 50 درصد يك بشكه نفت را مازوت تحويل مي دهد.

فارس: به خاطر فرسوده بودن سيستم ؟
تركان: نه به اين دليل كه تكنولوژي مدرن هنوز آنجا نرفته. وقتي 50 درصد مازوت مي‌دهد به اين دليل است. مازوت اختلاف قيمت زيادي با فرآورده‌هاي مرغوب دارد.

فارس: پيش بيني شما از نظر زماني براي به توليد رسيدن و اصلاح تركيب توليد چه موقع است؟
تركان: بهسازي و پالايشگاه ستاره خليج فارس تا پايان برنامه پنجم بايد در مدار قرار گيرد اگر پول آن تامين شود و با اين حساب قبل از برنامه پنجم از واردات بي‌نياز مي‌شويم و اگر پالايشگاه ستاره خليج فارس وارد مدار شود ما مي‌توانيم بنزين صادر كنيم.

فارس: چه مدت طول مي‌كشد؟
تركان: حداكثر ظرف چهار سال

فارس: با چه هزينه‌اي؟
تركان: 7/5 ميليارد يورو

فارس: محل تامين اعتبار مشخص شده؟
تركان: نه. آقاي نعمت زاده اين را شروع كرده و جلو برده ان شاء الله همكاران ديگر ادامه مي‌دهند. من در جلسه‌اي كه با آقاي شهنازي زاده داشتم تصميم دارد با جديت اين كارها را ادامه دهد.

فارس: برگرديم به تحليل بازار نفت، در حال حاضر نفت از 140دلار به 60 دلار رسيده ، نظرتان چيست؟ رئيس كل بانك مركزي هم معتقداست دچار مشكل مي‌شويم.
تركان: آنچه مسلم است بودجه جاري كشور از 15هزار ميليارد تومان به 48 هزار ميليارد تومان رسيده، وقتي هزينه سرمايه‌‌اي به آن اضافه شود به 70 هزار ميليارد توماني مي‌رسيم كه تامين‌كننده اصلي اين بودجه نفت است. حال اگر قيمت نفت پايين بيايد، بستن بودجه مشكل مي‌شود.
براي تنظيم بودجه سال آينده داريم فكر مي‌كنيم. همكاران ما در امور بين‌الملل مي‌گويند بودجه با نفت 40 يا 50 دلار بسته شود و همكاران معاونت برنامه‌ريزي مي‌گويند بايد با 60 دلار بودجه تنظيم شود.

فارس:پيش بيني خود شما چيست؟
تركان:پيش بيني نفت كمتر از 60دلار، دولت را با كسري بودجه مواجه مي‌كند.

فارس:چرا قيمت نفت يكباره افت شديد كرد؟
تركان: بخشي از اين به ركود كلي در اقتصاد اروپا و آمريكا بر مي گردد. تا اقتصاد جهاني بخواهد به وضعيت پايداري برسد دو تا سه سال طول مي‌كشد.

فارس: يعني نبايد انتظار داشته باشيم قيمت‌ها طي سه سال آينده بيشتر از 60 دلار شود؟
تركان: نه. قيمت نفت را نمي‌گويم. عبور از ركود طول مي‌كشد. با اين شدتي كه قيمت نفت پائين آمده، پايدار نيست زيرا بخش عمده‌اي از انرژي جهان را زغال سنگ تامين مي‌كند.وقتي نفت به 60 دلار رسيد، قيمت زعال سنگ كجا مي‌ايستد؟ با قيمت پايين زغال سنگ بسياري از معادني كه با قيمت بالا اقتصادي بودند و توليد داشتند تعطيل مي‌شوند و با تعطيلي آنها بايد از يك راه انرژي دنيا تامين شود و بر اين اساس تقاضاي جديد ايجاد مي‌شود قيمت نفت بالا مي‌رود.
من ترديد ندارم كه قيمت نفت نمي‌تواند پائين بماند. الان نفت شني كه در كانادا توليد مي‌شود در هر بشكه 35دلار هزينه دارد. بسياري از نفت‌ها كه از فواصل دور نسبت به سواحل توليد مي‌شود به دليل قيمت بالاي نفت اقتصادي بودند ولي با قيمت پائين آن توليدات از جرگه توليد نفت دنيا خارج مي‌شوند و باعث مي‌شود قيمت نفت افزايش يابد.

فارس: با توجه به اين عرضه بر آوردي داريد كه چقدر از قيمت كم مي‌شود؟
تركان: با نفت زير60 دلار 3يا 4 ميليون بشكه از عرضه نفت جهان خارج مي‌شود. زغال سنگ هم مسئله مهم ديگر است.

فارس: برسيم به اساسنامه نفت، به كجا رسيد؟شما گفتيد شركت‌هاي پالايش و پخش و نفت با هم ادغام مي‌شوند.
تركان: اساسنامه را وزارت نفت به دولت تقديم كرده و بحث ادغام استنباط دوستان بوده است. من گفتم اساسنامه به شركت داده شده.

فارس: يعني ادغامي در كار نيست؟
تركان: نه، هميشه مجمع عمومي پالايش و پخش، هيات مديره نفت بوده، چيزي تغيير نكرده و همان وضعيت سابق است.

فارس: يعني مجمع يكي شده؟
تركان: هيات مديره پالايش و پخش مانند ساير شركت‌ها.گاز يك مجمع عمومي دارد زير نظر رئيس جمهور
پتروشيمي هم يك هيات مديره مستقل از نفت دارد اما مجمع عمومي پالايش و پخش هيات مديره نفت مانند سابق خواهد بود.

فارس: چرا گاز زير نظر رئيس جمهور است؟
تركان: قانون دارد . از اول در اساسنامه شركت گاز هم بوده است.

فارس: در اساسنامه پيشنهادي جديد تغيير نكرده است.
تركان: هيچ تغييري نداشته است.

فارس: تغيير عمده‌اي كه در اساسنامه جديد پيشنهاد كرديد چيست؟
تركان: ويژگي عمده اين اساسنامه اجراي اصل 44 قانون اساسي است.

فارس: كي به دولت رفته؟
تركان: سه چهار ماه است كه از وزارت نفت به دولت رفته است.

فارس: برنامه پنجم توسعه در وزارت نفت در چه مرحله‌اي است.
تركان: كارگروه‌هاي آن تشكيل شده و ما به طور مرتب در جلسات آن شركت مي‌كنيم.

فارس: كاهش توليد نفت بر اساس تصميم اخير اوپك چه طوري شروع مي‌شود؟
تركان: بر اساس تصميم شركت ملي نفت خواهد بود كه بهتر است از كدام ميادين توليد نفت كاهش يابد. توليد از مياديني كاهش مي‌يابد كه به لحاظ رفتار ميدان بهتر است توليد آن كاهش يابد.

فارس: زمستان پارسال مجبور شديم بخشي از گاز تزريقي براي مصرف شهرها را وارد كنيم.مياديني داريم كه تزريق گاز در آنها كم انجام مي‌شود. حالا كه مي‌خواهيم توليد نفت را كاهش دهيم بايد از آنها كم كنيم تا فرصت كنيم تزريق گاز را بالا ببريم و آنچه كه قبلا اتفاق افتاده است جبران كنيم.

فارس: وضعيت برداشت گاز در پارس جنوبي چگونه است ؟ قطر چه ميزان از اين مخازن برداشت مي كند؟
تركان: الان قطر 1/12 ميليارد فوت مكعب در روز گاز توليد مي‌كنند. ما اگر سه فاز 8،7،6 و هر دو فاز 10 و 9را تا پايان سال راه‌اندازي كنيم به 10 ميليارد فوت مكعب در روز مي‌رسيم.الان 6 ميليارد فوت مكعب گاز توليد مي‌كنيم. فاز 7 آذر ماه و فاز 8 اسفند ماه وارد مدار توليد مي‌شود.

فارس: راه‌اندازي فازهاي 10 و 9 در آبان قطعي است؟بعضي از كارشناسان مي‌گويند راه‌اندازي فاز 9 قطعي است اما فاز 10 ابتداي سال بعد خواهد بود.
تركان: ممكن است راست بگويند

فارس: گفته شد كه راه‌اندازي فاز 8،7 ،6 ابهام دارد و فقط عمليات فاز 6 به پايان رسيده.
تركان: فاز 7 هم تمام شده. فاز 18 اشكال دارد. هنوز خط لوله دريايي آن اجرا نشده و هنوز عرشه آن از شركت صدرا بيرون نيامده است اما راه‌اندازي فازهاي 9،8،7 قطعي است.

فارس: واحد شيرين‌سازي فاز 9 كه هنوز راه نيفتاده است.
تركان: نه. واحد سولفورريكاوري است. مشكلي ندارد، استفاده خواهد شد.

فارس: درباره واردات گاز از تركمنستان توضيح مي‌دهيد مشكل سال گذشته چي بود؟
تركان: نمي‌شود الان گفت. در قيمت اختلاف نظري بود كه تقريبا حل شده است. مذاكرات ادامه دارد.
فارس: صادرات گاز به تركيه چي؟
تركان: با تركيه خوب پيش مي‌رويم. اميدوارم زمستان امسال به تعهدات خود عمل كنيم و گاز قطع نشود. تصميمات اساسي هم براي كار درازمدت انجام داديم و سه فاز پارس جنوبي 24،23،22 را به ترك‌ها پيشنهاد داديم كه خودشان بيايند سرمايه‌گذاري كنند و نصف توليد آن را براي صادرات به تركيه اختصاص دهيم.

فارس: پيش‌بيني شما براي گاز امسال زمستان چيست؟
تركان: شما مي‌دانيد چقدر سرد مي‌شود؟

فارس:براي من يه نكته مجهول ماند.يادتان هست بار قبلي كه صحبت از شايعه تغيير شما و اقاي نعمت زاده بود گفتيد"احمدي نژاد از كار ما راضي است"چرا آقاي نعمت زاده تغيير كرد؟ مگر از كار آقاي نعمت‌زاده راضي نبودند كه او را برداشتند.
تركان : نمي‌دانم.

فارس: در مورد خودتان هم حرفهايي بود هنوز هم از كار شما راضي اند؟
تركان: آنچه كه من اينجا انجام مي‌دهم فني و حرفه‌اي است و كار حرفه‌اي هم استدلال‌هاي خود را دارد. هميشه دو دو تا مي‌شود 22 تا. حال اگر نظرات سياسي وجود دارد، من آن نظرات سياسي را در كار فني‌ام بلد نيستم. من در كار فني فقط كار فني انجام مي‌دهم.

فارس: همه مي‌دانند شما ديدگاه سياسي داريد.
تركان: بله، ولي من در كار حرفه‌اي خودم آن را دخالت نمي‌دهم.

فارس:از نظر شما بهترين وزير نفت بعد از انقلاب چه كسي است؟
تركان: به نظر من آقاي زنگنه آدم كاردان و باهوشي است. اگر از ميان همه وزرايي كه در اين ادوار بودند سه وزير باهوش را فهرست كنم زنگنه يكي از آنها است.

فارس: و دوتاي ديگر؟
محمد علي نجفي و بانكي هم به نظر من تيزهوش بودند.

فارس:يك زمان زنگنه در وزارت نفت چند وزير از دولتهاي قبلي را دور خود جمع كرده بود.
تركان: او اين ظرفيت را داشت كه همه را كنار خود تحمل كند.

فارس:بداخلاق نبود؟
تركان: آقاي زنگنه در كار جدي بود. با من هم يكبار دعوا كرد. من هم راضي نيستم.

گفت‌وگو از: زيبا اسماعيلي - محمود نكونام

انتهاي پيام/
دوشنبه 13 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]