شهری بر بلندای تاریخ به نام پارسه

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: در آیین نوروز، ۲۸ نماینده از ۲۸ کشور تابع ۱۵ شاهان هخامنشی، اورنگ شاه را بر دوش میکشند. از هر سو نمایندگان ملتها میآیند. بزرگان و سرداران پارس و ماد. نمایندگان همه کشورها. از پلکان دو سوی دروازه ملل بالا میروند. با لباسهایی فاخر و هدایایی برای تبرک در دست. خنیاگران بنوازند، سرداران دست هم را به دوستی بفشارند، آتشدانها را روشن کنید. اسپند بسوزانید.
چشمها در شوق دیدار سالی نو برق میزنند. کسی برای تبرک سیبی میآورد. دیگری گلهای رویش و آفرینش آبی را در دست دارد. کسی آخرین یافته سرزمین خویش را پیشکش میکند و شاه بر اورنگ روان بر همه ملتها، نظاره گر گذران سرزمین بزرگ خود است.
فرمان او روشن است؛ امروز همه بر این خوان میهمانند. هلهله کنید. شادی خجسته اهورامزدا را پاس بدارید. رویش نیلوفرها، بار دیگر آغاز سال نو را نوید میدهد. همه مردمان به جشن بنشینند. خنیاگران بنوازند. در نوروز خیر بر شر پیروز خواهد شد و اهریمن در مقابل اهورامزدا تسلیم میشود. زشتی با زیبایی زدوده و نوروز آیین ماندگار میشود، سبز سبز.
و بدین گونه در آغاز هر سال، در بهار، پارسه به جشن مینشیند در ابتدا با داریوش و بعد با خشایارشاه: «وقتی که پدرم از تخت رفت به خواست اهورامزدا به جایگاه پدر، شاه شدم. وقتی که من شاه شدم، بسیار بناهای عالی ساختم. آنچه را که به وسیله پدر ساخته شده بود، من پاییدم و کار دیگری اضافه نمودم. آنچه من بنا کردم و آنچه پدرم بنا کرد همه به خواست اهورامزدا بود».
«به خواست اهورامزدا دروازه ملل را من ساختم. بسیار چیزهای زیبای دیگر در این پارس ساخته شده، که من ساختم و پدر من ساخت. هر کاری که به دیده زیباست، آن همه را به خواست اهورامزدا ساختیم».
مجموعه کاخ های تخت جمشید به روزگار آبادانی ۵۵۰ ستون داشت که اکنون بخش اندکی از آنها سرپا ایستاده اند. اما پایه اغلب ستون ها همچنان باقی است.
از ۳۶ ستون کاخ آپادانا تنها ۱۳ ستون باقی مانده که هر یک قبل از فرو افتادن سرستون ها ۱۹‎/۶۵ متر ارتفاع داشتند. کاخ دروازه ملل، چهار ستون به ارتفاع ۱۶‎/۵ متر داشت که اکنون سه تای آنها پابرجا هستند. در دو تالار صد ستون و نود و نه ستون حتی یک ستون نیز باقی نمانده، اما قطعات ستون های فروافتاده در این سو و آن سو پراکنده است. اکنون همه این قطعات جمع آوری و شماره گذاری شده اند.
ستون های تخت جمشید نسبت به ستون های مشابه یونانی بسیار بلندند و از این گذشته سرستون آنها که به شکل گاو (دو گاو با سر انسان) است، چندین تن وزن دارد. برافراشتن ستون هایی با چنین بلندا و وزنی با امکانات ۲۵۰۰ سال پیش بسیار شگفت جلوه می کند و این شگفتی زمانی دو چندان می شود که بدانیم ۵۵۰ ستون از این نوع در تخت جمشید وجود داشته است!
ستون های تخت جمشید آن قدر زیاد بود که «آرتورپوپ» معمار سرشناس آمریکایی از آن با عنوان «جنگل ستون ها» یاد کرده است.
پیکرها در پارسه سخن میگویند، پیکرها در پارسه شاهد تاریخی استوار، ماندگار و بزرگند. در نقش پیکرهای پارسه، همه چیز حکایت از زندگی، خرد، آزادی و شادی دارد و بدین سان است که داریوش شاه گوید: «اگر این نوشته یا این پیکرها را ببینی، تباهشان نسازی و تا هنگامی که تو را توانایی است، نگاهشان داری اهورامزدا تو را دوست باد، دودمان تو بسیار و زندگیت دراز باد».
در کاوش های تخت جمشید، چاهی به دست آمده که مساحت دهانه آن ۲۲ متر و عمق آن ۲۶ متر است. در زمان آبادانی تخت جمشید آب باران که بر کوه رحمت فرو می آمد، از طریق کانال باریکی به این چاه منتقل و برای مصرف ساکنان کاخ ذخیره می شد. در صورتی که بر اثر زیادی باران، آب چاه سرریز می شد، به خندق هایی می ریخت که دورادور آن وجود داشت.
بدیهی است که تخت جمشید در زمان هخامنشیان یعنی به روزگار شکوه خود بسیار متفاوت از امروز بود. حتی سنگ ها و نقش های باقی مانده نیز چیزی غیر از این بود که اکنون می بینیم. آجرهای لعاب دار، نمای داخلی و خارجی کاخ ها را زینت می داد. سنگ فرش ها سیاه و سفید بود. سقف های بلند شاید نزدیک به ۵ متر ضخامت داشتند ( و البته چوبی بودند) اشکال جانوران مرموز که از طلا پوشیده شده بود، بر درهای مفرغی و آهنی خودنمایی می کردند و حتی برخی دیوارها روکشی از طلا داشتند. برخی ستون های داخلی را اندود و به رنگ های آبی و سفید و سرخ نقاشی کرده بودند، برخی ستون ها نیز روکش فلزی داشتند. پیکرهای نقش شده بر سنگ ها نیز رنگی بودند و آثاری از رنگ های فیروزه ای، یشمی، نارنجی، زرد، ارغوانی روشن و بنفش در کاوش ها به دست آمده است. تیرهای سقف را با ورقه های ضخیم از فلزات قیمتی پوشانده بودند و خطوط کتیبه ها با طلا پر شده بود. این همه تنها بخشی از شکوه افسانه ای تخت جمشید بود که با کاوش های باستان شناسی از وجودشان آگاهیم. اما آگاهی های ما نسبت به آنچه باید از روزگار آبادانی تخت جمشید بدانیم، بسیار اندک است!
تخت جمشید دارای ۸ کاخ شناخته شده و متعلقات آنها است که در زمان های مختلف ساخته شده اند. بقایای برخی از این کاخ ها باقی مانده است و برخی دیگر به کلی از میان رفته اند؛ به گونه ای که با کاوش های باستان شناسی پی به وجودآنها برده ایم.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]