معماری ایرانی؛ از داشتیم تا داریم

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: معماری ایرانی؛
از داشتیم تا داریم

سازههای معماری كه در كشور ما از دوران گذشته به جا مانده است، نشاندهنده تمدن و شكوه ایرانی است.
سازههای معماری كه در كشور ما از دوران گذشته به جا مانده است، نشاندهنده تمدن و شكوه ایرانی است.
در سالهای اخیر نوعی بازگشت به گذشته در معماری ایرانی دیده میشود كه معماران معاصر سعی دارند با تلفیق امكانات جدید، معماری گذشته را احیا كنند. گزارش زیر در واقع نشاندهنده این رویكرد درست و اصولی است كه یكی از علاقهمندان به معماری و هنر ایران آن را به منصه ظهور رسانده است. با خواندن این گزارش شاید شما هم به ساختن خانههای نوین با معماری كهن علاقهمند شوید.

بوی غذای خاتون تا 7 محله پیچیده و ذهن مرا به آن سوی دیوار میبرد؛ حیاط شلوغ است و هر كسی به كاری مشغول است.ناگهان صدایی از پشت در مرا به خانه دعوت میكند؛ «بفرمایید، بفرمایید داخل». بهخودم كه میآیم روبهروی در چوبی زیبایی با دو سكو برای نشستن در طرفینش ایستادهام. ناخودآگاه چشمم به طرف گچبریهای كتیبه كشیده میشود كه روی آن نوشته شده است:

سرای خاتون

اینجا سرای خاتون است؛ سرایی سرشار از هنر، فرهنگ، معماری؛ خانهای اصیل و زیبا!
سعید رضایی، اهل شهرضا و ساكن اصفهان است. او از سالها پیش هرگاه خاطرات خانه قدیمی پدر بزرگ را در ذهن مرور میكرد آرزو داشت روزی خانهای بسازد و یافتهها و ارزشهای هنر و معماری ایرانی را از دورههای مختلف در آن گرد آورد و حالا دارد آرزویش را عملی میكند؛ در قمصر و در سرای خاتون.

میگوید: « شاید در روزگار كنونی تصور روی آوردن به معماری كهن و ساخت اثری فاخر و ارزشمند كه در آینده به تاریخ بپیوندد دور از ذهن باشد، اما این خانه از تصور گذشته و به عینیت و حقیقت پیوسته است...»

با آنكه اهل اصفهان است، درباره انتخاب این شهر برای اجرای اندیشهاش میگوید: «قمصر هم به لحاظ طبیعت بكرش، هم از نظر موقعیت گردشگری، گلستانهای گل محمدی و آیین گلابگیری از بهترین مناطق ییلاقی استان اصفهان است. از طرفی همیشه به این فكر میكردم كه ایرانیها همواره میگویند ما چیزهایی داشتهایم اما من میخواستم ثابت كنم ما چیزهایی داریم و وظیفه ما این است كه آنچه را داشتهایم حفظ و به آیندگان تقدیم كنیم.حال این اتفاق زمانی رخ میدهد كه كسی همت كند و بگوید كه میتواند و میشود.

من نیز این كار را انجام دادم تا ثابت كنم كه میتوانم

و میشود.» او میافزاید: «داشـتــههــای مـا، متعلق به انسانهایی است كه در این خاك
10 هزار سال زحمت كشیدند و رنج بردند تا خاك را به سازههای ارزشمند و ماندگار و اصیل تبدیل كردند.»

معماری معاصر، بهویژه ساختار شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان و... بیشتر تبلور یك شهر در هم گسیخته است تا شهری با پیشینه معماری كهن.

به اعتقاد مهندس رضایی، خانه ایرانی خانهای است با فضایی درونگرا كه همه اجزای آن، تمام و كمال در خدمت اهل خانه است، اما در خانههای امروزی اهل خانه بهطور كامل در خدمت خانه هستند .

مهندس رضایی آنچنان بر زوایای معماری ایرانی اشراف دارد كه بهنظر میرسد تحصیلكرده این رشته باشد ولی او میگوید كه معماری نخوانده است: «من اصفهانی هستم. هر گوشه شهرم با معماری و هنر آمیخته است. من فقط دقت و توجه كردهام. 33كشور جهان را دیدهام و با دقت معماری آنها را بررسی كردهام اما آنها بهمراتب از معماری ما عقبترند.

به جرات میگویم كه آنها باید از ما یاد بگیرند. تحصیلات من در رشته بتن است و این هیچ ربطی به معماری ندارد و خانهای كه در اینجا ساخته شده، چكیده بسیار كوچكی از اقیانوس معماری ایرانی است و من خجالت میكشم آن را در برابر آن همه شكوه و عظمت و تلاش معماران عاشق و ژرفاندیش گذشته ارائه دهم.»

صاحـبخـانه از من میخواهد تا همراهش شوم. او در بازدید از قسمتهای مختلف سرای خاتون، از ظرافتها و ویژگیهای معماری ایرانی و كاربردی خانه برایم میگوید. مقابل در ورودی كه میرسیم میگوید معماری خانه درونگراست.

به فضای هشتی كه وارد شوید باید تكلیف خودتان را روشن كنید كه برای چه نیتی به این خانه آمدهاید؛ اگر برای جلسه یا مراسمی دعوت شدهاید باید وارد حوضخانه شوید، اگر میهمان هستید به شاه نشین وارد شوید، اگر از محارم باشید به اندرونی بروید و باز قسمت اندرونی خود دهلیزها و لایههای مختلفی دارد كه هر كسی نمیتواند داخل شود.
حال با كمی اندیشه میتوان متوجه شد كه این فضاها كه به تفكیك طراحی شدهاند میتوانند آرامش خاصی به اعضای خانه بدهند.

مهندس رضایی، یكی از ویژگیهای مهم و اساسی سرای خاتون را ضدزلزله بودن آن ذكر میكندو میگوید: «این خانه در برابر زلزلههایی حتی با بیش از 8 ریشتر هم مقاوم است.»
مسئولان میراث فرهنگی شهرستان كاشان و استان اصفهان در بازدید از سرای خاتون آن را شایسته ثبت در فهرست آثار تاریخی كشور دانستند؛ از این خانه مستندسازی شده است و بهزودی در شورای ثبت استان، در شمار آثار تاریخی كشور به ثبت خواهد رسید.

او میگوید:« با توجه به وضعیت آب و هوایی ایران كه مدام گرم و سرد است، كار بعدی من خانهای با نمای بیرونی تخت جمشید و از سنگ و نمای داخلی برگرفته از معماری سلجوقی، صفوی و قاجاریه خواهد بود.»

به گفته رضایی، در این خانه 200نوع هنر بهكار رفته و هنرمندانی چون استاد بنی علی با هنر آینه كاریاش، استاد مطیفی فرد با هنر گچبری، استاد شبانی در هنر نقاشی، استاد ارس با هنر لایه چینی و استاد شعبانی در هنر كاشیكاری در سرای خاتون هنرنمایی كردهاند و هر كدام چندین نفر زیرمجموعه نیز داشتهاند.

این گروه همگی زیر نظر استاد حلی - از معماران برجسته و به حقیقت از سرمایههای كاشان و ایران - نقشی بزرگ خلق كردند و اثری ماندگار از خود بهجای گذاشتند چرا كه این جمع در این خانه نه بهعنوان استادانی مزدبگیر، بلكه با یك حس درونی و عشق و علاقهای وصفناپذیر نقش آفریدند و این حال دل آنهاست كه مخاطب را با دیدن این اثر، واله و شیدا میكند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 243]