بررسي علوم اسلامي، قرآن و توسعه در آخرين شماره از فصل‌نامه پژوهش ديني

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي علوم اسلامي، قرآن و توسعه در آخرين شماره از فصل‌نامه پژوهش ديني
گروه انديشه: مقاله «علوم اسلامي، قرآن و توسعه»، نوشته «موسي ملايري» در آخرين شماره فصل‌نامه علمي‌ ـ پژوهشي «پژوهش ديني» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، مؤلف در مقاله حاضر پس از بررسي مفهوم توسعه و اذعان به «توسعه» اين نكته كه كشور ما طبق شاخص‌هاي جهاني از كشورهاي توسعه نايافته محسوب مي‌شود، به ذكر سه نظريه در خصوص توسعه ايران پرداخته است.

اولين نظريه بر آن است كه مانع توسعه نايافتگي ايران، رسوخ باورهاي ملي و مذهبي در قوم ايراني و غلبه هويت ملي و مذهبي ايرانيان بر هويت جهاني آن‌هاست. نظريه دوم بر آن است كه مفهوم توسعه و شاخص‌هاي آن به عنوان يك مفهوم غربي، متكي بر جهان‌بيني علم‌پرستانه پسا رنسانسي و تكنولوژيي است كه در غرب بجاي خدا نشسته است؛ لذا نمي‌توان و نبايد توسعه به مفهوم غربي‌اش را در ايران توصيه كرد، بلكه بايد با تكيه بر سنت خويش و با بازگشت به هويت فرهنگي اصيل خود نه تنها راه‌هاي توسعه را بيابد، بلكه منبع الهامي را براي ساير ملت‌ها و از جمله انسان در بحران غربي فراهم آورد.

اما سومين نظريه كه نظريه مختار مقاله است و به نوعي امتداد نظريه دوم محسوب مي‌شود بر آن است كه سنت بالفعل ما پاسخگوي امر توسعه نيست؛ لذا تلاش شده است تا با اتكاي به قرآن كريم و متون روايي، مفهوم، شاخصه‌ها و مباني توسعه استخراج شود. و از آنجا كه توسعه بدون علم ممكن نيست به بررسي امكان تأسيس در عرصه علوم تجربي و ساير علوم «علوم اسلامي» پرداخته شده است.

به اعتقاد نويسنده، در عرصه تنظيم رابطه انسان با جامعه و نيز رابطه او با طبيعت نيز نيل به توسعه جز با توسل به علوم و دانش‌هايي كه اسرار طبيعت و طرق بهره‌وري و تعامل با آن و نيز دانش‌هايي كه به قوانين حاكم بر جوامع بشري و يا قوانين حاكم بر روحيات و روان بشر و يا قوانين حاكم بر روابط انساني مي پردازند، ممكن نخواهد بود؛ لذا دانش به معناي وسيع آن از علوم پايه هم‌چون فيزيك و شيمي گرفته تا علوم زيست‌شناختي، پزشكي، اقتصاد، تجارت، روانشناسي و ثمرات كاربردي آن‌ها كه تكنولوژي ناميده مي‌شود نيز ضروري هستند.

به زعم نگارنده، مقصود از علم آن علمي نيست كه هستي را در بخشي از آن؛ يعني ماده خلاصه مي‌كند و تجربه حسي را تنها معيار و ملاك علمي بودن و حقانيت مي‌داند و مقصود از تكنولوژي آن تكنولوژيي نيست كه بجاي خدا مي‌نشيند و اهداف و غاياتي در قبال غايات اديان الهي مي‌آفريند و براي وصول به آن‌ها به تخليه و بي‌مفهوم كردن نمادها و مفاهيم ديني همت مي‌گمارد.

نويسنده در اين جستار مي‌آورد: در ذيل نظريه دوم مضرات علم و تكنولوژي به اين معني را ذكر كرديم. مقصود از علم علمي است كه در كنار كشف اسرار و رموز هستي به انكشاف «آيه» بودن و «مخلوق» بودن آن‌ها بيانجامد و هستي را نه با حذف ماوراءالطبيعه بلكه در ارتباط با آن مطالعه كند.

به اعتقاد نويسنده، تمايز متون روايي ما بين علم سودمند و نافع و علم بي‌ثمر و حتي مضر كه از آن به حجاب تعبير مي‌شود، خود مبين اين نكته است كه در اسلام بر مفهوم خاصي از علم تأكيد مي‌شود.

آخرين شماره فصل‌نامه علمي پژوهشي «پژوهش ديني» با صاحب امتيازي و مديرمسئولي عباس همامي و سردبيري جعفر نكونام وارد بازار نشر شده است.
شنبه 11 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 258]