روياي از دست رفته آمريكا در افغانستان

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: روياي از دست رفته آمريكا در افغانستان
تغيير رويكرد آمريكا نسبت به طالبان و تأكيد بر ضرورت گفت وگو و مذاكره با آنها ضمن روشن كردن ابعاد جديدي از شكست برنامه هاي صلح سازي و مبارزه با تروريسم واشنگتن در افغانستان، نگراني هايي را نيز براي اسلام آباد ايجاد كرده است. رسانه هاي غربي از برگزاري نشست سه جانبه و چهار روزه طالبان و دولت كابل با ميانجيگري ملك عبدالله پادشاه عربستان سعودي در مكه مكرمه خبر دادند. اين نشست در روزهاي 24 تا 27 سپتامبر و با حضور 11 تن از اعضاي طالبان؛ دو تن از اعضاي دولت افغانستان و گلبدين حكمتيار فرمانده سابق نيروهاي مجاهدين و بدون حضور ملاعمر برگزار شده كه با واكنش هاي متفاوتي همراه شده است.
در حالي كه حامد كرزاي رئيس جمهور افغانستان از ضرورت مذاكره با طالبان و ارايه پيشنهاداتي به اين گروه براي حضور در ساختار قدرت رسمي خبر داده بود، گروه ها و احزاب داخلي از يكسو و كشورهاي منطقه با طرح اهداف پنهان اين نوع مذاكرات، تحول احتمالي در صحنه سياسي افغانستان را محكوم كردند. بسيار از تحليل گران معتقدند كه رويكرد جديد دولت كرزاي و حمايت آمريكا و انگليس از مذاكره با طالبان فقط به شكست صلحسازي و دمكراسي سازي در اين كشور بازنمي گردد بلكه اهداف پنهان ديگري وجود دارد كه نه تنها به منافع دولت فعلي كابل باز مي گردد بلكه اهداف آن بيشتر تغيير و جهت دهي موج خشونت ها به بيرون از افغانستان است. با گذشت هفت سال از حملات 11 سپتامبر و اشغال افغانستان از سوي نيروهاي آمريكايي نفوذ طالبان در سراسر افغانستان گسترش يافته و حملات روزانه انتحاري؛ انفجار بمب هاي جاده اي و عمليات كمين از سوي نيروهاي طالبان نيروهاي ناتو كه تحت امر آمريكا در افغانستان مستقر هستند را مستاصل كرده است. آمريكا هنگام حمله به اين كشور در سال 2001 ميلادي؛ هدف خود را حذف شبه نظاميان طالبان؛ دستگيري اعضا القاعده به رهبري بن لادن و تاسيس يك رژيم در كابل با حمايت جبهه متحد شمالي اعلام كرد اما اكنون به نظر مي رسد با پايان يافتن دوران حاكميت جمهوري خواهان رويكرد كاخ سفيد نيز به تدريج در حال تغيير باشد، تغييري كه البته با امنيت منطقه اي سازگاري ندارد. قدرت يافتن مجدد طالبان در منطقه بطور قطع با امنيت كشورهاي همسايه افغانستان سازگاري نخواهد داشت. تمايل آمريكا به گفت وگو با طالبان در واقع تاييد قدرت اين گروه از يكسو و شكست راهبرد هفت سال گذشته حكايت دارد، راهبردي كه طي اين هفت سال به ناامني هاي گسترده، خشونت هاي بي حد و حصر و كشتار مردم غيرنظامي منجر شده است. حمايت غرب از اين گفت وگوها آشكار مي سازد كه چگونه حوادث بد در حال رخ دادن در افغانستان است و چگونه غربي ها آماده ايجاد ثبات در اين كشور هستند كه هزينه هاي غيرقابل تصور انساني؛ نظامي و سياسي به آنان تحميل كرده است. «طلعت مسعود» ژنرال بازنشسته ارتش پاكستان درباره وضعيت آمريكا و الزامات اجباري اين كشور براي گفت وگو با طالبان مي گويد: آمريكا به ضعف خود در افغانستان و ناتواني در شكست دادن طالبان پي برده است.
وي مي افزايد: شماري از سران طالبان مي گويند به هيچ وجه حاضر نيستند با نيروهاي ائتلاف به مذاكره بپردازند. آمريكايي ها و كشورهاي عضو ناتو نيز به خوبي متوجه شده اند كه پيروزي در جنگ افغانستان ناممكن است و بايد راه حلي سياسي براي اين مشكلات پيدا شود. مسعود گفت: موضع گيري هاي عربستان سعودي و بيانيه «رابرت گيتس» وزير دفاع آمريكا؛ همگي گوياي آن است كه همه خواهان حصول به نتيجه و راه حلي سياسي براي افغانستان هستند. ژنرال بازنشسته پاكستاني مي گويد: آمريكا در عملكرد خود در افغانستان به شدت به توان نظامي خود تكيه كرده كه هم در اين كشور و هم در پاكستان براي واشنگتن بسيار مشكل ساز شده است. طالباني شدن افغانستان تا حدود زيادي به علت عملكرد ضعيف دولت مركزي كابل؛ نبود زير ساخت هاي خدمات رساني؛ نبود عدالت؛ بيكاري از يكسو و ناتواني آمريكايي ها مرتبط است. وي افزود با اين اوصاف؛ حل مشكلات افغانستان مستلزم توجه به ابعاد اجتماعي، اقتصادي و سياسي در كنار توسل به زور است. به هر حال؛ نبايد از زور بيش از اندازه استفاده شود. تا زماني كه مشكل افغانستان و حضور اشغالگرانه آمريكا در اين كشور حل و فصل نشود؛ همچنان مناطق قبيله نشين مرز افغانستان و پاكستان با مشكلاتي مواجه خواهد بود.
طالبان مشكلي جدي براي پاكستان به شمار مي رود طالبان با حربه مذاكره توانسته قدرت خود را افزايش بدهد؛ ضمن آنكه آمريكا خواهان آن است كه پاكستان شدت عمل بيشتري در مقابله با پاكستان داشته باشد اما اسلام آباد نگران پيامدهاي منفي اين رويكرد و بي ثباتي داخلي در نتيجه اين اقدامات است.
تاكتيك يا راهبرد
تحولات اخير افغانستان و تقويت توان نظامي طالبان دولت حامد كرزاي را در ظاهر بر آن داشته تا با نيروي مخالف خود گفت وگو كند. طرح موضوع گفت وگو با طالبان از سوي كرزاي هر چند براي بسياري از ناظران سياسي تحولات اين كشور شگفت آور بود اما به نظر مي رسد تأكيد وي براي مذاكره با اين گروه ناشي از تغييراتي است كه در صحنه سياسي افغانستان خود را به دولت كابل و نيروهاي آمريكايي تحميل كرده است. افزايش شمار تلفات نظاميان خارجي مستقر در افغانستان و ضعف دولت كابل براي بهبود وضعيت اقتصادي اين كشور از جمله الزاماتي بوده كه آمريكا و كرزاي را براي گفت وگو با طالبان مجاب كرده است. اززمان سقوط طالبان در سال 2001؛ سال 2008 به عنوان پرتلفات ترين سال براي نيروهاي ناتو و نيروهاي بين المللي حافظ صلح در افغانستان به ثبت رسيده است. اما طالبان اعلام كرد تا زمان خروج نيروهاي خارجي از افغانستان؛ حاضر به مذاكره صلح نخواهد بود ژنرال «مارك كارلتون اسميت»؛ از افسران ارشد ارتش انگليس در مصاحبه با «ساندي تايمز» مي گويد پيروزي عليه طالبان امكان پذير نيست و بايد براي پايان درگيري با طالبان به گفت وگو نشست. چنين اظهارات مشابه از سوي «كاي آيد»؛ فرستاده ويژه سازمان ملل در افغانستان نيز اعلام شد. با نگاه اجمالي به شرايط كنوني افغانستان مي توان دريافت كه شبه نظاميان طالبان با تردد در مناطق قبايلي پاكستان حيطه عمليات خود را در بخش هاي جنوب و غرب كشور افزايش داده اند. مناطق قبايلي پاكستان و در مجاورت مرز افغانستان خاستگاه اصلي طالبان به شمار مي رود و به ويژه در 18 ماه اخير به پناهگاه امني براي طالبان پاكستان و افغانستان تبديل شده است. مصالحه احتمالي دولت كابل با طالبان در افغانستان درواقع به هشداري به اسلام آباد تلقي خواهد شد. بسياري از منابع و سازمان هاي امنيتي غربي در مقاطع مختلف بر اين نكته تأكيد كرده اند كه بخشي از اعضاي سازمان اطلاعات پاكستان (آي اس آي) به دليل ارتباط نزديك با طالبان كه از گذشته وجود داشته مايل نيست مسئله شبه نظاميان در مناطق مجاورت مرز با افغانستان حل شود. از سويي ديگر همواره اسلام آباد ناامني در اين كشور را باعث گسترش ناامني ها و انفجارهاي پاكستان عنوان كرده است. بنابراين در صورت تحقق صلح دولت كابل- بخوانيد آمريكا- پاكستان بيشتر از گذشته ابزارهاي كنترلي خود را براي اداره مناطق قبايلي از دست خواهد داد و ديگر بهانه اي براي پايان ندادن به ناامني هاي موجود در مناطق قبايلي نخواهد داشت. «آصف علي زرداري» رئيس جمهوري پاكستان در ديدار با «ريچارد بوچر» معاون وزير امورخارجه آمريكا در امور جنوب آسيا با كنايه از ضعف دولت كابل، ناامني هاي موجود در پاكستان را ناشي از استفاده از پول مواد مخدر براي گسترش تروريسم در افغانستان عنوان كرده بود. «جهانگير بدر» دبيركل حزب مردم درخصوص تأثير مسئله افغانستان بر پاكستان مي گويد: دولت جرج بوش رئيس جمهوري آمريكا حملاتي را عليه مناطق پاكستان انجام مي دهد تا از اين طريق بر پيامدهاي سياست خود در افغانستان سرپوش بگذارد اما ما در برابر اين حملات با قاطعيت مقاومت كرده ايم. دولت جديد اسلام آباد مشكلات امنيتي موجود خود را متوجه فضاي فعلي در افغانستان مي داند و معتقد است ناامني در افغانستان به مناطق قبايلي اين كشور تسري پيدا كرده است شمار حملات انتحاري در پاكستان از دو مورد در سال 2002 به 56 مورد رسيده است. از ماه اوت سال جاري تاكنون 25 مورد حمله انتحاري در اين كشور صورت گرفته به گونه اي كه براساس گزارش سازمان اطلاعاتي پاكستان؛ اين كشور از عراق و افغانستان نيز پيشي گرفته است. تنها در هشت ماه نخست سال جاري 471 تن در اين حملات كشته شده اند. اين درحالي است كه عراق در اين مدت شاهد 42 مورد حملات انتحاري بوده كه به مرگ 463 تن منجر شده است. در مجموع به نظر مي رسد تحولات احتمالي در صحنه سياسي افغانستان بايد از دو بعد مورد توجه قرار بگيرد: اول؛ مذاكره با طالبان در افغانستان راهبرد نيست. تاكتيكي است كه آمريكايي ها مي خواهند از آن براي منافع باز تعريف شده خود در منطقه استفاده كنند. به طور قطع هدف اصلي اين تاكتيك تغيير موج خشونت از افغانستان به ساير كشورهاي منطقه خواهد بود. دوم: طرح مذاكره با طالبان از سوي دولت كرزاي مي تواند از منظر معادلات سياسي داخلي اين كشور مورد توجه باشد. كرزاي به شدت از سوي افكار عمومي افغانستان تحت فشار است. وخيم شدن اوضاع امنيتي و اقتصادي اين كشور طي هفت سال گذشته نمي تواند براي كرزاي آينده خوبي را رقم بزند لذا وي مذاكره با قدرتمندترين گروه مخالف خود را انتخاب كرده تا شايد بتواند غفلت ها و ناكامي هاي گذشته دولتش را براي مدتي سرپوش بگذارد.
خبرگزاري جمهوري اسلامي
پنجشنبه 9 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]