قاليباف : شكل گيري دولت توسعه گرا حداقل انتظار نخبگان كشور از نظام اسلامي است

واضح آرشیو وب فارسی:آریا نیوز: قاليباف : شكل گيري دولت توسعه گرا حداقل انتظار نخبگان كشور از نظام اسلامي است
خبرگزاري آريا- شهردار تهران با حضور در مراسم افتتاحيه نخستين همايش علمي سراسري دانشجويي جغرافيا كه در تالار علامه اميني دانشگاه تهران برگزار شد در سخناني به موضوع نخبگان و تكاپوي توسعه و همچنين دولت توسعه گرا در ايران معاصر پرداخت.

به گزارش خبرگزاري آريا به نقل از سما (روابط عمومي شهرداري تهران)، دكتر محمد باقرقاليباف با اشاره به اينكه دانش جغرافيا با گرايش هاي كاربردي خود وارد مرحله جديدي از تاثير گذاري بر حوزه هاي علمي و اجرايي شده است گفت: بنابراين رسالت ها افزون بر توسعه ادبيات علم جغرافيا، معطوف به رفع مشكلات اجتماعي ، اقتصادي و سياسي كشور خواهد شد تا در اين رهگذر سهم شايسته خود را در توسعه ميهن اسلامي اثبات كنيم .

استاد يار جغرافياي سياسي دانشگاه تهران اظهار داشت : جغرافيا علم سياست و حكومت است . تجربه هاي تاريخي حاكي از تاثير قاطع جغرافيدانان بر توسعه و بسط قدرت در واحدهاي سياسي مي باشد . حاكميت سياسي هرگاه از راهبردهاي جغرافيايي غفلت كند با چالش فراگير مواجه خواهد شد . به همين دليل گرايش هاي كاربري در علم جغرافيا بيشتر بر مديريت سرزمين متمركز است و اين مهم در آمايش سرزمين ، تقسيمات اداري و سياسي ، مناطق مرزي ، پايتخت ها و پنه هاي بزرگ آبي تبلور عيني يافته است .

به گفته وي جغرافيا در معناي كاربردي خود روابط انسان و محيط ، آمايش فضاي زيست انساني و مديريت هوشمندانه سرزمين را به ذهن متبادر مي كند .

شهردار تهران تصريح كرد : جغرافيا همچنين علم توسعه است و توسعه در معناي كاربردي خود بهره وري بهينه از منابع به منظور رفاه و آسايش انسان خواهد بود . چنانكه مي دانيم امنيت و آسايش شرط نخستين زندگي انسان است پس تلاش ما در توسعه ادبيات جغرافيايي ، مشاركت در توسعه و پيشرفت كشور خواهد بود . اين رسالت خطير و تحسين برانگيز ، هم اينك بر دوش ماست و موفقيت ما نيز به همكاري و هم افزايي در سطوح مختلف وابسته است .

وي ادامه داد : جغرافيا علم اداره كشور، موجب بسط و تحكيم قدرت و زمينه ساز توسعه و پيشرفت واحدهاي سياسي است . درك مشترك ما از كاربردي بودن دانش جغرافيا به حوزه هاي پژوهشي و آموزش تحرك معناد داري خواهد بخشيد و من به فرجام مبارك چنين روندي ايمان دارم . شوق و اشتياق من براي ورود به كلاس هاي آموزشي و گفتگو با دانشجويان هر روز بيشتر مي شود و دليل اصلي آن باور به شكل گيري جنبش هاي عميق توسعه در كشور در چارچوب همفكري و همكاري با دانش پژوهان جوان است .

قاليباف معتقد است جغرافيا بايد و مي تواند راهگشاي مشكلات اجتماعي و اقتصادي باشد ، پس رويكرد جامعه شناختي به كاركردهاي متنوع علم جغرافيت ضروري است .مهترين دغدغه و مشكل امروز كشورمان توسعه نيافتگي يا عقب افتادگي از توسعه متوزان است .

وي افزود : اين دغدغه به فهم مشتركي در ميان نخبگان تبديل شده است . رسالت جغرافي دانان نيز بايد به اين مهم معطوف شود . توسعه متوازرن اه برون رفت از مشكلات جاري است و جغرافيا مي تواند سهم شايسته اي در تحقق آن داشته باشد .

شهردار تهران با بيان اينكه از سويي در كشور ما نقش دولت در توليد مباني توسعه و مديريت توسعه كشور قاطع و تعيين كننده است و به همين دليل جغرافيا بايد تلاش خود را صرف بازشناسي ساختار دولت با رويكرد ايجاد تحول در توسعه كشور كند گفت : چنانچه دولت موتور محركه توسعه باشد ، قبل از هر چيز خود به توسعه نياز دارد . دولت توسعه يافته تصدي گري را كنار مي گذارد و تولي گري در توسعه كشور را در دستور كار خود قرار مي دهد . دولت بايد سكانداري كند ، جهت توسعه را مشخص و معيارهاي سنجش پيشرفت را نشان دهد . دولت توسعه يافته به نخبگان توسعه يافته نياز دارد پس ورود نخبگان به عرصه نقد و اصلاح دولت مبارك و خوش فرجام خواهد بود . اين رويكرد در فضاي عملكردي به پايداري و استمرار در توليد انديشه ها و راهبردها وابسته است .

قاليباف افزود : واژه توسعه به رغم گستردگي كاربرد در زبان روزمره و تخصصي ما به هيچ وجه مفهومي واضح نيست .اين ابهام مفهومي ناشي از آن است كه توسعه مفهومي مرتبط با مفاهيم گوناگوني است كه بنابر سرشت علوم اجتماعي ، معنايي عيني و مورد اجماع از آن متصور نيست .

شهردار تهران تصريح كرد : طبعا مفهوم توسعه هنوز محل نزاع و مجادله است . واژه توسعه اساسا از دل مفهوم فلسفه ديگري نشات گرفته است كه تا مدت ها فقط در متون فلسفي جاي داشت كه به آن پيشرفت مي گفتند . مفهوم پيشرفت ،عنصر محوري فلسفه تاريخ مدرن است كه بر اساس آن نگرش مدرن با نفي الگوي ايستاي ديدگاه سنتي در باب تاريخ ، معتقد است كه انسان عامل و سازنده جهان است و از طريق افزايش دانش خود موفق به كنترل جهان زندگي و طبيعت اطراف مي شود و آن را در جهت اهداف خود شكل مي دهد . بنابراين مفهوم پيشرفت به معناي گذر انسان و جامعه او از يك وضعيت زيستي به مرحله اي ديگر است كه به لحاظ استانداردهايي خاص مانند سطح آگاهي و توانايي حل مسائل پيشرفته تر از مرحله قبلي است .

استاديار جغرافياي سياسي دانشگاه تهران تاكيد كرد : مي توان گفت ضرورت امروز براي يك كشور نيازمند توسعه و در عين حال علاقه مند به حفظ هويت بومي پرهيز از افراط است ، چراكه گروهي توسعه را به قيمت از دست رفتن هويت خودي مي دانند و برخي ديگر حفظ هويت خودي را به قيمت كنارگذاشتن توسعه . در حالي كه تجربه واقعي انسان امروز نشان مي دهد كه او هم به هويت و ريشه داري نيازمند است و هم به رفاه و زندگي شايسته و اين ضرورت همزمان ، اهميت توجه به رويكرد ميانه رو را مشخص مي سازد و تجربيات موفق و در حال تكامل هم امكان تحقق آن را تاييد مي كند .

شهردار تهران در توضيح شاخص هاي توسعه گفت : توسعه معمولا به چهار زير مجموعه اجتماعي ، اقتصادي ، سيلسي و فرهنگي شاخصه بندي مي شود وچنانچه روند توسعه صرفا متوجه ابعاد مادي تحولات يك جامعه شود ، بي ترديد اهداف متعالي انسان دچار خدشه خواهد شد به همين دليل تكاپوي بشر امروزي در دستيابي به سعادت و رضايت پرابهام شده است .

قاليباف گفت : مساله بنياديني كه اشاره به آن ضروري مي نمايد ، موضوع پرهيز از افتادن به دام خوش بيني ها و بدبيني ها در باب توسعه است . متاسفانه انديشه توسعه با خوش بيني آغاز شده و برخي آن را به معناي نفي سنت ها ، ارزش ها و در نهايت غربي شدن تعبير كردند . تعبيراتي كه در خود محوري ريشه داشتند و در عرصه عملي همواره باعث گرايش غربي ها به فراتر دانستن خود از ملل ديگر و بي مقدار دانستن هويت و ارزش هاي آنان شده است .اين رويكرد و جهت گيري خودمحورانه ، موجب شكل گيري نگرش افراطي به شدت بدبينانه و غرب ستيزانه شد كه با تلقي توسعه به معناي غربي شدن و از ميان رفتن هويت خودي ، آن را نفي مي كرد و به گونه اي واكنشي به تجليل كوركورانه سنت ها و هويت خودي مي پرداخت .اين پديده در ايران بسيار مشاهده شده است .

وي ادامه داد : تجربيات نيم قرن گذشته به ما آموخته كه توسعه به معناي غربي شدن و نفي هويت خودي نيست . بسياري از كشورها ، مسيرهاي توسعه خود را در مسيري غير از مسيري غربي طي نموده اند . عناصر سنتي در بسياري موارد محرك توسعه بوده اند و آن را در مسير خاصي جهت داده اند و از اين رو ميان سنت و تجدد امكان بالايي براي همسويي وجود دارد . انسان امروز ، به واسطه تجربيات بسيار خود به سنت و تجدد ، تعهد و تخصص ، هويت و رفاه به صورت همزمان نياز دارد و فرض بنياني ما بر اين است كه جهت گيري نظام اسلامي و گفتمان بنيادين آن معطوف به شكل دادن به تجربه اي اصيل در راستاي يك توسعه بومي است .

شهردار تهران با بيان اينكه بسياري از اموري كه در تعريف توسعه و ابعاد آن آورده شده ، ذاتي توسعه نيستند گفت : مثلا توسعه لزوما با سكولاريسم ، تقدس زدايي از ارزش ها ، غربي شدن ، گسست از روابط خانوادگي و فروپاشي همراه نيست و چنين تلاشي نيز در عرصه عمل در حال اجراست ، تجربه موفق جمهوري اسلامي در اين راستا قابل ذكر است .

استاديار جغرافياي سياسي دانشگاه تهران معتقد است : توسعه در گسترده عملكردي خود حاكي از يك جريان مستمر و مداوم است كه در طول تاريخ جامعه بشري را با چالش ها و فرصت هاي فراوان مواجه كرد ، اينك ما مي توانيم توسعه را جزئي از فرآيند تكامل و تعالي بدانيم . مفهوميكه حاوي تلاش انسان براي سعادت در ابعاد مادي و معنوي است .

آنچه كه در طول200 سال گذشته در كشورما براي دست يابي به توسعه رخ داده مي تواند تصوير عبرت آموز از رويكردهاي ما به توسعه باشد و تاكيد من به شما دانش پژوهان جوان بررسي عميق و دقيق تحولات سياسي – اقتصادي كشور در اين دوره است .

شهردار تهران در ادامه رويكرد ها و نتياج روند توسعه كشور از اواخر دوران صفويه تا كنون را در جدولي براي حاضران تشريح كرد .

وي در ادامه گفت : دولت محوريت توسعه ملي در دوره معاصر را بر عهده داشته و البته تحولات توسعه نيز تابعي از كاركردها و روابط دولت - ملت بوده است . مهم ترين ضعف توسعه در دوره معاصر ضعف مديريت توسعه است ، يعني مديريت ناشدگي توسعه ملي ، مشكل اصلي روند توسعه بوده است . چنانكه گفته ام توسعه همه جانبه پرداختن به ابعاد توسعه اقتصادي ، اجتماعي ، فرهنگي و سياسي است كه برخي از آن ها در مقاطع مختلف مورد غفلت قرار گرفته است . به طور مثال در دوره مشروطيت توسعه سياسي در اولويت قرار گرفته و در دوره پهلوي دوم توسعه اقتصادي مد نظر بوده است . در مقاطع ديگر فراموشي ساير ابعاد توسعه و برجسته كردن تنها يك بعد از توسعه ملي نيز آسيب هايي به كشور وارد كرده كه شما عزيزان از برخي مصاديق آن آگاهي داريد .

شهردار تهران تصريح كرد : توسعه هم چنين از حيث فهم نظري در كشور ما با اشكالاتي مواجه است ، به عبارت ديگر كالبد شكافي توسعه با ادبيات بومي امتزاج كاركردي نداشته و اين خود موجب برداشت هاي متفاوت و گاه متضاد شده است .

به گفته استاد جغرافياي سياسي دانشگاه تهران همين مشكل سبب نفوذ ديدگاه هاي ضد توسعه ، درك غلط از ناسيوناليسم ، فقدان جامع نگري در طرح هاي توسعه و رويكردهاي انتزاعي شده است . فقدان ديدگاه هاي جامعه شناختي در طرح هاي توسعه و بي توجهي به نقش مردم در توسعه ملي به همراه فقدان رويكرد ژئوپوليتيكي و بين المللي در طرح هاي توسعه از ديگر معضلات نظري ، طرح ها ي توسعه كشور در دوره معاصر به شمار مي آيد .در مجموع مي توانم بگويم معضلات نظري طرح هاي توسعه در ايران از سه ضلع ضعف ساختاري دولت ، مسائل بين المللي و معضلات اجتماعي تاثير مي پذيرد .

شهردار تهران تاكيد كرد : با آن كه معتقدم پس از پيروزي انقلاب اسلاني توسعه علمي شايسته اي در كشور به وقوع پيوسته و نخبگان ما ا ز توانمندي بالايي برخوردارند ، مع الاسف هنوز از اين ظرفيت هاي كم نظيراستفاده اي بهينه نشده است .گاهي از خود مي پرسيم پس مشكل كجاست ؟ براي پاسخ به اين سوال بايد به چند گزاره تاكيدي توجه كنيم :

- نخبگان نقش بي بديل درتوسعه كشور خواهند داشت ، آنان قادرند ادبيات توسعه در كشور را توليد و تحكيم بخشند؛

- عامل و كار گزار اصلي توسعه در كشوردولت است ؛

- ابتدا بايد دولت توسعه يابد تا خود موتور محركه توسعه كشور باشد ؛

- نخبگان بايد در دولت حضور يابند تا جنبش توسعه را عمق و وسعت بخشند ؛

- فرآيند توسعه كشور بايد آهنگ اقتصادي ، سياسي ، فرهنگي و اجتماعي در سطوح مختلف هماهنگ باشد ؛

- توسعه بايد همه جانبه باشد تا منافع آن حداكثر جامعه بهره مند كند ؛

- تلاش براي شكل گيري دولت توسعه گرا مشاركت در توسعه همه جانبه كشور است ؛

شهردار تهران ادامه داد : در پاسخ به آن سوالي كليدي معتقدم عدم شكل گيري دولت توسعه گرا در كشور مانع اصلي توسعه و در عين حال زمينه ساز آسيب هاي ديگر شده است .

وي افزود : چنانچه دولت توسعه گرا مطلوب توسعه و چارچوب نظري ما با تكامل و تعالي تعريف شود ، پيش شرط هاي ديگري نظير وجود ثبات ، منابع مالي پايدار ، نيروي انساني ماهر و فعال، فرهنگ پوياي علمي ، نظلم حقوقي كارآمد و استفاده از فناوري هاي نوين ضروري مي شود .

قاليباف معتقد است در شرايط كنوني و در پرتو تحولات سه دهه پس از پيروزي انقلاب اسلامي شكل گيري دولت توسعه گرا حداقل انتظار نخبگان كشور از نظام اسلامي است تا موتور توسعه كشور با سرعت و دقت اهداف چشم انداز را دنبال كند .

وي ادامه داد : تلاش در راستاي تحقق دولت كارآمد ، اجتماعي شدن قدرت دولت ، اجماع نظري و عملي نخبگان حول محور توسعه ايران و از همه مهم تر بازسازي ساختارهاي دولت مي تواند شرايط مناسبي را براي تحقق دولت توسعه گرا در كشور فراهم آورد .

قاليباف گفت : دولت توسعه گرا در محيط داخلي بايد با معيارهاي ديني و ملي ، اجتماعي شده و در محيط بين المللي با رقابت و تعامل سازنده به توسعه همه جانبه كشور بپردازد
چهارشنبه 8 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آریا نیوز]

[مشاهده در: www.aryanews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1299]