امام صادق (ع) نگين درخشان مكتب تشيع

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: امام صادق (ع) نگين درخشان مكتب تشيع
فرهنگي. معارف . امام صادق (ع)
فردا چهارم آبان ماه (‪۲۵‬ذي القعده) سالروز بنيانگذار مكتب تشيع و فرزندي ازسلاله پاك نبي گرامي اسلام، امام جعفر صادق (ع) است امامي كه وجود مقدسش در آسمان انديشه تشيع همچون خورشيدي تابان مي‌درخشد وهنوز پس از قرنها، چراغ هدايت انسانها ومشعل نور وهدايت براي رهايي از ظلمت و تاريكي است.

امامي كه وجود مقدسش در آسمان انديشه تشيع همچون خورشيدي تابان مي‌درخشد و هنوز پس از قرنها، چراغ هدايت انسان‌ها و مشعل نور و روشنايي براي رهايي از ظلمت و تاريكي است.

امام جعفر صادق (ع) و پدر بزرگوار ايشان در ميان ائمه اطهار (ع) به لحاظ آموزه‌هاي علمي از ويژگي‌هاي خاصي برخوردار بودند زيرا در زمان اين دو بزرگوار شرايط بسيار مناسبي براي بيان و نشر معارف اسلامي مهيا بود.

عصر امام صادق (ع) در اصل يكي از طوفاني‌ترين ادوار تاريخ اسلام است كه از يك سو اغتشاش‌ها و انقلاب‌هاي پياپي گروههاي مختلف، به ويژه از طرف خونخواهان امام حسين (ع) رخ مي‌داد و ازديگرسوعصربرخورد مكتبها وايدئولوژي‌ها و عصر تضاد افكار فلسفي و كلامي مختلف بود كه از برخورد امت اسلام با مردم كشورهاي فتح شده و نيز روابط مراكز اسلامي با دنياي خارج به وجود آمده و در مسلمانان نيز شور و هيجاني براي فهميدن وپژوهش پديد آورده بود .

زمان امام صادق (ع)، زمان تزلزل حكومت بني اميه و فزوني قدرت بني عباس بود واين دوگروه مدتي درحال كشمكش و مبارزه با يكديگر بودند .

پيشواي ششم شيعيان در چنين دوراني به فكر نجات افكار توده مسلمان از الحاد و بدبيني و كفر و نيز مانع انحراف اصول و معارف اسلامي از مسير راستين بود و از توجيهات غلط و وارونه دستورات دين كه به وسيله خلفاي وقت صورت مي‌گرفت، جلوگيري مي‌كرد .

امام صادق (ع) در ظلمت بحران‌ها و آشوب ها، دنياي شيعه را به فروغ تعاليم خويش روشني بخشيد و حقيقت اسلام را از آلايش انحرافات و گزند فريبكاران حفظ كردند. ايشان آن قدر فقه و دانش اهل بيت را گسترش داد و زمينه ترويج احكام و بسط كلام شيعي را فراهم ساخت كه مذهب شيعه به نام او به عنوان مذهب جعفري شهرت يافت.

امام صادق (ع) شاگردان بسياري داشت و در دانشگاهي كه ايشان به وجود آورده بود شاگردان بزرگ و برجسته‌اي همچون هشام بن حكم، محمد بن مسلم، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مومن الطاق، مفصل بن عمر، جابر بن حيان و... تربيت كرد كه هر يك از آنها شخصيت‌هاي بزرگ علمي و چهره‌هاي درخشاني بودند كه خدمات شاياني انجام دادند.

شاگردان دانشگاه امام (ع) تنها منحصر به شيعيان نبود بلكه پيروان اهل تسنن نيز از مكتب آن حضرت برخوردار مي‌شدند.

بزرگان اهل سنت چون مالي بن انس، ابوحنيفه، سفيان ثوري، سفيان بن عيينه، ابن جريح، روح ابن قاسم و... ريزه خوار خوان دانش بيكران او بودند.

درباره عظمت امام صادق(ع) نه تنها توسط شيعيان، بلكه دراين‌باره جمع كثيري از دانشوران و بزرگاناهل سنت و جماعت لب به سخن گشودهاند. پيشوايان مذاهب اهل سنت، عالمان نامدار اسلامي و صاحب نظران زبردست درباره برجستگي‌هاي علمي، عملي، اخلاقي، كرامت و عظمت آن امام هدايت، امام جعفرصادق(ع) بسيار سخن گفتهاند كه به برخي از آنان اشاره مي‌كنيم.

امام مالك بن انس درباره شخصيت و بزرگ منشي امام صادق (ع) مي‌گويد: محمد بن زياد ازدي گفت: شنيدم كه مالك بن انس ميگويد بر جعفر بن محمد الصادق ( ع) وارد شدم به گونهاي كه زياد از من قدرشناسي ميكرد و ميفرمود:اي مالك تو را دوست دارم و من از اين بابت مسرور ميگشتم و خدا را سپاس ميگفتم و هيچگاه نشد كه ايشان را ببينم مگر اين كه يا روزه داشتند و يا نماز ميخواندند و يا مشغول به ذكر خداوند تبارك و تعالي بودند.

و نيز از مالك نقل شده است كه گفت: هيچ گاه نديدم ايشان را مگر بر سه خصلت نيك يا نماز ميخواند و يا روزهدار بود و يا به تلاوت قرآن مشغول بود و هيچگاه ايشان را بي‌وضو نديدم. و ابوحنيفه نيز گفته است: فقيهتر از جعفر بن محمد به چشم نديدهام.

نظر امام شافعي نيز در خصوص امام صادق (ع) اينگونه نقل شده است: ابن حجر عسقلاني گفته است: اسحاق بن راهويه گفت به شافعي گفتم: جعفر بن محمد نزد تو چگونه است؟ شافعي گفت: ثقه. يعني مورد اعتماد و اطمينان كامل من است.

ابونعيم اصفهاني در كتابش به نام حليه الاولياء از عمرو بن المقدام در مورد امام جعفر صادق نقل ميكند كه گفت: چون نگاه به جعفر بن محمد ميكردم ميدانستم كه او از سلاله پيامبران است.

و در جاي ديگر ابن حجر عسقلاني از قول ابن حبان درباره امام صادق (ع) ميگويد: ابن حبان گفته: وي از سادات اهل بيت است كه فقيه و عليم و فاضل بود و به سخنش نيازمند بوديم.

و در روايت ديگري آمده است كه وي تنها كسي بود كه همه فقها و علما و فضلا محتاج و نيازمند سخنش بودند.

ابن حجر هيثمي يكي ديگر از مولفان به نام اهل تسنن نيز در كتاب خود موسوم به الصواعق المحرقه اينگونه آورده است: شش فرزند از سلاله پاك محمد بن علي (ع) به دنيا آمدند كه افضل و كاملتر از همه آنها امام جعفر صادق (ع) بودند كه پس از وي خليفه و وصي ايشان شدند و مردم از علوم منتشره ايشان به تمامي شهرها سخن گفتهاند و پيشوايان بزرگي از او حديث روايت كردهاند.

عبدالرحمن بن الجوزي كه خود از عرفا به نام اهل تسنن و از مولفان مشهور جهان اسلام است در كتابش موسوم به صفه الصفوه مينويسد: جعفر بن محمد شخصيتي بود كه مشغوليت فراوانش به عبادت او را از عشق رياست بازداشته و سيراب كرده بود.

از اين سخنان برمي آيد كه امام صادق (ع) در زمان خود توانسته با بهره گيري از همه علوم و نيز بهره مندي از منبع علوم خاص موجود نزد خاندان عصمت و عترت پيامبر (ص) به پاسخگويي به شبهات مردمي كه سال‌ها در معرض احاديث انحرافي و جعلي قرار گرفته بودند، بپردازد.

تلاش امام منجر به شكل‌گيري انديشه‌اي شد كه نه تنها توانست شاگردان بسياري را در همه زمينه‌ها تربيت كند، بلكه موجب بيمه شدن شيعه و پالايش تفكرات اسلامي در طول صدها سال شد.

نتيجه اهتمام امام صادق (ع) در اصلاح تفكرات شيعيان به مثابه يك انقلاب عظيم در نظام انديشه شيعه بود و آنچه امروزه پيروان حضرتش را از ساير مذاهب متمايز ساخته، مرهون آموزه‌ها و تعاليم آن امام همام است.

در پايان به برخي از احاديثي كه از امام جعفر صادق (ع) نقل شده، اشاره مي كنيم باشد تا با درنگ و تامل در سخنان گهربار آن حضرت، توشه‌اي هر چند اندك از درياي بيكران علم و دانايي و عرفان براي دست يازيدن به قرب و حب الهي برگيريم.

- بر هر مسلماني كه ما را بشناسد سزاوار است كه در هر شبانه روز عملش را بر خود عرضه دارد و خود حسابگر خويش باشد، اگر حسنه ديد بر آن بيفزايد، و اگر گناه ديد از آن آمرزش خواهد تا اين كه روز قيامت رسوا نشود.

- اگر شيعيان ما استقامت مي‌ورزيدند، هر آينه فرشتگان با آنها دست مي دادند و ابر بر آنها سايه مي‌انداخت و در روز مي‌درخشيدند و از فراسر و زير پاي خود روزي مي‌خوردند و چيزي از خدا نمي‌خواستند، مگر اينكه به آنها مي‌داد.

- هر كه با برادرش نيرنگ ورزد و او را كوچك شمارد و با او درافتد، خداوند آتش را جايگاهش گرداند، و هر كه بر مومني حسد برد، ايمان در دلش آب شود، چنان كه نمك در آب حل شود.

- مسلك‌ها و مذهب‌ها شما را نبرند، به خدا سوگند به ولايت ما نتوان رسيد جز با پارسايي و كوشش در دنيا، و ياري دادن برادران براي خدا. و كسي كه به مردم ستم كند، شيعه ما نيست.

- هر كه به خدا اعتماد ورزد، خدا مهم دنيا و آخرتش را كفايت كند و هر چه از او غايب است برايش حفظ كند.درمانده و ناتوان است هر كه براي هر بلا صبري، و براي هر نعمت شكري، و براي هر دشواري آساني ندارد.

- با كسي كه از تو بريده بپيوند، و به آن كه از تو دريغ كرده بخشش كن، و با كسي كه به تو بدي كرده نيكي كن. و به كسي كه به تو دشنام داده سلام كن.

و با كسي كه به تو دشمني ورزيده انصاف ورز. و كسي كه تو را ستم ورزيده عفو كن، همچنان كه دوست داري كه از تو گذشت شود. به عفو خدا از خودت عبرت گير، آيا نبيني كه آفتابش بر نيكان و بدان هر دو مي‌تابد و بارانش بر شايستگان و ناشايستگان مي‌بارد؟!
- صدايت را فرودآر، زيرا خدايي كه نهان و آشكار را مي‌داند سوال ناكرده مي داند كه شما چه مي‌خواهيد.

- تمام خير در برابر تو و تمام شر نيز در برابر توست. و خير و شر را نبيني، مگر بعد از آخرت، زيرا كه خداوند عزوجل تمام خير را در بهشت و تمام شر را در دوزخ قرار داده، زيرا كه اين دواند كه باقي اند.

- اسلام، برهنه است، لباسش حيا و زيورش وقار و جوانمردي‌اش عمل صالح و ستونش پارسايي است. و براي هر چيزي پايه‌اي است و پايه اسلام دوستي، ما اهل بيت است.

- امروز در دنيا كاري كن كه به وسيله آن اميد كاميابي در آخرت را داري.

- در روز قيامت كسي نماند كه يك كلمه به مومني از دوستان ما كمك كرده باشد، جز اين كه خداوند او را بي‌حساب به بهشت داخل گرداند.

- از رياكاري بپرهيز كه عملت را از بين برد و از جدال بپرهيز كه هلاكت گرداند. و از خصومت‌ها و دشمني‌ها بپرهيز كه تو را از خدا دور كند.

- چون خدا خير بنده‌اي را خواهد روحش را پاك گرداند، به طوري كه هيچ معروفي به گوشش نرسد، مگر آن كه آن را بفهمد و هيچ منكري را نشنود، جز آن كه زشتش داند و سپس كلمه‌اي به دلش الهام كند كه كارش را بدان فراهم آرد - سه چيز است كه محبت آورد: قرض دادن و فروتني و بخشش.

- سه چيز است كه دشمني مي‌آورد: دورويي، ستم و خودبيني.

- سه كساند كه شناخته نشوند جز در سه جا: بردبار شناخته نشود جز به هنگام خشم، و شجاع شناخته نشود جز به وقت نبرد، و برادر و دوست شناخته نشود جز به وقت نياز.
جمعه 3 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]