زمین لرزه

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: زمين لرزه،تكان ناگهاني و سريع زمين در اثر آزادشدن انرژي ذخيره شده در سنگهاست. ممكن است اين انرژي ساليان سال در سنگ ذخيره شده و سپس ظرف چند ثانيه يا چند دقيقه آزاد شود. اكثر زمين لرزه ها،آنقدر كوچكند كه انسان آنها را حس نمي كند. از سوي ديگر، بعضي از زمين لرزه ها،خرابيهاي زيادي به بار مي آورند و صدهاهزار نفر را مي كشند. خطوط صورتي و نقاط موجود روي نقشه جهان بال، مناطق فعال لرزه اي را نشان مي دهند.
دو كمربنداصلي لرزه خيز در دنيا وجود دارد. يكي كمربند سيركوم- آرام كه اقيانوس آرام را دربرمي گيرد و ديگري كمربند آلپ كه بخشهايي از اروپا و آسيا را دربر مي گيرد. كمربند سيركوم- آرام، سواحل غربي آمريكاي شمالي و آمريكاي جنوبي، ژاپن و فيليپين را شامل مي شود.
سالانه،ميليونها زمين لرزه در زمين رخ مي دهد. اكثر زمين لرزه ها فقط چند ثانيه طول مي كشند اما ممكن است زمين لرزه هاي بزرگ چند دقيقه طول بكشند. تقريبا 90 درصد زمين لرزه ها در مرز ورقه ها رخ مي دهند يعني در جايي كه دو ورقه به هم برخورد مي كنند،از هم دور مي شوند يا در كنار هم مي لغزند. هنگامي كه اين ورقه ها، به طور ناگهاني حركت مي كنند، مقادير بسيار زيادي انرژي آزاد مي شود كه تبديل به حركت امواج مي شود. امواج زمين لرزه، شبيه امواج صوتي و امواج آب هستند. چرخش اين امواج در پوسته زمين است كه سبب فروريختن ساختمانها، شكستن پلها،بالاآمدگي كوهها، فرونشست زمين و در بعضي موارد، ايجاد شكافهاي بزرگ در زمين مي شود.

زمين لرزه ها به چه علت رخ مي دهند؟ دانشمندان اعتقاد دارند كه حركت ورقه هاي زمين، سنگها را خم كرده و باعث خروج آب از آنها مي شود لرزه شناسي چيست؟
لرزه شناسي مطالعه زمين لرزه ها و امواج لرزه اي است كه از درون زمين و در اطراف آن حركت مي كنند. لرزه شناس، دانشمندي است كه زمين لرزه ها و امواج لرزهاي را بررسي مي كند.

امواج لرزه اي چيست؟
امواج لرزه اي امواج انرژي داري هستند كه در اثر شكستن ناگهاني سنگهاي درون زمين يا در اثر انفجارايجاد مي شوند. اين امواج انرژي دار از درون زمين عبور مي كنند و توسط لرزه نگاشتها ثبت مي شوند.

انواع امواج لرزه اي:انواع مختلفي از امواج لرزه اي وجود دارد كه به شيوه هاي مختلفي حركت مي كنند. دو نوع اصلي امواج لرزه اي عبارتند از امواج پيكري و امواج سطحي. امواج پيكري، از لايه هاي دروني زمين عبور مي كنند اما امواج سطحي فقط در سطح زمين، مانند موجهاي روي آب، جابه جا مي شوند. زمين لرزه،انرژي لرزه اي را هم به صورت امواج پيكري و هم به صورت امواج سطحي، منتشر مي كند.

امواج پيكري:موج P:
نوع اول امواج پيكري، امواج P يا امواج اوليه هستند. اين موج، سريعترين نوع موج لرزه اي است. موج P، مي تواند از ميان سنگ جامد و سيالات، مانند آب يا لايه هاي سيال زمين، عبور كند. اين موج، سنگ را فشار داده و مي كشد، همانطور كه امواج صوتي، هوا را فشار داده و مي كشند. آيا شما تا به حال صداي تق تق پنجره ها را به هنگام رعدو برق شنيده ايد؟ تق تق پنجره ها، به علت امواج صوتي است كه روي شيشه پنجره فشرده شده و كشيده مي شوند مانند موج P كه سنگ را فشرده كرده و مي كشد. گاهي اوقات، حيوانات مي توانند امواج P زمين لرزه را بشنوند. معمولا ما فقط مي توانيم تكان اين امواج را حس كنيم.
فلش جهتي را كه موج حركت مي كند، نشان مي دهد.

موجS:
نوع دوم امواج پيكري، موج S يا موج ثانويه است و دومين موجي است كه به هنگام زمين لرزه آن را احساس مي كنيد. سرعت موج S كمتر از موج P مي باشد و تنها از سنگ جامد عبور مي كند. اين موج سنگ را به بالا و پايين يا به دو طرف حركت مي دهد.
فلش جهتي را كه موج حركت مي كند، نشان مي دهد.

امواج سطحي:موج لاو:
نوع اول امواج سطحي، موج لاو ناميده مي شود كه به افتخار A.E.H. لاو، رياضيدان انگليسي به اين نام ناميده شده است وي در سال 1911، روي مدل رياضياتي اين امواج كار كرد. اين موج، سريعترين موج سطحي است و زمين را از يك طرف به طرف ديگر حركت مي دهد.
فلش جهتي را كه موج حركت مي كند، نشان مي دهد.

موج ريلاي:
نوع ديگر امواج سطحي، موج ريلاي است كه به افتخار جان ويليام استروت، لرد ريلاي، به اين نام ناميده شده است وي در سال 1885، با روشهاي رياضياتي وجود اين نوع موج را پيش بيني كرد. موج ريلاي، روي زمين مي چرخد، درست مثل موجي كه روي درياچه يا اقيانوس مي چرخد. چون اين موج مي چرخد، زمين را به سمت بالا و پايين حركت مي دهد و در همان جهتي كه موج حركت مي كند، زمين را از يك طرف به طرف ديگر حركت مي دهد. اكثر تكانهايي كه به هنگام زمين لرزه احساس مي شود به علت موج ريلاي است كه مي تواند از بقيه امواج، خيلي بزرگتر باشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]