طرح آموزش قرآن دوره پيش‌دبستاني در بوته آزمون

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: طرح آموزش قرآن دوره پيش‌دبستاني در بوته آزمون
گروه گزارش: جايگاه ويژه و بنيادين آموزش و پرورش در دوره پيش دبستان، تأثيرپذيري ماندگار و ژرف شخصيت انسان از آموخته‌هاي دوران كودكي، همگان به ويژه والدين و مربيان را برمي‌انگيزد تا گام‌هايي استوار در عرصه تربيت فرزندانمان برداريم.
بر اين اساس و بر اساس رسالت آموزش و پرورش و مأموريت سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، برنامه‌ مستقلي به منظور ساماندهي و توسعه آموزش قرآن دوره پيش دبستاني در سطح كشور تنظيم و به تصويب شوراي عالي وزارت آموزش و پرورش رسيده است.

با توجه به سياست كلي نظام آموزشي مبني بر بهره‌مندي از ظرفيت‌ها و توانمندي‌هاي بومي و استاني، توليد محتواي آموزشي در دوره پيش دبستاني به استان‌ها واگذار گرديده است از اين رو اين برنامه مبناي توليد محتوا براي دست‌اندركاران است. گزارش زير به رويكرد، اهداف و جزئيات بيشتر اين طرح مي‌پردازد.

رويكرد

رويكرد برنامه قرآن در دوره پيش دبستاني «انس كودك با قرآن كريم و علاقه به يادگيري آن» است. اين رويكرد با توجه به مبناي تعليم و تربيت اسلامي و برنامه درسي دوره پيش دبستاني (شكوفايي فطرت الهي) انتخاب شده است. با توجه به اين رويكرد هر نوع ياددهي و يادگيري براساس علاقه و پذيرش كودك بوده و از اجبار و تحميل به دور است.

براين اساس هر فعاليتي كه زمينه آشنايي، علاقه و ارتباط كودك را با قرآن كريم فراهم آورد و موجب علاقه او به قرآن و يادگيري آن شود، انس با قرآن در دوره پيش دبستاني محسوب مي‌شود. اين امر مي‌تواند از طريق گوش دادن به قرائت قرآن و الگوگيري از آن، حفظ برخي از سوره‌ها و آيات، خواندن قرآن، آشنايي با برخي از داستان‌ها و معناي آيات متناسب با درك كودك در قالب فعاليت‌هاي ياددهي ـ يادگيري پيش دبستاني طراحي شود به شرط آن كه اين فعاليت‌ها در چارچوب اصول مندرج در اين برنامه باشد.

قابل ذكر است انجام اين فعاليت‌هاي قرآني لزوما به معناي رسيدن به حد خاصي از يادگيري نيست، بلكه زمينه‌ساز علاقه كودك به قرآن كريم و يادگيري آن است.

هدف از اين طرح؛ علاقه به قرآن كريم و يادگيري آن

اين هدف در قالب فعاليت‌هاي متنوع و جذاب ياددهي ـ يادگيري دوره پيش دبستاني و در قلمروهاي زير محقق مي‌شود.

الف ـ علاقه به شنيدن قرائت زيبا و جذاب آيات قرآن كريم

علاقه به شركت در جمع‌خواني‌ سوره‌هاي كوتاه قرآن و سعي در تقليد از قرائت زيباي آن

ب ـ علاقه به حفظ برخي آيات و سوره‌هاي كوتاه قرآن كريم

حفظ برخي سوره‌هايي كه داراي آيات ساده، موزون و كوتاه است؛ مانند: سوره‌هاي توحيد، كوثر، ناس، عصر، نصر، حد، فلق، قدر

حفظ برخي از عبارات و آياتي كه داراي تركيب‌هاي ساده، روان، موزون و كوتاه باشد (حدود 5 كلمه).

ج ـ آشنايي با برخي از آموزه‌هاي قرآني

آشنايي با برخي از آموزه‌هاي اخلاقي و رفتاري از قرآن كريم يا درباره قرآن كريم

آشنايي با برخي از صفات خدا مانند مهرباني، بخشندگي، توانايي در قالب آموزه‌هاي قرآني مانند: احترام به قرآن، نيكي به والدين و ديگران، بهداشت، مهرباني و خوش رفتاري

آشنايي به حفظ اشعار و سرودهاي قرآني

5- علاقه به شنيدن برخي از داستان‌هاي قرآني

آشنايي با برخي از داستان‌هاي قرآن كريم

آشنايي با داستان‌هايي درباره قرآن كريم يا آموزه‌هاي قرآني

هــ ـ علاقه به يادگيري خواندن قرآن كريم

علاقه به خواندن كلمات، عبارات و آيات ساده و كوتاه قرآن كريم

فعاليت‌هاي ياددهي قرآن كريم در قلمروهاي فوق، زمينه‌ساز انس و علاقه به قرآن كريم است. انس با قرآن، محصول علاقه و ارتباط مستمر با آن است كه به تدريج حاصل مي‌شود. كودكان با توجه به ويژگي‌هاي فردي و استعدادهاي ذهني خود به بخشي از اين توانايي‌ها دست مي‌يابند؛ از اين رو، هر نوع آموزش به كودكان از الزام و اجبار به دور بوده و دستيابي به حد خاصي از يادگيري مورد نظر نيست.

اصول حاكم بر برنامه

1-برنامه‌هاي قرآن كريم بايد لذت‌بخش و زمينه‌ساز علاقه‌مندي كودك به قرآن باشد.

2-پيام‌ها و آموزه‌هاي قرآني بايد متناسب با سن كودك انتخاب شود.

3-برنامه قرآن كريم دوره پيش‌دبستاني بايد مبتني بر ظرفيت و توانايي كودك باشد.

4-در برنامه‌ قرآن كريم بايد بر جنبه‌هاي رحمت و لطف الهي تأكيد شود.

5-برنامه قرآن مبتني بر دستورات الهي و سنت معصومين(ع) است.

6-برنامه قرآن كريم دوره پيش دبستاني بايد مطابق رغبت و علاقه‌ او بوده و از هرگونه الزام و اجبار به دور باشد.

7-هر نوع برنامه قرآني بايد در قالب فعاليت‌هاي جذاب ياددهي ــ يادگيري پيش دبستاني عرضه شود.

8-برنامه قرآن كريم دوره پيش دبستاني بايد در راستاي هدف و در چارچوب برنامه درسي دوره پيش دبستاني باشد.

9-برنامه قرآن كريم دوره پيش دبستاني نبايد در تعارض با برنامه رسمي آموزش دوره ابتدايي باشد.

10-ارزشيابي بايد، به منظور سنجش ميزان دستيابي به اهداف برنامه بوده و از شيوه‌هاي اضطراب آور، مقايسه كودكان با يكديگر و نيز انتظار رسيدن همه كودكان به حد خاصي از يادگيري به دور باشد.

11-در فرايند ياددهي ــ يادگيري به نقش الگو بودن مربي توجه شود، به نحوي كه نتيجه انس با قرآن كريم در رفتار مربي تبلور داشته باشد.

روش ارائه فعاليت‌هاي قرآني در پيش دبستاني

برنامه قرآن كريم در دوره پيش دبستاني با «روش تلفيقي» ارائه مي‌شود؛ اين روش بر گرفته از برنامه‌هاي مختلف قرآن كريم مانند حفظ، آموزه‌ها، داستان‌ها و خواندن است، تا از اين طريق به تحقق رويكرد هدف برنامه منجر گردد. اين روش‌ها براساس فعاليت‌هاي ياددهي ـ يادگيري پش دبستاني در قالب بازي، قصه، شعر، نقاشي، كاردستي، نمايش خلاق، گردش علمي، بحث و گفت‌وگو، مشاهده و آزمايش طراحي و ارائه مي‌شود.

ارزشيابي

در ارزش‌يابي برنامه انس با قرآن كريم علاوه بر رعايت اصول و نكات مندرج در راهنمايي برنامه دوره پيش‌دبستاني توجه به نكات زير لازم است.

1- باتوجه به رويكرد اين برنامه يعني «انس با قرآن كريم و علاقه به يادگيري آن» و همچنين اصول حاكم بر آن رسيدن به حد معيني از يادگيري محتواي آموزشي به مدنظر نيست. از اين رو دستيابي كودك به هر ميزان از يادگيري محتواي ارائه شده مطلوب و مورد قبول است. اين مهم بايد مورد توجه مربيان و والدين قرار گيرد.

2-عملكرد كودك را نبايد با عملكرد كودك ديگر مقايسه كرد و رفتار هر كودك تنها با رفتار گذشته خودش قابل مقايسه است؛ بنابراين باتوجه به اصول و اهداف برنامه، دستيابي كودك به حد معيني از يادگيري مورد انتظار نيست.

3-ارزشيابي به منظور ارائه گزارش به اولياء در راستاي همكاري و هماهنگي بيشتر آن‌هاست.

ويژگي‌هاي مربيان پيش دبستاني

از آنجا كه تمام فعاليت‌هاي ياددهي ـ يادگيري مربوط به آموزش قرآن و ساير واحدهاي ياددهي توسط يك مربي در دوره پيش دبستاني انجام مي‌شود، از اين رو مربي علاوه بر صلاحيت‌هاي عمومي از منظر برنامه انس با قرآن كريم بايد واجد ويژگي‌هاي زير باشد.

از سواد قرآني(برخورداري از توانايي روان‌خواني، درك معناي عبارات و آيات ساده و پركاربرد قرآن كريم، انس و ارتباط مستمر و دائمي با آن) برخوردار باشد.

به انجام برنامه قرآن در دوره پيش دبستاني علاقه‌مند باشد.

با عناصر راهنمايي تفصيلي «برنامه قرآن» طي گذراندن دوره مربوط آشنا شده باشد.

توانايي نسبي در طراحي واحدهاي كار قرآن دوره پيش دبستاني داشته باشد.

از مهارت كافي در ياددهي با روش تلفيقي از موضوعات حفظ، آموزه‌ها، داستان‌ها و خواندن قرآن كريم طي گذراندن دوره مربوط برخوردار باشد.

طرح آموزش قرآن پيش‌دبستاني قبل از ماه مبارك رمضان امسال در شوراي عالي آموزش و پرورش تصويب شده است، طرحي كه تعداد اعضاي رسمي آن 15 نفر و وزير آموزش و پرورش، وزير فرهنگ و آموزش عالي، رؤساي دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي كشور، معاونان وزارت آموزش و پرورش، مدير كل دفتر تحقيقات و برنامه‌ريزي درسي وزارت آموزش و پرورش و سه نفر از صاحب نظران در مسايل آموزش و پرورش كشور به انتخاب وزير آموزش و پرورش از اعضاي آن هستند.

اعضاي افتخاري 10 نفر هستند و به پيشنهاد رئيس شورا و تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش براي استفاده از نظرات و تخصص آنان به تدريج براي عضويت در شورا دعوت مي‌شوند.

طرح آموزش قرآن دوره پيش‌دبستاني در بوته آزمون

به هر شكل، طرح مذكور اگر چه بدون هيچ سابقه و پيشينه نيست و آموزش قرآن پيش‌دبستاني سابقه ديرينه‌اي در كشور دارد و بسياري از مراكز قرآني عمده آموزششان در اين رده سني است اما از آنجا اهميت دوچنداني يافته است كه قصد دارد به شيوه‌اي علمي و محققانه‌تري به اين حوزه بپردازد، از اين رو موفقيت يا عدم موفقيت اين طرح، مي‌تواند نقش مهم و تعيين‌كننده در ارتقاء قرآني آينده جامعه و رشد فضاي فرهنگي در قالبي قرآني داشته باشد.

بر اين اساس، طرح مذكور خواسته يا ناخواسته در بوته آزمون قرار گرفته است تا خود، همچنين طراحان آن را كه ماحصل ديدگاه‌هاي كارشناسي آنان است بيازمايد البته نمي‌توان و نبايد نقش مجريان طرح به ويژه مراكز قرآني خصوصي را كه آموزش پيش‌دبستاني از عمده فعاليت آنان است، انكار كرد. اكنون بايد منتظر ماند و ديد اين طرح چگونه از آزمون بيرون خواهد آمد.

علي فرج‌زاده
سه شنبه 30 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 728]