ايوان تخت مرمر(كاخ گلستان)

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: ايوان تخت مرمر(كاخ گلستان)
ايوان تخت مرمر كه پيش از اين ديوان‌خانه و ايوان دارالاماره ناميده مي شد، در سال 1173 بنا گرديد. در دوران سلطنت سلسله قاجار، شاهان در اين مكانگرد هم مي آمدند و در ايام نوروز و عيدهاي ديگر به طبقات مختلف مردم شادباش مي دادند. ساختمان اين عمارت دو بار دستخوش تغييرات وسيع شد؛ بار اول در سال 1206 كه آقا محمد خان به شيراز لشكر كشيد و در آنجا قصر وكيل را ويران كرد و دستور داد پرده هاي نقاشي و آينه هاي قدي و مرمرها و ستونهاي بلند و درهاي خاتم كاري آن را به تهران منتقل و در ايوان ديوان خانه نصب كنند، ساختمان دچار تغيير شد، سقف آن را بلندتر كردند تا ستونهاي مرمر را در آن كار گذارند و بعضي طاقچه ها و طاق نماها را پر كردند. تغييرات وسيع تر در حدود سال 1300 هجري قمري در دوران سلطنت ناصرالدين شاه و در پي بروز خرابي هايي در ساختمان ايوان انجام شد. تزئينات ايوان از گچبري ، سنگ تراشي، خاتم كاري، آينه كاري و منبت و مشبك بسيار زيبا و دل انگيز است. در اين فضا شش پرده بزرگ نقاشي از فتحعلي شاه و جنگ غوريان، شكارگاه شاه اسماعيل صفوي و پيكار امير تيمور با ايلدرم بايزيد سلطان عثماني نصب شده است. در طاق نماهاي زير سقف نيز چندين تابلوي كوچك رنگ روغن از صورت زنان و مردان فرنگي در پشت شيشه نصب شده بود كه برخي از آنها هنوز در اين ايوان قرار دارد. يكي از زيباترين متعلقات اين ايوان كه نام بنا نيز از آن ماخوذ شده، تخت مرمر يا تخت سليماني است. اين تخت در حدود سال 1220 هجري قمري به دستور فتحعلي شاه از سنگ مرمر زرد معادن يزد، توسط سنگ تراشان اصفهاني ساخته شد. طراحي تخت را ميرزا باباي شيرازي نقاش باشي و سرپرستي حجاري آن را استاد محمد ابراهيم اصفهاني حجارباشي دربار انجام دادند. تخت مرمر به شكل سكوي بلند ديواره داري روي دوش سه ديو و شش فرشته و يازده ستون مارپيچي كه بعضي از آنها بر پشت شير قرار دارند، در وسط ايوان مستقر شده است. در سطح عمودي پله و تارمي ها و دست اندازهاي گرداگرد آن، اشكال و اشعاري بر روي سنگ كنده كاري شده است. ازديگر تزئينات اين بنا، دو در خاتم بسيار اعلا در دو طرف شاه نشين و ارسيپنج دري بسيار نفيس ديوار پشتي آن است. بناهاي ضلع شمالي مجموعه گلستان به ترتيب از غرب به شرق عبارتند از: تالار سلام( تالار موزه) ، تالار آينه، تالار عاج يا سفره خانه، تالار برليان و عمارت خوابگاه كه همه از بناهاي دوره ناصري است. معروف ترين اين بناها تالار آينه و سپس تالار سلام است.

موزه ملي جواهرات

تاريخچه جواهرات ايران از زمان حكومت صفويه آغاز مي‌شود، زيرا تا قبل از صفويه‌، جواهرات گرانبهايي در خزانه دولتي وجود نداشته است و براساس‌نوشته‌هاي سياحان خارجي‌، پادشاهان صفوي بيش‌از دو قرن 907( تا1148قمري‌) دست به جمع‌آوري جواهرات زدند و حتي كارشناسان دولت صفوي جواهرات را از بازارهاي هند و عثماني و كشورهايي مانند فرانسه و ايتاليا خريداري مي‌كردند و به اصفهان‌، پايتخت حكومت‌ مي آوردند. در پايان سلطنت شاه سلطان حسين و با ورود محمود افغان به ايران‌، خزاين دولت با حمله افغان‌ها غارت شد و مقداري از آن‌ها كه به وسيله محمود افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه تهماسب دوم به اصفهان‌، به چنگ نادر افتاد و از خروج آن‌ها از ايران جلوگيري شد. بعدها نادر براي پس گرفتن آن قسمت از جـواهـرات كـه بـه هـندوستان منتقل شده بود، نامه‌هايي به دربار هند نوشت‌، اما جواب نامساعد شنيد. پس از لشكركشي نادر به هند 1158( قمري‌)، محمدشاه گوركاني مبالغي نقدينه‌، جواهر و اسلحه تسليم نادر كرد. اما بخشي از اموال و خزايني كه نادر از هندوستان به دست آورده بود به ايران نرسيد و در راه بازگشت به ايران از ميان رفت.‌ نادر پس از بازگشت به ايران‌، مقدار قابل ملاحظه‌اي از جواهرات را به رسم ارمغان براي امرا و حكام و شاهان كشورهاي همسايه فرستاد. همچنين مقداري از اشياي نفيس و مرصع را به آستان حضرت امام‌رضا (ع‌) تقديم كرد و مقداري را نيز به سپاه خود بخشيد. درسال 1160 هجري قمري‌، پس از قتل نادر، احمد بيگ افغان ابدالي‌، از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد. از جمله گوهرهايي كه از ايران خارج شد و هرگز بازنگشت‌، الماس معروف كوه نور بود. اين الماس در سال1266 هجري قمري‌، به ملكه ويكتوريا اهدا شد. در دوران قاجار، مجموعه جواهرات جمع آوري و ضبط شد و تعدادي از جواهرات بر تاج كياني‌، تخت نادري‌، كره جواهرنشان و تخت‌طاووس نصب گرديد. در سال 1316 شمسي‌، قسمت عمده جواهرات به بانك ملي ايران منتقل گرديد وبه عنوان وثيقه اسناد بدهي دولت به بانك بابت پشتوانه اسكناس قرار گرفت.‌ خزانه فعلي در سال 1334 ساخته و درسال 1339 با تا‡سيس بانك مركزي ايران افتتاح و به اين بانك سپرده شد.اين موزه تا قبل از انقلاب فعاليت داشته و بعد از آن تعطيل و دوباره درسال 1369 براي عموم بازگشايي شد. جواهرات مهم اين موزه، الماس درياي نور، تخت طاووس يا تخت خورشيد، تخت نادري و كره جواهر نشان است.‌ موزه جواهرات ملي با مساحتي حدود 1000 متر مربع مجهز به سيستم ايمني است كه توسط آلماني‌ها ساخته شده است.‌ جواهرات شاخص موزه عبارتند از: درياي نور كه درشت‌ترين و زيباترين الماس برليان در ميان گوهرهاي سلطنتي ايران و يكي از گوهرهاي معروف جهان است.‌ گفته مي‌شود اين الماس هزار سال پيش كشف و استخراج شده است.‌ وزن آن اكنون هفت مثقال و 20 نخود، يعني در حدود 182 قيراط‌ و صورتي است‌، ولي پيش از تراش‌، زيادتر از اين بوده است.‌ اين الماس توسط نادرشاه افشار، جزء هداياي محمد شاه گوركاني و غنايم جنگي از هند به ايران آورده شده و بعد از طي دوران‌هاي مختلف به دست شاهان قاجاريه رسيده است.‌ درياي نور تا زمان ناصرالدين شاه در وسط يكي از بازوبندهاي سلطنتي نصب مي‌شد، ولي در زمان او كه استفادهاز بازوبند منسوخ شد، آن را به صورت پيش كلاه درآوردند و در قابي زرين با شير و خورشيد و تاج مرصع به 457 قطعه برليان ريز و عالي و چهار قطعه ياقوت قرار دادند. اين الماس برليان از دو سو تراش خورده و به شكل هرم مثلث‌القاعده‌اي است كه قاعده آن چهار سانتي‌متر درازا و سه سانتي‌متر پهنا دارد و دو سوي ديگر حدود دو سانتي‌متر است.‌همه سطوح درياي نور صاف و يك نواخت مي باشد‌، جز يك سمت آن كه فتحعلي‌شاه با كندن عبارت 1244، از ارزش آن كاسته است.‌ كره جغرافيايي از ديگر اشياي نفيس موزه است.‌ وزن كره با پايه‌هاي طلايي آن حدود 5/37 كيلوگرم و در روي آن 51366 قطعه جواهر گوناگون به وزن 4/3656 گرم نشانده شده است.‌ اقيانوس‌ها و درياها زمردنشان و آسيا مرصع به ياقوت و لعل‌، ايران مرصع به الماس‌، اروپا مرصع به ياقوت‌، آفريقا مرصع به ياقوت سرخ و كبود و آمريكاي شمالي و جنوبي و استراليا مرصع به ياقوت و لعل است و خط استوابه وسيله الماس نشان داده شده و دو حلقه زرين ساده كه در روي آنها گل‌هاي الماس نشان نصب شده‌،به طور متقاطع كره را در ميان گرفته است.‌ بر روي كره، القاب ناصرالدين شاه منبت و الماس نشان شده است.‌ در اين كره‌، كوه دماوند با ياقوت درشتي مشخص و شهر تهران با ياقوت معروفي به نام اورنگ زيب نمايان است.‌ تاج‌ماه ، جواهر ديگري است كه بعد از درياي نور، در ميان جواهرات سلطنتي خودنمايي مي‌كند. اين سنگ سفيد و خوش آب و رنگ بادامي شكل، 112 قيراط وزن دارد و در وسط بازوبند سلطنتي بازوي چپ قرار داشت.‌ اما بعدها به صورت دگمه يا بر روي سينه يا پيش كلاه نصب مي‌كردند و اينك به صورت پياده در خزانه جواهرات سلطنتي ايران نگهداري مي‌شود. تاج‌كياني، تاجي است كه پادشاهان در مراسم تاجگذاري از آن استفاده مي‌كردند.‌

موزه هنرهاي معاصر

‌ اين موزه در ضلع شمالي بلوار كشاورز و غرب پارك لاله در زميني به وسعت 2000 مترمربع واقع شده است ودر سال1356 فعاليت فرهنگي و هنري خود را آغاز كرد. پيرامون آن فضايي سبز و زيبا موسوم به پارك مجسمه با تنديس‌هايي ارزشمند از هنرمندان پر آوازه معاصر ايران و جهان قرار گرفته‌است.‌ سـاختمان موزه‌‌، كه يكي از نمونه‌هاي با ارزش معماري نوين ايران مي‌باشد‌، با الهام از معماري سنتي ايران و مفاهيم فلسفي آن بنا شده است.‌ طراحي و معماري اين بنا به دست كامران ديبا انجام گرفته است.‌ هشتي‌، چهارسو، معبر و گذرگاه از جمله عناصر چشم‌نوازي هستند كه بازديدكنندگان هنر دوست را به تا‡مل در هنر و فرهنگ ايران زمين وا مي‌دارد. موزه هنرهاي معاصر، مركز فعاليت‌ها و رويدادهاي مهم هنري ايران در زمينه هنرهاي تجسمي به شمار مي‌آيد. گالري موزه مكان برگزاري نمايشگاه‌هاي مختلف هنري است،‌ به هنگام برپايي هر نمايشگاه‌، يك يا دو گالري نيز به نمايش گنجينه‌هايي از هنرمندان بزرگ جهان اختصاص مي‌يابد. ساختمان موزه تلفيقي ازمعماري مدرن و سنتي مي باشد كه با الهام از بادگيرهاي مناطق حاشيه كوير ايران ساخته شده است.‌ تنديس‌هايي زيبا و با ارزش از هنرمندان معاصر همچون هنري مور، آلبرتو جياكومتي و پرويز تناولي فضاي سبز اطراف را به پارك مجسمه بدل ساخته است.‌ بيننده مسيري چرخشي را در گرداگرد فضاي اصلي موزه مي‌پيمايد و پس از تماشاي نگارخانه‌ها، به هشتي مي‌رسد در دل هشتي‌، اثر زيبا و نوين ماده و فكركه توسط هنرمند ژاپني‌ نوريوكي هاراگوچي‌، از روغن و پولاد ساخته شده است‌، خود نمايي مي‌كند. مجموعه دائمي موزه هنرهاي معاصر تهران، ازحدود 3000 اثر ارزشمند و يكتا تشكيل شده كه به نخبگان ديروز و امروز هنرهاي تجسمي ايران و جهان تعلق دارد و در مالكيت موزه است.‌ آثاري از هنرمندان پرآوازه مانند رنوار، لوترك‌، گوگن‌، پيكاسو، ماكس ارنست و ماگريت از آن جمله‌ هستند. ‌در كتابخانه تخصصي موزه هزاران عنوان كتاب فارسي و غير فارسي در زمينه‌هاي معماري‌، نقاشي‌، طراحي‌، ارتباط تصويري‌، عكاسي‌، صنعت سينما و ديگر زمينه‌هاي هنري گرد آمده است.‌

تخت كيكاووس

تخت كيكاووس در حدود 18 كيلومتري شهر شهريار و 8 كيلومتري ملارد در روستاي بيدگنه قرار گرفته است كه به دوران ساساني باز مي گردد. اين اثر كه در 12كيلومتري غرب تخت رستم واقع است جايگاه مقدسي براي برگزاري آيين هاي مذهبي در دوران باستان بوده و شامل سه بنا مي باشد كه هر سه در پاي يك تپه بلند به ارتفاع 100 متر قرار گرفته اند. اين تپه به شكل تيغه اي است كه در دشت پيش رفتهو در نوك آن سكويي به شكل ذوزنقه به اضلاع 10 ، 11 و 8 متر وجود دارد ودسترسي بدان از طريق راهي عريض در دل كوه كه به قسمت جنوب سكو منتهي مي‌شودامكان پذير است. اين بنا از سنگهايي كه با ملات مخصوصي از گچ به هم متصل شده اند، ساخته شده است. چهار طاقي تخت كيكاووس در پاي بنا قرار دارد ونقشه آن به شكل مربع است با در گاهي در شمال به عرض 230 ساتي متر و ديوارهايي به قطر 77 سانتي متر و به طور كلي در شمار چهار طاقي هاي عهد ساساني طبقه بندي مي‌شود.

‌تنگه واشي

تنگه واشي يا تنگه ساواشي مكاني است تفريحي و توريستي كه در حدود 15 كيلومتري شمال غربي شهرستان فيروزكوه واقع است كه با داشتن آب و هواي مناسب در تابستان ها، ميزبان جمعيت كثيري از مسافران و گردشگران مي باشد. مناظر زيبا و آب و هواي خوب، تنها بخشي از جذابيتهاي تنگه واشي است و شايد يكي از جذابترين بخشهاي سفر به تنگه واشي حركت در رودخانه اي است كه در بين يك دره سنگي قرار دارد. با توجه به نزديكي تنگه واشي به شهر تهران، امكان مسافرت يك روزه به اين منطقه وجود دارد به خصوص در تابستان هزاران نفر از ساكنين استان تهران و حتي استانهاي اطراف به اين منطقه مسافرت مي كنند. در سال هاي اخير، بسياري از موسسه هاي توريستي، اقدام به برگزاري تورهاي گوناگوني در اين منطقه نموده اند كه همين عامل باعث افزايش شهرت و معروفيت اين منطقه شده است. تنگه واشي به طول حدود 300 متر و با ديواره هاي صخره اي بلند به ارتفاع حدد 100 متر محل عبور رودخانه اي است كه از كوه هاي ساواشي سر چشمه مي گيرد و از ميان دشت مي گذرد. در فصل تابستان كه آب به كمترين ميزان خود مي رسد، عمق آن به حدي است كه در برخي نقاط تا زير زانوي شما را خيس نمايد. از ديد آنوبانيني يكي از مهمترين جذابيت هاي اين تنگه، همين عبور از ميان آب است. كل مسافت را بايد از داخل آب طي نمود. بعد از عبور از تنگه اول و گذر از دشتي سرسبز و زيبا، تنگه دوم قرار گرفته كه حدود 2 كيلومتر با تنگه اولي فاصله دارد. اين تنگه هم تقريبا مشابه تنگه اول بوده و به همان ترتيب بايد از آن گذشت. اين تنگه هم بسيار زيبا و چشم نواز بوده و از ديواره هاي سنگي آن در نقاط مختلف چشمه هاي آب زلال و خنكبه سمت پايين روان است. در انتهاي اين تنگه نيز هياهوي ريزش آب آبشاري زيبا مسافران را به خود مي خواند تا در زير آبشار و در هواي گرم تابستانه تني به آب بزنند. تنگه واشي علاوه بر طبيعت زيبا، داراي آثار باستاني نيز مي باشد. يكي از سه كتيبه معروف دوره قاجار در اين تنگه واقع شده است. دو كتيبه ديگر در چشمه علي شهر ري و تونل وانا در جاده هراز واقع شده اند. هر سه اين كتيبه ها به دستور فتحعلي شاه قاجار حكاكي شده است. فتحعلي شاه كه زمان قبل از پادشاهي خويش را در شيراز گذرانده بود، با ديدن نقش برجسته هاي آن ديار، سه نفر به نامهاي حجارباشي، نقاش باشي و معمارباشي را مسئول ساخت اين سه كتيبه در تهران كرد. كتيبه واقع در تنگه واشي داراي ابعاد شش در هفت متر است كه وقايع زمان فتحعلي شاه ،دورتا دور كتيبه روايت شده است. بزرگترين نقش برجستهاين كتيبه ها، نقش شكارگاه با تصوير اسب، نيزه و شكارهايش است كه در اطراف آن مي توان عباس ميرزا، علي قلي ميرزا و علي نقي ميرزا پسران فتحعلي شاه و همچنين نوادگانش را در حال شكار ديد. اين كتيبهكه حدودا 185 ساله است به گونه اي در دل كوه حك شده كه از بارش و تابش آفتاب در امان است در اين تنگه گياه كمياب باريجه كه مصارف مهم صنعتي و دارويي دارد مي رويد.

آب گرم لاريجان

آب گرم لاريجان يكي ديگر از ديدني هاي شهريار به شمار مي رود. آب معدني لاريجان با 300 حمام خصوصي و دو حمام همگاني، پذيراي مبتلايان به بيماري هاي پوستي، رماتيسم، مجاري تنفسي و عصبي است.

دشت شقايق

دشـت شـقايق شهريار، در دامنه هاي منطقه اخترآباد، در غرب شهرستان شهريار همه ساله ميزبان هزاران بازديد كننده و تور طبيعت گردي از مناطق مختلف كشور و به ويژه، استان تهران است. از اواسط ارديبهشت ماه تا اواخر خرداد، دامنه كوهها و تپه هاي زيباي اختر آباد ملارد به وسعت چندين هكتار پوشيده از گلهاي شقايقي مي شود كه سرخي آن از دور دستها نيز قابل مشاهده است؛ آنچنان كه گويي چادري سرخ بر روي دشت كشيده شده است.

حمام مهدي خاني

اين حمام در بازار بزرگ تهران قرار دارد. مساحت آن در حدود 900 متر مربع و شامل ،حمام به مساحت 450 متر مربع و تاسيساتي چون يك واحد پتو بافي، واحد مسكوني، مغازه و سرايداري است. اين بنا داراي جرزهاي آجري با ملات گل و آهك مي باشد. بناي حمام متعلق به دوره قاجار وحدود 80 در صد آن سالم به نظر مي‌رسد.

حمام همتيار

حمام همتيار يكي از حمام هاي قديمي تهران در خيابان وحدت اسلامي واقع است. اين بنا كه همچنان شكل و فرم تاريخي خود را حفظ كرده، به دو بخش زنانه و مردانه تقسيم شده و مشغول كار است. دربخش داخلي حمام اجزاي طاق و تويزه هاي بسيار زيبا به چشم مي خورد. پاگرد، حوضچه ، ستون ها و سرستونهاي زيبا، بينه، گرم خانه، سرد خانه و ... از ديگر اجزاي اين بناست.‌

حمام درده

در مركز روستاي "در ده" از توابع فرمانداري فيروزكوه، حمام قديمي وجود دارد كه قدمت آن به 200 سال پيش مي رسد. براي ورود به حمام بايد از چند پله پايين رفت، با چرخشي به سمت چپ فضاي رختكن مشخص مي شود و با چرخشي ديگر به سمت چپ به گرم خانه راه مي يابد. فضاي رختكن مربع و داراي سكوهايي براي نشستن است. در وسط نيز يك حوض سنگي بيضي شكل مشاهده مي شود. گرم خانه داراي پلان مستطيل، سقف گنبدي و طاق جناغي با نور گير است. مصالح به كار رفته در بنا ، ملات ساروج و سيمان است .‌
چهارشنبه 24 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 647]