انسان، سرما، گرگ

واضح آرشیو وب فارسی:ايتنا: انسان، سرما، گرگ
كاوه حاتمي* / [email protected]

هر سال با پايان فصل گرما و سرد شدن هوا در بين روستاييان و حومه نشينان نگراني خاصي به وجود مي آيد. اين نگراني ناشي از حضور گونه هاي مختلف حيات وحش به خصوص گوشتخواران است. با سرد شدن تدريجي هوا و ناياب شدن غذا در طبيعت، حيوانات مختلفي براي يافتن غذا خود را به روستاها و مناطق حاشيه يي نزديك مي كنند و يكي از گونه هايي كه حضور دائمي از خود نشان مي دهد گرگ است. گرگ ها جداي از ارزش هاي بي نظير و منحصر به فرد خود در كنترل جمعيت جوندگان و از بين بردن حيوانات بيمار و ضعيف، مسوول تلف كردن تعدادي دام در كشور شناخته مي شوند كه البته مي توان دلايل زيادي براي رد اين ادعا ارائه و به كمك آنها مي توان ثابت كرد مسوول تمامي خسارات جاني و مالي وارده به روستاييان و دامداران گرگ ها نيستند و البته اين نوشتار در پي رد يا اثبات بي گناهي گرگ ها در ايجاد خسارت به دام و احتمالاً انسان ها نيست. خسارات وارده از ناحيه حيات وحش و به ويژه گرگ ها به دام ها، عكس العمل هاي متضادي را در پي دارد. برخي از دامداران بر اين عقيده هستند دامي كه به دست گرگ ها از بين مي رود روزي گرگ ها و زكات مال آنها بوده است و برخي ديگر ميرشكار استخدام مي كنند. اما به هر دليلي كه حمله گرگ روي داده باشد و به هر ميزان كه خسارت وارد شده باشد نقش انسان در بروز اين حملات را نمي توان انكار كرد و البته با به كار بستن توصيه هاي ذيل مي توان از تعداد و شدت خسارت كاست بدين صورت كه؛

اگر محل زندگي شما در روستا و مناطق حاشيه يي است

*هيچگاه كودكان و دانش آموزان ابتدايي را در ساعات اوليه صبح يا زمان غروب در بيرون از منزل تنها نگذاريد چه براي بازي يا مدرسه؛ به خصوص در روزهايي برفي و باراني. جثه كودكان گرگ ها را در انتخاب طعمه به اشتباه مي اندازد.

*از ريختن زباله در نزديكي منازل خودداري كنيد. تخليه زباله ها در فاصله يي دور از روستا احتمال حمله را كاهش مي دهد.

*در صورت مشاهده گرگ مراتب را سريعاً به ادارات محيط زيست، دامپزشكي و جهاد كشاورزي گزارش كنيد. گرگ ها ذاتاً از انسان فراري هستند اما اگر خود يا عضوي از گله آنها مورد حمله واقع شوند، از خود دفاع مي كنند. اما گرگ هاي بيمار (هار) كه معمولاً تنها مشاهده مي شوند مي توانند به انسان حمله كنند. از اين رو در صورت مشاهده گرگ تنها در صورتي كه حمله يي انجام نداده اند از آسيب رساندن به آنها خودداري كنيد. اما گرگ هاي سالم به انسان حمله نمي كنند.

اگر دامدار هستيد

* در موقع چرا حتماً سگ هاي گله گرگ گير همراه داشته باشيد.

* دام ها را تا قبل از غروب آفتاب به روستا برگردانيد.

* شب هنگام، از بسته بودن تمام درها و پنجره ها و امن بودن سقف آغل و محل هاي نگهداري دام ها اطمينان حاصل كنيد.

* در موقع چرا از پراكنده شدن دام ها جداً پرهيز كنيد.

* تحت هيچ شرايطي گله نبايد تنها بماند.

* دام ها را بيمه كرده و آن را سالانه تجديد كنيد.

* اگر مجبور شديد كه همراه گله بيرون از روستا بمانيد، اطراف آتش را با سنگ پوشانده، گله را جمع كرده و زنگوله ها را از گردن دام ها جدا كنيد. شنوايي و بينايي گرگ ها به راحتي در شب نور آتش و صداي زنگوله را تشخيص مي دهند.

* اگر لانه گرگي پيدا كرديد از تخريب و كشتن توله ها جداً پرهيز كنيد. شامه تيز گرگ ها آنها را به سوي مهاجم هدايت مي كند.

* زيستگاه هاي گرگ را شناسايي كرده و از ورود دام به آنجا جلوگيري كنيد. گرگ ها به شدت از زيستگاه هاي خود دفاع مي كنند.

* زود قضاوت نكنيد. تشخيص اينكه آيا خسارات وارد شده به انسان يا دام از ناحيه گرگ بوده يا خير نياز به مشورت با متخصصان دارد.

عمده ترين دلايل ورود گرگ ها به روستاها و مناطق حاشيه يي، به خطر افتادن امنيت غذايي و زيستگاهي آنهاست. آهو، كل و بز و قوچ و ميش و گراز و خرگوش، طعمه هاي مورد علاقه گرگ ها است. به هر دليلي كه از تعداد آنها كاسته شود (شكار، ورود دام غيرمجاز، تخريب زيستگاه و...) همان علت حضور گرگ در سكونتگاه هاي انساني است چون مهم ترين دليل حضور يا عدم حضور گرگ در يك منطقه دسترسي يا عدم دسترسي به منابع كافي غذايي است.

اما حضور گرگ ها به هر دليلي كه باشد، رعايت توصيه هاي فوق مي تواند از ميزان خسارات تا حد قابل ملاحظه يي بكاهد. در هر حال بايد به اين نكته توجه كرد كه نظر به جمعيت اندك موجود گرگ ها در كشور و به منظور پيشگيري از انقراض نسل اين گونه ارزشمند طبيعي، علاوه بر روستا و حومه نشينان، مسوولان نيز بايد بيش از پيش فعاليت از خود نشان دهند كه در اين بين بهبود و تسهيل در ارائه خدمات قوانين بيمه دام و محصولات كشاورزي، ترويج ساخت آغل هاي ضد گرگ و ترويج فرهنگ ضدشكار و روي آوردن به روش هاي كنترل غيرمرگ آور، سبب خواهد شد كه انسان و گرگ در ايران بتوانند به همزيستي پايدار دست يابند و اين امر از ديدگاه فرهنگي بسيار ارزشمند است زيرا كه بار ديگر برتري فرهنگ غني ايراني را در مقايسه با كشورهايي چون انگلستان، هلند، فرانسه و... نشان مي دهد كه سال ها است از نابودي نسل گرگ در آنها مي گذرد. انسان ها و گرگ ها مي توانند در كنار يكديگر باشند، اگر انسان به درك صحيحي از طبيعت و موجودات آن برسد و آنها را نه رقيب خود بلكه وسيله يي براي تعالي خود ببيند.

*عضو و نماينده گروه متخصصان گرگ شناسي IUCN
سه شنبه 23 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايتنا]

[مشاهده در: www.itna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]