به يونسكو ارسال شد

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: براي بررسي براي ثبت در فهرست ميراث معنوي جهاني پرونده‌هاي «نوروز» و «رديف موسيقي سنتي ايران» به يونسكو ارسال شد
خبرگزاري فارس: پرونده نوروز به ‌صورت مشترك با 9 كشور و پرونده رديف موسيقي سنتي ايران به‌ صورت مستقل جهت ثبت در فهرست ميراث ناملموس جهاني به يونسكو ارسال شد.

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از روابط عمومي معاونت ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري، فريبرز دولت‌آبادي، معاون ميراث فرهنگي اظهار داشت: پرونده‌هاي مذكور پيش از پايان مهلت تعيين شده و بر اساس معيارهاي ثبت جهاني تكميل و به دفتر يونسكو ارسال شد.
دولت آبادي در خصوص پرونده نوروز گفت: نوروز در روز 27 اسفند 1386 به عنوان نخستين اثر در فهرست ميراث معنوي ملي ثبت شد و سپس در اجلاسي كه از 4 تا 6 شهريور در تهران برگزار شد، در حضور تعدادي از نمايندگان كشورهاي حوزه نوروز شامل آذربايجان، ازبكستان، ايران، پاكستان، تاجيكستان، تركيه و قرقيزستان تكميل شد.
وي افزود: پيش از اين نيز پرونده نوروز از طرف سازمان ميراث فرهنگي و كميسيون ملي يونسكو در ايران تهيه شده بود و اجلاسي نيز از 7 تا 10 آگوست 2004 در محل كميسيون ملي يونسكو براي هماهنگي بين كشورهاي برگزار كننده نوروز برگزار شد كه بنا به دلايلي پرونده پس از ارسال به يونسكو پس گرفته شد.
معاون ميراث فرهنگي با اشاره به اينكه اين پرونده بعنوان پيشنهاد مشترك 10 كشور ايران، آذربايجان، افغانستان، ازبكستان، پاكستان، تاجيكستان، تركيه، قزاقستان، قرقيزستان و هند به يونسكو ارسال شده است، در خصوص مشخصات پرونده ارسالي گفت: اين پرونده شامل 10 قطعه عكس از مراسم نوروز در ايران و كشورهاي شركت كننده در اجلاس اخـيـر، فيلمي 10 دقيقه اي كه نشانگر اين آئين در اين كشورهاست، 3 جلد كتاب در اين رابطه (دو جلد از ايران و يك جلد از تركيه) و يك فيلم 60 دقيقه‌اي از نوروز و 8 عكس ديگر براي تكميل پرونده است.
وي تصريح كرد: متن پرونده ارسالي نيز در جريان دومين اجلاس هماهنگي كشورهاي حوزه نوروز با حضور كارشناساني از كشورهاي برگزار كننده نوروز نوشته شد و به امضاي مقامات ذي ربط در آمد.
دولت آبادي در خصوص پرونده رديف موسيقي سنتي ايران گفت: اين پرونده در شهريور ماه سال جاري به عنوان چهارمين پرونده در فهرست ميراث ملي ناملموس ثبت شد و پرونده معرفي آن براي ثبت در فهرست نمونه ميراث ناملموس يونسكو به همراه پرونده نوروز در سپتامبر 2008 به بخش ميراث ناملموس يونسكو ارسال شد.
معاون ميراث فرهنگي با تأكيد بر اينكه در تهيه اين پرونده خانه موسيقي با سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري همكاري داشته است، گفت: پرونده ارسالي شامل يك فيلم 10 دقيقه‌اي از تاريخچه و تعريف و شيوه آموزش رديف، 10 قطعه عكس از آموزش و اجرا و سازها به همراه 8 قطعه عكس مكمل، يك سي‌دي شامل 60 دقيقه اجرا در گوشه‌هاي مختلف رديف و سه كتاب به عنوان مكمل پرونده بوده كه همراه با متن پرونده كه توضيح جامعي از رديف و راهكارهاي حفاظتي آن است به يونسكو ارسال شده است.
فريبرز دولت آبادي در خصوص دليل انتخاب پرونده رديف‌هاي موسيقي كلاسيك ايراني به عنوان پيشنهاد مستقل ايران به يونسكو گفت: صحبت‌هايي مبني بر آماده‌سازي پرونده تعزيه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مطرح شده بود كه با پيگيري‌هاي صورت گرفته، مشخص شد كه پرونده‌ آماده‌اي براي تعزيه وجود ندارد و با توجه به كمبود زمان و آماده بودن نسبي اين پرونده و همچنين وجود نگراني‌هايي در خصوص مصادره رديف‌هاي موسيقي توسط كشورهاي ديگر، اين پرونده در اولويت ارسال قرار گرفت.
از سوي ديگر مدير كل دفتر ثبت آثار تاريخي،‌ فرهنگي و طبيعي با اشاره به اهميت رديف‌هاي موسيقي سنتي ايران، به بيان مواردي در خصوص تاريخچه موسيقي ايراني پرداخت و ابراز داشت: ايران، از دوران باستان تاكنون، همواره به‌عنوان يكي از مراكز اصلي هنر و تمدن بشري محسوب مي‌شده است و شكوه و عظمت ميراث فرهنگيِ اين ملت در تاريخ در قالب نظام‌هاي موسيقايي مختلفي تجلي يافته است. صورت‌بندي نهاييِ اين تحولات موسيقايي در تكوين رديف، كه رپرتوار الگويي سنتي و نشانه اصلي موسيقي ايراني محسوب مي‌شود، متجلي شده است.
حسينعلي وكيل علي آبادي گفت: تاريخ طولاني موسيقي در ايران تا هزاره چهارم قبل از ميلاد قابل پيگيري بوده و شواهد باستان‌شناختي و متون برجاي مانده از دوران باستان حاكي از رواج انواع مختلفي از سازها در بسترهاي اجرايي متفاوتي است كه نشانه‌اي از اهميت موسيقي در زندگي ايرانيانِ نخستين محسوب مي‌شود.
وي افزود: نخستين نظام موسيقايي شناخته شده در ايران به دوران پيش از اسلام، در زمان ساسانيان، بازمي‌گردد كه باربد شاخص‌ترين موسيقيدان اين دوران را ابداع‌كننده يك نظام موسيقايي كهن دانسته‌اند.
وكيل در ادامه گفت: اين نظام متشكل از 7 خسرواني، 30 لحن و 360 دستان بوده است كه به ترتيب با تعداد روزهاي هفته، ماه و سال در تقويم ساسانيان مرتبط بوده‌ و برخي از اسامي اين الحان نيز در رسالات موسيقايي دوران‌هاي بعدي نيز ذكر شده است و شماري از اين اصطلاحات و اسامي حتي امروزه نيز در نظام موسيقايي ايران و كشورهاي همجوار يافت مي‌شود.
مدير كل ثبت آثار تاريخي تصريح كرد: موسيقي دربار ساسانيان نقش مهمي در شكل‌گيري موسيقي كلاسيك در تمدن اسلامي داشته است كه پس از ظهور اسلام كه همزمان با ورود اعراب به ايران و سقوط سلسله ساسانيان بوده، فرهنگ موسيقايي مشترك و غني‌ در حوزه سرزمين‌هاي اسلامي شكل گرفته است؛ هرچند نمي‌توان منكر وجود سبك‌هاي منطقه‌اي در موسيقي اين روزگار شد.
حسينعلي وكيل با تأكيد بر اينكه دوران اسلامي به‌عنوان عصر مطالعه علمي موسيقي شناخته شده است، افزود: اين امر در صدها رساله موسيقايي كه در اين روزگار نگاشته شده‌اند، به خوبي تجلي يافته است. نظام موسيقاييِ اين دوران به‌تدريج در قالب ادوار و مقامات تكوين يافته كه اين نظام موسيقايي جديد در قالب 12 مقام، 6 آوازه، 24 شعبه و متعاقباً 48 گوشه صورت‌بندي شد.
اين مقام مسئول در سازمان ميراث فرهنگي در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود گفت: با روي كار آمدن صفويان، سرنوشت ايران به سمت ‌و سويي متفاوت با ديگر ملل اسلامي منطقه سوق يافت و تحولات اجتماعي مهمي در ايران روي داد كه تأثيرات آن در موسيقي نيز نمود يافت.
وي تصريح كرد: در حدود اواسط دوره صفوي مفهوم جديدي با عنوان "دستگاه" به نظام موسيقي ايراني معرفي شد و مقام‌هاي قديمي به‌ تدريج در قالب مجموعه‌هايي كه مي‌توان آنها را چرخه‌هاي چند مُدي يا دستگاه‌ها دانست، دگرديسي يافتند.
مدير كل دفتر ثبت تأكيد كرد: متعاقباً، نظام جديد دستگاهي نيز به نوبه خود دستخوش چندين مرحله دگرديسي دروني شد تا در نهايت در قالب رپرتواري الگويي از مُدهاي ملوديك و الحان موسيقي با عنوان رديف، صورت‌بندي نهايي يافت.
وكيل علي آبادي با اشاره به اينكه دوران قاجار را مي‌توان عصر شكوفايي اين نظام موسيقايي جديد دانست افزود: حضور موسيقيدانان برجسته‌اي همچون آقا علي‌اكبر فراهاني و ديگر موسيقيدانان شهير، به‌ويژه دو پسرش، ميرزا عبدالله و آقا حسينقلي، در دربار قاجار منجر به تكامل ايده يك نظام موسيقايي سازماندهي‌شده با عنوان رديف شد كه نخستين روايت‌هاي شناخته‌شده از رديف منسوب به اين دو برادر است.
وي با تأكيد بر اينكه "رديف"، رپرتوارِ الگوييِ سنتيِ موسيقي كلاسيك ايراني است، گفت: اين مجموعه متشكل از بيش از 250 لحن الگويي با عنوان گوشه است كه با نظم و ترتيب خاصي در قالب 7 مجموعه اصلي (دستگاه) و 5 مجموعه فرعي يا اشتقاقي (آواز) سازماندهي شده‌اند.
وي با بيان اين مطلب كه گوشه‌ها، در واقع مواد و مصالح ملوديك براي بداهه‌پردازي محسوب مي‌شوند و اين شيوه اصلي اجرا در موسيقي ايراني است، ادامه داد: هفت دستگاه مذكور شامل شور، سه‌گاه، چهارگاه، ماهور، همايون، نوا و راست‌پنجگاه بوده و آوازها نيز مشتق از دو دستگاه هستند؛ آوازهاي شور شامل ابوعطا، دشتي، بيات تُرك، افشاري (و بيات كُرد) و آواز بيات اصفهان كه مشتق از دستگاه همايون است.
وكيل در پايان ضمن تأكيد بر اين موضوع كه رديف از طريق سنت آموزش شفاهي از نسلي به نسل ديگر انتقال يافته است، افزود: از طريق همين شيوه آموزش شفاهي است كه نه تنها ظرايف و فنون ويژه رديف از استادان به شاگردان منتقل مي‌شود، بلكه همچنين معنويت سنتيِ موسيقي كلاسيك ايراني نيز حفظ و منتقل مي‌شود و بدين ترتيب، هر هنرآموزي كه با اين شيوه شفاهي سنتي آموزش مي‌بيند در موقع مناسب قادر است به اجراي خلاق موسيقي از طريق بداهه‌پردازي نائل آيد.
گفتني است يونسكو پس از بازبيني پرونده هاي ارسالي، نظر خود درباره ثبت يا عدم ثبت اين آثار را در فهرست نمونه ميراث ناملموس اعلام خواهد كرد.
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 76]