محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826065386
ایران و کشورهای حاشیه خلیجفارس به چه سویی میروند؟
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > دیپلماسی - علی جنتی در کسوت یک دیپلمات و سیاستمدار، حرفهای زیادی برای گفتن دارد. مینا علی اسلام: او که پیش از پیروزی انقلاب سالهای زیادی را در کشورهای عربی گذرانده است، ازسالهای نخستین پیروزی انقلاب به مشاغل دولتی گمارده شد. او در بحبوحه جنگ تحمیلی استاندار خوزستان بود و مدت سه سال نیز عضویت در شورای سرپرستی صدا وسیما را تجربه کرد. در زمان دولت هاشمی رفسنجانی به استانداری خراسان منصوب شد و سپس به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفت و معاونت امور بین الملل آن وزارت را به عهده گرفت. در سال 1377 در کسوت یک دیپلمات به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران به کویت رفت وبه مدت چهار سال در آن کشور خدمت نمود. سپس مسؤلیت کمیته فرهنگی شورای عالی امنیت را به عهده گرفت و پس از انتخاب محمود احمدی‌نژاد به ریاست جمهوری معاونت سیاسی وزارت کشور را عهده دار شد. پس از آن مجددا به عنوان سفیر به کویت بازگشت. اکنون پس از اتمام دوره مسوولیت او در سفارت ایران در کویت، فرصتی فراهم شد تا در باب تحولات درون منطقهای و روابط ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس با وی به بحث و گفت‌وگو بنشینیم. علی جنتی در گفت و گو با «خبر» از هرگونه اظهار نظر درباره موضوعات داخلی اجتناب کرده چرا که مصاحبه به شرط طرح نشدن موضوعات داخلی انجام شد. *** یکی از موضوعاتی که میان ایران وکشورهای حوزه خلیج وجود دارد پروژه ایران هراسی است؛ واکاوی این پروژه در منطقه در بررسی دقیق بسیاری از تحولات بین ایران و کشورهای عربی منطقه به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس نقش اساسی دارد. از دید شما چه ابزارها و اقداماتی در این روند پیگیری می‌شود؟بحث ایران هراسی مساله جدیدی نیست؛ از ابتدای پیروزی انقلاب این بحث مطرح بود و با توجه به اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی منافع امریکایی‌ها و غرب به طور جدی در ایران به خطر افتاد، آنها تلاش کردند چهره نامناسبی از ایران در خارج از کشور به ویژه در غرب و سپس در کشورهای منطقه ترسیم کنند. برخی از اظهار نظرهایی که در آن زمان در داخل کشور مطرح می شد، به این چهره‌سازی دامن زد. بحث صدور انقلاب به سایر کشورها در سالهای اولیه انقلاب یا طرح موضوعاتی از این قبیل که شیخ‌نشین‌های خلیج فارس سقوط خواهند کرد، نمونه‌هایی از این اظهار نظرها بود. مجموعه این مسائل باعث شد که وحشتی در میان کشورهای منطقه به ویژه در بین همسایگان ایران ایجاد شود و لذا شاهد بودیم که در سال 1981 شورای همکاری خلیج فارس به دلیل ترس و وحشت از نفوذ معنوی ایران تاسیس شد. کشورهای حوزه خلیج فارس کشورهای کوچکی بودند که به تنهایی قادر به مقاومت در برابر ایران نبودند؛ بر این اساس به فکر ایجاد اتحادیه‌ای افتادند که بتوانند در کنار هم در مقابل ایران بایستند و از نظر نظامی همدیگر را یاری کنند. پس از آن با آغاز جنگ تحمیلی، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به دلیل هراس از ایران، به حمایت از عراق برخاستند. آنها به این باور رسیده بودند که اگر ایران پیروز شود، ممکن است سرنوشت آنها به خطر بیفتد. لذا پس از آنکه توازن نیروها در جنگ به نفع ایران به هم خورد و ایران توانست نیروهای عراقی را از کشور خارج کند و در بخشی ازخاک عراق وارد شود، کشورهای حاشیه خلیج فارس به طور جدی‌تری احساس خطر کرده و در کنار عراق ایستادند. پس از پایان جنگ ایران و عراق که ایران به دنبال بازسازی کشور و بازسازی روابط خود با کشورهای همسایه بود، باز هم کشورهای خلیج فارس آرام نگرفتند و تلاش کردند از نظر نظامی خود را تقویت کنند که تا امروز هم این تلاش برای تقویت بنیه نظامی آنان وجود دارد. بخشی از خریدهای تسلیحاتی کشورهای حاشیه خلیج فارس از امریکا و دیگر کشورها ناشی از توهم وترس آنها از ایران است. از سوی دیگر، اختلافات و مناقشات ایران با امریکا و غرب، مزید بر علت شده که کشورهای فرامنطقه‌ای سعی کنند شکاف بین ایران و برخی کشورهای منطقه را به طور مرتب دامن زده و نگذارند به هر ترتیب ائتلافی میان ایران و کشورهای منطقه شکل بگیرد. ابزارهای مختلفی نیز برای گسترش این شکاف مورد استفاده کشورهای منطقه ودولتهای فرامنطقه‌ای قرار گرفته است؛ یکی از این ابزارها، پیش کشیدن بحث‌های قومی و به تقابل واداشتن عرب و عجم است. از این ابزار به وفوردر میان کشورهای منطقه استفاده می‌شود و برخی از عوامل دست نشانده غرب تلاش می کنند ایران را به عنوان یک کشور غیر عرب دشمن اعراب جلوه دهند و در مجامع عمومی منطقه و به ویژه در رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی به شدت بر مسایل قومی تاکید و به شکاف عرب و عجم دامن می‌زنند تا بتوانند این فاصله را همواره حفظ کنند. یکی از اقداماتی که بعضا در این راستا انجام می شود مطرح کردن موضوعات مذهبی است...بله. ابزار دیگر آنان، مطرح ساختن مساله مذهبی و پیش کشیدن بحث شیعه و سنی است. این مساله هم به شدت در رسانه‌ها دنبال می‌شود. در این راستا، عاملان پشت پرده پروژه ایران هراسی برخی عناصر افراطی‌های اهل سنت و نیز برخی عناصر شیعه افراطی و تندرو را تقویت میکنند تا علیه شخصیت‌های مورد احترام یکدیگر صحبت کنند. آنها با جدیت از این ابزارها برای حفظ و افزایش شکاف میان ایران و کشورهای منطقه و جدا سازی ملتهای منطقه استفاده میکنند. از جمله اتهامات دیگر آنان به ایران دخالت جمهوری اسلامی ایران در کشورهای منطقه و تقویت به اصطلاح هسته های خفته در این کشور ها است. مقصود آنان از هسته های خفته نیز شیعیان منطقه هستند ! به این ترتیب پروژه ایران هراسی بیشتر در بین کشورهای خلیج فارس در برابر ایران پیگیری می‌شود.عمدتا این پروژه در میان کشورهای منطقه دنبال می‌شود و به ویژه بین ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به دنبال تفرقه افکنی هستند. تاثیر کشورهای فرامنطقه‌ای در این خصوص چیست؟ آیا آنها به حمایت از کشورهای منطقه وارد عرصه شده‌اند؟آنها در حال تقویت این روند هستند و به شدت این پروژه را دنبال میکنند. اصولا در صورتی که روابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه شکوفا باشد امریکاییان به چه دلیلی حجم وسیعی از سلاح‌ها را به کشورهای منطقه بفروشند؟ در پنج ، شش سال اخیر که برنامه هسته‌ای ایران مطرح بوده، این مساله نیز دست آویز خوبی برای امریکا و غرب شده تا بر روی آن تبلیغ کنند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است و در صورت دستیابی به سلاح هسته ای به طور قطع کشورهای منطقه را تضعیف خواهد کرد. ارزیابی شما از عملکرد ایران در برابر پروژه ایران هراسی و ابزارها و اقداماتی که در این خصوص به کار می‌گیرد، چیست؟ایران حتی در دوران جنگ هشت ساله که برخی کشورهای منطقه در کنار عراق ایستاده بودند تلاش داشت که نوعی رابطه متعادل با کل کشورهای منطقه برقرار کند و همواره سعی کرده حسن نیت خود را به کشورهای منطقه نشان دهد و به نوعی اعتماد آنها را نسبت به خود جلب کند. سیاستی که ایران برای مقابله با این توطئُه دنبال می‌کند سیاست اعتمادسازی است. تمام تلاش ایران برای این است که به کشورهای منطقه اعلام کند به دنبال تهدید آنها نیست و کشورهای منطقه در سایه تعاون و همکاری با یکدیگر می‌توانند خود را اداره کنند و نیازی به حضور کشورهای فرامنطقه ای در منطقه وجود ندارد. تلاش ایران این است که به کشورهای منطقه بقبولاند که می‌توان به دنبال یک طرح جامع امنیتی بود و در این طرح جامعه ایران و عراق هم می‌توانند با مجموعه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس مشارکت داشته باشند. از جمله اقدامات دیگری که ایران در مقابله با پروژه ایران هراسی انجام می‌دهد، تکیه بر دیپلماسی عمومی است. ایران تلاش دارد از طریق رسانه‌های خود در منطقه، ارتباط با رسانه‌های منطقهای و ارتباط با مردم منطقه، توطئه‌ای که در جهت تخریب چهره ایران طراحی شده است را خنثی کند. این اقدامات تا اندازه زیادی در ایجاد اعتمادسازی موفق بوده است و اکنون ملتهای منطقه عموما به حسن نیت ایران باور دارند و معتقدند که ایران تهدیدی برای آنها نیست. تاریخ دویست سال گذشته ایران نیز نشان می‌دهد که کشور ما به هیچ کشوری تجاوز نکرده است و هیچ کجا جای پایی از ایران به عنوان تهدید برای کشورهای منطقه وجود ندارد. البته بعضی اظهار نظرها در داخل کشور، به دست آویزی برای برخی دولتها به ویژه کشورهای فرا منطقهای تبدیل شده است تا با استناد به آن ایران را به دخالت در امور کشورهای منطقه و تهدید آنها متهم کنند. به عنوان مثال اینکه گفته می‌شود اگر امریکا به ایران حمله کند ایران نیز پایگاه‌های امریکا در منطقه را مورد هدف قرار خواهد داد یا در صورت حمله امریکا به ایران تنگه هرمز را مسدود خواهد کرد، موجب سوء استفاده برخی دولتها به ویژه دولت‌های فرامنطقه‌ای شده است. اما در مجموع اعتمادسازی ایران و استفاده از دیپلماسی عمومی از طریق ارتباط با مردم و رسانه‌های منطقه، تا اندازه زیادی در خنثی کردن این توطئه‌ها موفق بوده است. آیا بحث عضویت ایران در شورای همکاری خلیج فارس می‌تواند در همین راستا و به عنوان تلاش دیگری از سوی تهران برای مقابله با ایران هراسی تفسیر شود؟ما زمانی می‌توانیم از یک امنیت جمعی یا یک پیمان امنیتی منطقهای سخن بگوییم که قبل از همه کشورهای منطقه به نوعی اعتماد به یکدیگر رسیده باشند. زیرا مقدمه رسیدن به همکاری‌های منطقهای، تحقق اعتمادسازی است و ایران اکنون در این مرحله قرار دارد. زمانی که اعتمادسازی شکل گرفت، اعتماد متقابل کشورها مقدمه‌ای برای توسعه ارتباطات اقتصادی، سپس روابط سیاسی و در نهایت روابط دفاعی و نظامی خواهد بود که شکوفاترین مرحله روابط میان کشورهاست. آیا مخالفت کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با هر نوع حضور ایران در این نهاد منطقهای در قالب ترس آنها از ایران و محدود کردن زمینه‌های قدرت‌یابی ایران ابراز می‌شود؟بخشی از این مخالفت‌ها به دلیل فشارهای قدرت‌های فرامنطقه‌ای است و بخش دیگر به واسطه باورهایی است که برخی از کشورهای خلیج فارس در مورد ایران دارند. آنها ایران را به عنوان یک کشور بزرگ که به خصوص پس از جنگ با عراق درصدد تقویت بنیه نظامی خود است، تلقی می کنند. به خصوص پس از آنکه توازن قوا در منطقه به دنبال سقوط رژیم صدام و اشغال عراق از سوی امریکا بر هم خورد، برخی دولت‌های منطقه تلاش بیشتری برای مخالفت با ایران به کار بردند . اگر بخواهیم که مقایسه تطبیقی میان تلاش دولت‌های قبلی و دولت کنونی در کشور برای توسعه اعتمادسازی در منطقه داشته باشیم، ارزیابی شما از فراز و فرودهای این روند چیست؟در برخی دوره‌های گذشته اعتماد کشورهای منطقه به جمهوری اسلامی ایران بیشتر از این دوره است. عوامل مختلفی برای کاهش اعتماد برخی ازکشورهای منطقه نسبت به ایران در شرایط کنونی وجود دارد. یکی از این عوامل، بحث برنامه هسته‌ای ایران است که در پنج، شش سال اخیر مطرح شده و امریکایی‌ها و کشورهای غربی به شدت به آن دامن می‌زنند. برخی از کشورهای منطقه نیز باور کرده‌اند که برنامه هسته‌ای ایران برای آنها تهدید است. در این ارتباط حتی باورهای غلطی را نیز مطرح میکنند؛ به عنوان مثال برخی رسانه‌های کویتی نیروگاه بوشهر را دارای خطر آلودگی فضای منطقه می‌دانند در حالی که هم‌اکنون حدود 140 نیروگاه هسته‌ای در جهان مشغول به کاراست و مشکل عمده‌ای رخ نداده است یااعلام میکنند که نیروگاه بوشهر که با کمک روس‌ها ساخته شده قابل اعتماد نیست در حالی که این نیروگاه بر اساس آخرین استانداردهای بین‌المللی و ضوابط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ساخته شده است. گاهی مطرح می‌شود که نیروگاه بوشهر به کویت نزدیک‌تر است تا تهران و در صورت بروز اشکال، کویت و برخی کشورهای منطقه بیشتر آسیب خواهند دید! در حالی که فکر نمی‌کنند این نیروگاه در شهر بوشهر قرار دارد و برای جمهوری اسلامی حفظ مردم بوشهر که در کنار این نیروگاه زندگی میکنند بیش از شهروندان سایر کشورها اهمیت دارد. این تلاش‌ها برای مخدوش کردن چهره ایران و نگاهداری شکاف میان ایران و برخی کشورهای منطقه است. آقای جنتی!خریدهای تسلیحاتی کشورهای حاشیه خلیج فارس روند صعودی دارد و مبالغ هنگفتی صرف این خریدهای می‌شود. حتی برخی بر شکل‌گیری نوعی رقابت تسلیحاتی در منطقه اشاره دارند. اهداف کشورهای منطقه از این خریدها چیست و چه انگیزه‌هایی روند رقابت تسلیحاتی در منطقه را تقویت می‌کند؟اهدافی که در این مسیر مورد نظر است عمدتا مقابله با توان و قدرت ایران است. در واقع پروژه ایران هراسی روند این خریدها را توسعه داده است. نکته دیگر این است که بالاخره دلارهای نفتی که به خصوص با افزایش قیمت نفت به کشورهای منطقه سرازیر شده باید به نوعی از منطقه بیرون کشیده شود و صنایع نظامی امریکا نیز باید بتوانند تولیدات خود را به خارج بفروشند. این دو عامل، کشورهای منطقه را وادار به خرید این حجم وسیع از تجهیزات نظامی کرده است. تنها امریکا در نظر دارد 123 میلیارد دلار سلاح به کشورهای منطقه بفروشد.برخی دیگر از کشورهای غربی نیز در کنار امریکا وارد این عرصه شده‌اند از جمله فرانسه که اکنون به شدت تلاش دارد در منطقه حضور نظامی پیدا کند. در این راستا یک پایگاه دریایی در امارات ایجاد کرده و به امارات و عربستان تجهیزات دریایی می‌فروشد. در مورد کویت هم اکنون بیش از یک سال است که فرانسوی‌ها تلاش دارند هواپیماهای نظامی رافائل را به این کشور بفروشند. فرانسوی‌ها با جدیت تلاش دارند عقب ماندگی خود در عرصه نظامی منطقه را جبران کنند. انگلیسی‌ها نیز که از دیر زمان در منطقه حضور سنتی داشته‌اند در فکر فروش سلاح به کشورهای منطقه هستند و به طور مداوم مذاکراتی میان انگلیسی‌ها و برخی کشورهای منطقه برای فروش سلاح جریان دارد؛ اما عملا با توجه به پیشرفته‌تر بودن سلاح‌های امریکایی، دولت‌های منطقه بیشتر علاقه‌مندند که از سلاح‌های امریکایی استفاده کنند. پیش‌بینی شما از آینده این روند رو به رشد خریدهای تسلیحاتی در منطقه چیست؟با نگاه به بافت نیروی انسانی کشورهای منطقه مشاهده می‌کنیم که آنها چندان هم قادر نیستند از این سلاح‌های پیشرفته استفاده کنند. در برخی کشورهای منطقه حتی نیروهای نظامی زمینی‌شان از دیگر کشورها مانند بنگلادش تامین می‌شود. سلاح‌های ارسالی به منطقه عمدتا در بخش هوایی است و این بخش هم پیچیدگی فن آوری و تکنولوژیکی بیشتری دارد که نیازمند نیروهای متخصص است. البته امریکایی‌ها در کنار فروش سلاح، به آموزش نیروی انسانی نیز می‌پردازند اما اطمینان دارند که این کشورها، خود، به تنهایی نمی‌توانند از سلاح‌های خریداری شده استفاده کنند.از این رو می بینیم که سلاح‌های سرازیر شده به منطقه، اسرائیل را تحریک نکرده است. در گذشته با هر بار فروش سلاح به کشورهای منطقه از سوی امریکا، بلافاصله اسرائیل واکنش نشان می‌داد اما اکنون با وجود حجم وسیع و بی‌سابقه قراردادهای تسلیحاتی امریکا و کشورهای منطقه، اسرائیل چندان اعتراضی ندارد چراکه نوع سلاح‌هایی که به کشورهای منطقه داده می‌شود در مقایسه با سلاح‌هایی که در اختیار اسرائیل گذاشته می‌شود، از سطح بسیار پایین‌تری برخوردار است. به عنوان مثال امریکا به عربستان هواپیمای اف 15 را می‌فروشد در حالی که هواپیمای اف 18 را قبلا به اسرائیلی‌ها فروخته و قرار است هواپیماهای اف 35 را هم در اختیار اسرائیل قرار دهند. به این ترتیب هیچ گونه تغییری در توازن نظامی میان اعراب و اسرائیل ایجاد نخواهد شد. زیرا کشورهای عرب منطقه توان استفاده مطلوب از سلاح‌های خریداری شده را ندارند. همچنین اسرائیل به خوبی می‌داند که رویکرد کشورهای منطقه یه هیچ وجه استفاده از این سلاح‌ها علیه امنیت ان کشور نیست. اکنون برخی از کشورهای منطقه اسرائیل را برای خود دشمن نمی‌دانند و نگرانی عمده آنها تهدیدی است که از جانب ایران برای خود احساس میکنند! و تلاش دارند حداقل به یک نیروی بازدارنده در مقابل ایران تبدیل شوند. پایگاه‌های نظامی امریکایی در کشورهای خلیج فارس چه وضعیتی دارند و این پایگاه‌ها تا چه اندازه برای ایران تهدید به حساب می‌آیند؟پایگاه‌هایی که تاکنون در کشورهای منطقه ایجاد شده با هدف آموزش نبوده است. پایگاه دریایی که امریکا در بحرین ایجاد کرده یا پایگاه هوایی در قطر یا پایگاه زمینی در کویت همگی برای حفظ نفوذ و حضور نظامی امریکا در منطقه است. به طور قطع این پایگاه‌ها از دید ایران عامل تهدید است. جمهوری اسلامی ایران همواره مخالف حضور نظامی امریکا در منطقه بوده و تاسیس این نوع پایگاه‌ها را به زیان خود تفسیر می‌کند. به نهادهای تصمیم‌گیر در منطقه خلیج فارس بپردازیم. ارتباط این نهادها که در راس آنها شورای همکاری خلیج فارس وجود دارد با ایران چگونه است؟شورای همکاری ابتدا به دلیل مقابله با جمهوری اسلامی ایران تاسیس شد و بر طبق اساسنامه خود در جهت افزایش همکاری‌های سیاسی، اطلاعاتی، امنیتی و اقتصادی میان اعضا شکل گرفت. در برخی جهات مانند زمینه‌های اطلاعاتی و امنیتی توفیقاتی نصیب این شورا شده است. در بخش‌های اقتصادی در برخی زمینه‌ها موفق بوده‌اند اما در بسیاری از مسایل نتوانسته‌اند توفیقی حاصل کنند. به عنوان مثال کشورهای عضو به دنبال ایجاد بازار مشترک، پول واحد، اتحادیه گمرکی و ایجاد بانک مرکزی واحد یا رفت و آمد شهروندان کشورهای حوزه خلیج فارس با شناسنامه بودند که تا کنون به نتیجه مطلوب نرسیده است. جمهوری اسلامی ایران با تک تک کشورهای حوزه خلیج فارس ارتباط دارد اما در قالب شورای همکاری خلیج فارس ارتباط عمیقی میان ایران و شورا وجود ندارد. یک بار رئیس جمهورکشورمان به دعوت ا میر قطر در اجلاس این شورا در قطر شرکت کرد اما پس از آن از ایران دعوت نشد؛ چراکه سایر کشورهای منطقه توافقی برای همکاری با ایران به عنوان شورای همکاری ندارند. در زمان حضور رئیس جمهور در اجلاس شورای همکاری، ایشان شش پیشنهاد مطرح کردند که هنوز این پیشنهادها در دبیرخانه شورای همکاری در حال بررسی است و نشان می‌دهد که شورای همکاری علاقه چندانی به توسعه این نوع همکاری‌ها با ایران ندارد. ارتباط این نهادها با دیگر کشورهای تاثیرگذار منطقه مانند ترکیه چگونه است؟شورای همکاری خلیج فارس به عنوان یک نهاد تصمیم‌گیر در حوزه خلیج فارس تمایل دارد که با ترکیه رابطه نزدیکی برقرار کند. حتی سال گذشته همه وزرای خارجه عضو شورای همکاری در استانبول اجلاسی را برگزار کردند و اکنون نیز توافق‌های جدی اقتصادی میان یکایک اعضای شورای همکاری با ترکیه وجود دارد. به ویژه پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه، رویکردی که ترکیه نسبت به شرق و کشورهای اسلامی و عربی پیدا کرده است و دوری هر چه بیشتر این کشور از اسرائیل باعث شده که همکاری اعضای شورای همکاری خلیج فارس با ترکیه توسعه پیدا کند. کشورهای عضو شورای همکاری همگی در اتحادیه عرب و در سازمان کنفرانس اسلامی نیز عضویت دارند و برخی از آنها تلاش میکنند در هر موقعیتی از نهاد های مزبور علیه ایران استفاده کنند. نمونه این مساله بیانیه‌های تکراری شورای همکاری خلیج فارس در مورد جزایر سه گانه ایرانی است. موانع پیش روی این نهادهای تصمیم گیر چیست و در آینده در هر حال امکان ارتباط گیری آنها با ایران وجود دارد؟معتقدم در دراز مدت کشورهای منطقه مجبور به همکاری با یکدیگر هستند. به خصوص با توجه به ناکامی‌های امریکا در عراق و افغانستان و بحران‌های اقتصادی در غرب به تدریج کشورهای فرامنطقه‌ای وادار به خروج از منطقه شده و کشورهای منطقه مجبور به همکاری به یکدیگر می‌شوند. به طور قطع اگر تلاش‌های ایران برای اعتمادسازی به نتیجه برسد و عراق نوعی ثبات و استقراری در درون خود پیدا کند، پیش‌بینی می‌شود که در آینده مجموعه‌ای شامل شش کشور عضو شورای همکاری به علاوه عراق و ایران در کنار یکدیگر همکاری‌تنگاتنگی در تمام زمینه ها را آغاز کنند. بحث عضویت عراق در شورای همکاری خلیج فارس با تاکید بر هویت عربی عراق، قابل انتظار است. در صورت عضویت عراق در شورای همکاری آیا می‌توان تغییر و تخریبی در روابط ایران و عراق را شاهد بود؟در کوتاه مدت انتظار نمی‌رود که عراق بتواند به عضویت شورای همکاری خلیج فارس درآید. با این وجود کشورهای شش گانه عضو شورای همکاری همواره سعی کرده‌اند که ساختار موجود خود را حفظ کرده و مانع از ورود کشورهای دیگر شوند. سالیان دراز است که بحث پیوستن یمن به شورای همکاری مطرح است اما شورا پس از سالها یمن را در برخی از نهادهای وابسته به خود شرکت داده است. اعضای شورای همکاری خلیج فارس بافت و ساختارکشورهای خود را با عراق و یمن و ایران متفاوت می‌دانند. دیدگاه عمومی اعضای شورا نسبت به ساختار سیاسی عراق با حساسیت همراه است. به عنوان مثال عربستان تاکنون عملا دولت عراق را به رسمیت نشناخته است. برخی دیگر مانند کویت با وجود تعاملات دیپلماتیک با عراق، همچنان اختلافات متعددی با این کشور دارند. لذا در کوتاه مدت به نظر نمی‌رسد که شورای همکاری به این نتیجه برسد که با عراق وارد همکاری تنگاتنگ و نزدیک شده به طوری که عراق بتواند به عضویت شورای همکاری درآید. شما به عنوان سفیر سابق ایران در کسوت ارزیابی از وضعیت تعاملات ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس دارید؛ زمینه‌های مغفول مانده تعامل ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس از نظر شما شامل چه مواردی است؟اقداماتی که جمهوری اسلامی در زمینه اعتمادسازی در منطقه انجام داده باید توسعه پیدا کند. ایران چند شبکه عربی در منطقه راه‌اندازی کرده است. این شبکه‌ها در ترمیم چهره مخدوشی که از ایران ارائه شده و جلب اعتماد مردم منطقه موثربوده است. این رتباط رسانه‌ای ایران می‌تواند توسعه یابد. همچنین ضروری است به طور مداوم روزنامه‌نگاران، نویسندگان و نخبگان کشورهای عربی خلیج فارس به ایران دعوت شوند و متقابلا اندیشمندان ایرانی با مجامع علمی کشورهای منطقه ارتباط بیشتری برقرار کنند. این نکته‌ای است که تا اندازه زیادی مغفول مانده واین اقدامات می‌تواند در تغییر نگرش مردم و دولت‌های منطقه نسبت به ایران و برعکس، موثر باشد. نکته دیگر، بکارگیری دیپلماسی عمومی است که ایران باید در داخل کشورهای حوزه خلیج فارس از طریق سفارتخانه‌ها و مراکز فرهنگی دنبال کند و ارتباط نزدیکی با افکار عمومی منطقه برقرارنماید. این مساله هم در اعتمادسازی به ایران بسیار کمک می‌کند. چه کشورهایی در کنار امریکا در جهت‌دهی به کشورهای خلیج فارس و اعمال نفوذ در منطقه در حال بازکردن زمینه حضور خود هستند؟ آیا هم اکنون کشورهایی در این عرصه‌ها فعال هستند؟به لحاظ اقتصادی کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی در حوزه خلیج فارس حضور فعال دارند. چین و ژاپن و کره جنوبی و هند در بعد اقتصادی و تامین منابع انسانی مورد نیاز کشورهای این منطقه فعال هستند. اما همین کشورها به لحاظ سیاسی و نظامی نقشی در منطقه ندارند. حتی روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت در منطقه نقشی ندارد. انگلیس که از قدیم نفوذ خود در منطقه را حفظ کرده، امریکا که به کشورهای منطقه کمک‌های تسلیحاتی و سیاسی و اقتصادی می‌کند و فرانسه که در بعد نظامی در حال تقویت حضور خود در منطقه است کشورهای فرامنطقه‌ای تاثیر گذار در معادلات منطقه هستند. به نظر می‌رسد برخی فعالیت‌های چند جانبه در حوزه‌های مختلف در دستور کار کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار دارد. آیا ایران می تواند از طریق قطب بندی‌های اقتصادی، سیاسی، بانکی و مالی، گردشگری و مذهبی در حوزه خلیج فارس راهی به این فعالیت‌های چندجانبه و در نهایت ورود به همکاری با کشورهای این منطقه باز کند؟به نظر نمی‌رسد که تقسیم کاری در بین کشورهای خلیج فارس شکل گرفته باشد. هر کدام از کشورهای این حوزه دارای برخی مزیت های نسبی هستند که از آن بهره گیری میکنند. مثلا دبی به مرکزی اقتصادی و تجاری تبدیل شده یا بحرین مرکزیت مالی و بانکی منطقه را احراز کرده است. یکسری فعالیت‌های مشترک میان این کشورها در حال شکل گیری است. به عنوان مثال آنها به دنبال وصل کردن شبکه برق خود به یکدیگر هستند اما مثلا شهرک زیست محیطی که امارات ایجاد کرده اقدامی است که این کشور برای خود در دست تدارک دارد. ایران هم تحت عنوان شورای همکاری خلیج فارس با کشورهای حوزه خلیج فارس همکاری ندارد بلکه همکاری ایران با کشورهای این حوزه به صورت دوجانبه است. وضعیت آینده‌پژوهی در خلیج فارس و برنامه‌ریزی‌های آینده‌نگر کشورهای این حوزه را با تاکید بر نقش ایران چگونه می‌بینید؟به نظر می رسد در آینده نزدیک روند همکاری ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس با شتاب کمتری ادامه خواهد یافت. اکنون رابطه اقتصادی و تبادل تجاری میان ایران و کشورهای این حوزه برقرار است. ولی در حد مطلوب نیست. تا زمانی که نسبت به قدرت ایران در منطقه حساسیت وجود داشته باشد این روند همچنان حفظ خواهد شد اما به مجرد اینکه اعتماد بیشتری میان ایران و کشورهای خلیج فارس ایجاد شود بی تردید این روند نیز تغییر خواهد کرد و از بعد اقتصادی ایران می‌تواند حجم روابط خود با کشورهای منطقه را توسعه دهد. در این راستا سایه تحریم بر روند تعاملات ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس نیز افتاده است؟تحریم‌ها از جمله مسائلی است که به طور جدی بر روابط ایران و کشورهای خلیج فارس تاثیر نهاده است و بر همین اساس معتقدم که روند تعامل و همکاری ایران و کشورهای این حوزه مطلوب نیست . برخی کشورهای منطقه تحت فشار امریکا عملا فراتر از تحریم‌های شورای امنیت محدودیت‌هایی برای ایران ایجاد میکنند. به عنوان مثال معاون وزیر خزانه‌داری امریکا در طول دو سال گذشته 12 بار به امارات عربی متحده سفر کرده است تا با اعمال فشار بر آن کشور، ایران را در تنگنا قرار دهد. در واقع امریکا هرجا احساس کند ایران روزنه‌ای برای مقابله با تحریم ها دارد، تلاش می‌کند آن روزنه را مسدود کند. اخیرا معاون خزانه‌داری امریکا در ترکیه حضور یافت تا فراتر از تحریم‌ها، آنکارا را برای ایجاد محدودیت علیه ایران تحت فشار قرار دهد و پیشتر نیز در چین همین هدف را دنبال کرده است. به طور قطع فشارهایی که امریکا و برخی کشورهای غربی بر کشورهای منطقه وارد میکنند در محدود کردن روابط تجاری، بازرگانی و بانکی ما با این کشورها تاثیرگذار است. با این حال روابط سیاسی ایران و این کشورها در قالب رفت و آمدهای دیپلماتیک همچنان ادامه دارد. اما رفت و آمدهای تشریفاتی فارغ از اجرای توافقات و قراردادهای منعقده میان طرفین است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 490]
-
گوناگون
پربازدیدترینها