پاورقي - عصر تلاطم ماجراهاي دنياي‌جديد(11)بازار نوظهور گاز

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: پاورقي - عصر تلاطم ماجراهاي دنياي‌جديد(11)بازار نوظهور گاز
آلن گرين اسپنترجمه:صالح واحديدر تير ماه گذشته بخش‌هايي از ترجمه كتاب «عصر تلاطم ماجراهاي دنياي‌جديد» نوشته آلن گرين اسپن وزير پيشين خزانه‌داري آمريكا را در صفحه تحليل دنياي اقتصاد خوانديد. با پوزش از وقفه‌اي كه پيش آمد ادامه مطلب به شرح زير ارائه مي‌شود:
از آنجا كه سه پنجم ذخاير اثبات شده نفت در منطقه خاورميانه و سه‌چهارم آن در كشورهاي عضو اوپك قرار دارد، اگر قرار باشد بر روي ظرفيت توليد نفت جهان سرمايه‌گذاري صورت گيرد تا از افزايش غيرمنطقي نفت جلوگيري شود و نيازهاي آينده نيز برآورده گردد، لازم است كه اين سرمايه‌گذاري‌ها توسط شركت‌هاي ملي نفت در كشورهاي عضو اوپك و ديگر كشورهاي در حال توسعه انجام شود. در عين حال افزايش ظرفيت‌هاي توليدي، اكتشاف و ساير فعاليت‌هاي توسعه‌اي، اگرچه به آهستگي، در كشورهاي توسعه‌يافته نيز پيگيري مي‌شود. برنامه‌هاي استفاده از ذخاير نفتي موجود در كرانه‌هاي وسيع آتاباسكاي كانادا نيز به آرامي پيش مي‌رود، چرا كه قيمت‌هاي فعلي نفت استفاده از اين منابع، سابقا غيرمتعارف، را توجيه‌پذير كرده است.
هر چند كه تكنولوژي هر روز پيشرفته‌تر مي‌شود و قيمت‌ها نيز بالاتر مي‌رود، اما ذخاير اثبات شده كشورهاي توسعه‌يافته هر روز كمتر مي‌شود، چرا كه ميزان مصرف بسيار بيشتر از سرعت كشف منابع جديد است.
قبل از آنكه من رمل و اسطرلاب به دست گيرم و آينده بازار نفت را پيشگويي كنم، بايد ديگر منبع انرژي را نيز مورد بررسي قرار دهيم.
صنعت گاز طبيعي در مقايسه با صنعت نفت نسبتا جوان است. در ابتداي استخراج نفت، استخراج‌كنندگان نمي‌توانستند بگويند كه در جريان كارتان تا چه حد منابع گاز طبيعي حرام خواهد شد، چرا كه امكانات انتقال مانند امروز مهيا نبود. اما با رفع مشكلات و موانع حمل‌ونقل توليد گاز طبيعي براي مصرف طي سال‌هاي 1940 تا 1970 شش برابر شد.
در دهه‌هاي اخير گاز طبيعي در زمره منابع اصلي انرژي قرار گرفته است. چرا كه بسياري از صنايع آن را به عنوان منبع پاك انرژي برگزيده‌اند. در سال 2005 مصرف گاز طبيعي حدود سه‌پنجم مصرف نفت بوده است. برخلاف نفت مصرفي ايالات متحده كه عمدتا از خارج وارد مي‌شود، گاز طبيعي‌اش گازي است كه نزديك به همه آن در خود آمريكا يا كانادا توليد مي‌شود و سهم وارداتي آن در سال 2006 يك‌پنجم از 22تريليون فوت مكعب مصرفي بوده است.
دليل آنكه در مورد گاز طبيعي توجه اصلي بر منابع داخلي است سختي جابه‌ جايي گاز به رغم همه پيشرفت‌ها است كه هنوز هم دسترسي به آن مشكل‌تر از دسترسي به نفت است. انتقال آن در حالت گازي از طريق لوله دشوار است و در فرم گاز مايع (LNG) نيز مشكلات بسيار دارد.
به علاوه ذخيره گاز نيز كار آساني نيست و نياز به مخازن عظيم نمكي دارد.
در سال‌هاي اخير عرضه هرگز نتوانسته پا به پاي تقاضا رشد كند. در زمستان 2003 مخازن ذخيره گاز طبيعي به پايين‌ترين حد خود در همه دوران رسيد. در نتيجه قيمت‌ها سير صعودي در پيش گرفت. تكنولوژي سريعا پيشرفت مي‌كند و ما را قادر ساخته با سرعت بيشتري به ذخاير گازي دست يابيم. براي مثال اطلاعات مربوط به تگزاس نشان مي‌دهد كه از سال 2000 تاكنون گاز استحصال شده از چاه‌هاي جديد پس از يكسال تا 60درصد كاهش مي‌يابد، در حالي كه اين آمار در اوايل دهه 1980 حدودا 25درصد بوده است. اين نشان مي‌دهد كه حتي اگر بخواهيم نياز موجود بازار را پاسخگو باشيم، بايد منابع جديدي را كشف كنيم و به مرحله توليد برسانيم.
نيروگاه‌ها بيشتر به مصرف گاز روي آورده‌اند – چرا كه مصرف گاز به نسبت ذغال‌سنگ و نفت زيان كمتري به محيط زيست وارد مي‌كند- مصارف خانگي گاز طبيعي افزايش يافته، موسسات تجاري و صنعتي هم به آن روي آورده‌اند و همه اينها باعث مي‌شود كه ذخاير گازي بيشتري مورد استفاده قرار گيرد.
هم‌اكنون در طراحي تاسيسات نيروگاه‌هاي برق گاز سوز بودن يا دوگانه‌سوز بودن – نفت وگاز- ناديده گرفته نمي شود و اين ناشي از پيش‌بيني آينده‌اي است كه كشمكش بين نياز به انرژي و ضرورت حفظ مصالح محيط زيستي آشكارتر خواهد شد.
قيمت گاز طبيعي آمريكا فصلي است، اما در مقايسه با منحني‌هاي قيمت نفت نوسانات بيشتري را نشان مي‌دهد. شكي نيست كه علت اين امر در جوان بودن و عمر كوتاه بازار تجارت گاز طبيعي نهفته است- بازار گسترده‌تر و متنوع‌تر نفت اين قابليت را دارد كه فراز و نشيب‌هاي ناگهاني را بهتر كنترل كند. در چند سال گذشته به رغم آنكه فعاليت‌هاي اكتشاف و حفاري در آمريكا به طور قابل توجهي افزايش يافته، اما ظرفيت‌هاي توليدي گاز طبيعي افزايش چشمگيري را نشان نمي‌دهد و حتي نتوانسته‌ايم واردات از كانادا را افزايش دهيم (1) كه پيامد اينها افزايش قيمت بوده است. محدوديت‌هاي آمريكاي شمالي براي واردات LNG نيز به ما اجازه نمي‌دهد به راحتي به فكر واردات از ديگر نقاط دنيا باشيم.
به خاطر اين محدوديت (در سال 2006، LNG تنها 2درصد مصرف ايالات‌متحده را تامين كرده است) (2) ما نتوانسته‌ايم در صنايعي چون آمونياك و صنايع جانبي به خوبي رقابت كنيم، چون گاز طبيعي فقط در آمريكا افزايش قيمت داشته و ديگر كشورها اين مشكل را نداشته‌اند.
ادامه دارد
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]