عيد فطر، ماه مهرباني و بنده نوازي

واضح آرشیو وب فارسی:شبكه خبر دانشجو: عيد فطر، ماه مهرباني و بنده نوازي
اكنون پس از گذشت ماه رمضان در آستانه نخستين روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‏طلبند، اجر و پاداشى كه خداوند به آنان وعده داده است و ...

عيد فطر يكى از دو عيد بزرگ در اسلام است كه درباره آن احاديث و روايات بي شماري وارد شده است.

مسلمانان روزه دار كه ماه رمضان را با روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشاميدن و بسيارى از كارهاى مباح ديگر امتناع ورزيده اند، اكنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستين روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‏طلبند، اجر و پاداشى كه خداوند به آنان وعده داده است.

همچنين، با شركت در اجتماع بزرگ نماز عيد، خداي بزرگ را به خاطر توانايي دادن به آنان براي روزه و عبادت اين ماه مي ستايند و با هم پيروزي بر شيطان را جشن مي گيرند ودر پايان از حق تقاضاي بخشش و غفران مي كنند.

حضرت على(ع)در يكى از اعياد فطر خطبه اى خوانده‏ اند و در آن مؤمنان را بشارت داده ‏اند:

اى بندگان خدا، كمترين چيزى كه به زنان و مردان روزه ‏دار داده مى‏شود اين است كه فرشته‏اى در آخرين روز ماه رمضان به آنان ندا مى‏دهد و مى‏گويد:

«هان! بشارتتان باد، اى بندگان خدا كه گناهان گذشته‏ تان آمرزيده شد، پس به فكر آينده خويش باشيد كه چگونه بقيه ايام را بگذرانيد.»

عارف وارسته ملكى تبريزى درباره عيد فطر آورده است:

«عيد فطر روزى است كه خداوند آن را از ميان ديگر روزها بر گزيده است و ويژه هديه بخشيدن و جايزه دادن به بندگان خويش ساخته و آنان را اجازه داده است تا در اين روز نزد حضرت او گرد آيند و بر خوان كرم او بنشينند و ادب بندگى بجاى آرند، چشم اميد به درگاه او دوزند و از خطاهاى خويش پوزش خواهند، نيازهاى خويش به نزد او آرند و آرزوهاى خويش از او خواهند ونيز آنان را وعده و مژده داده است كه هر نيازى به او آرند، بر آوره و بيش از آنچه چشم دارند به آنان ببخشند و از مهربانى و بنده‏ نوازى، بخشايش و كارسازى در حق آنان روا دارد كه گمان نيز نمى‏برند.»

روز اول ماه شوال را به اين سبب عيد فطر خوانده ‏اند كه در اين روز، امر امساك و صوم از خوردن و آشاميدن برداشته شده و اجازه داده شده تا مؤمنان در روز افطار كنند و با اذان مغرب روزه خود را بشكنند . فطر و فطور به معناى خوردن و آشاميدن است و نيز گفته شده است كه به معناى آغاز خوردن و آشاميدن است پس از مدتى از نخوردن و نياشاميدن. از اين رو است كه پس از اتمام روز و هنگامى كه مغرب شرعى در روزهاى ماه رمضان، شروع مى‏شود انسان افطار مى‏كند يعنى اجازه خوردن پس از امساك از خوردن به او داده مى‏شود.

عيد فطر داراى اعمال و عباداتى است كه در روايات معصومين(ع) به آنها پرداخته شده و ادعيه خاصى نيز در اين روز وارد شده است.

از سخنان معصومين(ع) چنين مستفاد مى‏شود كه روز عيد فطر، روز گرفتن مزد است. و لذا در اين روز مستحب است كه انسان بسيار دعا كند و به ياد خدا باشد و روز خود را به بطالت و تنبلى نگذراند و خير دنيا و آخرت را بطلبد.

و در قنوت نماز عيد مى‏خوانيم:

بارالها! به حق اين روزى كه آن را براى مسلمانان عيد و براى محمد(ص) ذخيره و شرافت و كرامت و فضيلت قرار دادى از تو مى‏خواهم كه بر محمد و آل محمد درود بفرستى و مرا در هر خيرى وارد كنى كه محمد و آل محمد را در آن وارد كردى و از هر سوء و بدى خارج سازى كه محمد و آل محمد را خارج ساختى، درود و صلوات تو بر او و آنها، خداوندا، از تو مى‏طلبم آنچه بندگان شايسته ‏ات از تو خواستند و به تو پناه مى‏برم از آنچه بندگان خالصت‏ به تو پناه بردند.

در صحيفه سجاديه نيز دعايى از امام سجاد (ع) به مناسبت وداع ماه مبارك رمضان و استقبال عيد سعيد فطر وارد شده است:

«پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مصيبت ما را در اين ماه جبران كن و روز فطر را بر ما عيدى مبارك و خجسته بگردان و آن را از بهترين روزهايى قرار ده كه بر ما گذشته است كه در اين روز بيشتر ما را مورد عفو قرار دهى و گناهانمان را بشوئى و خداوندا بر ما ببخشايى آنچه در پنهان و آشكارا گناه گردانيم ...»

اندكي ازمفهوم عيد در فرهنگ اسلامى

واژه عيد در اصل از فعل عاد (عود) يعود اشتقاق يافته است. معانى مختلفى براى آن ذكر كرده‏ اند، از جمله: «خوى گرفته‏»، «هر چه باز آيد از اندوه و بيمارى و غم و انديشه و مانند آن‏»، «روز فراهم آمدن قوم‏»، «هر روز كه در آن، انجمن يا تذكار فضيلت مند يا حادثه بزرگى باشد».

ابن منظور در لسان العرب گفته است كه برخى بر آن هستند كه اصل واژه عيد از «عادة‏» است، زيرا آنان (قوم)، بر جمع آمدن در آن روز، عادت كرده ‏اند.

به گفته ازهرى، عيد در نزد عرب، زمانى است كه در آن شادى‏ها و يا اندوه‏ها، باز مى‏گردد و تكرار مى‏شود. ابن اعرابى آن را منحصر به شادى‏ها دانسته است.

واژه عيد تنها يك بار در قرآن به كار رفته است:

اللهم انزل علينا مائدة من السماء تكنون لنا عيدا لاولنا و آخرنا و آية منك (سورة مائده / آيه 114) در تفسير نمونه ذيل اين آيه گفته شده است: «عيد در لغت از ماده عود به معنى بازگشت است، و لذا به روزهايى كه مشكلات از قوم و جمعيتى بر طرف مى‏شود و بازگشت‏به پيروزيها و راحتى‏هاى نخستين مى‏كند عيد گفته مى‏شود.

در اعياد اسلامى به مناسبت اينكه در پرتو اطاعت‏يك ماه مبارك رمضان و يا انجام فريضه بزرگ حج، صفا و پاكى فطرى نخستين به روح و جان باز مى‏گردد، و آلودگى‏ها كه بر خلاف فطرت است، از ميان مى‏رود، عيد گفته شده است.

در روايات معصومين (ع) نيز بارها به اين موضوع اشاره شده است، همچنانكه گذشت امير المومنين على(ع) هر روزى كه در آن معصيت و گناه نشود، روز عيد خوانده است.

شب عيد فطر:

شب عيد فطر،يكي از شب هاي مبارك سال است كه احياء و عبادت در آن مستحب است و كمتر از شب قدر نيست.

در روايت است كه علي (ع) در سه شب نمي خوابيد:

شب نيمه شعبان، شب بيست و سوم ماه رمضان و شب عيد فطر

در اين شب بر كسى كه موقع غروب شب عيد فطر بالغ و عاقل و هوشيار است و فقير و بنده كس ديگر نيست، واجب است براى خودش و كسانى كه نان خور او هستند فطريه دهد

اين فطريه براي هر نفر يك صاع ( تقريبا سه كيلو ) گندم يا جو يا خرما يا كشمش يا برنج‏يا ذرت و مانند اينها است و اگر پول يكى از اينها را هم بدهد،كافى است. بديهي است كه بايد روايات تفصيلي را در كتب توضيح المسائل جستجو كرد.

شيوه هاي بروز شادي در عيد فطر:

شيوه هاي اين شادي و سرور متاثر از فلسفه اين شادي است . اگر اين خوشحالي و سرور براي اداي تكليف است شيوه هاي آن نيز بايد اين گونه باشد اما چند شيوه پيشنهادي و البته معتبر:

الف: شاد كردن:

در اين روز شاد كردن دل هاي ديگران كاري نيكو و پسنديده است.

ب: تكبير :

پيامبراكرم(ص) مي فرمود : دو عيد فطر و قربان را با تهليل ( لا اله الا الله ) تكبير ( الله اكبر ) و تحميد ( الحمدلله ) و تقديس (سبحان الله) زينت دهيد .

ج: نظافت كردن :

امر به اين كار نيكو در روايات معصومين در روز عيد فطر ديده مي شود. مثلا امام صادق مي فرمود : كسي كه روز عيد نمي تواند در جماعت شركت كند پس غسل كند و خود را به آنچه يافت خوشبو كند...

د: كمك به بينوايان :

رفتار پيامبر گرامي در اين روز از جمع آوري كمك براي مستمندان علاوه بر افطار حكايت دارد.

ه: زيارت:

در اين روز زيارت امام حسين (ع) سفارش شده است .

اميد آنكه با بهره گيري صحيح از اين روز و شادي هاي متناسب، رحمت حق را پس از ماه حق جلب نماييم و درهاي بهشت رضوان را به روي خود باز كنيم.

*نويسنده: حميد حاجي اسمعيلي اردكاني
پنجشنبه 11 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: شبكه خبر دانشجو]

[مشاهده در: www.snn.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 298]