آشنايي با انديشمندان جهان اسلام / جمال‌الدين محمدبن آقا حسين خوانساريآقا جمال خوانساري؛ نويسنده خوش قلم، حاشيه‌نويس نكته‌سنج و مترجم جامع‌نگر

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: آشنايي با انديشمندان جهان اسلام / جمال‌الدين محمدبن آقا حسين خوانساريآقا جمال خوانساري؛ نويسنده خوش قلم، حاشيه‌نويس نكته‌سنج و مترجم جامع‌نگر
گروه انديشه: آقا جمال خوانساري علاوه بر تربيت شاگردان ممتاز و اداره مهم‌ترين حوزه علميه شيعه، نويسنده‌اي خوش قلم، حاشيه‌نويسي نكته‌سنج و مترجمي ماهر و جامع‌نگر بود.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، «جمال‌الدين محمدبن آقا حسين» معروف به «جمال المحققين» در 26 ماه مبارك رمضان سال 1125 هـجري قمري، 25 سال بعد از رحلت پدر بزرگوارش، در اصفهان وفات يافت و در تكيه خوانساري‌ها در مزار تخت فولاد، كنار قبر پدرش؛ آقا حسين دفن شد.

جمال المحققين محدث، اصولي، حكيم، متكلم، از فقيهان اماميه و از دانشمندان پرآوازه ايران محسوب مي‌شود. تاريخ تولد و محل ولادت او معلوم نيست، اما مسلم است كه وي اصالتا خوانساري بوده و در اصفهان پرورش يافته است.

تاريخ‌نگاران از او به عنوان محققي حكيم، فقيهي نوآور و دانشمندي نامدار كه داراي احاطه علمي كم‌نظير و حسن سليقه و ذوق سليم و انديشه‌هاي ناب بود، ‌ياد كرده‌اند و او را در عصر خويش سبب خيرات و بركات بسياري بر جهان تشيع دانسته‌اند و بر اين باورند كه حوزه علميه اصفهان به وسيله او رونق گرفت و دانشوران كم‌نظيري در حوزه تعليم او پرورش يافتند.

تسلط عالي او بر فقه، اصول و فلسفه، و مهارت او در آفريدن آثاري زرين در ادبيات فارسي، زبانزد خاص و عام بود. سخنان شيرين، گفتار مليح و رفتار صميمانه وي هر تازه‌واردي را به خود جذب مي‌كرد. راز اين همه فضايل را بايد در پشتكار و همت والاي او در سيره علمي، معنوي و اخلاقي‌اش به سوي كمال، ‌جست‌وجو كرد.

آقا جمال در رشد و بالندگي شخصيت خويش، از استادان فراواني بهره برد كه دو تن از استادان او كه بيشترين تأثير را در رشد علمي و معنوي وي داشتند، عبارتند از: آقا حسين خوانساري (پدر) و ملا محمدباقر سبزواري معروف به «محقق سبزواري» (دايي).

آقا جمال بعد از فراگيري علوم و فنون مختلف عصر خويش، در مدت كوتاهي به عنوان مدرس برجسته شناخته شد و در حوزه علميه اصفهان، به تدريس پرداخت. اين دانشمند بزرگ ايراني، چون در اكثر رشته‌هاي علوم متنوع عصر، هم‌چون: فقه، اصول، فلسفه، تفسير، علوم رياضي، شعر و ادب، عقايد و كلام تسلط وافر داشت، در همه زمينه‌ها به تدريس پرداخت.

برخي از شاگردان وي عبارتند از: سيدابوالقاسم خوانساري، نويسنده مناهج المعارف؛ ميرزا رفيعا گيلاني، پديد آورنده شواهد الاسلام، حاشيه بر اصول كافي و 16 كتاب ديگر؛ سيدصدرالدين قمي، شارح «وافيه» و از برجسته‌ترين فقيهان قرن 12 هجري؛ امير محمدابراهيم قزويني كه بالغ بر 1500 نسخه كتاب را مقابله، حاشيه‌نويسي و تصحيح كرده و داراي 18 تأليف است؛ محمدزمان‌بن كلب‌علي تبريزي، نويسنده فوائد الفوائد و... .

آقا جمال خوانساري علاوه بر تربيت شاگردان ممتاز، اداره مهم‌ترين حوزه علميه شيعه و حل و فصل امور مردم مسلمان، نويسنده‌اي خوش قلم، حاشيه‌نويسي نكته‌سنج و مترجمي ماهر و جامع‌نگر بود. از جمله آثار وي مي‌توان به مبدأ و معاد (در اصول دين و اعتقادات)، جبر و اختيار، نيت و اخلاص (در نيت طهارت)، شرح و تفسير احاديث طينت، رساله نماز جمعه، افعال واجب و مندوب نماز، شرح حديث سحاب و... اشاره كرد.

«ترجمه مفتاح الفلاح» از آثار معروف آقا جمال است. اصل اين كتاب را «محمدبن حسين عاملي، مشهور به شيخ بهايي (953 - 1031 ق) در مورد فقه شيعه و ادعيه به زبان عربي نوشته است و آقا جمال آن را به زبان فارسي ترجمه كرده است.

آقاجمال خوانساري مانند پدر جامع‌المعقول و المنقول بود. حاشيه معروفي دارد بر شرح لمعه و حاشيه مختصري دارد بر طبيعيات شفاي‏ بوعلي كه در حاشيه شفاي چاپ سنگي تهران چاپ شده است. آقا جمال با دو واسطه استاد سيدمهدي بحرالعلوم است؛ زيرا او استاد سيدابراهيم قزويني‏ است و او استاد پسرش سيدحسين قزويني است و سيدحسين قزويني يكي از اساتيد بحرالعلوم است.*

* منابع: پايگاه اطلاع‌رساني افلاكيان، پايگاه اطلاع‌رساني كتابخانه طهور، كتابخانه ديجيتال كتب چاپ سنگي.
جمعه 5 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 366]