به مناسبت هفته پيشگيرى از مسموميت ها شايع وگاهى كشنده

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: به مناسبت هفته پيشگيرى از مسموميت ها شايع وگاهى كشنده
[حميده احمديان راد]

آخرين آمار مربوط به مسموميت ها كه مربوط به سال ۱۳۸۴ است حاكى از اين است كه در اين سال ۹۰۷ نفر بر اثر مسموميت با مونوكسيدكربن فوت شده اند. مرگ ناشى از اعتياد ۴۷۴۰ مورد بوده است و ۳۶۵۰ كودك مسموم شده در بيمارستان لقمان - از بيمارستان هاى تخصصى مسموميت ها- بسترى شده اند كه ۴۰ نفر از آنها فوت شده اند. آمار ديگرى از بيمارستان لقمان حاكى از اين است كه در اين سال ۳۰ هزار فرد مسموم شده به اين بيمارستان مراجعه كردند كه ۱۲ هزار نفر از آنها بسترى شدند، ۵۰۰ نفر از آنها در بخش ويژه بسترى شدند و ۱۲۰ نفر از آنها يعنى بيش از يك درصدشان بر اثر مسموميت جان خود را از دست دادند.
به اين ترتيب گزارش هاى موجود حاكى از اين است كه مسموميت يك خطر جدى است، در حالى كه آگاهى عموم مردم از برخى از نكات به ظاهر ساده مى تواند ميزان صدمات جانى ناشى از آن را كاهش دهد. به همين دليل از روز ۲۵ تا ۳۱ شهريور هفته «پيشگيرى از مسموميت ها» اعلام شده است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكى شماره تلفن ۰۹۶۴۶ را نيز به اين امر اختصاص داده است.
وقتى داروها مسموميت زا و مرگ آور مى شوند
بسيارى از افراد دچار مسموميت مى شوند ولى نيازى به مراجعه به مراكز درمانى احساس نمى كنند. برخى از افرادى كه به اين دليل به مراكز درمانى مراجعه مى كنند دليل مسموميت شان را نمى دانند. برخى از مرگ ها از مسموميت ناشى مى شود ولى كسى متوجه اين دليل به ظاهر ساده نمى شود و برخى از افراد دليل مسموميت خود يا فرزندشان را پنهان مى كنند.
دكتر مهران ولايى مدير دارو و مواد مخدر دانشگاه علوم پزشكى ايران مى گويد: «بسيارى از مردم به محض گرفتن هر نوع دارويى آن را در يخچال قرار مى دهند. در حالى كه به جز داروهايى كه در بروشورش قيد شده و يا پزشك يا دكتر داروساز مى گويد، نگهدارى بقيه داروها در دماى طبيعى اتاق كفايت مى كند. به طور كلى مردم قبل از اين كه دارو را از داروخانه مى گيرند بهتر است تمام پرسش هايشان را در زمينه نحوه مصرف داروها و يا تداخل داروها از پزشك و يا دكتر داروساز داروخانه بپرسند، چراكه داروها روى هم تأثير مثبت يا منفى مى گذارند و مى توانند دوز يكديگر را بالا يا پائين ببرند. بنابراين بايد داروهايى را كه در حال مصرف هستند به پزشك يا دكتر داروساز داروخانه اطلاع دهند و بيمارى هاى ديگرشان را هم به آنها يادآورى كنند.
برخى افراد از داروهاى تاريخ مصرف گذشته استفاده مى كنند. در حالى كه قبل از مصرف هر دارويى بايد به روش و زمان مصرف آن توجه كرد. به خصوص رعايت اين نكته در مورد آنتى بيوتيك ها بسيار مهم است. همچنين بهتر است كه هر دارويى در بسته بندى هاى خودش نگهدارى شود. گاهى افراد بسته بندى داروها را عوض مى كنند و آنها را اشتباهى مصرف مى كنند. همچنين شربت هايى وجود دارند كه چون شربت هستند روى دارو علامت خورده كه افراد آنها را نخورند. بنابراين لازم است ضمن توجه به اين نكته آنها را به طور كلى هم جدا از داروهاى ديگر بگذارند. همچنين شاهديم كه خوددرمانى نيز رواج پيدا كرده كه همين خوددرمانى مى تواند منجر به مسموميت دارويى شود.
خوردن دارو مقابل كودك به خاطر تقليد آنها از دارو خوردن، قرار ندادن داروها در جاى ايمن و محفوظ و آموزش ندادن به كودكان درباره اين كه هيچ دارويى مگر دارويى كه به آنها گفته مى شود را نخورند نيز مى تواند زمينه مسموميت كودكان بر اثر خوردن دارو را ايجاد كند. كار ديگرى كه بزرگسالان براى جلوگيرى از مسموميت كودكان مى توانند انجام دهند اين است كه بعد از مصرف دارو يا مواد شيميايى در آنها را محكم ببندند و آنها را از دسترس كودكان دور نگهدارند. همچنين موادى نظير نفت و مواد شيميايى را در محيط امن و دور از دسترس آنها نگهدارند و بسيار مراقب باشند كه به طور اشتباهى دوز تكرارى دارو به كودكان ندهند، چراكه دو قشر كودكان و سالمندان نسبت به مسموميت ها خيلى حساسند. همچنين خانواده ها بايد مراقب باشند كه از قرار دادن داروها به مقدار زياد در دسترس افراد افسرده خوددارى كنند».
خانواده ها و افرادى كه جوان يا نوجوانى در خانه دارند و يا جوانى آسيب پذير با آنها زندگى مى كند نيز ناچارند دقت بيشترى به خرج دهند. دكتر ولايى مى گويد:«يك سرى از مسموميت ها به خاطر سوء مصرف برخى از مواد در جوانان ايجاد مى شود. بنابراين در درجه اول بزرگسالان بايد از استعمال سيگار و هر نوع مواد مخدر در برابر جوانان خوددارى كنند تا از اعتياد جوانانشان پيشگيرى كنند. خود سيگار اولين گام در اعتياد به مواد مخدر است. همچنين بايد جلوى رفتن جوانان به ميهمانى هاى مشكوك را بگيرند. پيش مى آيد كه در اين ميهمانى ها سيگار، آدامس و نوشابه تعارف مى شود كه گاهى حاوى مواد مخدر است. خود جوانان هم بايد از مصرف تفريحى مواد مخدر پرهيز كنند، چراكه مصرف تفريحى مى تواند به اعتياد تا پايان عمر منجر شود. معمولاً جوانانى كه والدين ايرادگير، متعصب، متشنج و يا طلاق گرفته دارند احتمال بيشترى دارد كه به اعتياد دچار شوند. والدين هنگامى كه مى بينند فرزندانشان دچار بى خوابى، پرخاشگرى، گوشه گيرى و غيبت در محل كار و مدرسه و بى نظمى هستند بايد از نظر امكان اعتياد به مواد مخدر به دنبال علت يابى باشند. به طور كلى هم ورزش و فعاليت هاى حركتى پيشگيرى كننده خوبى از اعتياد است و مى توان جوانان را به اين كار تشويق كرد».
مسموميت غذايى شايع و گاهى كشنده
مسموميت غذايى يك بيمارى شايع و معمولاً خفيف، اما گاهى كشنده است. آمارهاى مربوط به مسموميت هاى غذايى در كشور امريكا ثابت مى كند كه اين نوع از مسموميت چه اندازه در ميان جوامع مختلف شايع است. طبق بررسى هاى «مركز كنترل و پيشگيرى از مسموميت» امريكا ميزان مسموميت غذايى در اين كشور در سال مورد بررسى ۷۶ ميليون مورد بوده است كه ۳۲۵ هزار نفر از اين افراد بسترى شده اند و پنج هزار نفر نيز بر اثر مسموميت ناشى از غذا جان خود را از دست داده اند.
طبيعى است كه رعايت برخى از نكات مى تواند جلوى بسيارى از مسموميت هاى غذايى را بگيرد.
دكتر وحيد صادقيان، مدير غذا و آرايشى و بهداشتى دانشگاه علوم پزشكى ايران مى گويد:«برخى از مسموميت ها از مصرف كنسروهايى كه قوطى آنها داراى نشت، زنگ زدگى و برآمدگى است ايجاد مى شوند. به طور كلى بهتر است كه كنسروها را پيش از مصرف ۲۰ دقيقه در آب بجوشانيم. همچنين نان يكى از غذاهاى پرمصرف است كه بايد آن را در جاى خشك و خنك نگهدارى كرد. نان در جاى مرطوب كپك مى زند و كپك نان هم بسيار خطرناك است. غذاهاى پخته اى كه بيش از دو ساعت در محيط خارج از يخچال نگهدارى مى شوند مى توانند ايجاد مسموميت كنند. همچنين غذاها را بايد در ۷۴ درجه سانتى گراد گرم كرد. در صورتى كه مواد غذايى اى نظير تخم مرغ، گوشت سفيد، غذاهاى دريايى، كشك، شير و شير غير پاستوريزه، خام يا نيم پز مصرف شوند مى توانند خطرزا باشند. در مورد استفاده از سبزى و ميوه هم بايد پيش از مصرف آنها را حتماً با روش صحيح ضدعفونى كرد و همچنين لازم است كه قبل از مصرف سيب زمينى قسمت هاى سبز و چشم دار و جوانه دار آن را در آورد. مواد غذايى كه از دستفروشان و دوره گردان خريدارى مى شوند هم مى توانند مسموميت زا باشند. همچنين قرص برنج مصرف خانگى ندارد و علاوه بر سمى بودن گاز سمى هم توليد مى كند. بنابراين به جاى قرص برنج براى جلوگيرى از آفت زدگى برنج مى توان در خانه از قرص سير استفاده كرد. همچنين گوشت هايى كه خريدارى مى شود بايد سرد باشند يا بسته بندى مناسب داشته باشند. دماى مناسب براى نگهدارى از گوشت در يخچال هشت درجه سانتى گراد و در فريزر ۲۰- درجه است».
وى مى افزايد:«برخى از گياهان تزئينى موجود در آپارتمان و باغچه هم مى توانند موجب مسموميت در انسان شوند و مسموميت با گياهانى مثل ديفل باخيا، خرزهره و كرچك حتى مى تواند كشنده باشد. افراد به ويژه كودكان با دست زدن و خوردن اين گياهان دچار مسموميت هاى شديد مى شوند. در صورت مسموميت با اين گياهان بايد به مراكز درمانى مراجعه كرد و به ويژه كودكان را به اولين مركز درمانى برد. به ياد داشتن نام اين گياهان در مراكز درمانى به كار مى آيد. مصرف قارچ هايى كه نمى شناسيم نيز مى توانند موجب مسموميت شوند».
برخى از مسموميت ها از گزيدگى، سم و استفاده بد از مواد شوينده و پاك كننده و مواد شيميايى و نيز در اثر مجاورت با برخى از گازها ايجاد مى شوند.
دكتر سيد عباس رضوى، معاون غذا و داروى دانشگاه علوم پزشكى ايران مى گويد:«قبل از استفاده از هر گونه ماده شيميايى اول بايد برچسب روى آن را خواند و طبق دستورالعمل آن عمل كرد. برخى از مسموميت ها در اثر استفاده از سموم و تركيبات حشره كش و سوسك كش، بدون كلاه، دستكش و لباس مناسب و نشستن دست ها بعد از انجام سمپاشى و پيش از خوردن غذا به وجود مى آيند. همچنين برخى از افراد مواد شوينده خانگى و مواد شيميايى را در ظروفى نظير ظروف مواد غذايى مى ريزند و بعد اين مواد را به جاى غذا مورد استفاده قرار مى دهند و همين امر موجب مسموميت مى شود. برخى از افراد هم به اين دليل دچار مسموميت مى شوند كه هنگام استفاده از مواد شوينده و پاك كننده پنجره ها را باز نمى گذارند كه هوا جريان پيدا كند. اين مواد هم ايجاد گاز مى كنند كه خفه كننده و سمى است و در محيطى كه تهويه مناسبى ندارد منجر به مسموميت مى شود.
خودرويى كه روشن است هم مى تواند موجب مسموميت شود. بنابراين در خودرويى كه روشن است حتى براى مدتى كوتاه نيز نبايد خوابيد. اين خواب موجب بروز مسموميت كشنده با مونوكسيد كربن مى شود. همچنين گاهى مسموميت ها از توجه نكردن به وضعيت تهويه محيط كار و منزل و به ويژه در هنگام استفاده از وسايل گرمازاى احتراقى به وجود مى آيد. روشن كردن گاز پيك نيكى در چادر و خودرو و به طور كلى محيط هاى بسته نيز مى تواند ايجاد مسموميت كند. كسى كه با دچار شدن به حالت سرگيجه، تهوع و خواب آلودگى، احساس مسموميت مى كند بايد هرچه زودتر محيطش را ترك كند. همچنين برخى از افراد براى گرم شدن، وسايل گرم كننده نظير بخارى هاى نفتى را از حالت شعله آبى خارج مى كنند و اين موجب بروز مسموميت در آنها مى شود. شعله قرمز و نارنجى هم مونوكسيدكربن ايجاد مى كند. به طور كلى گاز مونوكسيدكربن بى رنگ، بى بو و به شدت سمى است».
ما درباره مسموميت ها اطلاعات كمى داريم و هشدارها نيز درباره آنها اندك است. در حالى كه به خاطر حفظ سلامتى خود و اطرافيانمان ناچاريم وجود پديده خطرناك و حتى مرگ آور مسموميت را جدى بگيريم.
شنبه 30 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 284]