جزئيات نحوه تشخيص اطلاعات غلط فرم اقتصادي

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: جزئيات نحوه تشخيص اطلاعات غلط فرم اقتصادي
جزئيات تازه‌اي از نحوه تشخيص اطلاعات درست و غلط فرم اطلاعات اقتصادي خانوار با طرح سوالاتي در مورد ميزان پرداخت اجاره و قسط بانكي، ارزش خودرو، زمين و باغ، ثبت شماره ملي و اثر انگشت منتشر شد.

به گزارش فارس، برخي اسناد كارگروه تحولات اقتصادي خانوار حاكي است: براساس مباحثي كه در كار گروه تحول اقتصادي درخصوص مرحله شناسايي افراد خانوارهاي هدف مطرح گرديد روش‌هاي مختلف جمع‌آوري اطلاعات مورد بررسي قرار گرفت كه در قالب دو فرايند استفاده از آمارهاي ثبتي و يا جمع‌آوري مستقيم اطلاعات به روش خود اظهاري بود.

با توجه به اينكه پايگاه جامعي از ويژگي‌هاي اقتصادي خانوارها كه در آن با ايجاد كليد ارتباطي (شماره ملي) بتوان اطلاعات كاملي از خانوارها را بدست آورد، در كشور وجود ندارد و از طرفي از نتايج آمارگيري‌هاي موجود نيز برداشت چنين هدفي ميسر نبود تصميم جمع‌آوري اطلاعات به صورت مستقيم و با انجام طرح سراسري در سطح كشور اتخاذ شد.

با تعيين فرايند شناسايي خانوارها، مركز آمار مأمور گرديد تا ضمن بررسي در زمينه موضوع، در مورد اقلام اطلاعاتي مورد نظر كار گروه و اينكه شيوه پرداخت يارانه براساس سه جامعه هدف در كشور صورت گيرد، طرح جمع‌آوري اطلاعات را طراحي و اجرا نمايد كه در اين بخش، زيربناي اصلي طراحي اقلام پرسشنامه، روش گردآوري، روش اجرا و نظارت با توجه به تجربيات داخل و خارج كشور مورد بررسي قرار گرفته است.

* به 5 دليل روش درآمدي بر هزينه اي ترجيح داده شد

دو روش براي شناسايي وضعيت درآمدي خانوارها و طبقه‌بندي آنها در گروه‌هاي مورد نظر پيشنهاد مي‌شود:
1- روش مبتني بر هزينه
2- روش مبتني بر درآمد
در روش مبتني بر هزينه سؤالاتي مانند هزينه مواد غذايي، هزينه پوشاك، هزينه تحصيل فرزندان، هزينه حمل و نقل و اياب و ذهاب، هزينه خريد ملزومات و ... بايد از خانوارها سؤال شود.
در مقابل در روش مبتني بر درآمد سؤالاتي مانند متوسط درآمد ماهيانه از شغل اصلي و متوسط درآمد ماهيانه از ساير منابع (مانند سود سهام، املاك، اجاره‌داري و ...) مطرح است.

پس از بررسي‌هاي لازم روش مبتني بر درآمد انتخاب شد زيرا:

1- درآمد خانوار هزينه را كنترل مي‌كند ولي هزينه نمي‌تواند درآمد را كنترل نمايد. يعني افراد اگر داراي درآمد بيشتري باشند داراي هزينه بيشتري نيز خواهند بود ولي عكس آن صادق نيست.

2- اقلام هزينه بسيار ريز هستند و هر بار كه تغيير مي‌كنند نمي‌توان تغيير آن را به دولت گزارش نمود. براي مثال هزينه خريد پوشاك خانوار را نمي‌توان به صورت مستمر به دولت گزارش كرد.
3- اقلام هزينه را نمي‌توان در پايگاه‌هاي اطلاعاتي كشور يافت.

4- برخي از اقلام به صورت منظم تكرار نمي‌شوند براي مثال خانوارها در ايام خاصي از سال اقدام به خريد پوشاك مي‌نمايند يا در ايام خاصي از سال شهريه مدرسه يا دانشگاه فرزندان را پرداخت مي‌نمايند.

5- برخي از اقلام هزينه موردي هستند مانند هزينه تعميرات منزل يا هزينه جراحي و ...

با اين توضيحات روش مبتني بر درآمد براي گروه‌بندي خانوارها ملاك عمل قرار گرفت و سؤالات با توجه به معيارهاي زير انتخاب شدند:

1- قابليت مقايسه با ساير پايگاه‌هاي اطلاعاتي كشور
2- قابليت پاسخگويي توسط مردم از نظر درك مفهوم
3- برخورداري از قابليت لازم براي تفكيك افراد كم‌ درآمد، متوسط و پردرآمد

*سؤال‌هاي "وضع سواد"، "وضع فعاليت" و "عنوان شغل اصلي" به گونه‌اي طرح شده كه درآمد فرد را كنترل نمايد

همانطور كه توضيح داده شد اقلام پرسشنامه بر اساس روش مبتني بر درآمد و با در نظر گرفتن ملاك‌هاي ذكر شده انتخاب شدند. بررسي پرسشنامه طرح نشان مي‌دهد سؤالات مربوط به هويت افراد در ستون‌هاي 2 تا 10 پرسشنامه لحاظ شد. البته سؤالاتي مانند روز تولد، شماره ملي، شماره سريال شناسنامه و نام پدر صرفاً به منظور امكان مقايسه با پايگاه اطلاعاتي سازمان ثبت احوال كشور در پرسشنامه گنجانده شدند.

سؤال‌هاي "وضع سواد"، "وضع فعاليت" و "عنوان شغل اصلي" به گونه‌اي در پرسشنامه لحاظ شده‌اند كه درآمد فرد را از محل شغل اصلي كنترل نمايند.

در مورد وضع فعاليت، افراد بازنشسته به عنوان افراد داراي درآمد قابل كنترل جدا شدند. محصلين و دانشجويان اگر داراي شغل نباشند فاقد درآمد از محل شغل اصلي خواهند بود. زنان خانه‌دار سهم عمده‌اي را در كشور به خود اختصاص داده‌اند. همچنين براي اين كه زنان خانه‌‌دار و سربازها اشتباهاً بيكار قلمداد نشوند گزينه خاصي براي هر يك در نظر گرفته شد.

با توجه به اين كه هيچ‌گونه طبقه‌بندي بين‌المللي كه بتواند شغل افراد را از نظر سطح درآمد مجزا نمايد وجود ندارد طبقه‌بندي شغلي خاصي براي اين طرح طراحي شد به گونه‌اي كه بتوان در پايان طرح توزيع درآمد افراد بر اساس طبقه شغلي آنها را مورد ارزيابي قرار داد.
درآمد فرد از ساير منابع به غير از شغل اصلي يكي از سؤالاتي است كه در طبقه‌بندي درآمد افراد از اهميت بالايي برخوردار است.

*زمين، باغ، كارخانه و ساير مستغلات ملاك قابل توجهي براي طبقه‌بندي افراد است

با توجه به اين كه داشتن واحد مسكوني ملكي يكي از اصلي‌ترين ملاك‌هاي طبقه‌بندي درآمد افراد در جامعه امروز تلقي مي‌شود، اين سؤال در پرسشنامه لحاظ شد. البته بايد توجه داشت كه داشتن واحد مسكوني ملكي به تنهايي نمي‌تواند ملاك خوبي باشد بلكه مساحت و ارزش ريالي روز آن نيز بايد در نظر گرفته شود.
برخي از دارايي‌ها مانند زمين، باغ، كارخانه و ساير مستغلات هم ملاك قابل توجهي براي طبقه‌بندي سطح زندگي هستند و هم در بسياري از موارد درآمدزا هستند بنابراين در پرسشنامه لحاظ شدند.

*اگرفردي ارزش خودرو را نادرست اعلام كند به احتمال زياد ساير اقلام را نيز نادرست خواهد گفت

سؤال مربوط به تحت پوشش بيمه بودن به درخواست وزارت رفاه و تأمين اجتماعي در پرسشنامه آورده شد زيرا هم پوشش بيمه در سطح كشور را مشخص مي‌كند و هم مي‌توان به درآمد افرادي كه براي آنها بيمه پرداخت مي‌شود از طريق پايگاه اطلاعاتي مربوط دست يافت.
داشتن خودروي سواري شخصي يكي از معيارهاي ارزيابي سطح رفاه خانوارها محسوب مي‌شود. البته بايد نوع و قيمت خودرو نيز ملاك قرار گيرد. بديهي است نوع خودرو را مي‌توان از طريق پايگاه كارت سوخت يا پايگاه راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي بررسي كرد و اگر فردي ارزش خودرو را نادرست اعلام كرده باشد به احتمال زياد ارزش ساير اقلام را نيز درست نخواهد گفت و مي‌توان در ابتدا در مورد راستگويي وي قضاوت نمود.

*افرادي كه اجاره و قسط بانكي بالا مي‌پردازند در گروه افراد برخوردار قرار مي‌گيرند

وام بانكي از دو جهت بايد ملاك عمل قرار گيرد. در درجه اول ميزان قسط وام ماهيانه ملاكي براي ارزيابي مقدار درآمد ماهيانه فرد خواهد بود و در درجه دوم افرادي كه توانايي پرداخت قسط‌هاي سنگين را دارند بايد در گروه افراد برخوردار قرار گيرند.
اجاره بها نيز مانند قسط وام بانكي عمل مي‌كند يعني هم ملاكي براي تعيين حدود درآمد فرد است و هم اگر از مقدار معيني بالاتر باشد نه تنها بر كم درآمد بودن دلالت نمي‌كند بلكه فرد را در طبقه افراد برخوردار قرار مي‌دهد.

تمام افرادي كه تحت پوشش كميته امداد حضرت امام (ره)، سازمان بهزيستي و يا ساير نهادهاي حمايتي جامعه هستند بايد در گروه كم درآمد جامعه قرار گيرند و مقايسه با اطلاعات پايگاه‌هاي دستگاه‌هاي مذكور ابزاري ديگر براي راستي ‌آزمايي اطلاعات خواهد بود.

البته در بررسي‌هاي اوليه سؤالات ديگري نيز براي درج پرسشنامه پيشنهاد شد كه عبارت از داشتن جاروبرقي، داشتن تلويزيون رنگي، داشتن تلفن همراه، داشتن ماشين لباسشويي و ... بود كه براي چك كردن اين گونه‌ سؤالات بايد وارد محل سكونت خانوارها مي‌شديم كه امكان‌‌پذير نبود. علاوه بر اين داشتن اين گونه وسايل به تنهايي نمي‌تواند گروه يك خانوار را از نظر درآمد عوض نمايد.

*شماره ملي و اثر انگشت، سندي براي تائيد مندرجات پرسشنامه توسط سرپرست خانوار

با توجه به اينكه براي اولين بار است كه خانوارها همراه با شماره ملي اطلاعات درآمدي خود را اظهار مي‌نمايند بنابراين در مرحله اول اين فضا در جامعه به وجود خواهد آمد كه اطلاعات ارائه شده توسط دولت قابل چك كردن است و درج اثر انگشت نيز جدي بودن مسئله را مورد تأكيد قرار مي‌دهد. ضمن اينكه در مراحل بعدي طرح، سند خوبي براي تاييد مندرجات پرسشنامه توسط سرپرست خانوار است.

*سؤالات پرسشنامه به گونه‌اي است كه عموماً بتوانند همديگر را كنترل يا چك نمايند

سؤالات پرسشنامه طرح به گونه‌اي در كنار هم قرار داده شدند كه عموماً بتوانند همديگر را كنترل يا چك نمايند. براي مثال فردي كه داراي مدرك تحصيلي ليسانس است و شغل وي كارمند نيز درج شده است نمي‌تواند درآمدي كمتر از حداقل حقوق تعيين شده توسط دولت را اعلام نمايد و يا كسي كه داراي درآمد براي مثال بيش از يك ميليون تومان در ماه است و داراي واحد مسكوني ملكي است احتمالاً نمي‌تواند فاقد خودرو باشد.

كسي كه ماهيانه يك ميليون تومان قسط پرداخت مي‌نمايد نمي‌تواند درآمدي كمتر از يك ميليون تومان را اعلام نمايد و به همين ترتيب روابط مختلفي بين سؤالات وجود دارد كه همديگر را چك مي‌نمايند.

* 4 روش براي ارزيابي نتايج طرح جمع آوري اطلاعات اقتصادي خانوار

1- بررسي توزيع درآمد در مقايسه با نتايج طرح آمارگيري از هزينه و درآمد خانوار براي مثال در سال 1385،4 دهك اول جامعه، درآمدي كمتر از 3.500.000 ريال داشته‌اند.
2- بررسي روابط منطقي بين سؤالات، براي مثال فردي كه ماهيانه 5.000.000 ريال قسط پرداخت مي‌نمايد نمي‌تواند درآمدي كمتر از 5.000.000 ريال را اعلام نمايد.
3- سازگاري دروني هر سؤال، براي مثال اعضاي هيأت علمي و پزشكان بايد درآمدي بيش از آموزگاران داشته باشند.
4- مقايسه با پايگاه‌هاي اطلاعاتي ساير دستگاه‌هاي اجرايي

* اطلاعات غلط خذف و به سرپرست خانوار اطلاع داده مي شود

در اين بخش از ارزيابي نتايج، در صورتي كه اطلاعات مندرج در پرسشنامه افراد خانوار با اطلاعات مربوط به پايگاه‌هاي اطلاعاتي مرتبط همخواني نداشته‌باشد، اطلاعات مربوط به فرد و يا خانوار در اين مرحله حذف مي‌شود كه پس از تعيين وضعيت خانوارها در آينده و آگاهي فرد يا افراد ياد شده از طريق كد رهگيري كه در اختيار دارند فرايندي طراحي مي‌شود كه مغايرت‌ها با ارايه اسناد و مدارك توسط خانوار برطرف گردد.

*وزارت رفاه و تأمين اجتماعي مسئول بهنگام‌سازي اطلاعات

با توجه به اينكه در زمان اجراي طرح و پس از آن اطلاعات مربوط به افراد خانوار از قبيل تعداد افراد خانوار، شرايط اقتصادي و درآمدي، وضعيت مسكن و ساير اطلاعات موجود در پرسشنامه كه در تعيين طبقه درآمدي و وضعيت خانوار مؤثر است تغيير خواهد نمود و نياز به بروزرساني پايگاه اطلاعات آماري طرح و تعيين وضعيت جديد براي خانوارهاي مزبور وجود دارد، فرايندي انديشيده خواهد شد كه مسئوليت اجرايي اعمال و اعلام تغييرات به عهده وزارت رفاه و تأمين اجتماعي و ادارات استاني آن در سراسر كشور قرار گرفته و در همين حال اطلاعات مزبور براي بهنگام‌سازي پايگاه اطلاعات آماري كشور در اختيار مركز آمار ايران قرار گيرد.
يکشنبه 24 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]